1. Ο Δάσκαλος ως Μυσταγωγός (για τον Γρηγόρη Πεντζίκη)
Σεπτϋμβρησ 1987, αρχό τησ ςχολικόσ χρονιϊσ. Αύθουςα Α9, Ενιαύο Πολυκλαδικό
Λύκειο Δρϊμασ. Περιμϋνουμε αδιϊφορα τον καθηγητό των φιλολογικών ςτην
αύθουςα για πρώτη φορϊ. Εύμαςτε, βλϋπεισ, ϋνα τμόμα με ``πρακτικό κατεύθυνςη’’
κι ϋχουμε όδη πειςτεύ ότι η μόνη χρηςιμότητα των ανθρωπιςτικών μαθημϊτων
εύναι ϋνασ καλόσ βαθμόσ ςτην Έκθεςη. Εύμαςτε κι εμεύσ ``δεκαπεντϊχρονοι’’, αλλϊ
ςε μια πολύ διαφορετικό Ελλϊδα. Μαθαύνουμε αςυγκύνητοι, ζούμε με θρϊςοσ,
κοιτούμε το μϋλλον υβριςτικϊ, ςα κεκτημϋνο δικαύωμα. Εύμαςτε τα ``περόφανα
νιϊτα’’ τησ μεταπολύτευςησ, το προώόν τησ αχαλύνωτησ ανομύασ ςτην οπούα
μεγαλώςαμε. Το απόςτημα που ϋςπαςε με την κρύςη του 2008, εύχε όδη μολύνει
κϊθε πτυχό τησ Ελληνικόσ κοινωνύασ – και η Παιδεύα όταν ο πρώτοσ ςτόχοσ.
Στην αύθουςα βαδύζει αργϊ ϋνασ γοητευτικόσ ϊντρασ γύρω ςτα 45 – δε μοιϊζει για
καθηγητόσ, ςκϋφτομαι καχύποπτα. Αυτό που μου κϊνει εντονότερη εντύπωςη εύναι
η φωνό του. Ο Λόγοσ του. Διαφορετικόσ απ’ ό,τι ϋχουμε ακούςει ωσ τότε. Αρκετϊ
προκλητικόσ,για να μαγνητύςει την προςοχό μασ, αρκετϊ βαθύσ για να την
απορροφόςει. Μαθαύνουμε γρόγορα να τον ακολουθούμε ςε δαιδαλώδεισ ειρμούσ,
να ςυλλογιζόμαςτε μαζύ του. Εύχα την τύχη να ϋχω Δϊςκαλο τον Γρηγόρη Πεντζύκη
για τρύα χρόνια. Μασ δύδαξε την Ελληνικό Γλώςςα, εςτιϊζοντασ ςτη ςυνεχό και
οργανικό τησ εξϋλιξη, αναιρώντασ τα πλαςματικϊ ςύνορα ανϊμεςα ςε Αρχαύα και
Νϋα. Μασ ϋδειξε πώσ να αναλύουμε το ``ιςτορικό γύγνεςθαι’’, πώσ να εξηγούμε
λογικϊ την ακμό και παρακμό κρατών και πολιτιςμών (μϋςα από το αξιϋπαινο
βιβλύο ιςτορύασ του Λευτϋρη Σταυριανού). Μασ ϋδωςε την ικανότητα να
μετουςιώνουμε τη ςκϋψη και τα αιςθόματα ςε γραπτό λόγο, καθαρό ςα
μαθηματικό θεώρημα, αλλϊ και ``από καρδιϊσ’’ την ύδια ςτιγμό.
Πιο ςημαντικϊ , ωςτόςο μασ μύησε ςτη Λογοτεχνύα και ειδικϊ ςτην Πούηςη, την
τϋχνη που ο ύδιοσ αςκούςε. Έχουν περϊςει 25 χρόνια, αλλϊ θυμϊμαι ακόμη τη
βαθειϊ ςυγκύνηςη, όταν ξεκλεύδωςε για πρώτη φορϊ ςτο νου μασ τον ``Τελευταύο
Σταθμό’’ του Σεφϋρη. Το αύςθημα τησ αποκϊλυψησ από την ``Ιθϊκη’’ του Καβϊφη –
``να, ϋτςι θα ζόςουμε’’ ορκιςτόκαμε τότε. Ή ``το Δοξαςτικόν’’ του Ελύτη – ϋνα
διαφορετικό Πιςτεύω που καλύπτει την πύςτη ςου και ςτο Θεό και ςτον Έρωτα.
Μιλώ προςωπικϊ τώρα. Ο ποιητικόσ λόγοσ (φαινομενικϊ κρυπτογραφημϋνοσ, αλλϊ
ςτην ουςύα διϊφανοσ, όταν πετϊξεισ τα παραμορφωτικϊ γυαλιϊ τησ χρηςιμότητασ
και τησ ςκοπιμότητασ, ϊλλαξε οριςτικϊ το πώσ θα ϋβλεπα ςτο μϋλλον τη Ζωό και
τον Άνθρωπο. Δϊςκαλοσ τϋτοιου βεληνεκούσ υπόρξε ο Γρηγόρησ Πεντζύκησ.
Τον θυμϊμαι ςυχνϊ. Η φωνό του εύναι ακόμη ζωντανό μϋςα μου, ο λόγοσ του ηχεύ
καθαρόσ, όταν τον ζητώ. Όποτε μπαύνω ςτην αύθουςα, για να διδϊξω πλϋον,
αιςθϊνομαι την αγωνύα του, την ανϊγκη να επικοινωνόςεισ αυτό που βρύςκεισ, όχι
αυτό που ξϋρεισ, τη βαθειϊ ικανοπούηςη, όταν μαθητϋσ και δϊςκαλοσ επικοινωνούν,
ςυνδιαλϋγονται, αιςθϊνονται πωσ ταυτύζονται, όπωσ ο ύδιοσ ϋλεγε.
Δεκϋμβρησ 2013
Κωνσταντίνος Δόβρολης, Professor School of Computer Science
College of Computing , Georgia Tech (constantine@gatech.edu)