хичээл 2

1. Ойн сангийн өнөөгийн төлөв
байдал
Лекц 2

2. Дэлхийн ойн төлөв байдал
 Дэлхийн хуурай газар 13,5млрд га үүнээс
4,1млрд га талбайг ой эзэлдэг. Оросын
улс ойгоор хучигдсан талбай 3,8млрд га
бөгөөд ойн хэмжээгээр дэлхийд тэргүүн
байр эзэлдэг. Ойн талбайн хэмжээгээр
Орос, дараа нь Канад, Баразиль, Ану
ордог.
 Ойрхог байдал: дэлхийн бүх ойн гуравны
нэг хувийг шилмүүст үлдэх хэсгийг
навчит ой эзэлдэг. Орос болон Хойт
америкад ойн фондын 36-45% ийг
шилмүүст ой эзэлдэг

3. Монгол улсын ойн төлөв байдал
 Монгол улсын ойн сангийн нийт
талбай 18592,4 мян ,га бөгөөд үүний
17677,6 мян га –г ойгоор бүрхэгдсэн
талбай , 914,8 мян га-г ойн цоорхой ,
ойн зах, 0,3 хувиас бага бүрхэвцтэй
сийрэг ой буюу мэргэжлийн хэллэгээр
ойн бус ойн сангийн талбай эзэлдэг.

4.  Ойн сангийн ойгоор бүрхэгдсэн
12552,9 мян га-г нийт нутаг дэвсгэрт
харьцуулахад ойрхог чанар 8,03 хувь
байна. Монгол улсын ойн нөөц 1316,3
сая м3 бөгөөд монгол орны ойн
сангийн нийт талбайн 82,8 хувийг
хамгаалалтын бүсийн ой эзэлж байна.

5.  Ойгоор бүрхмэл талбайн 61,9% ийг
шилмүүст мод үүнээс хар мод 49,3%
ийг эзэлдэг учир манай орны ой
үүсгэгч зонхилогч модонд тооцогдоно.
Үүнээс дараа ойгоор бүрхмэл
талбайгаас хуш 7,4% хус 6,8 нарс 4,0%
тус тус эзэлдэг.

6. Зохнилох моддын нас
 Улсан ойн сангийг үүсгэгч зонхилох
моднуудын дундаж нас нарсных 114 ,
хуш161, хар мод156 гацуур139, жодоо
105, хус55, улиас 30, мод хэлбэрийн
бургаас 23 жилээр тогтоогджээ. Заган
ойг оролцуулахгүйгээр улсын
дундажаар нэг га ой 133 шоометр
модлогын нөөцтэй ажээ.

7.  Ойн 2,1 сая га талбайд 44,2 сая
шоометр хатсан мод 13-9,9 сая
шоометр унасан мод нийт 64,2 сая
шоометр ойг цэвэрлэх замаар авч
болох модны нөөц байна. 1 жилд
дундажаар 69,0 мян шоометр
үйлдвэрлэлийн хэрэглээний мод 530
мян шоометр түлээний мод нийт 569
мян шоометр мод бэлтгэж байна.

8. Ойн сангийн өөрчлөлт
 Ойгоор бүрхэгдсэн талбай 289.7мянган
га-аар буурсан. Манай монгол орны
ойн сангийн зонхилох хувийг эзлэх
шилмүүст навчит ойн талбайн сүүлийн
12 жилийн өөрчлөлтөөс үзэхэд ойгоор
бүрхэгдсэн талбайн эзлэх ойрхог чанар
хувь буурч байгаа нь ойн байгаль
экологид үзүүлэх ач холбогдол буурч,
ойн сан доройтолд орж байна.

9. Ойн сангийн өөрчлөлтөнд
нөлөөлөх хүчин зүйл
 Энд дараах хүчин зүйл нөлөөлж байна.
Үүнд
1. Ойн түймэр
2. Ойн хөнөөлт шавж, өвчний хөнөөл
3. Мод бэлтгэл
4. Хүний үйл ажиллагааны бусад сөрөг
үр дагавар

10. 1196.8
95.7 124.1
3.7
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
ойн түймэрт нэрвэгдэж
сэргэн ургах чадваргүй
болсон ой
ойн хөнөөлт шавжид
нэрвэгдэж сэргэх
чадваргүй болсон ой
мод бэлтгэсэн талбай хүний үйл
ажиллагааны
нөлөөгөөр эвдрэлд
орсон ой
ойн сангийн доройтолд орсон байдал, мян га
ойн сангийн доройтолд орсон байдал, мян га

11. Баян өлгий
Орхон
Дархан уул
Улаанбаатар
Увс
Баян хонгор
Өвөрхангай
Дорнод
Архангай
Төв
Завхан
Хөвсгөл
Хэнтий
Булган
Сэлэнгэ
0.04
0.2
0.8
1.6
2
6
7
7.2
64.2
89.5
125.7
150.4
218.1
233.7
256.9
түймэрт нэрвэгдэж сэргэн ургах чадваргүй болсон ой мян га

12.  1980 оноос хойш жид дунджаар 328.2
мян га ой түймэрт өртөж байна. 1996-
1997 он гэхэд 5 сая гаруй га ой түймэрт
өртөж байна. 1996-2012 онуудад жилд
дунджаар 178 удаагийн ой хээрийн
түймэр гарч нийт 6.3тэр бум төгрөгийн
хохирол учируулж байна.

13. 0.03 0.2 0.3
5.6 6
35.9
47.8
хортон шавжид нэрвэгдэж сэргэх чадваргүй болсон ой
мянга га

14.  Манай монгол оронд 700 орчим
зүйлийн шавж бүртгэгдсэнээс 7 баг, 56
овог, 168 төрөл, 315 зүйлийн шавж ойд
ямар нэгэн байдлаар хөнөөл учруулах
эрсдэлтэй байна.

15. 0.02
0.2
0.3
0.5
1.1
1.2
2
3.9
4.8
6
9.4
13.5
15.6
18.6
20.4
28.2
Баянхонгор
Говь алтай
Орхон
Баян өлгий
Дорнод
Дархан уул
Увс
Улаанбаатар
Хэнтий
Өвөрхангай
Хөвсгөл
Архангай
Булган
Завхан
Сэлэнгэ
Төв
Мод бэлтгэл мян, га