Ο Σωκράτης και η δικαιοσύνη- Παρουσίαση με βάση τη σχετική ενότητα των Φιλοσοφικών κειμένων

1. Η δικαιοσύνη είναι συνεργασία
Φιλοσοφικά κείμενα Γ Γυμνασίου

2. Διάλογος γιατη
δικαιοσύνη και
τηναδικία
(Έργο:Πολιτεία
τουΠλάτωνα)
 Ο Σωκράτης συνομιλεί με τον Θρασύμαχο γύρω από την
έννοια της δικαιοσύνης. O Θρασύμαχος εξυμνεί την
αδικία. Yποστηρίζει ότι «δικαιοσύνη είναι το δίκαιο του
ισχυρότερου» και ότι όλοι μας θα αδικούσαμε αν είχαμε
την ευκαιρία

3. Τι υποστήριζαν
οισοφιστές;
 Τι είναι δικαιοσύνη; ∆ικαιοσύνη είναι να μην
παραβαίνεις τους νόμους και τα έθιμα της πόλης, της
οποίας είσαι πολίτης.

4. Τι υποστήριζεο
Σωκράτης;
 Τι είναι δικαιοσύνη;
 Δικαιοσύνη είναι συνεργασία και φέρνει στο άτομο και
την κοινωνία γαλήνη και ομόνοια. Οι νόμοι του δίκαιου
είναι οι ίδιοι και για τις κοινωνικές τάξεις και για τις
πόλεις και για τα άτομα.
 Τι είναι αδικία;
 Η αδικία είναι άγνοια: ο Σωκράτης υποστηρίζει ότι
κανείς δεν είναι εκ φύσεως κακός (οὑδεὶς ἑκὼν κακός)
και πως κάποιος γίνεται κακός ή άδικος από άγνοια
(οὑδεὶς ἑκὼν ἁμαρτάνει).

5. Ερώτηση
 Αν συμμετείχατε στη συζήτηση, πώς θα προσδιορίζατε
τη δικαιοσύνη και πώς την αδικία;

6. Οινόμοιμιλούν
στονΣωκράτη
 «Σκέψου λοιπόν, Σωκράτη», θα έλεγαν ίσως οι νόμοι, «αν
είναι αλήθεια αυτό που λέμε, ότι δηλαδή δεν είναι δίκαια
αυτά που επιχειρείς τώρα εναντίον μας. Εμείς σε
γεννήσαμε, σε αναθρέψαμε, σε εκπαιδεύσαμε και
μεταδώσαμε σε σένα και σε όλους τους άλλους πολίτες όσα
καλά πράγματα μπορούσαμε. Όμως κάναμε σαφές ότι
έχουμε δώσει την εξουσία σε όποιο Αθηναίο θέλει, αφού
περάσει τη δοκιμασία και δει όσα γίνονται στην πόλη και
εμάς τους νόμους, αν δεν του αρέσουμε, να πάρει τα
πράγματά του και να πάει όπου θέλει […] Όποιος όμως από
τους πολίτες παραμείνει, ενώ βλέπει με ποιο τρόπο
διεξάγουμε τις δίκες και γενικά κυβερνάμε την πόλη, εμείς
προϋποθέτουμε ότι έχει συμφωνήσει μαζί μας έμπρακτα να
εκτελεί αυτά που διατάζουμε· και εμείς υποστηρίζουμε ότι
όποιος δεν υπακούει αδικεί τριπλά: δείχνει ανυπακοή σε
μας που τον γεννήσαμε και τον αναθρέψαμε και, ενώ
συμφώνησε να μας υπακούει, ούτε αυτό κάνει ούτε μας
πείθει ότι δεν κάνουμε κάτι σωστά…»(Πλάτων, Κρίτων,
52c-e)

7. Τι είπεο
Ηράκλειτοςγια
τουςνόμους;
 O λαός πρέπει να υπερασπίζεται τον νόμο όπως τα τείχη
της πόλης.
(Ἡράκλειτος, απόσπ. 44)

8. Ο Ευριπίδηςγια
τουςνόμους
 «ΘHΣEYΣ: Δεν υπάρχει κακό χειρότερο για την πόλη
από τον μονάρχη, όπου προπάντων
δεν υπάρχουν νόμοι κοινοί αλλά
εξουσιάζει ένας,
που κατέχει τον νόμο αυτός, κατά τη
βούλησή του·
κι αυτό καθόλου δεν είναι ισότητα.
Αντίθετα, όταν υπάρχουν νόμοι γραπτοί,
και ο αδύνατος και ο πλούσιος έχουν
τη δικαιοσύνη εξίσου…»
(Eυριπίδης, Iκέτιδες, στ. 429-434, μτφρ. K.I.
Δεσποτόπουλος, στο Περί της πολιτικής, εκδ. MIET, 2004)

9. Οινόμοι
σήμερα
 Η νομοθετική εξουσία αποτελεί έναν από τους τρεις
βασικούς πυλώνες της Ελληνικής Δημοκρατίας (οι άλλοι
δύο είναι η εκτελεστική και η δικαστική εξουσία).
 Στη Βουλή ανήκει η αρμοδιότητα να θεσπίζει τους
νόμους του κράτους. Αφού κατατεθεί ένα νομοσχέδιο
στη Βουλή, παραπέμπεται για επεξεργασία σε μια
κοινοβουλευτική επιτροπή που αποτελείται από
βουλευτές όλων των κομμάτων, ανάλογα με τη δύναμή
τους μέσα στη Βουλή. Το επεξεργασμένο πια νομοσχέδιο,
συζητείται και ψηφίζεται από τη Βουλή και γίνεται
νόμος του κράτους. Στη συνέχεια ο νόμος εκδίδεται από
τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και δημοσιεύεται στην
εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ). Οι νόμοι που
ψηφίζονται από τη Βουλή δεν επιτρέπεται να έρχονται
σε αντίθεση με τους κανόνες δικαίου που θέτει το
Σύνταγμα.

10. Ερώτηση
 Ποιες υποχρεώσεις έχει ο καθένας από μας απέναντι
στους νόμους της χώρας στην οποία ζει;

11. Έναπαράδειγμα
γιατηλειτουργία
τωννόμων
 Ως πεζοί έχουμε δει αυτοκίνητα να περνούν με κόκκινο και ως
οδηγοί έχουμε δει μηχανόβιους χωρίς κράνος. Αυτές οι
συμπεριφορές καταγράφονται ως παραβάσεις του Κώδικα Οδικής
Κυκλοφορίας, ενός νομοθετήματος που έχει τεθεί για να ρυθμίζει
την οδηγική μας συμπεριφορά, να εξασφαλίζει συνθήκες ασφαλούς
κυκλοφορίας στους δρόμους και να προστατεύει άπαντες.
 Ο ΚΟΚ δείχνει πρακτικά το ρόλο του νόμου μέσα σε μία κοινωνία:
είναι το πλαίσιο αναφοράς για το πώς η κοινωνία μας μεριμνά ώστε
να μας εξασφαλίσει ότι η συναναστροφή μας με τον άλλο θα γίνεται
με συγκεκριμένους όρους, γνωστούς εκ των προτέρων, που πρέπει
να τηρούνται εκατέρωθεν. Περαιτέρω, μέσω του ΚΟΚ,
αναδεικνύεται ότι ο κάθε κοινωνός είναι υπεύθυνος και ο ίδιος για
την ασφάλεια του, έχοντας την υποχρέωση να είναι επιμελής, ενώ
παράλληλα, προβλέπονται τιμωρίες για τους παραβάτες.
 Κάπως έτσι λειτουργεί το Σύνταγμα και οι νόμοι εν γένει.

12. Ερώτηση  Τι θα συμβεί αν δεν τηρώ τους νόμους;

13. Ευχαριστώ
Ελευθερία Παπαμανώλη