1. LOJİSTİK KAVRAMI VE ÖNEMİ
Lojistik kavramı Fransızca’dan gelen kavram olup, askeri operasyonlarda savaşı kazandırmak için tüm
desteği vererek birlikleri savaşta ayakta tutma hizmeti olarak ilk olarak tanımlanmıştır.
Bugünkü “ lojistik” kavramı ise ( Business Logistics) değişik kaynaklarda birçok tanımı mevcuttur. Bunlardan
en kapsamlı olanları:
- Lojistik mamullerin ve bilgilerin taşınmasının ve depolanmasının yöntemidir. Başarılı bir lojistik
faaliyet maliyetleri azalttığı gibi, işleri hızlandırır ve müşteri hizmetlerini iyileştirir.
- Lojistik, madde ve malzeme akışını ve depolanmasını, üretimdeki stokları, tamamlanan mamulleri,
bunlarla ilişkili hizmetleri ve bilgileri, müşteri ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, üretim noktasından
tüketim noktasına planlayan uygulayan ve etkinliği kontrol eden bir süreçtir.
- Lojistik; işletmelerin kar maksimizasyonu amacıyla madde ve malzemeleri, parçaları ve tamamlanan
mamulleri stratejik bir şekilde depolayan, akışını sağlayan ve kontrol eden; yönetsel sorumluluk
dizayn etmeye yarayan bir sistemdir.
Bu süreçte lojistik; şirketlerin verdiği hizmet, ürünü üretildiği noktadan alıp depolarda tutmak, stoklamak,
stokların durumunu üretici firmaya bildirmek ve gerektiğinde tamamlamak, ürünü istenen yerlere ve istenilen
şekilde teslim etmek ve bütün bu işlemlerin planlı, en verimli ve en hızlı şekilde yapmaktır.
Lojistiğin önemini; EKONOMİK VE YÖNETSEL olarak ayırmak gerekir. Optimize lojistik operasyonlu
işletmelerde ham malzeme veya yarı mamulü üretime, mamulün son kullanıcıya doğru zamanda, doğru
yerde, doğru kalitede ulaşması ve işletmelerde maliyet etkinliği sağlanacaktır.
Lojistik faaliyetlerin OUTSOURCE edilmesi (Dış kaynak kullanımı, hizmetin dışarıdan bu işte olgunlaşmış
firmadan alınması ) firmaya zamansal ve parasal tasarruf ettirmektedir. Zamansal kazanım olarak stokların
(hammadde, yarı mamul, mamul ) azaltılması görülmekte ve zamansal kazanım bu aşamada pazara ulaşma
zamanının kısalması anlamına gelmektedir. Sonuç olarak üretici kendi işine odaklanmakta, ana işi olan
üretim, satış ( yakında bu işlem de lojistik içinde görülecektir.) vb gibi işlerine yatırım yapmaktadır, zaman
ayırmaktadır.
Lojistik hizmetlerin maliyeti, sektörlere göre değişiklik göstermesine rağmen genelde ürün satış bedelinin
%8-14 ü arasında bir maliyet değerine tekabül etmektedir. Dünyada kendi lojistik hizmetlerini kendi yapan
firmalara baktığımızda, bu firmaların, lojistik şirketlerine göre aynı işi %15-20 arasında daha pahalıya mal
ettikleri görülmektedir. Bundan dolayı lojistik hizmet almak, şirket ve üreticilere maliyet avantajı da
sağlamaktadır.
Globalleşen dünyada şirketler artık kendi gerçekleştirdikleri lojistik operasyonlarını, bu sektörde hizmet veren
lojistik firmalarına devretmektedirler. Kendi ana faaliyetleri dışındaki bu dış kaynak kullanımı her sene %10’a
yakın bir oranda sektörel lojistik sektör büyümesi getirmektedir. Dünya lojistik pazarının büyüklüğü 3,5 trilyon
dolara ulaştığı günümüzde, bu rakam dünya GSMH‘nın %28’ini oluşturmaktadır. Dünyadaki bu pazar
büyüklüğü birçok firmanın ortaya çıkmasına, evliliklere, satın almalara neden yaratmıştır.
- TNT Post Group, Jet Service ve Technologistica ‘yı satın alarak Hollanda, İtalya, İspanya, Belçika,
Avusturya ve Fransa’da etkin hale gelmiştir.
- Deutch Post, Securicor, Ducros, Danzas ve Nedloyd’u satın alarak Avrupa’da büyümesine devam
etmiş ve Kuzey Amerika pazarına da girmiştir.
Ülkemizde de lojistik pazarın büyüklüğü 16-20 Milyar dolar arasında hesaplanmakta, gerçekleşen ise 4
milyar dolar civarında olduğu söylenmektedir. Ülkemiz GSMH’nın %2 sine denk gelmektedir. Ülkemizde
LOJISTIK kavramı TASIMACILIK kavramı ile karıştırıldığından gerekli talebi günümüze kadar bulamamıştır.
Yapılan seminer, program, kongreler ile ve yurdumuza yatırım yapmaya gelen lojistik firmaları ile bu ilgide bir
değişme ve büyüme oluşmuştur.
Türkiye’de 1990’lı yıllarda kara taşımacılığına verilen önem teşviklerle birlikte sektörel büyümeyi beraberinde
getirmiştir. 1996-1998 yılları arasındaki taşıma filo kapasitesi (araç sayısı : tır ve kamyon ) % 76 oranında
artmıştır. Türk lojistik pazarının 2005 yılına kadar %16 büyümesini koruması beklenmektedir. Türkiye
pazarının dünya pazarında verdiğim rakamlara göre GSMH’nın %20-30 arasında gerçekleşmesi durumunda

2. 40-50 milyar dolar gibi bir pazara ulaşması veya farklı bir bakış açısıyla satış fiyatının %8-14 arasındaki
maliyet oranı Lojistik maliyetler olması, gerçekleşen ticaret hacmine oranladığımızda 16-20 milyar dolar
arasında gerçekleşecek bir rakam ortaya çıkmaktadır.
Bu pazardaki büyüme hızının yüksek olması, yurtdışındaki lojistik şirketlerinin ülkemize olan ilgisini artırmış
ve bu alanda Türk firmaları ile işbirlikteliği gerçekleşmesinde bir artış yaşanmıştır. Örneğin;
- TNT POST GROUP – KOC HOLDING-CARGOTECH
- EXEL PLC – SEZGINLER GIDA
- CAT LOGISTIC S- BORUSAN GRUP
- SDV -HOROZ GRUBU
- TIBET BRITTEN- YURTICI LOJISTIK
Arasındaki işbirlikleri dikkat çeken sektördeki birliktelikler oldu.
Özetle;
Lojistik ile:
- Maliyet yönetiminde etkinlik artar;
- Planlamada etkinlik ve stratejik yaklaşım sağlanır;
- Zaman yönetimi önem kazanır;
- Gelişen zamanın değişen koşullarına göre, uygun çözüm yolları ve alternatifler üretilerek tepki verilir
- Teknolojik yatırımlar ve alt yapı süratli gelişim sağlar.
MADDE VE MALZEME YÖNETİMİ + DAĞITIM =
LOJİSTİK
DIREKT ILK
MADDE VE
MALZEME ÜRETİ
ÖNCEDEN DEPOLAR
M ÜRETİLE
MONTAJI
İTHAL EDİLMİŞ SÜRE
MON BİRLEŞ N DAĞITIM
YAPILMIŞ
MALZEMELER Cİ
TAJ TİRME MAMÜL MERKEZİ
MADDELER
VE LER
AMBALAJLAMA YARI
AMBALAJ
MALZEMELERİ MAM
LAMA
SATIN ALINMIŞ UL
STOK
PARÇALAR DEPOSU
ARA MAMULLER
MADDE VE MALZEME
YÖNETİMİ
DAĞITIM
LOJİSTİK
ÜRÜN AKIŞI
LOJİSTİĞİN TARİHİ GELİŞİMİ
ÜRETİM VE
DEPOLAMA
BİLGİ AKIŞI

3. Dünyada lojistiğin gelişimini aşağıdaki sıra ile açıklamak gerekirse, tarihteki gelişim aşamalarını şöyle
sıralayabiliriz:
- 1940-1960 yılları arası : Lojistik aşamasını kurma
- 1960-1970 yılları arası : Lojistik fikrinin yerleşmesi ve itibar kazanması
- 1970-1980 yılları arası : Önceliklerin ve modellerin değişme çağı
- 1980- günümüze kadar : Ekonomik ve teknik değişimin yeni çağı
Lojistiğin gelişimi temelde üç aşamada toplanabilinir;
a) Parçalanma (1960 – 1980 ) : Bu dönemde lojistiği oluşturan faaliyetlerin ayrı ayrı yapıldığı
görülmektedir. Aşağıdaki operasyonların bir kısmı işletme içinde yapılırken, kısmen de dışarıdan
hizmet alma şeklinde gerçekleşiyordu.
- Talep öngörüsü
- Satın Alma
- İhtiyaç Planlama
- Üretim Planlama
- Fabrika Stokları (girdi düzeyindeki stoklar )
- Depolama
- Malzeme işlemleri
- Paletleme
- Mamul stokları
- Sipariş süreci
- Taşıma
- Müşteri Hizmetleri
- Dağıtım Planlama
b) Birleşme ( 1980 – 2000 ) : Bu dönemdeki lojistik faaliyetler iki kavram altında toplanmıştır:
- Madde ve malzeme yönetimi
- Fiziksel dağıtım
c) Toplam Bütünleşme ( 2000 – Günümüze ) :Halen de devam etmekte olan bu süreç parçalanma ve
birleşme kısmında verilen faaliyetlerin bir çatı altında toplanmasını gündeme getirmiştir. Dünya
ekonomisinde yaşanan küreselleşme, liberalleşme ve buna paralel olarak firmaları zorlayan uyum
çabaları, lojistik faaliyetlerin önemini artırırken günümüzdeki entegre lojistik kavramını ortaya
çıkarmıştır.
LOJISTIĞİN ELEMANLARI
Lojistik sisteminin elemanları çok geniştir olmakla birlikte aşağıda sıralanan şekilde gruplamak mümkündür.
Elemanlar :
- Fiziksel Dağıtım,
- İlk madde ve malzeme yönetimi,
- Entegre Lojistik Yönetimi,
- Dağıtım Yönetimi,
- Lojistik Mühendisliği,
- Lojistik Yönetimi,
- Pazarlama Lojistiği,
- Tedarik Zinciri Yönetimi,
- Satınalma Lojistiği,
- Ticari Lojistik....
Gruplamak gerekirse;

4. - Depolama;
- Taşıma;
- Stok Yönetimi;
- Bilgi ve kontrol;
- Ambalajlama;
- Gümrükleme;
- Müşteri Hizmetleri,
Şeklinde sınıflandırılabilinir...