2. Բնութագրում
Թթվածին, քիմիական տարր է որի նշանն է O և
ատոմային թիվը՝ 8։ Թթվածինը առաջին անգամ
ստացել է Կ. Շեելեն 1770 թ.` սելիտրայի քայքայումիցֈ
1774 թ. Ջ. Պրիստրին թթվածին ստացել է սնդիկի
օքսիդի քայքայումիցֈ
Բնության մեջ թթվածինը գտնվում է ինչպես ազատ
վիճակում (օդում` ծավալի 21%-ը և զանգվածի 23%ը), այնպես էլ միացությունների ձևով (ջուր, բազմազան
ապարներ)։ Այն Երկրի վրա ամենատարածված
տարրն է. կազմում է նրա զանգվածի մոտ 30%-ըֈ
Երկրագնդի զանգվածի կեսից ավելին թթվածին էֈ
Թթվածինը կազմում է մարդու օրգանիզմի 65 %-ըֈ
Հանդես է գալիս երկու ալոտրոպ ձևափոխությունների
ձևով` թթվածին (O2) և օզոն(O3):
3. Շնչառությունը գործընթաց է, որն
ապահովում
է թթվածնի ներթափանցումն օրգանիզմ, նրա
մասնակցությունն օքսիդացման
գործընթացներին և այնտեղից ածխաթթու
գազի հեռացմանը։
Առանց թարմ օդի շնչահեձ են լինում մարդու
օրգանիզմի բոլոր բջիջները մահանում են։
Բջիջները ամեն վայրկյան թթվածնի պահանջ
ունեն, որը ապահովում է
մարդու օրգանների աշխատանքը
և օրգանիզմում տեղի ունեցող բոլոր
գործողությունները։
4. Առանց թթվածնի օրգանիզմը չի կարող սննդից ստանալ
իր կենսագործունեության համար անհրաժեշտ
էներգիան։ Որքան շատ է ֆիզիկական աշխատանքը,
այդքան հաճախակի է մարդը խորը շունչ քաշում։
Շնչառման ժամանակ օդը քթի խոռոչից նախ անցնում
է կոկորդ, ապա՝ շնչափող։ Շնչափողը կազմված է 1620 կիսաօղակներից, որոնց շնորհիվ մեր ցանկացած
դիրքում օդը անցնում է թոքեր։ Յուրահատուկ
կառուցվածք ունի. երբ մարդը որևէ բան է կուլ տալիս,
ապա շնչափողը փակվում էմակկոկորդով, որպեսզի
ուտելիքի փշրանքները հանկարծ չնկնեն թոքեր, իսկ
շնչառման ժամանակ շնչափողը բացվում է, և օդն
ուղղվում է դեպի թոքերը։
5. Կենդանի օրգանիզմների կենսագործունեության
համար անհրաժեշտ է թթվածին։ Թթվածինն ստանում
են շնչառության ընթացքում։ Բոլոր կենդանի
օրգանիզմները շնչում են։ Շնչառությունն օրգանիզմի
և միջավայրի միջև գազափոխանակւթյան՝ թթվածնի
կլիման և ածխաթթու գազի արտաշնչման գործընթածն
էֈ
