Para sa Asignaturang Filipino.

1. TULA

2. Mga Uri ng
Tulang
Lumaganap
sa Panahon
ng mga
Espanyol

3. 1. Korido
– Ito ay mga tulang
pasalaysay na may sukat na
walong pantig sa taludtod at
nagtataglay ng mga paksang
kababalaghan at malaalamat
na karamiha’y hiram at halaw
sa paksang europeo na dala rito
ng mga Espanyol.

4. Jose Dela Cruz
Nakilala bilang
isa sa mga sikat
na manunulat
ng Korido.
Ananias Zorilla
Halimabawa:
- Ibong Adarna

5. 2. Awit
– Ito ay isang tulang
romansa (metrical romance)
na may sukat na
labindalawang pantig bawat
taludtod na kalimitang ang
pangunahing paksa ay
patungkol sa bayani at
mandirigma at larawan ng
buhay.

6. Halimbawa:
Florante at Laura
ni Francisco Baltazar
(isa sa pinakatanyag na awit
na lumaganap sa bansa. )

7. Pagkakaiba ng Awit at
Korido
Pamantayan Awit Korido
Batay sa
Anyo
Binubo ng 12
pantig sa
loob ng isang
taludturan,
apat na
taludtod sa
isang
taludturan.
Binubuo ng
walong
pantig sa
loob ng isang
taludtod at
apat na
taludtod sa
isang
taludturan.

8. Pagkakaiba ng Awit at
Korido
Pamantayan Awit Korido
Musika Mabagal na
tinatawag na
andante.
Mabilis na
tinatawag na
allegro.
Paksa Tungkol sa
bayani at
mandirigma at
larawan ng
buhay.
Tungkol sa
pananampalat
aya , alamat, at
kababalaghan.

9. Pagkakaiba ng Awit at
Korido
Pamantayan Awit Korido
Katangian ng
mga Tauhan
Walang taglay
na
kapangyarihang
supernatural
ngunit
nahaharap din
sa
pakikipagsapala
ran ngunit higit
na
makatotohanan
o hango sa
tunay na buhay.
May
kapangyarihang
supernatural o
kakayahang
magsagawa ng
mga
kababalaghan
na hindi
magagawa ng
karaniwang tao.

10. Pagkakaiba ng Awit at
Korido
Pamantayan Awit Korido
Mga
Halimbawa
- Florante at
Laura
- Pitong
Infantes de
Lara
- Doce Pares
ng Pransya
- Haring
Patay
- Ang Ibong
Adarna
- Kabayong
Tabla
- Ang Dama
Ines
- Prinsipe
Florinio

11. 3. Tulang Patnigan
(Justice Poetry)
- Ito ay tulang sagutan na itinatanghal ng
magkatunggaling makata ngunit hindi sa
paraang padula. Ito ay paligsahan ng
mga katwiran at tagisan ng mga talino
at tulain. Ang tulang ito ay may iba’t
ibang uri gaya ng mga sumusunod:
a. Karagatan – Isang paligsahan sa tula
na kalimitang nilalaro sa mga luksang
lamayan o pagtitipong parangal sa
isang yumao na bago pa man
dumating ang mga Espanyol ay
ginagawa na ng ating mga ninuno.

12. 3. Tulang Patnigan
(Justice Poetry)
Paksa: “Patungkol sa isang dalaga na
di umano’y nahulog sa gitna ng
karagatan.”
Binubuo ng mga saknong na apatang
taludtod at labindalawang pantig.
Mainam kaysa sa duplo.
(Nagtataglay ito ng mga
malulundong talinghaga at malalim na
palaisipan.)

13. 3. Tulang Patnigan
(Justice Poetry)
b. Duplo – Ito ay pagtatalo rin na ginagamitan ng
tula at kahusayan sa pagbigkas. Ang mga
katwirang ginagamit dito ay karaniwang hango
sa mga salawikaan, kawikaan, at kasabihan.
Pinasisimulan ang paligsahang ito sa
pamamagitan ng pag-usal ng isang “Ama
Namin,” isang “Aba Ginoong Maria,” at isang
“Rekyemeternum,” para sa kaluluwa ng yumaong
pinararangalan.
c. Balagtasan – Sa isang pulong na dinaluhan ng
mga makata sa Instituto de Mujeres sumilang ang
uring ito ng panulaang Tagalog.

14. Halimbawa:
3. Tulang Patnigan
(Justice Poetry)
Bulalak ng Kalinis-linisan ni Jose
Corazon De Jesus at Francisco T. Collantes
Bubuyog – Francisco T. Collantes
Paruparo – Jose Corazon De Jesus
Bulaklak – Soña Enriquez
Lakandiwa – Lope K. Santos

15. 4. Batutian
- Bilang pagpaparangal sa yumaong Jose
Corazon de Jesus ay sumilang ang isang
bagong anyo ng tulang patnigan nong
1933 sa mga dahon ng Magasing Batute
sa panulat ni G. Fernando B. Manleon na
katulong na patnugot noon ng nasabing
magasin. Ang pinagkaiba nito sa
balagtasan ay pagkamapang-uroy nito.
Ang pangunahing layunin nito ay
makapagbigay ng aliw sa mga nakikinig o
bumabasa sa pamamagitan ng katawa-tawa
ngunit makatotoong mga
kayabangan, Pnunudyo, at palaisipan.

16. Ano nga
ba ang
TULA?
Ang tula ay isang akdang
pampanitikang naglalarawan
ng buhay, hinango sa
guniguni, pinararating sa
ating damdamin, at
ipinahahayag sa
pananalitang may angking
aliw-iw. Ito ay naiiba sa ibang
sangay ng panitikan
sapagkat ito ay
nangangailangan ng
masusing pagpili ng mga
salita, pagbilang ng mga
pantig, at paggamit ng
magkakatugmang salita
upang madama ang isang
damdamin o kaisipang nais
ipahayag ng isang
manunulat.

17. SUKAT – Ito ang bilang ng mga pantig
sa bawat taludtodng saknong.
I/ pa/ han/ dog/ -han/ dog/ ang/ bu/ ong/
1 2 3 4 5 6 7 8 9
pag/ -i/ big
10 11 12
At/ hang/ gang/ may/ du/ go’y/ u/ bu/ sing/
1 2 3 4 5 6 7 8 9
i/ ti/ gis,
10 11 12

18. Kung/ sa/ pag/ ta/ tang/ gol/, bu/ hay/
1 2 3 4 5 6 7 8
ay/ ma/ pa/ tid,
9 10 11 12
i/ to’y/ ka/ pa/ la/ ran/ at/ tu/ nay/ na/
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
La/ ngit.
11 12
Ang saglit na tigil na ito ay tinatawag na
Sesura.

19. TUGMA
- Ang pagkakaroon ng pare-parehong
tunog sa dula ng panghuling salita ng
taludtod.
a. Ganap ang tugma kapag
nagkakapareho ang tunog o titik ng huling
salita sa bawat taludtod,
Halimbawa:
Bakit? Alin ito na sakdal ng laki
na hinandugan ng buong pagkasi
na sa lalong mahal makapangyayari
at ginugugulan ng buhay na iiwi?

20. TUGMA
b. Di-ganap ang tugma kapag
magkapareho lamang ng tunog ang huling
salita sa bawat taludtod, ngunit magkakaiba
ang titik.
Halimbawa:
Walang mahalagang hindi inihandog
ng may pusong mahal sa Bayang nagkupkop,
dugo, yaman, dunong, katiisa’t pagod.
Buhay ma’y abuting magkalagot-lagot.

21. 3. Talinghaga (Paggamit ng
Tayutay)
- Ito ay sadyang paglayo sa
paggamit ng mga
pangkaraniwang salita upang
maging kaakit-akit at mabisa
ang pagpapahayag.

22. a. Pagtutulad (Simile)
- paghahambing ng dalawang magkaibang
bagay na ginagamitan ng mga pariralang
katulad ng, gaya ng, at iba pa.
Halimbawa:
Bayang Pilipinas katulad ng mamahaling
hiyas
Ang iyong kalayaan ay ingatan kapag iyong
namalas.

23. b. Pagwawangis
(Metaphor)
- naghahambing din ito tulad ng
pagtutulad ngunit ito ay tiyakang
naghahambing at hindi gumagamit ng
pariralang tulad ng, gaya ng at iba pa.
Halimbawa:
Ang Pilipinas ay perlas ng kagandahan

24. c. Pagmamalabis
(Hyperbole)
- lubhang pinalalabis o pinakukulang
ang tunay na kalagayan ng tao,
bagay, o pangyayari.
Halimbawa:
Bumaha ng dugo
Na ang bayan ay lumaya

25. d. Pagbibigay-katauhan
(Personification)
- pagbibigay-katangian ng
isang tao sa isang bagay na
walang buhay.
Halimbawa:
Ang baya’y umiiyak dahil ito’y
may tanikala.

26. e. Pagpapalit-saklaw
(Synechdoche)
- ito ay pagpapahayag sa
pamamagitan ng pagbanngit sa
bahagi bilang pagtukoy sa kabuoan.
Halimbawa:
Maraming puso ang nadurog
Nang ang Pilipinas ay nasakop

27. f. Pagtawag
(Apostrophe)
- Ito naman ay ang tila pakikipag-usap
sa karaniwang bagay na
malayo o wala naman.
Halimbawa:
O aking bayan, ang kaunlaran mo,
Ang madalas sa Diyos isinasamo.

28. g. Pag-uyam (Irony)
- ito ay isang pangungutya sa
pamamagitan ng paggamit ng mga
salitang kapuri-puri ngunit kabaligtaran
naman ang kahulugan.
Halimbawa:
Ang bayan natin ay malaya,
Kaya’t mga dayuhan ang
namamalakaya.

29. 4. Larawang-diwa
(Imagery)
- ito ay ang mga salitang binabanggit sa tula
na nag-iiwan ng malinaw at tiyak na larawan
sa isipan ng mambabasa.
Halimbawa:
Kung ang bayang ito’y mapapasa-panganib
At siya ay dapat na ipagtangkilik,
Ang anak, asawa, magulang kapatid,
Isang tawag niya’y tatalikdang pilit

30. 5. Simbolismo (Symbol)
- ito ang mga salita sa tula na may
kahulugan sa mapanuring isipan ng
mambabasa.
Halimbawa:
puno – buhay
ilaw – pag-asa
tinik – pagsubok / hirap
Bathala - Panginoon

31. 6. Kariktan
- Pagsasama-sama ng mga
katangiang
nagpapatingkad sa
katangian ng tula at
pumupukaw sa mayamang
imahinasyon ng bumabasa.

32. Mga Uri ng
Taludturan
Kapag ang
taludtod ng isang tula
ay pinangkat-pangkat
ayon sa pinagkaugalian
nang ayos, ang bawat
pangkat na ito ay
tinatawag na
taludturan.
Ayon sa aklat na
Panulaang Tagalog ni
Jose Villa Panganiban,
may iba’t ibang tawag
sa taludturan depende
sa dami ng taludtod na
bumubuo rito.
Isa sa mga
katangian ng tula ay
ang pagkakaroon
nito ng mga
taludtod.

33. o Kopla – Ito ang tawag kapag ang
taludtod ay pinangkat sa dalawahan.
o Triplet – Kung ang taludturan ay
binubuo ng tatlong taludtod.
o Quatrain – Ito ay taludturang may
apat na taludtod.
o May mga taludturang binubuo ng
limang taludtod.
o Sextet – Ito ang tawag sa taludturang
may anim na taludtod.
o Soneto – Ito naman ay tulang binubuo
ng labing-apat na taludtod.

34. Ang tula naman batay sa
kayarian ng taludturan ay
maaaring uriin sa tatlo:
• May Sukat at May Tugmang
Taludturan – Ang tugmaan sa
hulihan ng taludtod ay maaaring:
a-a-a-a
a- b-a-b
a-b-b-a
a-a-b-b

35. Malayang Taludturan
- Ito ang makabagong kayarian ng
mga tulang walang sukatb at tugma.
Di-tugmang Taludturan
(Blank Verse)
- Ito ay tulang may sukat subalit
walang tugma.

36. Mga
Patnubay sa
Pagbigkas
ng Tula

37. 1. Layunin
2. Pagkakaugnay ng
Mambibigkas sa Madla
3. Tikas
4. Panuonan ng Paningin
5. Tinig
6. Himig
7. Pagbigkas
8. Pagkumpas

38. Sa pagbuo ng tula
ay mahalagang
maging maingat
sa pagpili ng mga
salitang gagamitin
sa pabuo nito.
Dapat na
isaalang-alang sa
pagpili ng salitang
gagamitin sa
pagbuo ng tula
ang edad ng
magbabasa o
makikinig ng
tulang gagawin.
Pagpili ng
angkop
na Salita
sa
Pagbuo
ng Tula

39. Pagpili ng
angkop na
Salita sa
Pagbuo ng
Tula

40. Kung pambata ang tula ay mga
salitang maunanawaan ng bata ang
iyong gagamitin. Kung ito’y para sa
kabataan o matatanda maaring
gumamit ng mga salita ayon sa kanilang
mga lengguwahe.
Sa pagbuo ng tula, mahalagang
maging malawak ang iyong kaalaman sa
kahulugan ng mga salita. Ito ay
nakatutulong upang mapanatili ang
kariktan at kasiningan ng tulang bubuoin.
Ang kahulugan ng mga salitang ay
makikilala ayon sa…….

41. 1. Kasingkahulugan o
Kasalungat
• Maipaparating ang mensaheng nais
sabihin sa tulang gagawin.
• Sa paggamit ng magkasingkahuluggan o
pareho ang ibig sabihin ay
makapagpapatibay sa mensahe ng tula.
• Ang paggamit naman ng mga salitang
magkasalungat o hindi pareho ang ibig
sabihin ay nakatutulong upang maipakita
ang ugnayang nais ipahayag sa tula.

42. 1. Kasingkahulugan o Kasalungat
- Maipaparating ang mensaheng nais
sabihin sa tulang gagawin.
Kasingkahulugan
Sa paggamit ng
magkasingkahulu
gan o pareho ang
ibig sabihin ay
makapagpapatib
ay sa mensahe ng
tula.
Kasalungat
 Ang paggamit naman
ng mga salitang
magkasalungat o
hindi pareho ang ibig
sabihin ay
nakatutulong upang
maipakita ang
ugnayang nais
ipahayag sa tula.

43.  Balat Sibuyas –
Maramdamin
 Basang sisiw – kaawa-awa;
api
 Buto’t balat – payat na
payat
 Huling hantungan –
libingan
 Ikapitong langit –
malaking katuwaan
 Laylay ang balikat –
nabigo
 Magbilang ng poste –
walang trabaho
 Magdildil ng asin –
maghirap
 Mahaba ang pisi –
pasensyoso
 Pabalat – bunga – hindi
totoo
2. Idyoma
Sa
pamamagitan ng
idyoma ay
nakakilala ang
yaman ng isang
wika. Naririto ang
halimbawa ng mga
idyoma at mga
kahulugan nito.

44. Ito ang dalawang dimensyon sa pagpapakahulugan
ng mga salita.
KONOTASYON
Karaniwang
kahulugan dala
ng diksyonaryo o
salitang
ginagamit sa
pangkarinawan o
simpleng
pahayag.
DENOTASYON
May dalang
ibang kahulugan
o maaaring
pansariling
kahulugan ng
isang tao o
pangkat na iba
kaysa karaniwang
pakahulugan.

45. Halimbawa:
KONOTASYON
 Ang ganda ng
bulaklak sa kaniyang
halamanan. (bahagi
ng isang halaman na
karaniwan ay
makulay)
 Lumaki na ang
punong itinanim ko sa
aming likod-bahay.
(halamang lumalaki
ng mataas)
DENOTASYON
 Maraming
magagandang
bulaklak sa aming
paaralan. (babae)
 Ang kaniyang anak
ay mabait.
Nanggaling kasi sa
mabuting puno.
(magulang/angkan)

46. Tindi ng Kahulugan o
Clining
Ito ay pag-aayos
ng kahulugan ng salita
ayon sa intensidad o
tindi ng kahulugang
nais ipahiwatig.

47. Poot (matinding galit na halos
gusto nang makapanakit)
Suklam (matinding galit sa dibdib
na matagal bago mawala)
Galit (tumatagal na inis)
Inis (tumatagal na tampo)
Tampo (munting galit na madaling
mawala)
Pikon (damdamin ng pagkagalit bunga ng
maliit na bagay lamang)