2. Πως ορίζεται η ομοφυλοφιλία;
• Καταρχήν η λέξη προφανώς και είναι
ελληνική και προέρχεται από την σύνθεση
τριών λέξεων: “όμοιος”, “φύλο” και “φίλος”.
Κυριολεκτικά λοιπόν σημαίνει “αυτός που
είναι φίλος του ίδιου φύλου”. Για μια ακόμη
φορά όμως (όπως είχαμε αναφέρει και
στην περίπτωση της “παιδοφιλίας”), η λέξη
“φίλος” δεν νοείται με την έννοια που την
χρησιμοποιούμε σήμερα, αλλά με την
έννοια του “εραστής”.
3. • Οπότε φτάνουμε και στον τελικό ορισμό της
ομοφυλοφιλίας η οποία ορίζεται ως την
σεξουαλική έλξη ή συμπεριφορά ενός ατόμου
που έχει ως αποδέκτη άτομο του ίδιου φύλου.
• Δύο σημαντικές διευκρινήσεις είναι πως:
α) Μιλάμε όχι μόνο για συμπεριφορά, αλλά
ακόμη και για σεξουαλική έλξη, αλλά…
4. • β) Για να χαρακτηριστεί κάποιος ως
ομοφυλόφιλος θα πρέπει να έχει συνεχιζόμενες
τέτοιου είδους συμπεριφορές (ή σκέψεις/ορμές
στην περίπτωση της έλξης). Οπότε ο φόβος
των περισσοτέρων (ανδρών κυρίως) ότι αν
τυχόν τους περάσει από το μυαλό η παραμικρή
ομοφυλοφιλική σκέψη/εικόνα, τότε αυτόματα
αυτό σημαίνει ότι έχουν … αλλάξει σεξουαλική
ταυτότητα, προφανώς και δεν στέκει.
5. • γ) Παρόλο που μας ενδιαφέρει η
ανθρώπινη σεξουαλική δραστηριότητα,
ωστόσο είναι χρήσιμο να πούμε πως η
ομοφυλοφιλία συναντάται γενικότερα στο
ζωικό βασίλειο. Πολλοί μάλιστα πιστεύουν
ότι η ομοφυλοφιλία αποτελεί εξελικτικό
μηχανισμό του ανθρώπινου είδους
(έλεγχος της υπεργεννητικότητας).
6. • Η ομοφυλοφιλία είναι μια
συμπεριφορά που έχει γίνει
αντικείμενο μεγάλης διαμάχης
κατά τη διάρκεια σχεδόν όλου
του περασμένου αιώνα έως και
σήμερα. Ίσως γιατί -όπως κάθε
αποκλίνουσα συμπεριφορά- έχει
το στοιχείο του ξένου, του
διαφορετικού, του “άλλου” που
αυτόματα ταυτίζεται με την
απειλή και τον κίνδυνο. Τα
τελευταία χρόνια η συζήτηση
περιστρέφεται γύρω από την
φύση της ομοφυλοφιλίας.
7. Η ομοφυλοφιλία και ο
Αμερικανικός Σύνδεσμος
Ψυχιατρικής
• Η ομοφυλοφιλία αρχικά είχε καταχωρηθεί ως ψυχική
διαταραχή στο επίσημο διαγνωστικό εγχειρίδιο (DSM)
του Αμερικανικού Συνδέσμου Ψυχιατρικής (APA). Στα
τέλη της δεκαετίας του 60′ και κατά τις αρχές της
δεκαετίας του 70′, ο APA αναγκάστηκε αν αλλάξει
τακτική για δύο κυρίως λόγους: λόγω των κοινωνικών
ζυμώσεων που είχαν ξεκινήσει οι οποίες έδειχναν μια
πιο αποδεκτική διάθεση απέναντι στην ομοφυλοφιλία,
αλλά και φυσικά λόγω των έντονων πιέσεων πολλών
μελών του APA, τα οποία είχαν έντονες διαφωνίες με
την αντιμετώπιση της ομοφυλοφιλίας ως ψυχική
διαταραχή. Έτσι, το DSM-ΙΙ κυκλοφόρησε μη έχοντας
την ομοφυλοφιλία στις σεξουαλικές διαταραχές.
8. Όμως λίγα χρόνια αργότερα -και συγκεκριμένα
το 1980- η νέα έκδοση του DSM (η τρίτη)
περιείχε μια νέα διαταραχή η οποία στιγμάτιζε
για άλλη μια φορά την ομοφυλοφιλία.
• Η διαταραχή είχε την ονομασία “Εγω-δυστονική
ομοφυλοφιλία” (ego-dystonic homosexuality) και τα
χαρακτηριστικά της ήταν:
1)Επίμονη έλλειψη ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής
διέγερσης την οποία ο ασθενής βιώνει ως εμπόδιο
για την έναρξη ή την διατήρηση μιας επιθυμητής
ετεροσεξουαλικής σχέσης.
2)Συνεχιζόμενο άγχος από την επίμονη,
ανεπιθύμητη ομοφυλοφιλική σεξουαλική διέγερση.
9. Η ομοφυλοφιλία σήμερα
• Σήμερα, μετά από πολλές παγκόσμιες
προσπάθειες συζήτησης του θέματος και
εξοικείωσης των κοινωνιών με την
ομοφυλοφιλία, το στίγμα κατά της
ομοφυλοφιλίας όσο πάει γίνεται και
λιγότερο έντονο και σε μερικές χώρες της
Δύσης τείνει να εκλείψει. Κάτι αντίστοιχο
συμβαίνει και σε επαγγελματικό επίπεδο
μεταξύ των θεραπευτών.
10. • Οι περισσότεροι πρακτικοί ψυχικής υγείας δεν
θεωρούν σε καμία περίπτωση την ομοφυλοφιλία
διαταραχή και τους ομοφυλόφιλους “ανώμαλους”.
Φυσικά αυτό ισχύει κυρίως για τις δυτικού τύπου
κοινωνίες, καθώς είναι δύσκολο να υπάρξουν
στοιχεία για άλλες χώρες όπου η ομοφυλοφιλία
(εκτός από ανωμαλία ή αμαρτία) θεωρείται και
ποινικό αδίκημα το οποίο μπορεί να τιμωρηθεί
μέχρι και με την θανατική ποινή! Είναι πρακτικά
αδύνατο ένας λειτουργός ψυχικής υγείας να
υπερασπιστεί ανοιχτά τους ομοφυλόφιλους, από
τη στιγμή που η πράξη της ομοφυλοφιλίας
ισοδυναμεί με έγκλημα.
11. • Αυτό που έχει αλλάξει σήμερα στον τρόπο
που οι επιστήμονες προσεγγίζουν το θέμα
της ομοφυλοφιλίας είναι η μεγάλη γκάμα
εργαλείων που έχουμε στην διάθεσή μας
για να εξετάσουμε το φαινόμενο από
πολλές διαφορετικές σκοπιές: ψυχικά
αίτια, βιολογικά αίτια, κοινωνικά αίτια κτλ.
12. • Σε αυτό βοήθησε πολύ το κίνημα των
προηγούμενων δεκαετιών το οποίο έδωσε
την ευκαιρία στους ομοφυλόφιλους να
βγουν προς τα έξω και να πάψουν να
κρύβονται και να προσποιούνται, γεγονός
που έκανε την πρόσβαση σε αυτές τις
ομάδες πολύ ευκολότερη.
13. Πού οφείλεται η ομοφυλοφιλία;
• Υπάρχουν πολλές θεωρίες για τις αιτίες
της ομοφυλοφιλίας, οι οποίες έχουν
διαφορετικές επιστημολογικές αφετηρίες
και μεγάλες διαφορές μεταξύ τους.
Μερικές θεωρίες υποστηρίζουν ότι η
ομοφυλοφιλία είναι κληρονομική, άλλες ότι
οφείλεται σε συγγενή ή επίκτητη έλλειψη
των ειδικών για κάθε φύλο ορμονών.
14. • Δεν υπάρχουν όμως αρκετά και αξιόπιστα
στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτές τις
θεωρίες. Μια άλλη ομάδα θεωριών δίνει
έμφαση στο σημαντικό ρόλο των
προσωπικών σχέσεων μέσα στην
οικογένεια για την εμφάνιση της
ομοφυλοφιλίας. Ορισμένοι ερευνητές, για
παράδειγμα, υποστηρίζουν ότι τα αγόρια
που έχουν αυταρχικές ή
υπερπροστατευτικές μητέρες και
αδύναμους, απόντες πατέρες έχουν
περισσότερες πιθανότητες να γίνουν
τελικά ομοφυλόφιλοι άντρες.
15. Μια άλλη ερμηνεία που υποστηρίζεται από
αρκετούς ειδικούς υποθέτει ότι οι άνθρωποι
στρέφονται στην ομοφυλοφιλία μετά από μια
σειρά αρνητικών, δυσάρεστων, ή
τραυματικών εμπειριών με ανθρώπους του
αντιθέτου φύλου στη διάρκεια της παιδικής
και της εφηβικής ηλικίας. Καμία από τις
πάρα πολλές θεωρίες που έχουν κατά
καιρούς διατυπωθεί δεν αρκεί μόνη για την
ολοκληρωμένη και αδιαμφισβήτητη ερμηνεία
του φαινομένου της ομοφυλοφιλίας. Είναι
πιθανότερο τελικά να οφείλεται σε ένα
άθροισμα πολλών παραγόντων, αρκετοί
από τους οποίους δεν έχουν ακόμη
μελετηθεί και κατανοηθεί ικανοποιητικά.
16. Πώς αισθάνεται ο ομοφυλόφιλος
σήμερα;
• Ένας νεαρός άνθρωπος όταν αρχίζει να
καταλαβαίνει την σεξουαλική έλξη που νιώθει για
άτομα του ίδιου φύλου με αυτόν, η περιέργεια, η
σύγχυση και το μη κατανοητό στο γιατί αισθάνεται
έτσι, του δημιουργεί άγχος, ανησυχία και έκδηλη
αμηχανία, αντιλαμβανόμενος ότι αυτό που του
αρέσει και τον έλκει δεν είναι επιτρεπτό και σωστό,
βάση των εγγραφών που έχει εισπράξει από το
άμεσο οικογενειακό του περιβάλλον. Με την πάροδο
του χρόνου καταλαβαίνει όλο και πιο καλά ότι αυτή
η έλξη του δημιουργεί μεγαλύτερη επιθυμία για
σεξουαλική συνεύρεση με άτομα του ίδιου φύλου,
ενώ παράλληλα προσπαθεί να κρυφτεί φοβούμενος
στην πιθανή αποκάλυψη αυτής της κατάστασης.
17. • Η σεξουαλική δραστηριότητα, δεν φαίνεται να
ξεκινάει άμεσα και ολοκληρωμένα από τη
αρχή της σεξουαλικής αφύπνισης καθώς δεν
αισθάνεται ακόμα έτοιμος να προχωρήσει σε
σεξουαλική συνάντηση, έχοντας ακόμη φόβο
και αγωνία εάν αυτό είναι το σωστό που
πρέπει να κάνει. Έχει την ανάγκη να το
εκφράσει και να το μοιραστεί με άτομα δικά
του, μην μπορώντας βέβαια να μιλήσει στο
άμεσο οικογενειακό του περιβάλλον,
καταφεύγει σε φίλους και κολλητούς
ανθρώπους, πιστεύοντας ότι έτσι θα
μπορέσει να το μοιραστεί μαζί τους. Κατά
αυτόν τον τρόπο, ανοίγει το μεγάλο του
μυστικό σε άλλους που μεν τον αποδέχονται,
αλλά ενδεχομένως και τον αποθαρρύνουν.
18. • Ο ίδιος όμως με την πάροδο του χρόνου
αποκτά όλο και πιο ξεκάθαρη άποψη για τη
σεξουαλική του ταυτότητα και ξεπερνά τους
αρχικούς φόβους και την περίοδο
προσαρμογής, θέλοντας να ανοίξει τη
σεξουαλική του ζωή, ξέροντας όμως ότι
είναι ένας δύσκολος δρόμος που η κοινωνία
όσο και να θεωρείται πιο προοδευτική και
τολμηρή δεν μπορεί φανερά να ενισχύσει
αυτή τη σεξουαλική συμπεριφορά.
19. • Ένας ομοφυλόφιλος αισθάνεται ότι μπορεί
να αγαπήσει και να αγαπηθεί, να αποκτήσει
σταθερό συναισθηματικό σύντροφο, να ζήσει
συντροφικά με αυτόν που επέλεξε και να
εκφράσει θετικούς ρόλους στη ζωή του,
χωρίς να δημιουργήσει αυτό που ίσως η
ετεροφυλοφιλική κοινωνία κατηγορεί και
χρεώνει, δηλαδή τη ρηχή
συναισθηματικότητα και την αχαλίνωτη
σεξουαλική συμπεριφορά.
20. • Η αποδοχή μέσα του, στην ομοφυλόφιλη
σεξουαλική ζωή του, είναι βασικό μέρος της
ψυχικής έκφρασής του, αλλά και του
αυτοσεβασμού του μπροστά σε αυτά που
μπορεί να απειλήσουν την αξιοπρέπειά του
και την ίδια την ποιότητα της ζωής του.
Ένας ομοφυλόφιλος μπορεί να είναι ένας
ποιοτικός άνθρωπος και πολύ καλύτερος
από έναν ετεροφυλόφιλο που δεν σημαίνει
ότι κάθε ομοφυλόφιλος είναι λάθος και κάθε
ετεροφυλόφιλος σωστός.
21. Τι είναι η ετεροφυλοφιλία;
• Ετεροφυλοφιλία είναι
ο σεξουαλικός προσανατολισμός
σύμφωνα με τον οποίο ένας
άνθρωπος έλκεται ερωτικά
αποκλειστικά από άτομα του
άλλου φύλου. Ο όρος προέκυψε
στα τέλη του 19ου
αιώνα περισσότερο
ως αντώνυμο της
έννοιας ομοφυλοφιλία και
δευτερευόντως της
έννοιας αμφιφυλοφιλία, καθώς ως
τότε δεν έχρηζε απαραίτητος ο
συγκεκριμένος προσδιορισμός,
θεωρώντας την ετεροφυλοφιλική
συμπεριφορά ως αυτονόητο
δεδομένο.
22. • Τα τελευταία χρόνια είναι συνηθισμένος ο
χαρακτηρισμός των ετεροφυλόφιλων ανθρώπων
ως straight (στρέιτ) που στην αγγλική
γλώσσα σημαίνει ευθεία ως ουσιαστικό
και ευθύς ως επίθετο, υπονοώντας την
ετεροφυλοφιλία ως «ευθεία» (σωστή και χωρίς
παρεκκλίσεις) σεξουαλική συμπεριφορά.
• Ουσιαστικά σε όλες τις κοινωνίες του κόσμου και
σε όλες τις εποχές, η ετεροφυλοφιλία θεωρείται ο
μόνος σωστός ερωτικός / σεξουαλικός
προσανατολισμός, καθώς μέσω αυτού
επιτυγχάνεται η διαιώνιση του είδους,
ισχυροποιούνται οι κοινωνικές δομές μέσω
του γάμου και της οικογένειας, ενώ σ' αυτόν
ανήκει η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού.
23. • Τα περισσότερα κράτη μέσω των θεσμών τους
προωθούν την ετεροφυλοφιλία αποσκοπώντας
στην ανάδειξη του ετεροφυλοφιλικού χαρακτήρα
τους και στην αποκάλυψη του ετεροφυλοφιλικού
«προνομίου» ως σιωπηρού αλλά κεντρικού
δομικού συστατικού της κάθε κοινωνίας. Σ' αυτό
συμβάλλουν το σχολείο μέσω της σεξουαλικής
διαπαιδαγώγησης, η Εκκλησία, τα ΜΜΕ κλπ.
24. • Σύμφωνα με τις θεωρίες που αναπτύχθηκαν
τον 20ο αιώνα, η ετεροφυλοφιλία δεν είναι παρά
μόνο ένα κομμάτι της συχνά περίπλοκης
ανθρώπινης σεξουαλικότητας. Με τη δημοσίευση
της κλίμακας του Κίνσεϋ, ο ίδιος ο δημιουργός της
προσδιόρισε (1948) ότι οι άνδρες δεν
αντιπροσωπεύουν δύο διαφορετικούς
πληθυσμούς, τους ομοφυλόφιλους και τους
ετεροφυλόφιλους. Ο κόσμος δεν πρέπει να
χωρίζεται σε αρνιά και κατσίκια. Είναι ένα βασικό
στοιχείο της ταξινομίας και η φύση σπάνια έχει να
κάνει με διακεκριμένες κατηγορίες. Ο ζωντανός
κόσμος είναι ένα συνεκτικό σύνολο όλων του των
διαστάσεων
25. • Το επιχείρημα πως η ετεροφυλοφιλική
σεξουαλική δραστηριότητα είναι ο μόνος
σωστός ή ηθικός τρόπος σεξουαλικής
συμπεριφοράς αποκαλείται
ετεροσεξισμός.
26. Τι είναι η Αμφιφυλοφιλία;
• Η αμφιφυλοφιλία ή αμφισεξουαλικότητα αναφέρεται
σε άτομα και των δύο φύλων τα οποία ελκύονται ερωτικά
από άτομα και των δύο φύλων. Τα τελευταία χρόνια
στην Ελλάδα τα αμφιφυλόφιλα άτομα συχνά
αποκαλούνται με τον αγγλικό προσδιορισμό του
όρου, μπαϊσέξουαλ (Bisexual).
• Τα αμφισεξουαλικά άτομα αποτελούν μέρος της
ομάδας ΛΟΑΤ (Λεσβιακά, Ομοφυλόφιλα,
Αμφισεξουαλικά και Τρανσεξουαλικά άτομα) και είναι μία
από τις τρεις βασικές εκφράσεις σεξουαλικότητας μαζί με
την ετεροφυλοφιλία και ομοφυλοφιλία.
27. • Η αμφιφυλοφιλία εμφανίζεται από τα αρχαία
χρόνια, π.χ. στην Αρχαία Ελλάδα σπάνια οι
άντρες παρουσιάζονται αποκλειστικά
ομοφυλόφιλοι. Παρόλα αυτά η έννοια (όπως
και οι έννοιες ομοφυλοφιλία και
ετεροφυλοφιλία) εμφανίστηκαν μετά το 19ο
αιώνα.
• Στην κλίμακα του Κίνσεϋ, όπου το ένα άκρο
είναι οι ετεροφυλόφιλοι και στο άλλο άκρο οι
αποκλειστικά ομοφυλόφιλοι και οι λεσβίες, οι
αμφιφυλόφιλοι βρίσκονται στη μέση της
κλίμακας.
28. Τυπική παρερμηνεία του όρου - κυρίως
από άτομα εκτός ΛΟΑΤ - είναι ότι οι
αμφισεξουαλικοί είναι "πραγματικά
ομοφυλόφιλοι". Ενώ κάτι τέτοιο μπορεί να
ισχύει για μια μερίδα ομοφυλόφιλων που
πρωτοεμφανίζονται ως αμφισεξουαλικοί
σαφώς δεν ισχύει για όλους.Επίσης
υποφέρουν από την τυπική προκατάληψη
που ισχύει και για τους ομοφυλόφιλους, ότι
ήταν απλά «επιλογή» και όχι γενετική
κατεύθυνση ή ότι είναι «ψυχικά άρρωστοι»
ή «μπερδεμένοι».
