Ενότητα 11, Τα επαναστατικά κύματα του 1830 και του 1848 στην Ευρώπη. Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 38-40

1. ΕΝΟΤΗΤΑ 11, Τα επαναστατικά κύματα
του 1830 και του 1848 στην Ευρώπη.
Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 38-40

2. 1820-
1821:
Ισπανία
Ιταλία
Ελλάδα
1830:
Γαλλία
Βέλγιο
Πολωνία
1848:
Γαλλία
Αυστρία
Ουγγαρία
Πρωσία

3. Σε αυτό το
μάθημα
επιδιώκουμε
Να γνωρίσουμε τα
ευρωπαϊκά
επαναστατικά
κινήματα του 1830
και του 1848.
Να μάθουμε τι ήταν η
«Άνοιξη των λαών»,
ποιοι παράγοντες την
προκάλεσαν, πώς
εκφράστηκε και ποια
αποτελέσματα είχε.
Να εντοπίσουμε ομοιότητες
και διαφορές μεταξύ των
επαναστατικών κινημάτων
που εκδηλώθηκαν στην
ευρωπαϊκή ήπειρο κατά το
πρώτο μισό του 19ου αιώνα.

5. Γύρω στα 1830 σειρά
επαναστάσεων
συγκλόνισε την Ευρώπη
δυτικά της Ρωσίας.
Οι επαναστάσεις του 1830

6. Η επανάσταση στη
Γαλλία
•Η επανάσταση στη Γαλλία
στρεφόταν εναντίον του βασιλιά
Καρόλου Ι΄, που επιχείρησε να
αποδώσει στους αριστοκράτες
και στην εκκλησίακάποια από
τα προνόμιαπου είχαν πριναπό
το 1789. Η μεγαλοαστική τάξη
και τα λαϊκά στρώματα
αντέδρασαν έντονα.

7. Η επανάσταση στη
Γαλλία

8. Η μάχη μπροστά
από το
Δημαρχείο του
Παρισιού στις 28
Ιουλίου 1830
κατά την
Ιουλιανή
Επανάσταση.
Jean Victor
Schnetz, 1833

9. •Οι φιλελεύθεροι αστοί,
όμως, που έλεγχαν την
κατάσταση, ευνόησαν
την άνοδο στον θρόνο
του μετριοπαθούς
βασιλιά Λουδοβίκου-
Φιλίππου.
Η επανάσταση στη Γαλλία
Ο βασιλιάς Λουδοβίκος – Φίλιππος της Γαλλίας
παραδίδει τις σημαίες στην Εθνική Φρουρά Παρισίων
και Προαστίων στις 29 Αυγούστου 1830. Joseph-
Desire Court, 1834

10. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%82_%CE%9
9%CE%84_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%93%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%AF%CE%B1%CF
%82#/media/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Charles_X_of_France_by_Fran%C3%
A7ois_Pascal_Simon_G%C3%A9rard.jpg

11. Η άφιξη του Δούκα της
Ορλεάνης (Λουδοβίκου
Φιλίππου) στο Palais-Royal,
από τον Ζαν-Μπατίστ
Καρμπιλέ
• Ο Λουδοβίκος-Φίλιππος πηγαίνει από το
Palais Royal στο Hôtel de Ville, 31 Ιουλίου
1830, από τον Οράτιο Βερνέ.

12. Η Ελευθερία οδηγεί το Λαό (γαλλ. La liberté
guidant le peuple). Πίνακας του Γάλλου
ζωγράφου Ευγένιου Ντελακρουά εμπνευσμένος
από την Ιουλιανή επανάσταση του 1830

13. Βρισκόμαστε στο Παρίσι τον Ιούλιο του 1830. Το
καζάνι εξερράγη. Ο λαός μην αντέχοντας στην
αφόρητη καταπίεση επαναστάτησε. Με τα όπλα
στα χέρια ορμάει απαιτώντας το δίκιο του. Οι
πρώτοι δέχτηκαν τα πυρά και σωριάστηκαν.
Νεκροί έπεσαν και στρατιώτες. Καπνός από τις
εκρήξεις αναθυμιάζει. Ο λαός δεν έχει αρχηγό.
Έχει ένα όραμα. Την Ελευθερία. Αυτή τον οδηγεί.
Η Ελευθερία εφορμά οδηγώντας τον λαό.
Ξυπόλητη και με γυμνό το στήθος μοιάζει με
αρχαία ελληνική θεά, ή την ρωμαϊκή
προσωποποίηση της Ελευθερίας, την Λιμπερτάς.
Φοράει την φρυγική σκούφια των Ιακωβίνων στο
κεφάλι. Κρατάει ντουφέκι με ξιφολόγχη στο
αριστερό και υψώνει την απαγορευμένη σημαία
της Γαλλικής Επανάστασης, την Τρικολόρ στο
δεξί. Στρέφει το κεφάλι της στο λαό που την
ακολουθεί και του δίνει θάρρος να πολεμήσει.
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%97_%CE%95
%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B
5%CF%81%CE%AF%CE%B1_%CE%BF%CE%
B4%CE%B7%CE%B3%CE%B5%CE%AF_%CF
%84%CE%BF_%CE%9B%CE%B1%CF%8C
Ο αστός(ψηλό καπέλο, ρεντιγκότα,
καλοδεμένηγραβάτα, καραμπίνα – ο
Ντελακρουά απεικονίζει τον εαυτό του)
Ο εργάτης– τυπογράφος;
(τραγιάσκα, ανοιχτό πουκάμισο,
ποδιά, σπαθί, πιστόλι βαλμένο μέσα
στο κόκκινο, άσπρο και μπλε
επαναστατικό μαντήλι)
Το χαμίνι(ο Βίκτωρ
Ουγκώ απότισε φόρο
τιμής σε αυτά τα
αλητάκια στο έργο του
Οι άθλιοι το 1862)
Ο νεκρός(χωρίς παπούτσια, κάλτσες, παντελόνι – η
εξέγερση έφερε στους δρόμους και συμμορίες από
ζητιάνους και εγκληματίες του Παρισινού υποκόσμου)

18. Η επανάσταση στο Βέλγιο, που ήταν τμήμα
του Βασιλείου των Κάτω Χωρών,
προκλήθηκε κυρίως από το ότι ο βασιλιάς
Γουλιέλμος Α’ της Οράγγης ευνοούσε τα
ολλανδικά οικονομικά συμφέροντα σε βάρος
των βελγικών. Ενισχύθηκε, επίσης, από τις
θρησκευτικές διαφορές που υπήρχαν
ανάμεσα στους προτεστάντες Ολλανδούς και
τους καθολικούς Βέλγους. Έτσι, οι Βέλγοι
επαναστάτησαν και ίδρυσαν το ανεξάρτητο
βασίλειο του Βελγίου το 1830.
Η επανάσταση στο Βέλγιο

19. Επεισόδιο από την Βελγική Επανάσταση τον Σεπτέμβριο του 1830 μπροστά στα Ανάκτορα των Βρυξελλών. Egide Charles Gustave Wappers, 1835

20. • Η επανάσταση στην Πολωνία (25-1-1831) ξεκίνησε με
κύριο αίτημα την ανεξαρτησία από τη Ρωσία, τμήμα της
οποίας ήταν έως τότε τα πολωνικά εδάφη. Η επέμβαση,
ωστόσο, ισχυρών ρωσικών δυνάμεων (κατάληψη της
Βαρσοβίας από το ρωσικό στρατό στις 7-9-1831) και οι
διαφωνίες μεταξύ των επαναστατών (εσωτερική
διχόνοια μεταξύ των «Ερυθρών» που ζητούσαν αγροτική
μεταρρύθμιση και των «Λευκών» – ευγενείς και κλήρος)
οδήγησαν τελικά στην αποτυχία της επανάστασης και
στην επιβολή ενός ιδιαίτερα αυταρχικού καθεστώτος.

21. Λίγα χρόνια αργότερα,
στα 1848, ξέσπασαν νέες
επαναστάσεις. Τα αίτιά
τους ήταν ποικίλα.
Οι επαναστάσεις του 1848

22. Πρίγκιψ Κλέμενς φον Μέττερνιχ, Καγκελάριος της
Αυστρίας. Ελαιογραφία του Θόμας Λόρενς περ.
1820-1825

23. Οι επαναστάσεις του 1848
• σταθερή πτώσητου βιοτικού
επιπέδου των λαϊκών
στρωμάτων σε πολλές περιοχές
της Ευρώπης, ήδη από τη
δεκαετία του 1820, με
αποτέλεσμα την ανάπτυξη
μιας γενικευμένης κοινωνικής
δυσαρέσκειας.
• ανάδυση των εθνικών ιδεών
στην Ευρώπη - επιδίωξη
πολλών ευρωπαϊκών εθνών
να δημιουργήσουν
ανεξάρτητα κράτη.
• διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις
των ευρωπαϊκών κρατών από τους
υπηκόους τους (αύξηση της
φορολογίας, καθιέρωση της
υποχρεωτικής στράτευσης κ.ά.)
• ενίσχυση εκείνων των πολιτικών
δυνάμεων που επιδίωκαν την
ανατροπή των αποφάσεων του
συνεδρίου της Βιέννης.

26. Η επανάσταση στη Γαλλία
• Πυροδοτήθηκε από ριζοσπάστες δημοκρατικούς που
απαιτούσαν κοινωνικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις και
εξανάγκασε τον βασιλιά Λουδοβίκο Φίλιππο σε παραίτηση
(24 Φεβρουαρίου 1848). Σχηματίστηκε δημοκρατική
κυβέρνηση, με τη συμμετοχή τόσο μετριοπαθών όσο και
ριζοσπαστών, που παραχώρησε πολιτικά δικαιώματα σε
όλους τους άνδρες και πήρε μέτρα οικονομικής ανακούφισης
των λαϊκών τάξεων. Ωστόσο, οι εκλογές που έγιναν τον
Απρίλιο του 1848 έδωσαν την πλειοψηφία στους
μετριοπαθείς φιλελεύθερους, που συνέλαβαν τους ηγέτες των
ριζοσπαστών και κατάργησαν τα κοινωνικά μέτρα της
προηγούμενης κυβέρνησης.

27. Πολιτική γελοιογραφία της περιόδου, που αναπαριστά έναν παχύσαρκο Λουδοβίκο - Φίλιππο, και έναν άνδρα
που φοράει το φρυγικό σκούφο.

28. Η επανάσταση στη Γαλλία
• Το αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσει, το καλοκαίρι του
1848, ένας αληθινός κοινωνικός πόλεμος (εξέγερση
των εξαθλιωμένων εργατικών συνοικιών του
Παρισιού) που τελείωσε με τη συντριβή των
ριζοσπαστικών δυνάμεων. Η κυριαρχία των
μετριοπαθών φιλελεύθερων επιβεβαιώθηκε με την
εκλογή ως προέδρου της Γαλλίας του πρίγκιπα
Λουδοβίκου-Ναπολέοντα Βοναπάρτη, την αφαίρεση
των πολιτικών δικαιωμάτων από τους εργάτες και
τον περιορισμό της ελευθεροτυπίας.

29. Η επανάσταση στην Αυστρία
• Η επανάσταση στην Αυστρία προκάλεσε αρχικά την
παραίτηση και τη φυγή από τη Βιέννη του αυταρχικού
πρωθυπουργού Μέτερνιχ καθώς και την παραίτηση του
αυτοκράτορα Φερδινάνδου. Ωστόσο, οι αντιθέσεις ανάμεσα
στους μετριοπαθείς φιλελεύθερους, που συμμετείχαν στην
κυβέρνηση, και τους ριζοσπάστες δημοκρατικούς, που
αξίωναν μεταρρυθμίσεις, οδήγησαν σε νέα επανάσταση
(Οκτώβριος 1848), η οποία καταπνίγηκε.
Επαναστάτες σε οδοφράγματα στην πλατεία Αγίου Στεφάνου της Βιέννης στις 25 Μαΐου
1848. Αγνώστου, 1848

30. Οδοφράγματα στην πλατεία Μιχαέλερπλατς της Βιέννης από φοιτητές,
εργάτες και μέλη της εθνοφρουράς τη νύχτα της 26ης προς 27ης Μαΐου
1848. Anton Ziegler, 1848

31. Η επανάσταση
των Ούγγρων
• Η επανάσταση των Ούγγρων ήταν η σημαντικότερη μιας σειράς
επαναστάσεων (Βοημία, Ιταλία) που εκδηλώθηκαν στην επικράτεια της
Αυστρίας, ευνοημένες από τον γενικότερο επαναστατικό αναβρασμό. Με
επικεφαλής τον Λάγιος Κόσουτ, οι επαναστάτες κήρυξαν την
ανεξαρτησία της Ουγγαρίας, σχημάτισαν κυβέρνηση και θέσπισαν
νόμους. Τελικά, όμως, και αυτή η επανάστασηκαταπνίγηκε.

32. Ούγγροι ουσάροι στη μάχη κατά την Ουγγρική Επανάσταση

33. Η επανάσταση
στην Πρωσία
•Η επανάσταση στην Πρωσία άρχισε με
εξέγερση στο Βερολίνο. Αμέσως, ο βασιλιάς
Φρειδερίκος Γουλιέλμος Γ’ υποσχέθηκε
παραχώρηση συντάγματος.

34. • Παράλληλα, και καθώς δυνάμωναν οι φωνές που υποστήριζαν την ενοποίηση του
γερμανικού χώρου, συγκροτήθηκε η συνέλευση της Φρανκφούρτης (580 εκλεγμένοι
αντιπρόσωποι από όλη τη Γερμανία). Σε αυτή διαμορφώθηκαν δύο ρεύματα: το ένα
υποστήριζε τη δημιουργία μιας Μεγάλης Γερμανίας με τη συμμετοχή και της
Αυστρίας και το άλλο τη συγκρότηση μιας Μικρής Γερμανίας υπό την καθοδήγηση
της Πρωσίας. Αν και η πλειοψηφία της συνέλευσης τάχθηκε με τη δεύτερη άποψη, η
αντίδραση της Αυστρίας εμπόδισε τη δημιουργία ενός ενιαίου γερμανικού κράτους.
Η επανάσταση
στην Πρωσία

35. • Οδοφράγματα στη Βιέννη
(Οκτώβριος 1848)

36. • Τα επαναστατικά κινήματα
του 1848, η άνοιξη των λαών
όπως ονομάστηκαν, επηρέασαν
ουσιαστικά το πολιτικό τοπίο.
Η μεγαλοαστική τάξη, ο
αληθινός κερδισμένος, αύξησε,
στα περισσότερα κράτη, τον
βαθμό συμμετοχής της στη
διαχείριση της πολιτικής
εξουσίας.
Λιθογραφία. Οι απόλυτοι μονάρχες είναι αναγκασμένοι να
καταπιούν το συνταγματικό χάπι.

37. Μια
αποτίμηση
•Τέλος, το κύριο μέτωπο
κοινωνικής αντιπαράθεσης
μετατοπίστηκε: από εδώ και
πέρα οι κύριοι κοινωνικοί
αντίπαλοι δεν θα είναι οι
ευγενείς και οι αστοί αλλά οι
αστοί και οι εργάτες.

38. Η επανάσταση του 1848 στη Γαλλία, έργο του Henri Félix Emmanuel Philippoteaux (1815–1884), μουσείο Carnavalet, Paris. Οι φιλελεύθεροι υψώνουν
την τρίχρωμη σημαία ως εθνικό έμβλημα της Γαλλίας (δεξιά) τη στιγμή που οι σοσιαλιστές απέναντί τους υψώνουν την κόκκινη σημαία (αριστερά).

39. Αφού μελετήσετε την πηγή 2,
να ανιχνεύσετε τους λόγους
που οδήγησαν σε αποτυχία
τις επαναστάσεις του 1848.

40. Γελοιογραφία του Φέρντιναντ Σρέντερ για την ήττα των επαναστάσεων του 1848/49 στην Ευρώπη (δημοσιεύτηκε στη Düsseldorfer Monatshefte, Aύγουστος 1849.)