1. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
1. Η ορθογραφία των αρσενικών ουσιαστικών
Τα αρσενικά που τελειώνουν σε –ος γράφονται με -
ο .
Στον πληθυντικό αριθμό γράφονται με –οι.
πχ.ο λαγός – οι λαγοί
ο κήπος - οι κήποι
Τα αρσενικά που τελειώνουν σε –ης γράφονται με –
η.
Στον πληθυντικό αριθμό γράφονται με –ες.
πχ.ο ναύτης –οι ναύτες
ο μαθητής – οι μαθητές
2. Η ορθογραφία των θηλυκών ουσιαστικών
Τα θηλυκά που τελειώνουν σε –η γράφονται με –η.
πχ.η φωνή –η βροχή
Τα θηλυκά που τελειώνουν σε –ω γράφονται με –ω.
πχ.η Φρόσω – η Δέσπω
Τα θηλυκά που τελειώνουν σε –ισσα γράφονται
με δυο σ.
πχ.η μέλ-ισσα - η γειτόν-ισσα
ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ: η Λάρισα
3. Η ορθογραφία των ουδέτερων ουσιαστικών
Τα ουδέτερα που τελειώνουν σε –ο γράφονται με –
ο.
πχ.το βιβλίο – το θρανίο
Τα ουδέτερα που τελειώνουν σε –
ος στον πληθυντικό γράφονται με –η.
2. πχ.το δάσ-ος τα δάσ-η
Τα ουδέτερα που τελειώνουν σε –ι γράφονται με –ι .
πχ.το λουλούδι το βιολί
ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ: το βράδυ , το δάκρυ, το δόρυ, το
δίχτυ, το οξύ , το στάχυ
4 .Η ορθογραφία των
επιθέτων
Τα επίθετα που τελειώνουν σε –αίος γράφονται
με –αι.
πχ.ωραίος , γενναίος ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ: νέος
Τα επίθετα που τελειώνουν σε –είος γράφονται με –
ει.
πχ.αστείος , ανδρείος
ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ: κρύος , γελοίος
Τα περισσότερα επίθετα που τελειώνουν σε –ιμος –
ινος –ικος
γράφονται με –ι .πχ.νόστιμος , κόκκινος , φιλικός
5. Η ορθογραφία των ρημάτων
Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ο γράφονται με –ω.
πχ.γράφω , παίζω
Τα ρήματα που τελειώνουν –ωνω γράφονται με –
ω.
πχ.απλώνω, μεγαλώνω
Τα ρήματα που τελειώνουν σε –αίνω γράφονται
με –αι.
πχ. μπαίνω, βγαίνω
ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ:μένω, δένω, πλένω
3. Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ίζω γράφονται με –
ι.
πχ.ποτίζω, σκαλίζω
ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ: δανείζω, δακρύζω, κελαρύζω,
πήζω, πρήζω, αθροίζω
Τα ρήματα που τελειώνουν σε –εύω γράφονται με –
ευ.
ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ: κλέβω
Τα ρήματα που είναι στον ενεστώτα (τώρα) της
παθητικής φωνής(-μαι)
αλλά και στον εξακολουθητικό μέλλοντα , σε όλα τα
πρόσωπα του ενικού
αριθμού -εγώ –εσύ –αυτός και στο τρίτο
πληθυντικό –αυτοί,
γράφονται με –αι. πχ. εγώ έρχομαι, εσύ έρχεσαι,
αυτός έρχεται ,εμείς ερχόμαστε, εσείς ερχόσαστε,
αυτοί έρχονται
6. Η ορθογραφία των μετοχών
Η μετοχή της ενεργητικής φωνής που τελειώνει σε –
οντας ή ώντας.
Γράφουμε με -ο, όταν δεν τονίζεται το –οντας.
πχ.παίζοντας, φωνάζοντας
Γράφουμε με –ω όταν ο τόνος μπαίνει στο –ώ.
πχ.μιλώντας , χτυπώντας, ρωτώντας
Η μετοχή της παθητικής φωνής που τελειώνει σε –
μένος –μένη –μένο.
Γράφεται με δυο –μμ όταν το ρήμα
έχει χαρακτήρα π, β, φ, πτ.
πχ.κρύβω-----κρυμμένος, καλύπτω------
καλυμμένος, βάφω---βαμμένος
4. Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.com/2014/01/blog-post_144.html#ixzz3AF036NjR
ΜΑΘΑΙΝΩ ΝΑ ΓΡΑΦΩ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Γενικά
,Κάθε άνθρωποςέχει την ανάγκη να εκφράσει αυτό
που σκέπτεται και αισθάνεται με τον προφορικό ή το
.γραπτόλόγο
,Επιθυμία του είναι αυτό πουείπε ή πουέγραψε να
,το γνωρίσουν να το κρίνουν και να το αξιολογήσουν οι
.άλλοι συνάνθρωποίτου
Έκθεση λοιπόν είναι η γραπτή έκφραση και
, , , ,παρουσίαση στουςάλλους των σκέψεων των ιδεών
, ,των εντυπώσεων των επιθυμιών των προσδοκιών
και των συναισθημάτων μας για κάποιο ορισμένο
.θέμα
Η έκθεση είναι πολύ σπουδαίο μάθημα και κατέχει
ξεχωριστή θέση μέσα στο σχολείο αλλά και έξω στην
.κοινωνική ζωή
,Οι υποψήφιοι στις εξετάσεις για τις Ανώτερες και
,Ανώτατες σχολές για διορισμό στο δημόσιο ή και σε
,κάποιες ιδιωτικές θέσεις εξετάζονται απαραίτητα στην
.έκθεση
, ,Αλλά και μια επιστολή μια αίτηση μια ομιλία να
. ,γράψει κανείς πρέπει να τη γράψει σωστά Γιατί κι αυτά
αφού είναι έκφραση σκέψεων και ιδεών του εσωτερικού
,μας κόσμου δεν είναι τίποτε περισσότερο ή λιγότερο
.απόμια έκθεση
5. ,Να λοιπόν η μεγάλη σημασία της έκθεσης στη ζωή
μας και ο λόγος για τον οποίο ανήκει στα σπουδαιότερα
.μαθήματα του σχολείου
, ,Πολλοί ταυτίζουν την έκθεση λίγο πολύ με την
. , ,λογοτεχνία Αρκετοί δε έχουν την εντύπωση ότι για να
, ,γράψει κανείς καλές εκθέσεις πρέπει να έχει
. .λογοτεχνικό ταλέντο Αυτό όμως δεν είναι σωστό Γιατί
,η λογοτεχνία μπορεί να είναι έκθεση η έκθεση όμωςδεν
.είναι λογοτεχνία Αν ήταν έτσι θα έγραφαν καλές
(εκθέσεις ελάχιστοι μαθητές όσοι διέθεταν έμφυτο
),λογοτεχνικό ταλέντο ενώ στην πραγματικότητα
γράφουν πάρα μα πάρα πολλοί μαθητές εξαιρετικές
.εκθέσεις
Γι΄ αυτό πρέπει να ξέρουμε ότι όλοι μπορούμε να
,γράφουμε καλές εκθέσεις φτάνει να έχουμε υπόψη μας
όλα όσα θα μάθουμε στα επόμενα μαθήματα σχετικά με
.την τεχνική της
Κάποια γενικά στοιχεία όμως καλό θα ήταν να τα
:έχουμε στο νου μας απότην αρχή
1. Να παρατηρούμεκαλά και συστηματικάοτιδήποτε
.συμβαίνει γύρω μας Η παρατήρηση είναι η βάση της
,καλής και ολοκληρωμένης έκθεσης γιατί αυτή μας δίνει
όλα τα στοιχεία πουθα μας χρειαστούνγια την ανάπτυξη
.του θέματος
2. ,Να διαβάζουμεεκθέσειςάλλωνπαιδιών βιβλία
, ,με υποδείγματα εκθέσεων διηγήματα παιδικά περιοδικά
. . .κ τ λ Έτσι εκτός των άλλων θα εμπλουτιστεί το
λεξιλόγιό μας και θα μάθουμε ευκολότερα την
ορθογραφία πολλών λέξεων εξ΄ αιτίας της συχνής
.επαφήςπουθα έχουμε με αυτές
3. Να δίνουμειδιαίτερη προσοχήστις οδηγίεςτου
.δασκάλουμας καθώςκαι των γονιώνμας
6. 4. ,Να είμαστε ιδιαίτερα αυστηροίμε τον εαυτόμας
όταν διαπιστώνουμε ότι κάποια στοιχεία που μας είχαν
,επισημανθεί κι άλλες φορές δεν τα λάβαμε υπόψη μας
,και να τα εφαρμόζουμε στο εξής το συντομότερο χωρίς
.να καταφεύγουμε στις εύκολεςδικαιολογίες
Τα είδη των εκθέσεων
,Οι εκθέσεις χωρίζονται βασικά σε τρία είδη ανάλογα
.με το περιεχόμενότους
)α Στις Διηγηματικές, ,στις οποίες γράφοντας
,διηγούμαστε διάφορα γεγονότα ιστορίες και συμβάντα
, ,απότη ζωή μας ακριβώςόπωςέγιναν ακολουθώνταςτη
.χρονική σειρά που συνέβηκαν Γι΄ αυτό η διηγηματική
,έκθεση έχει χαρακτηριστικό γνώρισμα την κίνηση τη
, .μεταβολή τη δράση
)β Στις Περιγραφικές, στις οποίες περιγράφουμε
, , , ,πράγματα τοπία μνημεία ανθρώπους και ζώα όπως
.παρουσιάζονται ακίνητα μέσα στο φυσικό τους χώρο
,Θέλει λίγο προσοχή γιατί πρέπει να ξέρουμε απόπούθα
.αρχίζουμε την περιγραφήκαι πουθα την τελειώνουμε
,Πρέπει να έχουμε πάντοτε στο νου μας ότι με την
, ,περιγραφή που θα κάνουμε θα δώσουμε στον
αναγνώστη την ευκαιρία να σχηματίσει ολοκληρωμένη
, .την εικόνα του πράγματος που περιγράφουμε Η δε
περιγραφή μας θα πρέπει να αρχίζει από τα μεγαλύτερα
,στοιχεία προς τα μικρότερα και με τη σειρά που
.πέφτουνστα μάτια μας
)γ Στις Μεικτές, στις οποίες υπάρχεικαι διήγηση
.και περιγραφή Μεικτές εκθέσεις είναι οι περισσότερες
7. από τις εκθέσεις που γράφονται στο σχολείο και ακόμα
.οι πιοαγαπητέςκαι ευχάριστες
Στα είδη των εκθέσεων μπορούμε επίσης να
:συμπεριλάβουμε
1. Τις Εκθέσεις ιδεών, στις οποίες αναπτύσσουμε
( ) . . « », «ορισμένες ιδέες έννοιες όπως πχ Η φιλία Η
» .εργασία κλπ όπου μας ζητείται να εκφράσουμε τις
προσωπικές μας γνώμες και κρίσεις πάνω σε αυτές τις
.έννοιες Το είδος αυτό είναι σαφώςδυσκολότερο απότα
,προηγούμενα γιατί πρέπει να αποδείχνουμε τις απόψεις
μας και τις θέσεις μας πάνω στις έννοιες αυτές και να
.καταλήγουμε σε σωστάσυμπεράσματα
2. Τις Επιστολές, που γράφουμε σε προσφιλή μας
, ,πρόσωπα μέσα στις οποίες εκφράζουμε σκέψεις
, , .εντυπώσεις επιθυμίες συναισθήματα κλπ Το είδοςαυτό
είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στην καθημερινή μας ζωή και
ειδικά στις περιπτώσεις που νιώθουμε την εσωτερική
,ανάγκη να εκφραστούμε ή να επικοινωνήσουμε με
.αυτόν τον τρόπο
Το σχεδιάγραμματης έκθεσης
Πολλές φορές όταν έρχεται η ώρα να γράψουμε
,έκθεση αισθανόμαστε μια αμηχανία και μας βασανίζει
: « ’ , ,το ερώτημα Πως ν αρχίσω πως να προχωρήσω πως
να ;»τελειώσωτην έκθεσήμου
,Κι όμως δεν υπάρχουν θέματα δύσκολα όταν
, ,ξέρουμε καλά τις ενέργειες που πρέπει να κάνουμε
.προτούαρχίσουμε την ανάπτυξή τους
8. Το πρώτοβήμα πουαπαιτείται για μια καλή έκθεση
.είναι η σωστή κατανόηση του θέματος Ποτέ δεν
,αρχίζουμε να γράφουμε αν δε σκεφτούμε πρώτακαλά τι
. ,ακριβώς μας ζητάει το θέμα Γράφουμε ό τι έχει σχέση
.με αυτό και τίποτε περισσότερο Κάθε περιττό υλικό όχι
,απλώς διαγράφεται αλλά προσθέτεται και στα
.μειονεκτήματά της Θα φανταζόμαστε την έκθεση μας
. ,σαν ένα κύκλο Πρέπει λοιπόν να γράφουμε ό τι είναι
’ .μέσα στον κύκλο και τίποτε έξω απ αυτόν
,Το δεύτερο βήμα είναι η κατάστρωσηενός σχεδίου
,ενός σχεδιαγράμματος το οποίο περιλαμβάνει τα βασικά
σημεία του θέματος πάνω στα οποία θα στηριχτεί η
.ανάπτυξή του Κάθε βασικό σημείο του
σχεδιαγράμματος θα αποτελεί και μια ξεχωριστή
.παράγραφο
Στη φάση λοιπόν αυτή είναι αναγκαίο να
.συγκεντρώσουμε το υλικό πουθα χρειαστεί Αυτό θα το
,πάρουμε από τις παρατηρήσεις μας τα βιώματά μας κι
, ,από όποια άλλη περιοχή σχετική με το θέμα από την
, ,Ιστορία τη Φυσική ή οποιοδήποτε άλλο μάθημα τις
.εγκυκλοπαιδικές μας γνώσειςκλπ
Το υλικό αυτό έπειτα θα το ταξινομήσουμε και
αμέσως μετά θα συντάξουμε στο πρόχειρό μας το
, ,σχεδιάγραμμα το σκελετό δηλαδή της έκθεσης
,χρησιμοποιώντας μικρές προτάσεις ή και λέξεις ακόμα
που θα αναφέρονται στα κυριότερα σημεία του θέματός
, .μας στα κεντρικότερα νοήματα Σύμφωνα με αυτόν τον
οδηγό θα προχωρήσουμε στην ανάπτυξη των
,μερικότερων νοημάτων των λεπτομερειών και
, .οποιουδήποτεστοιχείου σχετίζεται με το θέμα μας
Σε καμία βέβαια περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάμε
ότι όλα αυτά πρέπει να διατυπώνονται με μια λογική
,σειρά και με μια σχέση μεταξύ τους χρονική τοπική ή
9. , ,αιτιολογική ώστε η έκθεση να μην έχει κενά να έχει
συνοχήκαι συνέχεια και να αποτελεί ένα ολοκληρωμένο
.σύνολο
Ακολουθώντας λοιπόν αυτό το διάγραμμα θα
προχωρούμεσταθεράκαι δε θα κινδυνέψουμε να βγούμε
,απότο θέμα αλλά ούτε και να προχειρολογήσουμε όπως
, ,όπως αυτοσχεδιάζοντας την τελευταία στιγμή για να
’ .ξεφύγουμε απ αυτή την υποχρέωση
, .Το ίδιο κάνει και ο τεχνίτης όταν χτίζει ένα σπίτι
Έχει μπροστάτου το σχέδιο του μηχανικού και σύμφωνα
’μ αυτό βαδίζει και προχωρεί στην ολοκλήρωση της
. ,οικοδομής του Έχει λοιπόν και η έκθεση την
.αρχιτεκτονική της
10. Παράδειγμασχεδιαγράμματος
Θέμα : Το καναρίνιμου
Σχεδιάγραμμα: –πρόλογος περιγραφή του
– – –σώματόςτου κινήσεις τροφή σύγκρισή του με άλλα
– – ’πουλιά λίγα για την κατοικία του φροντίδες μου γι
– 4 – –αυτό το καναρίνι στις εποχές του έτους σκέψεις
–συναισθήματα επίλογος
Όλα τα σημεία ανάμεσα στον πρόλογο και στον
.επίλογοαποτελούναυτό πουλέμε κύριο θέμα
Τα μέρητης έκθεσης
Μετά από το σχεδιάγραμμα είμαστε έτοιμοι να
.αρχίσουμε την έκθεσή μας Σε μία ολοκληρωμένη και
: 1.ωραία έκθεση διακρίνουμε συνήθως τρία μέρη Τον
2. 3. .Πρόλογο Το Κύριο Θέμα και Τον Επίλογο
1. Ο Πρόλογος
.Ο πρόλογος είναι η αρχή της έκθεσής μας Έχει
σκοπό να προετοιμάσει τον αναγνώστη και να
. ’προκαλέσει το ενδιαφέρον του για το θέμα Γι αυτό το
, ,λόγο ο πρόλογος πρέπει να είναι ζωντανός σύντομος
και περιεκτικός αλλά και να οδηγεί τον αναγνώστη στο
, .κύριο θέμα ομαλά φυσικά και ευχάριστα
3-4Ο πρόλογοςμπορεί να είναι σειρές ή μια φράση
.ή ακόμα και μία λέξη μονάχα Σε καμία όμωςπερίπτωση
1/8 .δεν πρέπεινα υπερβαίνει το της έκθεσης
:Για πρόλογομπορούμενα χρησιμοποιούμε
11. ) .α Κάποια σκέψημας σχετική με το θέμα
) .β Τουςστίχουςενόςποιήματος
) .γ Μία παροιμία ή κάποιογνωμικό
) .δ Κάτι πουείναι αντίθετο με το θέμα
) ,ε Τη φυσική κατάσταση της στιγμής που έγινε το
.γεγονός
) .στ Κάποιο παράδειγμααπότην Ιστορία
2. Το κύριο θέμα
Το κύριο θέμα είναι το μεγαλύτερο και το
.κυριότερο μέρος της έκθεσης Μετά από τον πρόλογο
, ,μπαίνουμε ομαλά αβίαστα και φυσικά στο κύριο θέμα
τοποθετώντας το αντικείμενο του θέματός μας
στο χρόνοαλλά και στον τόπο. .Θα καθορίσουμεδηλ
,από την αρχή το χρόνο και τον τόπο που συνέβηκε το
γεγονός που διηγούμαστε ή το χρόνο και τον τόπο που
.είδαμε το πράγμαπουπεριγράφουμε
Αν περιγράφουμε ,κάτι μπορούμε στη συνέχεια να
αναφέρουμε τα σύνορά , .του δηλ τι υπάρχει γύρω του
και μετά να προχωρήσουμε στην αναλυτικότερη
. .περιγραφή του Να αναφέρουμε δηλ τις εικόνες με τη
,σειρά που έπεσαν στα μάτια μας αρχίζοντας από
τα άψυχα μεγάλα( , , ,βουνά ποτάμια πλατείες κτίρια
. . .),κ τ λ προχωρώντας ύστερα στα άψυχα
μικρά ( , . . .),λουλούδια μικρά αντικείμενα κ τ λ
μεταπηδώντας ύστερα στα έμψυχα μικρά ( ,μέλισσες
, . . .)μυρμήγκια σαλιγκάρια κ τ λ και καταλήγοντας
στα έμψυχαμεγάλα( , . . .)άνθρωποιζώακ τ λ
Αν πρόκειται να διηγηθούμε ,κάποιο γεγονός θα
αναφέρουμε τις εικόνες του με χρονική σειρά, με τη
. .σειρά δηλ πουσυνέβησαν
Θα αναφέρουμε ακόμα στη συνέχεια
διάφοραφυσικά φαινόμενακαθώς και ήχουςπου
12. ,ακούμε για να ζωντανέψουμε και να χρωματίσουμε
.καλύτερα την έκθεσήμας
,Ακόμα αν το θέμα μας προσφέρεται θα το
συνδέσουμε και ιστορικά . ,δηλ πως είναι σήμερα πως
, , . . .ήταν στο παρελθόν εδώ αλλούκ τ λ
Μπορούμε επίσης να παραθέσουμε και επιπλέον
στοιχεία, πουθα αντλήσουμεαπότις εγκυκλοπαιδικές
.μαςγνώσειςκαι θα είναι σχετικά με το θέμα μας
,Τέλος θα κλείσουμε το κύριο θέμα γράφοντας τα
προσωπικά μας συναισθήματακαι τις σκέψειςμας για
,το αντικείμενο του θέματος αλλά και
τα συμπεράσματα .πουβγάλαμε
Κάποια απότα παραπάνωστοιχεία είναι αυτονόητο
.ότι δεν θα γραφτούναν δεν ταιριάζουνστο θέμα μας
,Όλα αυτά αποτελούν έναν πρακτικό οδηγό ο
.οποίοςκαταπιάνεται με την τεχνική της έκθεσης
,Ο καθέναςθα αποφασίσει για τον εαυτό του αν και
. ,πότε θα τον χρησιμοποιήσει Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι
’η έκθεση πάνωαπ όλα είναι ένα ελεύθερο δημιούργημα
.και δεν μπαίνει υποχρεωτικά σε καλούπια
,Στην περίπτωση αυτή βέβαια όπως είπαμε και σε
,προηγούμενη φάση τα νοήματά μας πρέπει να
διατυπώνονται με μια λογική σειρά και με μια σχέση
μεταξύ τους χρονική, τοπική ή αιτιολογική, ώστε η
,έκθεση να μην έχει κενά να έχει συνοχή και συνέχεια
.και να αποτελεί ένα ολοκληρωμένοσύνολο
3. Ο Επίλογος
.Ο επίλογοςείναι το κλείσιμο της έκθεσήςμας Είναι
.ο αντίποδας του προλόγου Με τον πρόλογο είδαμε ότι
προετοιμάζουμε τον αναγνώστη για να προχωρήσει με
.ευχάριστη διάθεση στο κύριο θέμα Με τον επίλογο
δημιουργούμε στον αναγνώστη τις τελευταίες
13. ,εντυπώσεις οι οποίες πρέπει να είναι ζωηρές και
.ευχάριστες
,Ο επίλογος είναι υποχρεωτικός σε μια έκθεση σε
,αντίθεση με τον πρόλογο γιατί ακριβώς είναι το τέλος
, .της και αν δε γραφτεί η έκθεσήμαςθα είναι ημιτελής
, ,Όπως ο πρόλογος έτσι και ο επίλογος μπορεί να
είναι μια πρόταση ή και περισσότερες ανάλογα βέβαια
.με τη φύση του θέματος Πάντοτε όμως πρέπει να είναι
.χτυπητόςκαι εντυπωσιακός
:Ο επίλογοςμπορεί να είναι
) , ,α Μια σκέψη μας ή ένα συναίσθημα χαράς λύπης
,φόβου θαυμασμού ή μια επιθυμία μας ή μια υπόσχεσή
.μαςή μια εντύπωσήμας για το θέμα πουαναπτύξαμε
)β Μια ευχή
)γ Ένα γνωμικό ή μια παροιμία
)δ Μια ερώτηση
Βασικέςαρχέςμιαςκαλήςέκθεσης
)α Ωραίαέκφραση
Η ανάπτυξη των σκέψεων και των συναισθημάτων
μας πρέπει να γίνεται με τον καλύτερο και ωραιότερο
,δυνατό τρόπο ώστε η έκθεσή μας να χαρακτηρίζεται
, , , ,από απλότητα φυσικότητα ακρίβεια σαφήνεια
.ζωντάνια και ομορφιά Την ομορφιά την αποκτά με τις
,κατάλληλες και διαλεγμένες λέξεις και φράσεις που
μπαίνουν τεχνικά η μια κοντά στην άλλη και
.δημιουργούνένα ωραίο σύνολο
)β Ωραίασύνταξη
14. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δείξουμε και στο
.σχηματισμό των προτάσεων Οι προτάσεις μας πρέπει να
. ,είναι συντακτικά σωστές Να μη λείπει το ρήμα το
,υποκείμενο ή το αντικείμενό τους εκτός αν εννοούνται
.εύκολα
,Συνηθισμένος λόγος που γίνονται συχνά τέτοια
.λάθη είναι οι μεγάλες προτάσεις Καλό είναι λοιπόν να
,προτιμούμε μικρές προτάσεις που δεν έχουν μέσα τους
.τον κίνδυνονα μην είναι συντακτικά σωστές
Κάθε πρόταση πρέπει να ακούγεται ευχάριστα στο
. ’αυτί μας Γι αυτό πριν γράψουμε κάθε μας πρόταση
,καλό θα ήταν να τη στριφογυρίζουμε στο μυαλό μας για
να δούμε πωςμπορούμενα τοποθετήσουμε τις λέξεις της
.στην καλύτερη δυνατή σειρά
)γ Σαφήνεια
,Οι σκέψεις μας πρέπει να εξωτερικεύονται έτσι
.ώστε να γίνονται εύκολα αντιληπτές από τους άλλους
,Αυτός που θα διαβάσει ή θα ακούσει την έκθεσή μας
,πρέπει να καταλάβει τι γράφουμε για ποιο πράγμα
, .μιλάμε τι θέλουμε να πούμε
’Γι αυτό λοιπόντα νοήματά μας χρειάζεται να είναι
,απλά και καθαρά ώστε να μη δημιουργούν αμφιβολίες
.και να είναι κατανοητά
)δ Κατάλληληανάπτυξη
Όλα τα σημεία της έκθεσής μας δεν έχουν την ίδια
.σημασία και βαρύτητα Πρέπει να διακρίνουμε τα
σημαντικά απότα ασήμαντα και να δίνουμε περισσότερο
,βάρος στα σημαντικά ενώ για τα ασήμαντα η αναφορά
.μαςπρέπεινα είναι λιτή και σύντομη
15. )ε Φυσικότητα
,Τέλος για να είναι ωραία η έκθεσή μας πρέπει να
χαρακτηρίζεται από φυσικότητα στη διατύπωση των
.σκέψεών μας Να αποφεύγουμε δηλαδή τις πομπώδεις
.φράσεις και τις υπερβολικά στολισμένες εκφράσεις Τα
– ’τεχνικά μέσα θα μιλήσουμε γι αυτά στο επόμενο
–φυλλάδιο βοηθούν απεριόριστα στο στόλισμα του
.γραπτού μας Η κατάχρηση όμως βλάπτει την έκθεσή
.μας
Η ανάπτυξη της έκθεσης
,Για να αναπτύξουμε την έκθεσή μας κάνουμε ακριβώς
, .ό τι θα κάναμε και για μια παράγραφο Συγκεκριμένα
κάθε παράγραφοςτης έκθεσήςμας πρέπει να έχει τις
:παρακάτωαρετές
1. :ΣΑΦΗΣ ΣΚΟΠΟΣ Η παράγραφοςθαπρέπεινα είναι
ξεκάθαρηστο σκοπότης και ελέγξιμη ωςπροςτην
. .εκπλήρωσηαυτούτου σκοπού Ο σκοπόςτης π
. .καταγράφεται απότη θ π και δηλώνει άμεσααυτό που
θα απασχολήσει την παράγραφοκαι έμμεσα τη σχέση
της παραγράφουμε την κυρίαρχηέννοια ή
.προβληματική Ασαφείς και συγκεχυμένεςπαράγραφοι
,δημιουργούνται όταν ο συγγραφέαςτης παραγράφου
δεν έχει ξεκαθαρίζει στο μυαλό του αυτό το οποίοθέλει
.να αναπτύξει
2. :ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ Κάθε παράγραφοςθαπρέπεινα
πληροφορεί επαρκώςτον αναγνώστηγια τη βασική ιδέα
.πουπραγματεύεται Η πληρότητα έχει να κάνει με την
,επαρκήανάπτυξη της θεματικής πρότασης με την
16. ικανοποιητική διείσδυσηστην προβληματική πουαυτή
.εισάγει Η πληρότητα μιας παραγράφουαφοράστη
,συγκέντρωσηαξιόλογουυλικού έτσι ώστε να μην
.υπάρχουνελλείψεις και απορίεςστον αναγνώστη
Παράγραφοι εξειδικευμένες απαιτούνλεπτέςκαι
,διεισδυτικές κρίσεις ενώπαράγραφοιγενικού
χαρακτήρααπαιτούνισορροπημένηδιάταξη γενικών
,κρίσεων ώστε να παρέχουνσφαιρική και ολοκληρωμένη
. , .πληροφόρηση Ακόμη η πληρότητα της π έχει να κάνει
,με την επάρκεια των επιχειρημάτωνή των τεκμηρίων με
. .τα οποίαστηρίζεται και αιτιολογείται η Θ Π Η
πληρότητα της παραγράφουλοιπόνκρίνεται απότη
,σφαιρική πληροφόρηση απότη διεισδυτική ανάλυσηκαι
.απότην τεκμηρίωσητης θεματικής περιόδου
3. :ΕΝΟΤΗΤΑ πρόκειταιγια την ύπαρξηλογικής
συνάφειαςανάμεσαστις λεπτομέρειες και τη θεματική
.πρόταση Οι λεπτομέρειες θα πρέπεινα σχετίζονται με
. ., ’ .τη Θ Π να απορρέουναπόαυτή ή να οδηγούνσ αυτή
Η ιδιοτυπία του ανθρώπινουσυνειρμούείναι ότι οδηγεί
,σε διαδρομέςή ιδέες άσχετεςπολλέςφορέςμε την
’ .αφετηρία απ όπουξεκίνησαν Η θεματική περίοδος
είναι πουκαθοδηγεί την εκτύλιξη αυτώντων ιδεώνκαι
αποτελεί θεματικό κέντρο γύρωαπότο οποίο
, ’περιστρέφονται γι αυτό και πρέπεικατά τη συγγραφή
μιας παραγράφουνα ελέγχεται συχνάη λογική σχέση
. .των λεπτομερειώνμε τη Θ Π Για την επίτευξη της
ενότηταςθα πρέπειη παράγραφοςνα αντιμετωπίζεται ως
,ένα ενιαίο σύνολο το περιεχόμενοτου οποίουέχει εκ
.των προτέρωνελεγχθεί
4. :ΣΥΝΟΧΗ Το να μηνυπάρχουνλογικάχάσματαή
.άλματα κατά τη μετάβασηαπότη μία ιδέα στην άλλη Η
( ) “ ”μία ιδέα βασική λεπτομέρεια χτίζεται πάνωή δίπλα
17. ,στην άλλη δημιουργώνταςμε τον τρόποαυτό ένα
“ ”.αρραγές όλο Η συνοχήτων επιμέρουςιδεών
επιτυγχάνεται μέσα απότη χρήσησυγκεκριμένων
( . . , , ,λέξεωνή εκφράσεων π χ επιπλέον επίσης αντίθετα
, . .).ωστόσο επομένωςκ λπ Οι διαρθρωτικές αυτές λέξεις
, ,εκφράζουνπροεκτάσεις των νοημάτων επεξηγήσεις
, , ,διασαφήσεις αιτιολογήσεις προσθήκες αντιθέσεις και
,αποτελούναναγκαία αλλά όχι επαρκήσυνθήκη για την
αλληλουχία ( .‘‘βλ Τρόποιεπίτευξηςτηςσυνοχήςμέσα
).στα πλαίσιαμιαςέκθεσηςή μιαςπαραγράφου
5. :ΑΛΛΗΛΟΥΧΙΑ Είναι η σύνδεσητωνιδεώνκατά
,τέτοιο τρόπο ώστε η μία να απορρέει απότην άλλη ή να
.οδηγεί στην άλλη Οι βασικές λεπτομέρειες συνδέονται
– ,μεταξύ τουςμε σχέσεις αιτίου αποτελέσματος
-προηγουμένου επομένουκαι κατατάσσονται με μία
.λογική σειρά Αποτελεί το λογικό επακόλουθοτης
συνοχής
ΣΧΟΛΙΑ ΠΑΝΩ ΣΤΙΣ ΑΡΕΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ
1. ,Αν ο σαφήςσκοπόςαφοράτη θεματικήπρότασηοι
υπόλοιπεςαρετές αφορούντην ανάπτυξη της
.παραγράφουκαι τον τρόποδόμησηςτων λεπτομερειών
, –Γενικότερα οι λεπτομέρειες επιχειρήματα πρέπεινα
,σχετίζονται λογικά τόσομεταξύ τουςόσοκαι προςτη
,θεματική πρόταση η οποίααποτελεί τον ενοποιητικό
.παράγονταγια τη δική τουςπαρουσία Ανάλογαμε τον
( ,τρόποανάπτυξηςτης παραγράφου παραδείγματα
, - . .)αιτιολόγηση αίτιο αποτέλεσμακ λπ οι λεπτομέρειες
. ,αναφέρονται στη Θ Π είτε στο μεταξύ τουςσυνδυασμό
.είτε η καθεμία ξεχωριστά
2. -Μέροςτης πληρότηταςαποτελείκαι η στήριξη
,τεκμηρίωσητης θεματικής πρότασης με το σύνολοτων
. ,λεπτομερειών Σε κάθε περίπτωση ο ισχυρισμόςπου
18. . .διατυπώνεται στη Θ Π θα πρέπεινα στηρίζεται με
- ,αποδεικτικές προτάσεις επιχειρήματα με
,αιτιολογήσεις με τεκμήρια και πληροφορίεςπουθα
πείθουντον αναγνώστηγια την ορθότητα των
.λεγομένων
Τρόποιανάπτυξηςπαραγράφου
1) Με παραδείγματα
,Μια παράγραφοςαναπτύσσεται με παραδείγματα όταν
-στη Θεματική Περίοδοδιατυπώνεται μια άποψη θέση
-και στις Λεπτομέρειες παρατίθενται στοιχεία
,παραδείγματα τα οποίαδιασαφηνίζουνή τεκμηριώνουν
.τη θέσηαυτή Στην περίπτωσηαυτή ο μαθητήςπρέπεινα
- ,αναφέρει και τα συγκεκριμένα στοιχεία παραδείγματα
. . … … … , . .π χ το παράδειγμαα β γ και το ρόλοτους π χ ως
, …τεκμήρια ωςδιασαφηνιστικά στοιχεία ή λεπτομέρειες
:Παράδειγμα
«Αναμφισβήτητατα τελευταίαχρόνιαπαρουσιάζεταιμια
ιδιαίτερα ανησυχητική κλιμάκωσητου φαινομένουτης
.παραβατικότηταςκαι εγκληματικότητας Αρκεί κάποιος
να παρακολουθήσει την επικαιρότητα για να διαπιστώσει
πωςστα δελτία ειδήσεωντο αστυνομικό ρεπορτάζ
, ,ασφυκτιά απόληστείες κλοπές επιθέσεις εις βάρος
, …ανύποπτωνπολιτών εγκλήματα Το έγκλημα αποκτά
…, …,άρτια οργάνωση δρουνμαφίες της νύχτας βιαστές
…»καροδοκούν
2) -Με σύγκρισηαντίθεση
- ,Μια παράγραφοςαναπτύσσεται με σύγκριση αντίθεση
όταν συγκρίνονται δύοή περισσότερεςέννοιες και
.δίνονται οι μεταξύ τουςδιαφορές
Στην περίπτωσηαυτή ο μαθητήςπρέπεινα αναφέρει και
:τα εξής συστατικά στοιχεία
19. • / ,Τις συγκρινόμενεςέννοιες συγκρινόμεναμέλη
. .« » « »π χ πρόοδος και συντηρητισμός
• , ,Τις λέξεις ή φράσεις διαρθρωτικές και μη που
- , . .« …»δηλώνουντη σύγκριση αντίθεση πχ αντίθετα
• Τις μεταξύ τουςδιαφορές
• (Αν η δόμησηείναι κάθετη παρατίθενται πρώταόλα
τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ενόςμέλουςκαι
, ,κατόπιν κατά αντιπαράθεση όλα τα γνωρίσματα του
, . .« , , …άλλουμέλους πχ η πρόοδοςοδηγεί στο α β γ
, , , …»)Αντίθετα η συντήρησηοδηγεί στο χ ψ ω ή
(οριζόντια παρατίθενται ένα προςένα τα αντίθετα
, . .«χαρακτηριστικά των μελών π χ απότη μια η πρόοδος
, . ,οδηγεί στο α ενώη συντήρησηστο χ Επίσης η πρόοδος
, …»)οδηγεί στο β εν αντιθέσει η συντήρησηστο ψ
:Παράδειγμα
« -Οφείλουμεωςάτομα μέλη μιαςοργανωμένης
κοινωνίαςνα θέσουμε ωςκοινό στόχοτην πρόοδοκαι να
.αποφύγουμεμε κάθε τρόποτο συντηρητισμό Η πρόοδος
είναι ο μόνοςδρόμοςπουδιασφαλίζει την κοινωνική και
…,προσωπικήμας ανέλιξη πουδιαμορφώνει συνθήκες
…ευνοϊκές για την ανάπτυξη σε όλουςτουςτομείς
,Αντίθετα ο συντηρητισμόςδημιουργεί συνθήκες
…,στασιμότηταςκαι οπισθοδρόμησης βαλτώνει κάθε
προσπάθειαγια βελτίωσηκαι αναβάθμισητων
…,συνθηκώνζωής αδυνατεί να ανταποκριθεί στις
…»συνεχώςμεταβαλλόμενεςσυνθήκεςκαι ανάγκες
3) Με αναλογία
,Μια παράγραφοςαναπτύσσεται με αναλογία όταν
συγκρίνονται δύοή περισσότερεςέννοιες και δίνονται οι
( :μεταξύ τουςομοιότητες μορφήπαρομοίωσης το α είναι
όπωςτοβ).
Στην περίπτωσηαυτή ο μαθητήςπρέπεινα αναφέρει και
:τα εξής συστατικά στοιχεία
20. • , . .« » « »Τα αναλογικά μέλη π χ ψυχή και θάλασσα
• , ,Τις λέξεις ή φράσεις διαρθρωτικές και μη που
- , . .« , ,δηλώνουντη σύγκριση αναλογία πχ όπως ομοίως
…»σαν
• -Τις μεταξύ τουςαναλογίες ομοιότητες
• (Αν η δόμησηείναι κάθετη παρατίθενται πρώταόλα
τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ενόςμέλουςκαι
, ,κατόπιν κατά αναλογία όλα τα γνωρίσματα του άλλου
, . .« … , , …,μέλους πχ όπωςη θάλασσα α β γ έτσι και η
… , , …») (ψυχή χ ψ ω ή οριζόντια παρατίθενται ένα προς
ένα τα αναλογικά , . .χαρακτηριστικάτωνμελών πχ
« … , … … ,όπωςη θάλασσα α έτσι και η ψυχή χ Επίσηςη
… ,θάλασσα β ομοίωςκαι … …»).η ψυχή ψ
• (Αν η αναλογία είναι κυριολεκτική συγκρίνονται
. .« »)έννοιες οι οποίεςείναι ομοειδείς π χ σκύλοςκαι γάτα
(ή μεταφορική συγκρίνονται έννοιες οι οποίεςδεν
- . .ανήκουνστην ίδια ευρύτερη οικογένεια ομάδαπχ
« »).ψυχήκαι θάλασσα
:Παράδειγμα
« ; ,Άραγεμε τι μοιάζει η ψυχήμας Μα είναι απλό με τη
!θάλασσα Όπωςαυτή είναι απέραντηκαι δεν μπορεί το
μάτι σουνα την προσεγγίσει έτσι και η ψυχήχάνεται στα
.μήκη και πλάτη ενόςκόσμουδυσθεώρητου Και είναι
εξίσου βαθιά πουπρέπεινα κάνεις πολλέςκαταδύσεις
.για να βρεις τουςθησαυρούςπουκρύβει μέσα της
Άλλοτε πάλι είναι ήρεμη και γαλήνια σαντη θάλασσα
, ,και ξαφνικά πάλι ξεσπάει φουρτούνα ανακατεύεται
…»θολώνει
4) Με διαίρεση
,Μια παράγραφοςαναπτύσσεται με διαίρεση όταν σε
-αυτή διαιρείται χωρίζεται μια έννοια στα διάφοραμέλη
21. , . . « » « ,της π χ η εκπαίδευση διαιρείται σε πρωτοβάθμια
».δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια
Στην περίπτωσηαυτή ο μαθητήςπρέπεινα αναφέρει και
:τα εξής συστατικά στοιχεία
• , . .« »Τη διαιρετέα έννοια π χ εκπαίδευση
• (Τη διαιρετική βάση το κριτήριο βάσει του οποίου
, ), . .γίνεται η διαίρεση δηλαδήο διαιρέτης πχ ανάλογαμε
την ηλικιακή και γνωσιολογική βαθμίδατης
παρεχόμενηςεκπαίδευσης
• , . .Το πηλίκο ή τα μέλη της διαίρεσης πχ
« , »πρωτοβάθμιαδευτεροβάθμιακαι τριτοβάθμια
• ,Αν η διαίρεσηείναι σωστή δηλαδήαν πληρεί τα
:εξής κριτήρια
1. , -Είναι τέλεια δηλαδήπεριλαμβάνειόλατα είδη μέλη
, . .της έννοιαςπουδιαιρείται π χ και τα τρία είδη της
« »(« ,εκπαίδευσης πρωτοβάθμιαδευτεροβάθμιακαι
»)τριτοβάθμια
2. ,Είναι συνεχήςδηλαδήβάζειστη σωστήσειράτα είδη
, . . « »,και δε γίνονται άλματα π χ πρώτατην πρωτοβάθμια
« » « »μετά τη δευτεροβάθμια και τέλος την τριτοβάθμια
3. , , ,Έχει ενιαία διαιρετική βάση δεναλλάζει δηλαδή ο
διαιρέτης
• Αν η διαίρεσηγίνεται σε πρωτοβάθμιο επίπεδο
( ),πρωτοβάθμιαδιαίρεση δηλαδήγίνεται η διαίρεσηστη
,Θεματική Περίοδοτης παραγράφουκαι κατόπιν στις
, .Λεπτομέρειες αναλύονται τα μέλη της
:Παράδειγμα
«Η εκπαίδευσηανάλογαμε την ηλικία τωνανθρώπων
πουτην ακολουθούνκαι το γνωσιολογικό επίπεδοπου
,παρέχει διακρίνεται σε τρεις βαθμίδες στην
, .πρωτοβάθμια δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια Στην
…πρωτοβάθμια φοιτούν μαθητές και λαμβάνουνκυρίως
22. … …γνώσεις Στη δευτεροβάθμια Ενώστην
…»τριτοβάθμια
5) Με ορισμό
,Μια παράγραφοςαναπτύσσεται με ορισμό όταν σ΄ αυτή
,δίνεται ο ορισμόςμιας έννοιας επιχειρείται δηλαδήη
, . .«σημασιολογική της προσέγγιση πχ ρατσισμόςείναι το
δόγματο οποίοπρεσβεύει τη διάκριση των ανθρώπωνσε
…»φύσει ανώτερουςκαι κατώτερους
Στην περίπτωσηαυτή ο μαθητήςπρέπεινα αναφέρει και
:τα εξής συστατικά στοιχεία
• , . .« »Την οριστέα έννοια π χ ρατσισμός
• ,Το γένος δηλαδήτην ευρύτερηέννοια μέσα στην
, . .« »οποίαεντάσσεται αυτή π χ δόγμα
• ,Την ειδοποιόδιαφορά τα ιδιαίτερα δηλαδή
χαρακτηριστικά γνωρίσματα της έννοιαςπουτην κάνουν
, . .«να διακρίνεται απότις άλλες έννοιες π χ πρεσβεύει τη
διάκριση των ανθρώπωνσε φύσει ανώτερουςκαι
…»κατώτερους
• , :Τα είδη του ορισμού αν είναι δηλαδή
- Αναλυτικός(αναφέρεταισταχαρακτηριστικά
, )γνωρίσματα της έννοιας στην ουσία της ή
/ (συνθετικός γενετικός περιγράφει τη διαδικασία
- )γένεσης δημιουργίαςτης έννοιας
- Σύντομος( -συνοπτικήλεξικογραφικήπαρουσίασητης
) (σημασίαςτης έννοιας ή εκτεταμένος εκτενής ανάπτυξη
)σε μία ή περισσότερεςπαραγράφους
• Αν ο ορισμόςγίνεται σε πρωτοβάθμιο επίπεδο
( ),πρωτοβάθμιοςορισμός δηλαδήδίνεται ο ορισμόςστη
,Θεματική Περίοδοτης παραγράφουκαι κατόπιν στις
,Λεπτομέρειες αναλύονται οι όροι του
:Παράδειγμα
23. «Ρατσισμόςείναι το δόγματο οποίοπρεσβεύειτη
διάκριση των ανθρώπωνσε φύσει ανώτερουςκαι
.κατώτερους Ισχυρίζεται δηλαδήπωςυπάρχουν
,άνθρωποιπουείναι απότη φύσητουςκατώτεροι αφού
,ανήκουνσε φυλές έθνη ή κοινωνικές ομάδεςπου
…»μειονεκτούν έναντι των άλλωνανθρώπων
6) Mε αιτιολόγηση
,Μια παράγραφοςαναπτύσσεται με αιτιολόγηση όταν
-στη Θεματική Περίοδοδιατυπώνεται μια θέση άποψη
,και στις Λεπτομέρειες αιτιολογείται δηλαδή
.αποδεικνύεται με βάσησυγκεκριμένα επιχειρήματα
Στην περίπτωσηαυτή ο μαθητήςπρέπεινα αναφέρει και
:τα εξής συστατικά στοιχεία
• -Τη θέση άποψη
• Τα επιχειρήματα αιτιολόγησηςαυτής
:Παράδειγμα
«Στις σύγχρονεςκαπιταλιστικέςκοινωνίεςτο φαινόμενο
της φτώχειαςλαμβάνει όλο και πιοδραματικές
.διαστάσεις Και αυτό συμβαίνει διότι αναπτύσσεται
ένας άμετροςανταγωνισμόςγια τη νομήτου πλούτουμε
…,βάσητα κριτήρια πουθέτει η ελεύθερηαγορά οι
πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί
… ,περισσότεροι και φτωχότεροι Επίσης αυξάνεται
…,συνεχώςτο κόστοςζωής πολλοί δεν μπορούννα
…ανταποκριθούνούτε στις βασικές ανάγκες Ενώτο
,κράτοςπρόνοιαςχωλαίνει αφούτο σύστημα θεωρεί
όσουςδεν μπορούννα αποδώσουντα μέγιστα ωςπεριττά
…»σώματα και τα αποβάλλει
7) / - /Με αίτιοα αποτέλεσματα
/ -Μια παράγραφοςαναπτύσσεται με αίτιο α
/ , :αποτέλεσμα τα όταν σε αυτή
• Δίνονται το αίτιο ή τα αίτια πουοδηγούνσε ένα
( – )…αποτέλεσμα αίτιο ή αίτια αποτέλεσμα
24. ή
• -Δίνονται τα αποτελέσματα συνέπειεςενόςαιτίου
( – ).αίτιο αποτελέσματα
Στην περίπτωσηαυτή ο μαθητήςπρέπεινα αναφέρει και
: …, …,τα εξής συστατικά στοιχεία το αίτιο ή τα αίτια α β
… …, …,γ και το αποτέλεσμαχ ή τα αποτελέσματα α β
… …γ και το αίτιο χ
:Παράδειγμα
«Η κλιμάκωσητης φτώχειαςδιασπάτον κοινωνικόιστό
διευρύνονταςτο χάσμακαι τις διαφορέςμεταξύ των
… ,φτωχώνκαι των πλουσίων Κατόπιν πυροδοτεί οξείες
…αντιπαραθέσειςκαι συγκρούσεις Τρέφει
…αντικοινωνικές μορφέςσυμπεριφοράς Όσο
αυξάνονται οι φτωχοί αυξάνεται και η δυσαρέσκεια προς
…το κράτος Οι πολίτες χάνουντην εμπιστοσύνητους
προςτουςπολιτικούςκαι αυτό εγκυμονεί σοβαρούς
…»κινδύνουςγια τη δημοκρατία
8) Με προτάσεις( )[1]δεοντολογικάσκεπτικά
-Στην παράγραφοαυτήν παρατίθενται οι προτάσεις
(προϋποθέσειςγια την επίτευξη ενόςστόχου οι τρόποι
αντιμετώπισηςενόςαρνητικού φαινομένουή οι τρόποι
).περιφρούρησηςενόςθετικού φαινομένου
Στην περίπτωσηαυτή ο μαθητήςπρέπεινα αναφέρει
, . .«ποιοείναι το ζητούμενο πχ η αντιμετώπισητης
» - -ανεργίας και ποιεςοι προτάσεις μέτρα τρόποι
.επίτευξης αυτού
:Παράδειγμα
«Η ανεργίαμπορείκαι πρέπεινααντιμετωπιστείμε
συντονισμένεςενέργειες απότην πλευράκυρίωςτης
…πολιτείας Η πολιτεία οφείλει να δημιουργήσει νέες
, …,θέσεις εργασίας ενισχύονταςτην επιχειρηματικότητα
…, …»να διασφαλίσει τις υπάρχουσεςθέσεις να
25. [1] Δυνητικάβέβαιαοι προτάσειςαποτελούνμια σχέση
- ,αιτιών αποτελέσματος διότι στηνπερίπτωσηπουθα
υλοποιηθούνθα έχουνως αποτέλεσματην επίτευξηενός
.στόχου Ωστόσοείναι προτιμότερονα δίνονται ως
, -αυτοτελήςτρόποςανάπτυξης δεδομένηςτηςδυνητικής
πιθανολογικήςτουςδιάστασης
9) Με συνδυασμόμεθόδων
Μια παράγραφοςαναπτύσσεται με συνδυασμόμεθόδων
όταν σε αυτή εντοπίζονται περισσότερεςτης μιας
, . . - .μέθοδοι πχ σύγκριση αντίθεση και παραδείγματα
Στην περίπτωσηαυτή ο μαθητήςπρέπεινα απαντήσει ως
:εξής
« .Η παράγραφοςαναπτύσσεταιμε συνδυασμόμεθόδων
:Ειδικότερα αναπτύσσεται με
. - . :α Σύγκριση αντίθεση Συστατικά στοιχεία
• : … …Συγκρινόμενα μέλη α και β
• . .κ λπ
. .β Παραδείγματα Συγκεκριμένα παραθέτει τα εξής
:παραδείγματα
• …α
• …β
:Παράδειγμα
« -Οφείλουμεωςάτομα μέλη μιαςοργανωμένης
κοινωνίαςνα θέσουμε ωςκοινό στόχοτην πρόοδοκαι να
.αποφύγουμεμε κάθε τρόποτο συντηρητισμό Η πρόοδος
είναι ο μόνοςδρόμοςπουδιασφαλίζει την κοινωνική και
,προσωπικήμας ανέλιξη μέσα δηλαδήαπόαυτή θα
μπορέσουμεωςάτομα να καλλιεργήσουμε ένα ελεύθερο
,πνεύμα χωρίςπροσκόλλησησε πεπερασμένες
…,αντιλήψεις πουδιαμορφώνει συνθήκεςευνοϊκές για
,την ανάπτυξη σε όλουςτουςτομείς για παράδειγμα
…,συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη στην εξέλιξη
, … ,του πολιτισμού αφούεισάγει νέες ιδέες Αντίθετα ο
26. συντηρητισμόςδημιουργεί συνθήκεςστασιμότηταςκαι
,οπισθοδρόμησης όπωςγια παράδειγμαη πολιτισμική
,στασιμότητα αφούαφορίζει κάθε νέο και ξένο
…,στοιχείο βαλτώνει κάθε προσπάθειαγια βελτίωσηκαι
…,αναβάθμιση των συνθηκώνζωής αδυνατεί να
ανταποκριθεί στις συνεχώςμεταβαλλόμενεςσυνθήκες
, …»και ανάγκες όπωςείναι
Το στόλισματης έκθεσης - Τεχνικάμέσα
,Για να κάνουμε πιο ζωντανή πιο παραστατική και
,πιο ευχάριστη την έκθεσή μας πρέπει να τη στολίζουμε
.με διάφοραωραία εκφραστικά στοιχεία
,Τα κυριότερα από τα τεχνικά μέσα που μπορούμε
:να χρησιμοποιούμε είναι
)α Τα κοσμητικάεπίθετα
( ),Τα επίθετα αυτά απλά ή σύνθετα ζωηρεύουν
περισσότερο τις προτάσεις μας και δίνουν χρώμα στην
. ,έκθεσή μας Πρέπει όμως να κάνουμε σωστή χρήση
. ( . . ,χωρίς υπερβολές π χ θεόσταλτος άγγελος μενεξεδένιο
, ).δειλινό ανυπόταχτηκαρδιά
)β Σύνθετεςωραίεςλέξεις
,Οι σύνθετες ωραίες λέξεις που μπορεί να είναι
, ( . . ,κυρίως ρήματα επίθετα και μετοχές π χ γλυκοχαράζει
, , ),ανεμοδαρμένος αργοσαλεύοντας γοητευμένος
τονίζουν ιδιαίτερα τα νοήματα των προτάσεων και
.δίνουνστην έκθεση ζωντάνια και ομορφιά
)γ Παρομοίωση
27. ,Με την παρομοίωση παρομοιάζουμε ένα πράγμα
, , , . . .πρόσωπο ζώο φαινόμενο πράξη κ τ λ με κάποιο άλλο
,που μοιάζει για να δώσουμε μεγαλύτερη φυσικότητα
. . .στο λόγο μας π χ Οι δροσοσταλίδες λάμπουνσαν μικρά
.διαμάντια
)δ Προσωποποίηση
Με την προσωποποίηση δίνουμε ζωή στα άψυχα
,πράγματα ή στις αφηρημένες έννοιες όταν τα κάνουμε
, , ,να μιλούν να σκέπτονται να κινούνται να αισθάνονται
. . . ,και να δρουν πχ Οι στοχαστικοί πανσέδεςμε κοίταζαν
.ασάλευτοι
)ε Μεταφορά
Με τη μεταφορά που μοιάζει λίγο με την
,παρομοίωση μεταφέρω τη σημασία μιας λέξης σε άλλα
, ,πράγματα για να δώσουμε στο λόγο μας έμφαση
. . .παραστατικότητα και ακρίβεια π χ Έκρυψε βαθιά τον
.πόνοτου
)στ Υπερβολή
,Με την υπερβολή μεγαλοποιούμε τα πράγματα για
να δείξουμε καλύτερα τη σημασία τους και να
.προκαλέσουμε ζωηρότερη εντύπωση στον αναγνώστη
. . .π χ Έφαγατη γη για να σε βρω
)ζ Περίφραση
Με την περίφραση γράφουμε μια έννοια με
,περισσότερες λέξεις για να ζωντανέψουμε περισσότερο
. . .και να ποικίλουμε το λόγο μας πχ Η όμορφη νύφη του
, .Θερμαϊκού αντί η Θεσσαλονίκη
28. )η Αντίθεση
Με την αντίθεση παρουσιάζουμε δύο αντίθετες
, , ,έννοιες εικόνες πράξεις ή καταστάσεις για να
. . .τονίσουμε τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ τους πχ
, .Έξω κρύο και παγωνιά μέσα ζεστασιά και θαλπωρή
)θ Διάλογος
,Γράφουμε στην έκθεσή μας ένα διάλογο αντί να
,διηγηθούμε το γεγονός στο τρίτο πρόσωπο για να
.δώσουμε σε αυτό χάρη και προσωπικότητα Ο διάλογος
.πρέπεινα είναι σύντομοςκαι περιεκτικός
)ι Ασύνδετοσχήμα
Γράφουμε λέξεις ή φράσεις χωρίς να τις συνδέουμε
,με συμπλεκτικούς συνδέσμους για να ζωηρεύουμε το
λόγο μας και να δίνουμε μια γρηγοράδα στην έκφρασή
. . . , , ,μας π χ Γυρίζει πίσω πάει εμπρός φουσκώνει
.ξεφουσκώνει
Η εξωτερική μορφήτης έκθεσης
Η έκθεση πρέπει να έλκει τον αναγνώστη σε σχέση
.με την εξωτερική της μορφήκαι όχι να τον απωθεί Είναι
:απαραίτητο επομένωςνα έχουμε στο νουμαςτα εξής
) ,α Να γράφουμε καθαρά στρογγυλά και
.ευανάγνωσταγράμματα Η κακογραφία αφαιρεί κάτι από
.την αξία ενόςκαλού περιεχομένου
)β Να κάνουμε σωστή χρήση των σημείων στίξης
,και προπάντωντης τελείας εκεί πουτελειώνει το νόημα
.της κάθε πρότασης
29. )γ Να αποφεύγουμε τα σβησίματα και τις
.μουντζούρες
)δ Να προσέχουμε την ορθογραφία των λέξεων και
, .μάλιστα εκείνων που είναι συνηθισμένες στο λόγο μας
Τα ορθογραφικά λάθη που πρέπει να αποφεύγονται
( , )οπωσδήποτε είναι τα καταληκτικά ρημάτων ονομάτων
. ,και τα λάθη τονισμού Οι ανορθογραφίες και μάλιστα οι
, .σοβαρές ζημιώνουνπολύτην έκθεσήμας
Τελευταίεςοδηγίεςκαι συμβουλές
) ,α Ο χρόνος που έχεις στη διάθεσή σου για να
, .γράψεις δεν είναι απεριόριστος Να τον κατανείμεις
.λοιπόνσωστά
) ,β Πριν αρχίσεις να γράψεις την έκθεσή σου
, 2-3 ,αυτοσυγκεντρώσου σκέψου λεπτά της ώρας να
(κατανοήσεις καλά το θέμα για ποιο πράγμα θα
;), (γράψεις να κάνεις τον πρόλογο με το μυαλό σου πως
’ ),θ αρχίσεις ύστερα το σχεδιάγραμμα σε ένα πρόχειρο
,χαρτί και μετά να προχωρήσεις στην ανάπτυξή του
.έχονταςδίπλασουτο σχεδιάγραμμα
)γ Όταν γράφεις να μη διασπάςτην προσοχήσου σε
. ,άλλα πράγματα Η έκθεση θέλει αυτοσυγκέντρωση
.προσοχήκαι ηρεμία
) ,δ Μην απογοητεύεσαι γιατί ο διπλανόςάρχισε και
προχώρησεγρήγορα στην ανάπτυξη του θέματος ή γιατί
.εσύ συναντάς κάποιες δυσκολίες στο ξεκίνημά σου
.Χρειάζεται να έχεις υπομονήκαι επιμονή
)ε Να έχεις πάνταμαζί σου όταν γράφειςέκθεση
ένα μικρό ορθογραφικό λεξικό και να το συμβουλεύεσαι
.όταν έχεις πουθενάαμφιβολία
)στ ,Φρόντισε ώστεκάθε καινούριασουέκθεσηνα
.είναι καλύτερη απότις προηγούμενες
30. )ζ ,Μόλις τελειώνεις την έκθεσή σου να την
.διαβάζεις από την αρχή ως το τέλος Κάτι θα βρεις να
.διορθώσεις Μη δίνεις ποτέ το τετράδιό σου προτού
.ελέγξεις το περιεχόμενοτου γραπτούσου
)η Να κάνεις συχνή επανάληψη των οδηγιών που
,περιλαμβάνονται στα φυλλάδια μιας και αυτές
αποτελούν τον οδηγό για το γράψιμο μιας καλής
.έκθεσης
Λίγα λόγιαγια τη διόρθωσητης έκθεσήςσου
Η διόρθωση της έκθεσης γίνεται με βάση τους
:παρακάτωτέσσερις τομείς
1. Ορθογραφία
2. Δομή
3. Περιεχόμενο
4. Έκφραση
:Επεξηγήσεις
1. Ορθογραφημένοςγραπτόςλόγος
2. Εμφάνιση του γραπτού –
Παραγραφοποίηση – Τήρηση
σχεδιαγράμματος – Διατύπωση νοημάτων με
μια λογική σειρά και με μια σχέση μεταξύ τους
, –χρονική τοπική και αιτιολογική Κατάλληλη και
ισορροπημένηανάπτυξη
3. ,Πλούσιο ποικίλο ,και σχετικό με το θέμα υλικό
,διατυπωμένο με σαφή τρόπο χωρίς ανακρίβειες ή
λανθασμέναστοιχεία
4. , –Κατανοητός λόγος χωρίς συντακτικά λάθη
Ωραία έκφραση
31. Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.com/2013/01/blog-post.html#ixzz3AF1GonpB
ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ
ΠΡΟΣΩΠΟΥ
(Περιγραφή προσώπου – απλός
χαρακτηρισμός )
Πρόλογος
Ποιο είναι το πρόσωπο που πρόκειται να
περιγράψουμε. Το όνομά του. Πώς το γνωρίσαμε.
Τόπος καταγωγής και τόπος κατοικίας.
Κύριο θέμα
Εξωτερική περιγραφή: Σωματικά
χαρακτηριστικά, ηλικία, ανάστημα, παχύς ή
αδύνατος.
Τα χαρακτηριστικά του προσώπου του: Πρόσωπο,
μέτωπο, μάτια, μύτη, στόμα, σαγόνι,
μαλλιά.
Χαρακτηριστικές κινήσεις, βάδισμα, τρόπος ομιλίας,
ντύσιμο.
Πώς συμπεριφέρεται στους ανθρώπους που
συναναστρέφεται. Η συμπεριφορά του προς την
οικογένειά του, τους φίλους του, στο σχολείο, στη
δουλειά ταυ.
32. Αρετές και ελαττώματα: Καλός, ευγενικός,
περιποιητικός, σοβαρός, πρόθυμος, συμπαθητικός,
ψυχρός, νευρικός, φλύαρος.
Οι σχέσεις μας με τον άνθρωπο που περιγράφουμε.
Περιστατικά που μας συνδέουν. Οι ιδιαίτερες
συνήθειές του.
Επίλογος
Γενικές κρίσεις και εντυπώσεις μου για τον
άνθρωπο αυτόν ή τι σκέφτομαι και τι αισθάνομαι γι'
αυτόν.
ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ
ΕΚΔΡΟΜΗΣ
( Εκδρομές - Περίπατοι – Ταξίδια )
Πρόλογος
α. Πότε έγινε η εκδρομή: Άνοιξη, καλοκαίρι,
φθινόπωρο, χειμώνα..
Πού έγινε: Σε βουνό ή θάλασσα, σε
κατασκήνωση, σε αρχαιολογικό χώρο, σε πόλη ή
χωριό, στο εξωτερικό κ.α.
Με ποιους πήγες εκδρομή: Με φίλους, με την
οικογένεια, με το σχολείο κλπ.
33. β. Θα γράψεις γενικά πως σου αρέσουν οι
εκδρομές και ύστερα για το πώς αποφασίστηκε η
δική σας εκδρομή.
γ. Θα γράψεις πως ποτέ δε θα ξεχάσεις την
εκδρομή που έκανες πριν λίγο καιρό...
Γνώρισες σπάνιες ομορφιές και χάρηκες τη φύση σ'
όλο το μεγαλείο της.
Κύριο θέμα
Προετοιμασίες: Προμήθειες με τα απαραίτητα
τρόφιμα και ρούχα..
Συναισθήματα που ένιωσες: Ενθουσιασμός,
αγωνία, ανυπομονησία, φόβος μήπως ο καιρός
είναι βροχερός και αναβληθεί η εκδρομή κλπ.
Η αναχώρηση. Μεταφορικό μέσο που
χρησιμοποιήθηκε: Αυτοκίνητο, τρένο, πλοίο,
αεροπλάνο...
Διαδρομή. Περιγραφή της διαδρομής. Πώς ήταν ο
καιρός. Περιγραφή τοπίων, δρόμων, η κίνηση στους
δρόμους, στον κάμπο.
Σκηνές και επεισόδια από τη διαδρομή (τραγούδια,
γέλια κλπ.).
'Άφιξη στον καθορισμένο χώρο. Περιγράφεις το
μέρος και γράφεις τι βλέπεις, τι κάνεις και πώς
περνάς. Σκηνές και στιγμιότυπα:
Παιχνίδια, γέλια, τραγούδια.
Ξεκούραση, φαγητό. 'Όλα ήταν νόστιμα.
Συναισθήματα. Τι ένιωσες (χαρά, ικανοποίηση
κούραση, ευχαρίστηση, θαυμασμό για τη φύση).
Επιστροφή, Τι έγινε κατά το γυρισμό. Τι ένιωσες
(λύπη, στενοχώρια, κούραση).
Επίλογος
34. Εντυπώσεις, σκέψεις, συμπεράσματα που
προκαλούν γενικά οι εκδρομές. Ωφέλειες απ' αυτές.
ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΠΟΛΗΣ
- ΧΩΡΙΟΥ
( Περιγραφή πόλης, χωριού…)
Πρόλογος
Γενικός χαρακτηρισμός του τόπου, εντύπωση που
προκαλεί με την πρώτη ματιά (όμορφος, γραφικός,
επιβλητικός, καθαρός).
Κύριο θέμα
• Γενική περιγραφή με συνολική παρουσίαση
αρχικά και ύστερα εσωτερική διευθέτηση,
ρυμοτομία. δρόμοι, πλατείες, πάρκα, αγορά. Κτίρια
δημόσια και ιδιωτικά. Εκκλησίες, σχολεία,
νοσοκομεία, βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια, θέατρα,
εργοστάσια, στάδια. Μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι,
ιστορικά μνημεία, αγάλματα και άλλα αξιοθέατα.
Αρχές (Νομάρχης, Δήμαρχος, Πρόεδρος
Κοινότητας κλπ.).
• Ασχολίες των κατοίκων από οικονομική άποψη:
Γεωργικές, εμπορικές, κτηνοτροφικές, 8ιομηχανικές,
τουριστικές.
• Πνευματική και καλλιτεχνική ζωή. Άλλες
κοινωνικές εκδηλώσεις, αθλητικές εκδηλώσεις.
Τοπικές γιορτές (εθνικές, θρησκευτικές),τοπικά ήθη
και έθιμα.
• Σχέσεις μεταξύ των κατοίκων. Αρετές και
ελαττώματά τους. Ιστορία του τόπου. Ιστορικά
35. γεγονότα που συνδέονται με το συγκεκριμένο χώρο.
Μεγάλοι άνδρες που ανέδειξε ο τόπος.
• Σκέψεις για τον τόπο, για το παρόν και το μέλλον
του.
Επίλογος
Γενικές εντυπώσεις, συναισθήματα, ευχές.
ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΕΝΟΣ
ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ
( Περιγραφή περιστατικού )
Πρόλογος
Πότε και πού έγινε το περιστατικό που πρόκειται
να διηγηθούμε. Χρόνος και τόπος του
περιστατικού. Ποια πρόσωπα πήραν μέρος σ' αυτό.
Κύριο Θέμα
1. Ποια ήταν τα αίτια που προκάλεσαν το
περιστατικό. Ποια ήταν τα κίνητρα των προσώπων,
ποιος ο σκοπός;
2. Η αρχή του περιστατικού.
3. Η εξέλιξη του περιστατικού με χρονολογική σειρά
(τα πιο χαρακτηριστικά και ενδιαφέροντα σημεία).
4. Το τέλος του περιστατικού. Η τύχη των
προσώπων που πήραν μέρος.
5. Αποτελέσματα του περιστατικού για μας και τους
άλλους.
36. 6. Συναισθήματα {φόβος, αγωνία, χαρά,
ενθουσιασμός, ψυχραιμία, ελπίδα, θαυμασμός,
πίκρα).
7. Προσωπικές σκέψεις. Εντυπώσεις, κρίσεις,
παρατηρήσεις.
Επίλογος
Γενικό συμπέρασμα. Κρίση ή ευχή δική μας.
Καθήκοντά μας σχετικά με το περιστατικό.
ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΖΩΩΝ
( Περιγραφή ζώων )
Πρόλογος
Γενικός χαρακτηρισμός: χρήσιμο, πιστό, χαριτωμένο,
όμορφο. Πότε και πώς το αποκτήσαμε ή πού το
συναντήσαμε. Είναι δικό μας ή ανήκει σ' άλλον και
το παρατηρήσαμε. Ποιο είναι.
Κύριο Θέμα
Περιγραφή του ζώου. Τα κυριότερα σωματικά
χαρακτηριστικά του. Ποιο είναι το σώμα του
(μεγάλο ή μικρό). Το ύψος του, το χρώμα του, η
ουρά του, τα πόδια του, τα μάτια του, τ' αυτιά του,
τα δόντια του. Πώς είναι το τρίχωμά του και τα
μουστάκια του (αν έχει).
37. Συνήθειες του ζώου, καλές ή κακές, ιδιαίτερες
ικανότητες, προτερήματα, ελαττώματα.
Χρησιμότητα και ωφέλεια από το ζώο (π.χ. πιστός
σύντροφός μας και φύλακας του σπιτιού. Μας δίνει
το γάλα, το τυρί, το βούτυρο, το κρέας του).
Δεσμοί με άνθρωπο.
Περιστατικά διάφορα.
Εντυπώσεις και συναισθήματα γι' αυτό. Τι
αισθανόμαστε για το ζώο.
Επίλογος
Γενικό συμπέρασμα. Κρίσεις και σκέψεις δικές μας
ή ξένες. Ευχές μας.
ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ
( ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ )
Πρόλογος
Αν το αντικείμενο είναι δικό σου, πώς και πότε το
απόκτησες (το αγόρασες, σου το χάρισαν για μια
επιτυχία σου, σε μια γιορτή κλπ.).
Αν το αντικείμενο είναι κοινής χρήσης, πώς και πότε
το αποκτήσατε. Πού βρίσκεται.
Κύριο Θέμα
Τι ένιωσες όταν το είδες για πρώτη φορά:
θαυμασμό, χαρά, ενθουσιασμό κλπ..
38. Εξωτερική περιγραφή του αντικειμένου. Σχήμα,
μέγεθος, χρώμα, ποιότητα, διαστάσεις, υλικό
κατασκευής (δέρμα, πλαστικό, μέταλλο, ξύλο κλπ.).
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που το
ξεχωρίζουν από άλλα όμοια.
Ποια είναι η χρησιμότητά του για σένα ή για τους
άλλους.
Ποια επεισόδια και περιστατικά σε συνδέουν με
αυτό. Δεσμοί σου μ' αυτό (στιγμές, γεγονότα που
σε συνδέουν..., συναισθήματα...).
Επίλογος
Συμπέρασμα. Γενικές σκέψεις, κρίσεις,
εντυπώσεις. Τι νιώθεις για το αντικείμενο αυτό
(αγάπη, μίσος, ευγνωμοσύνη κλπ.). Πώς δικαι-
ολογείς τα αισθήματά σου αυτά.
ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΕΝΟΣ
ΦΥΣΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
( Φυσικό φαινόμενο )
Πρόλογος
Γενικός χαρακτηρισμός: Μεγαλόπρεπο, σπάνιο,
υπέροχο, δυσάρεστο, ωφέλιμο, καταπληκτικό.
Τόπος και χρόνος: Πού και πότε παρατηρήσαμε το
φυσικό φαινόμενο.
Κύριο Θέμα
39. •Προμηνύματα του φαινομένου: Τι είχε προηγηθεί.
• Περιγραφή του φαινομένου: Διάφορες φάσεις.
Πώς άρχισε να εκδηλώνεται. Πώς συνεχίστηκε. Πώς
κορυφώθηκε και πώς τελείωσε. (Διηγούμαστε με
ακρίβεια πώς εξελίχτηκε το φαινόμενο που
περιγράφουμε). Τι βλέπουμε και τι ακούμε.
• Εικόνες από τη φύση (άνεμος, σύννεφα. δέντρα,
ζώα...).
• Ο άνθρωπος κατά τη διάρκεια του φαινομένου:
Πώς το αντιμετώπισε, πώς συμμετέχει, πώς
ενεργεί. Σκηνές και διάφορες εικόνες. Τι βλέπουμε,
τι ακούμε.
• Αποτελέσματα του φαινομένου για τον άνθρωπο,
τη γύρω φύση, τα φυτά, τα ζώα (ευεργετικά,
καταστρεπτικά...).
• Εντυπώσεις κατ συναισθήματα που γεννήθηκαν
στην ψυχή μας από το φαινόμενο: χαρά,
θαυμασμός, φόβος, λύπη, μελαγχολία, πικρία...
Επίλογος
Γενικές εντυπώσεις, κρίσεις ή ευχές μας για
το φαινόμενο.
40. ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ
ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
Θέμα: «Το σχολείο μου»
1. Σε ποια συνοικία βρίσκεται (όνομα, οδός,
αριθμός)
2. Έχει αυλή και πώς είναι; (μεγάλη, μικρή,
κυκλική, τετράγωνη)
3. Με τι είναι περιφραγμένη (τοίχος, κάγκελα,
σύρμα κ.τ.λ.)
4. Η εξωτερική εμφάνιση του σχολείου (στέγη,
πόρτες, παράθυρα κ.τ.λ.)
5. Το εσωτερικό του (διάδρομος, αίθουσες,
γραφεία κ.τ.λ.)
6. Σχολικός κήπος – ύδρευση – γυμναστήριο
7. Τι αισθάνεσαι για το σχολείο σου (τώρα, όταν
θα φύγεις)
8. Το αγαπάς και για ποιο λόγο;
9. Τι θυμάσαι όταν πρωτοπήγες στο σχολείο;
Θέμα: «Το σπίτι μου»
1. Πού βρίσκεται το σπίτι σου (πόλη, χωριό,
συνοικία, οδός, αριθμός)
2. Είναι μονοκατοικία ή διαμέρισμα σε
πολυκατοικία;
3. Πόσα χρόνια μένεις σε αυτό το σπίτι
(ιδιόκτητο ή με ενοίκιο)
4. Πώς είναι το εξωτερικό του (αυλή, τοίχοι,
στέγη, παράθυρα, βεράντες κ.τ.λ.)
41. 5. Πώς είναι το εσωτερικό του (χολ, δωμάτια,
κουζίνα κ.τ.λ.)
6. Τα αντικείμενα που υπάρχουν στα δωμάτιά
του (έπιπλα κ.τ.λ.)
7. Κήπος, δένδρα, λουλούδια, γλάστρες
8. Ασανσέρ, τηλέφωνο, καλοριφέρ (ή σκάλα,
σόμπες, κ.τ.λ.)
9. Τι αισθάνεσαι για το σπίτι σου (αγάπη,
ασφάλεια, ζεστασιά το χειμώνα, νοσταλγία όταν
φεύγεις για λίγο από κοντά του κ.τ.λ.)
10. Τι άλλα γεγονότα που έγιναν στο σπίτι σου
θυμάσαι (γιορτές, κ.τ.λ.)
11. Αν ξέρεις κάποια παροιμία ή ποίημα για το
σπίτι.
Θέμα: «Ο φίλος μου»
1. Ποιος είναι ο φίλος σου (όνομα, ασχολία του)
2. Ποια είναι η εξωτερική του εμφάνιση (ψηλός,
κοντός, ξανθός, μελαχρινός, πόσων χρονών είναι,
πώς ντύνεται)
3. Το εσωτερικό του (προτερήματα,
ελαττώματα, αρετές που έχει, ιδιοτροπίες,
προτιμήσεις, κ.τ.λ.)
4. Πόσο καιρό έχετε δεσμό;
5. Πώς πρωτογνωριστήκατε και πιάσατε φιλία;
6. Πώς περνάς την ώρα σου μαζί του;
7. Τι σχεδιάζει για το μέλλον του ο φίλος σου;
8. Τι αισθάνεσαι εσύ και πώς βλέπεις το φίλο
σου;
9. Πώς τον βλέπουν και τι λένε οι άλλοι;
42. 10. Έχεις παραδείγματα φίλων από την Ιστορία;
Γράψε τα.
11. Πώς βλέπεις τη φιλία γενικότερα, είναι
χρήσιμη και σε τι ωφελεί τους ανθρώπους;
Θέμα: «Το σκυλάκι μου»
1. Ποιο είναι και πώς είναι το σκυλάκι σου
(όνομα, χρώμα, τρίχωμα, μέγεθος, μάτια, ουρά,
αυτιά, κ.τ.λ.)
2. Η φωνή του και οι άλλες ικανότητες που έχει
3. Πώς το προμηθεύτηκες (δώρο, το βρήκες
αδέσποτο, κ.τ.λ.)
4. Πόσο καιρό το έχεις, πώς περνάς τις ώρες
σου μαζί του.
5. Τι περιποιήσεις του κάνεις (το καλυβάκι του,
η τροφή του, κ.τ.λ.)
6. Κανένα περιστατικό από τη ζωή του
(μαλώματα με άλλα σκυλιά, με γάτες, αν δάγκωσε
κάποιον, αν αρρώστησε και τι έκανες τότε, κ.τ.λ.)
7. Τι αισθάνεσαι για το σκυλάκι σου.
8. Γενικό συμπέρασμα (αγάπη προς τα ζώα).
Θέμα: «Μια καλή μου πράξη»
1. Πότε έκανες την πράξη;
43. 2. Πού έγινε η πράξη; Ποια ήταν; Να την
περιγράψεις.
3. Ποια ήταν τα πρόσωπα που πήραν μέρος σε
αυτή;
4. Γράψε τις σκηνές όλες από την αρχή μέχρι το
τέλος με τη σειρά που συνέβηκαν.
5. Ποια ήταν τα αποτελέσματα της πράξης σου;
6. Πώς είδαν την πράξη οι γονείς σου, οι
δάσκαλοι, οι συμμαθητές σου, οι άλλοι άνθρωποι.
7. Τι αισθάνθηκες εσύ για την πράξη σου αυτή;
Θέμα: «Όταν αρρώστησα»
1. Πότε αρρώστησες (εποχή, μήνας ,ημέρα,
ώρα)
2. Τι πρωτοαισθάνθηκες (συμπτώματα,
πονοκέφαλος, πυρετός, κ.τ.λ.)
3. Ανησυχία στο σπίτι (η μητέρα, ο πατέρας, τα
αδέρφια τι έκαναν)
4. Κάλεσμα του γιατρού (ποιος και πώς τον
ειδοποίησε)
5. Η εξέταση του γιατρού (τι ακριβώς έκανε ο
γιατρός)
6. Η συνταγή με τα φάρμακα.
7. Πώς έπαιρνες τα φάρμακα και πώς ήταν
(εύκολα, δύσκολα, πικρά, γλυκά, υγρά, χάπια)
8. Πόσο χρόνο έμεινες στο κρεβάτι.
9. Τι αισθανόσουν όταν έμεινες κλεισμένος στο
σπίτι σου (ζήλια για τα άλλα παιδιά που έπαιζαν
έξω και πήγαιναν σχολείο κ.τ.λ.)
44. 10. Πώς σου φάνηκε όταν ανάρρωσες και
σηκώθηκες τις πρώτες μέρες;
11. Τι σκέψεις έκανες μετά την αρρώστια σου, αν
από αμέλεια σου ή ανυπακοή σου αρρώστησες.
12. Άλλες σκέψεις σου γενικά για τις αρρώστιες.
Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.com/2013/06/blog-post_5521.html#ixzz3AF1boQRa
