1. Δζληθνί Δπεξγέηεο
Έιιε Γξαηζία 2008

2. Γεώξγηνο Αβέξσθ
Ο Κέγαο Δπεξγέηεο

3. Γεώξγηνο Αβέξωθ (Κέηζνβν 1818 - Αιεμάλδξεηα
1899)
Έλαο από ηνπο κεγαιύηεξνπο εζληθνύο επεξγέηεο.
Τπήξμε θινγεξόο παηξηώηεο, αγλόο ηδενιόγνο,
αλζξσπηζηήο θαη νξακαηηζηήο.
Πξόζθεξε ηόζν ζηνλ ηόπν πνπ γελλήζεθε όζν
θαη ζηνλ ηόπν πνπ εξγάζζεθε ζην εμωηεξηθό.
Ζ Διιάδα ηνπ απέλεηκε ηνλ ηίηιν ηνπ «Μεγάινπ
Εζληθνύ Επεξγέηε" σο ειάρηζηε αλαγλώξηζε γηα
ηελ πξνζθνξά ηνπ.

4. Γελλήζεθε ζην Κέηζνβν ζηηο 15 Απγνύζηνπ ηνπ 1818.
Ήηαλ ην έβδνκν παηδί κηαο νηθνγέλεηαο κε ηξία θνξίηζηα θαη
ηέζζεξα αγόξηα. ΢ηελ αξρή ήηαλ βνζθόπνπιν θαη
παξάιιεια καζεηήο ηνπ Γεκνηηθνύ ηνπ Κεηζόβνπ. ΋πσο
ηόηε νη πεξηζζόηεξνη λένη πνιπκειώλ νηθνγελεηώλ έθεπγαλ
γηα "λα θάλνπλ ηελ ηύρε ηνπο" έηζη θαη ν Γεώξγηνο πήξε ην
δξόκν ηεο μεληηηάο. Έηζη, ζε ειηθία κόιηο 22 εηώλ, έθπγε
από ην Κέηζνβν γηα ηελ Αίγππην, εξγάζηεθε θαη κε ηα
ρξήκαηα πνπ απέθηεζε έθηηαμε ζηελ Αιεμάλδξεηα δηθή ηνπ
επηρείξεζε εηζαγσγώλ - εμαγσγώλ. Έθαλε εμαγσγή ζηε
Ρσζία ηεξάζηηαο πνζόηεηαο ρνπξκάδσλ, πνπ ηα
αληάιιαζζε κε ρξπζνλήκαηα πνπ ηνπ επέθεξαλ ηεξάζηηα
θέξδε.

5. Έηπρε ηόηε λα παληξεύεηαη έλαο Αηγύπηηνο Παζάο θαη
ζύκθσλα κε ηα έζηκα νη παξηζηάκελνη ζην γάκν έπξεπε λα
θνξνύλ ρξπζνθέληεηεο ζηνιέο. Έηζη ηα εηζαγόκελα απηά
"ρξπζνλήκαηα ηνπ Αβέξωθ" όπσο νλνκάζηεθαλ
θπξηνιεθηηθά έγηλαλ αλάξπαζηα ζε πνιιαπιάζηα ηηκή, ηόζν
από ηε Βαζηιηθή Απιή όζν θαη από ηνπο αμησκαηνύρνπο ηεο
Υώξαο. Κε ηα ρξήκαηα πνπ απέθηεζε μεθίλεζε κε ζπλερή
άικαηα λα δεκηνπξγεί πνιιέο επηρεηξήζεηο κε εθπιεθηηθέο
επηηπρίεο. Σν 1870 αλαγλσξίζζεθε σο ν κεγαιύηεξνο
έκπνξνο ηεο Αηγύπηνπ. Απέθηεζε ηεξάζηηα πεξηνπζία θαη
βνήζεζε ηελ ειιεληθή θνηλόηεηα ηεο Αιεμάλδξεηαο
ηδξύνληαο ζρνιεία θαη λνζνθνκεία. Ζ πεξηνπζία ηνπ
ζπλέρηδε λα απμάλεηαη κε γεσκεηξηθό ξπζκό ην ίδην θαη νη
θηιαλζξσπηθέο θαη θνηλσθειείο πξάμεηο ηνπ ζηελ Αίγππην
θαη ζηελ Διιάδα.

6. Κεηαμύ άιισλ, ρνξήγεζε ιεθηά γηα ηελ επέθηαζε ηνπ
Πνιπηερλείνπ,

7. ηελ αλακόξθσζε ηνπ Παλαζελατθνύ ζηαδίνπ

8. θαη ηνπο αλδξηάληεο ηνπ Ρήγα θαη ηνπ Παηξηάξρε
Γξεγνξίνπ ηνπ Δ' ζην Παλεπηζηήκην Αζελώλ.

9. ΢ηνλ Αβέξσθ επίζεο νθείινληαη ε αλέγεξζε ησλ
θπιαθώλ Αβέξωθ (θαηεδαθίζηεθαλ ην 1971), ε ζρνιή
Επειπίδωλ, ηα ζεκεξηλά Γηθαζηήξηα,

10. ε γεσξγηθή ζρνιή ηεο Ιάξηζαο, ην Ωδείν ησλ
Αζελώλ θ.α.

11. Σν κεγαιύηεξν επεξγέηεκα ηνπ πάλησο ζεσξείηαη ε δσξεά
2.500.000 ρξπζώλ θξάγθσλ ζην Πνιεκηθό Λαπηηθό, κε ηα
νπνία λαππεγήζεθε ην ζσξεθηό «Γεώξγηνο Αβέξσθ», ην
πινίν πνπ άιιαμε ηελ πνξεία ηεο ηζηνξίαο καο.

12. Δπάγγεινο Εάππαο
1800-1865
θαη
Θσλζηαληίλνο Εάππαο

13. Σα εμαδέιθηα Εάππα γελλήζεθαλ ζην ρσξηό Ιάκπνβν ηεο
Βνξείνπ Ήπεηξνπ (ζεκεξηλή Αιβαλία). Σν ρσξηό ηνπο αλήθε
ζηελ επαξρία Σεπειελίνπ, παηξίδα ηνπ Αιή Παζά. ΢ε ειηθία
13 εηώλ, ν Δπάγγεινο ζηξαηνινγήζεθε από ηνλ Αιή Παζά.
΋ηαλ νη ΢νπιηώηεο ζπκκάρεζαλ κε ηνλ Αιή, ν Εάππαο
βξέζεθε ζην ζηξαηόπεδν ηνπ Αγώλα θαη πνιέκεζε ζην
πιεπξό ηνπ Κάξθνπ Κπόηζαξε σο ππαζπηζηήο ηνπ.
Πνιέκεζε αξγόηεξα κε ηνλ Γθνύξα, ηνλ Καθξπγηάλλε, ηνλ
Λνηαξά θαη ηνλ Παλνπξγηά, ηνλ Θνινθνηξώλε θαη ηνλ
Οδπζζέα Αλδξνύηζν. ΢ην ηέινο ηεο επαλάζηαζεο
αξλήζεθε ηελ ρξεκαηηθή απνδεκίσζε γηα ηνπο ήξσεο ηεο
Δπαλάζηαζεο θαη κεηαλάζηεπζε ζην Βνπθνπξέζηη

14. Κεηά από 30 ρξόληα απέθηεζε κεγάιε πεξηνπζία θαη
ζέιεζε λα βνεζήζεη θαη ηηο δύν ηνπ παηξίδεο ηελ Διιάδα
θαη ηελ Ρνπκαλία όπνπ έκελε, κε πνιιέο δσξεέο.
Ζ πην εληππσζηαθή εθδήισζε ηεο πξνζθνξάο ηνπο πξνο
ηελ Διιάδα ήηαλ ην εγρείξεκα αλαβίσζεο ησλ Οιπκπηαθώλ
αγώλσλ. Θαη νη δύν ηηκνύληαη σο εζληθνί επεξγέηεο από ην
1859, όηαλ ηδξύζεθαλ ηα "Λέα Οιύκπηα", έθζεζε γεσξγηθή,
ηερληθή θαη βηνκεραληθή πνπ νξίζηεθε λα
πξαγκαηνπνηνύληαη αλά ηεηξαεηία (ζην "Εάππεην").

15. Σν Παλαζελατθό ΢ηάδην αλαζηειώζεθε από ηνλ Δπάγγειν
Εάππα

16. Σν 1856 πξόζθεξε ζηνλ βαζηιηά ΋ζσλα 400 κεξίζκαηα
ηεο Δζληθήο Αηκνπινΐαο ώζηε ηα θέξδε λα
ρξεζηκνπνηεζνύλ γηα ηελ ίδξπζε ησλ Οιπκπηαθώλ αγώλσλ,
ηελ Οιπκπηάδα θαη γηα ηα βξαβεία ησλ ληθεηώλ ησλ
αγώλσλ. Σν 1859 θαηάθεξε λα αλαβηώζεη ηνπο
Οιπκπηαθνύο Αγώλεο ζε κηα πιαηεία ηεο Αζήλαο. Σν 1865
πέζαλε αθήλνληαο έλα κεγάιν ρξεκαηηθό πνζό, πνπ
ρξεκαηνδόηεζαλ ηνπο αγώλεο ηνπ 1870 θαη 1875 πνπ
πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζην Παλαζελατθό ΢ηάδην θαη
νλνκάζηεθαλ Εάππεηνη αγώλεο. Αλαβηώλνληαο ηνπο
Οιπκπηαθνύο Αγώλεο γηα πξώηε θνξά από ηελ Αξραηόηεηα,
έζεζε ηε βάζε γηα ηνπο κεγάινπο Οιπκπηαθνύο Αγώλεο ηνπ
1896, από ηνλ βαξώλν Πηέξ ληε Θνπκπεξηέλ , ηνλ
Γεκήηξην Βηθέια θαη ηε Γηεζλή Οιπκπηαθή Δπηηξνπή πνπ
ηδξύζεθε ην 1894.

17. Υξεκαηνδόηεζε ηε δεκηνπξγία ηνπ θήπνπ θαη ηνπ Εαππείνπ
κεγάξνπ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηνπο αγώλεο μηθαζθίαο
ζηνπο Οιπκπηαθνύο αγώλεο ηνπ 1896 θαη σο θέληξν ηύπνπ
ζηνπο Οιπκπηαθνύο Αγώλεο ηνπ 2004 .

18. Σελ ηεξάζηηα πεξηνπζία ηνπο ζηελ Ρνπκαλία ηελ
θιεξνδόηεζαλ ζην ειιεληθό θξάηνο, ην νπνίν δελ ηελ
παξέιαβε πνηέ θαζώο ε Ρνπκαλία πξνζέθπγε ζην Γηεζλέο
Γηθαζηήξην όηη ράλεη κεγάιν κέξνο ηεο εζληθήο ηεο
θπξηαξρίαο. Απηόο ήηαλ θαη ν ιόγνο πνπ ηα δύν θξάηε
δηέθνςαλ ηηο δηπισκαηηθέο ηνπο ζρέζεηο.

19. Γεώξγηνο ΢ίλαο
θαη
΢ίκσλαο ΢ίλαο

20. ΢ίλαο Γεώξγηνο (1783-1856).
Κεγάινο εζληθόο επεξγέηεο από ηε Κνζρόπνιε ηεο Βνξείνπ
Ζπείξνπ. Απέθηεζε ηεξάζηηα πεξηνπζία από ην εκπόξην
βακβαθηνύ, θαη ίδξπζε αηκνπιντθέο θαη ζηδεξνδξνκηθέο
εηαηξείεο. Γηνξίζηεθε γεληθόο Πξόμελνο ηεο Διιάδαο ζηε
Βηέλλε. Ο Γεώξγηνο ΢ίλαο δάλεηζε ρξήκαηα ζηελ Απζηξηαθή
θπβέξλεζε πνπ είρε εμαληιεζεί νηθνλνκηθά θαηά ηνπο
πνιέκνπο ηνπ Λαπνιένληα, θαη έηζη απέθπγε ε
Απζηξννπγγαξία ηελ νηθνλνκηθή θαηάξξεπζε. Γσξίζε
κεγάιε πνζόηεηα ρξπζνύ ζηε λεντδξπζείζα Δζληθή
Σξάπεδα ηεο Διιάδνο θαη έθαλε πνιιά έξγα. Σν έξγν ηνπ
ζπλέρηζε ν γηνο ηνπ ΢ίκσλαο.

21. Σν 1842 ν Γεώξγηνο ΢ίλαο νηθνδόκεζε κε δαπάλε ην
Αζηεξνζθνπείν ηεο Αζήλαο θαη ην πξνίθηζε κε ηα αλαγθαία
εξγαιεία θαη ηελ θαηάιιειε βηβιηνζήθε θαη αλέιαβε ηελ
δαπάλε γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ Αζηεξνζθνπείνπ .

22. Δπίζεο όζν δεη ζηελ Απζηξία, θαηαζθεπάδεη ηνλ Λαό ηεο
Αγίαο Σξηάδνο, ηνλ ΢ηδεξόδξνκν ηνπ Λόηνπ θαηά κήθνο
όιεο ηεο απηνθξαηνξίαο ησλ Αςβνύξγσλ θαη δίθηπν
πισηώλ δησξύγσλ ζηνπο πνηακνύο Γνύλαβε θαη Σίζζα,
ηδξύνληαο ηελ πξώηε Αηκνπιντθή εηαηξεία Γνπλάβεσο.
Γσξίδεη ηελ πξώηε γέθπξα πνπ ελώλεη ηελ Βνύδα θαη ηελ
Πέζηε, δεκηνπξγώληαο ηελ Βνπδαπέζηε.

23. Οηθνδόκεζε ηελ Αθαδεκία ηεο Βνπδαπέζηεο, ηειείσζε ηνλ
νξζόδνμν λαό ηεο Αγ. Σξηάδνο ζηε Βηέλλε, ηελ Ηεξά
Κεηξόπνιε Αζελώλ,ην κέγαξν Κνπζηθήο ηεο Βηέλλεο θαη
δώξεζε ην κέγαξν ζην νπνίν νηθνδνκήζεθε ην Πνιπηερλείν
ηεο Βηέλλεο.

24. Βνήζεζε αξθεηνύο λένπο λα ζπνπδάζνπλ ζηελ Δπξώπε,
ελίζρπζε ην έξγν ηεο Φηιεθπαηδεπηηθήο εηαηξείαο, ζπλέβαιε
ζηελ απνπεξάησζε ηνπ Κεηξνπνιηηηθνύ Λανύ ηεο Αζήλαο,
δηέζεζε ππέξ ηνπ Ακαιηείνπ Οξθαλνηξνθείνπ 157.000
δξρ. θαη αλήγεηξε ην Μέγαξν ηεο Αθαδεκίαο.

25. Ο Απόζηνινο Αξζάθεο (1792-1874) ήηαλ Έιιελαο
επεξγέηεο & πξσζππνπξγόο ηεο Ρνπκαλίαο

26. Γελλήζεθε ζηε Υνηάρνβα ηεο Βνξείνπ Ζπείξνπ, ζπνύδαζε
Ηαηξηθή ζηε Γεξκαλία θαη εγθαηαζηάζεθε ζηηο
παξαδνπλάβηεο εγεκνλίεο. Ήηαλ μάδεξθνο κε ηνπο
αδεξθνύο Σνζίηζα ΢ε ειηθία 19 εηώλ έγξαςε έλα έξγν ζε
δσξηθή δηάιεθην. Κ΄ απηό πξνζπάζεζε λα πείζεη ηνλ
Λαπνιένληα λα βνεζήζεη ζηελ απειεπζέξσζε ησλ
Διιήλσλ από ηνπο Σνύξθνπο

27. Κε δηθέο ηνπ δαπάλεο βνήζεζε ζηελ απνπεξάησζε ηνπ
Κεγάξνπ ηεο νδνύ Παλεπηζηεκίνπ ηεο Φηιεθπαηδεπηηθήο
Δηαηξείαο, ελώ δηέζεζε κεγάια πνζά γηα ηελ ζπληήξεζε
ηνπ. ΢ήκεξα ην θηίξην θέξεη ην όλνκα ηνπ "Αξζάθεην".

28. ΢ηνπξλάξαο Νηθόιανο (1806-1853). Δπεξγέηεο από ην
Κέηζνβν. Κε ηα 100.000 ηάιηξα πνπ άθεζε ζηε δηαζήθε
ηνπ «γηα ηε ζύζηαζε Πνιπηερλείνπ ζηελ Διιάδα», θαζώο
θαη κε ρξήκαηα ηνπ Σνζίηζα θαη ηνπ Γ. Αβέξωθ θηίζηεθε
ην Πνιπηερλείν Αζελώλ. Κε ηελ ίδηα δηαζήθε άθεζε
300.000 ηάιηξα γηα ζρνιεία ζην Κέηζνβν θαη ζηελ
Αιεμάλδξεηα

29. Μάλζνο θαη Γεώξγηνο Ρηδάξεο

30. Ο Μάλζνο Ρηδάξεο (1764-1824) θαη ν Γεώξγηνο Ρηδάξεο
(1769-1842) ππήξμαλ εζληθνί επεξγέηεο, έκπνξνη θαη κέιε
ηεο Φηιηθήο Δηαηξείαο θαηάγνληαλ από ην Κνλνδέλδξη
Εαγνξίνπ θαη από κηθξή ειηθία έκεηλαλ νξθαλνί. Πήγαλ
ζηελ Κόζρα γηα λα δνπιέςνπλ. Δθεί απέθηεζαλ κεγάιε
πεξηνπζία. Ο Κάλζνο κπήζεθε ζηελ Φηιηθή Δηαηξεία ην
1817 θαη ζπλέβαιε ζηελ νηθνλνκηθή ελίζρπζε ηεο
Δπαλάζηαζεο.

31. Ίδξπζαλ ηελ Ρηδάξην Ηεξαηηθή ΢ρνιή ζηελ Αζήλα, ηε
Ρηδάξην ΢ρνιή Υεηξνηερλίαο ζην Κνλνδέληξη, ζρνιεία θαη
νξθαλνηξνθεία θ.α.

32. Εσζηκάδεο

33. Έμη αγόξηα (Ησάλλεο, Αλαζηάζηνο, Θενδόζηνο, Ληθόιανο,
Εώεο θαη Κηραήι) θαη ηξία θνξίηζηα (Αιεμάλδξα, Εσίηζα,
Αγγειηθή) από ην Γξακκέλν Ιωαλλίλωλ. Αζρνιήζεθαλ κε
ην εκπόξην ζηελ Ηηαιία θαη ζηε Ρσζία. Έζεζαλ ζαλ ζθνπό
ηεο δωήο ηνπο ηελ ελίζρπζε θαη ηελ πξνζθνξά πξνο
ηελ παηξίδα, γηα ην ιόγν απηό απνθάζηζαλ λα κείλνπλ
άγακνη.
Δλίζρπζαλ θάζε παηδεπηηθή πξνζπάζεηα πνπ είρε εληαζεί
από ηα κέζα ηνπ 18νπ αηώλα θαη ζηηο ειιεληθέο παξνηθίεο
ηεο Κεληξηθήο Επξώπεο θαη ζηνλ ππόδνπιν ειιεληθό
ρώξν.

34. Οη Αδειθνί Ζωζηκάδεο εθηόο από ηα ζρνιεία πνπ
ίδξπζαλ, ηηο εθθιεζίεο πνπ ελίζρπζαλ ή αλήγεηξαλ, ηελ
πιεζώξα ησλ βηβιίσλ πνπ εμέδσζαλ, ηε δσξεά ηεο
ζπιινγήο αξραίσλ λνκηζκάησλ, ρξεκαηνδόηεζαλ κέζσ ηεο
κπζηηθήο νξγάλσζεο ηεο Φηιηθήο Δηαηξείαο, ηηο αλάγθεο ηνπ
Αγώλα γηα Απειεπζέξσζε.
Ίδξπζαλ ην Γεξνθνκείν ησλ Εσζηκάδσλ ζηα Ησάλληλα πνπ
ιεηηνπξγεί κέρξη ζήκεξα.

35. ε Αδειθόηεηα ηωλ Ζωζηκάδωλ ζπλέζηεζε “Σακείνλ
Αξραηνινγηθόλ”
κε ζθνπό “λα ζπλάμεη ιείςαλα ηεο Αξραηόηεηνο”.
Ζ αλππνινγίζηνπ αμίαο, ζπιινγή λνκηζκάησλ θαη
κεηαιιίσλ εδσξήζε ζην Διιεληθό θξάηνο θαη απεηέιεζε
ηνλ βαζηθό ππξήλα ηεο Δζληθήο ΢πιινγήο ηνπ
Ννκηζκαηηθνύ Μνπζείνπ.

36. Εσζηκαία ΢ρνιή

37. Εσζηκαία βηβιηνζήθε Ησαλλίλσλ

38. Εσζηκαία Αθαδεκία, Ιύθεην,
Γεκνηηθό

39. Γεώξγηνο ΢ηαύξνπ

40. Ο Γεώξγηνο ΢ηαύξνπ (1788-1869),γελλήζεθε ζηα
Γηάλλελα θαη έδεζε ζηελ Βηέλλε. Τπήξμε ζεκαληηθόο
νηθνλνκηθόο παξάγνληαο ηεο Γηαζπνξάο, αιιά θαη ηνπ
λενζύζηαηνπ ειιεληθνύ θξάηνπο. Τπήξμε ηδξπηήο θαη
πξώηνο δηεπζπληήο, επί δηαθπβέξλεζεο Θαπνδίζηξηα, ηεο
Δζληθήο Σξάπεδαο. ΢ηα επεξγεηήκαηά ηνπ πεξηιακβάλεηαη ε
ίδξπζε θαη ρξεκαηνδόηεζε λνζνθνκείσλ, γεξνθνκείσλ,
νηθνηξνθείσλ, πξηλ θαη κεηά ηελ απειεπζέξσζε

41. Δζληθή Σξάπεδα ηεο Διιάδνο