Di konfererensi, Ngumpulke Balung Pisah 2015 dalam rangka mempererat silahtuhrahmi diaspora Jawa di mancanegara, Pak Budiono berbagi tentang peradaban Jawa Kuno, Medang dan kemajuan teknologinya yang melebihi teknologi jaman sekarang.
Bab 7 - Perilaku Ekonomi dan Kesejahteraan Sosial.pptx
Ngelingi Jaman Medang - Mula Bukane Kemajuan Teknologi, Kawruh lan Peradaban Nuswantoro - Dr Budiono Santoso
1. Ngelingi Jaman Medang
Mula Bukane Kemajuan Teknologi, Kawruh lan
Peradaban Nuswantoro
Budiono Santoso
Masyarakat Pecinta Warisan Medang
(Medang Heritage Society)
2. Apa kang diarani Medang ?
Keraton Jawa Kuna
• Keraton Jawa Kuna kang wiwitane
madeg nang tatah Jawa Tengah,
banjur pindah menyang Jawa Timur, abad
8 – 11.
• Mataram Kuno & Mataram Hindu
• Ibu kutha keraton Medang di Jawa Tengah
• Wonosobo,
• Temanggung,
• Magelang,
• Batang
• Yogyakarta dan
• Klaten.
Medari – Mdang Rie
3. Warisan Medang – warisan budaya donya
• Borobudur & Prambanan
UNESCO World Heritage (1991)
• Tinggalan tinggalan sejarah kuna kang
arupa candhi wis akeh sing diwuningani
donya, mratelakake kemajuan
teknologi kuna ing jaman semana.
• Ewasemana, sak perangan gedhe
masyarakat Indonesia durung
mangerteni sejarah lan peradaban
Medang.
• Sejarah Medang kayadene kesisih nang
pinggiran seka sejarah Nuswantoro.
4. Prasasti Canggal – Tetenger Madege
Krajan Medang
Madege krajan Medang dicatet nang prasasti Canggal ing taun 732 M,
dening Raka I Mataram Sang Ratu Sanjaya
5. Ibukutha kerajan Medang kang kasebut
ing prasasti – pindah pindah
• Medang I Bhumi Mataram ( era Raja
Sanjaya & era Dyah Wawa)
• Medang I Mamratipura (era Raka I
Pikatan)
• Medang I Pohpitu (era Dyah
Balitung)
• Medang I Tamwlang (era Mpu
Sindok)
• Medang I Watugaluh (era Mpu
Sindok)
• Medang i Wwatan (era
Darmawangsa Teguh)
6. Raja raja Medang
Raka I Mataram Sang Ratu
Sanjaya
Raka I Panangkaran
(Dharanindra)
Raka I Warak (Samaragrawira)
Raka I Garung (Samaratungga)
Raka I Pikatan ( garwane
Pramodawardani)
Raka I Kayuwangi Dyah
Lokapala
Raka I Watuhumalang
Raka I Watukura Dyah Balitung
( Prasati Mantyasih, 907 M)
Mpu Daksa
Raka I Layang Dyah Tulodong
Raka I Sumba Dyah Wawa
Mpu Sindok
Sri Lokapala
Makuthawangsawardhana
Teguh Darmawangsa
Makna Raka : sedulur tua
Para raja ora disakralke kaya penguwasa absolut.
Sistem kenegaraan – negara kesatuan/federasi ?
10. Candi Plaosan
Candhi Buddha
Durung kabukten, nanging
dipercata candhi sing dirampungke
dening Raka I Pikatan, kanggo
ngurmati garwane
Pramodawardhani.
Lambang katresanan langgeng sak
lawase jaman.
11. Masyarakat Pecinta Warisan Medang
(Medang Heritage Society)
Pakumpulan para sedulur sing duwe
krentek, gegayuhan lan laku kanggo
nyengkuyung studi multidisipliner,
ngumpulake lan nyebarake informasi,
memetri sarta ngupakara warisan
budaya lan tinggalan peradaban
Medang.
Mangadeg ing tanggal 29 April 2013.
Program
Diskusi & kajian keilmuwan
multidisipliner
Seminar & penyuluhan
Publikasi.
Seminar Sejarah dan Peradaban
Medang – Aspek Perkembangan
Teknologi dan Ilmu Pengetahuan
Nusantara ( 13 Agustus 2014).
12. Jaman Medang – titiwanci mula bukane
kemajuan teknologi, imu lan peradaban
Matematika biner yang wanci
jaman modern dadi dasare ilmu
komputer lan teknologi
informasi, asas asas dasare wis
ngerteni lan dipatrapke in jaman
Medang.
Candi candi dirancang kanthi
dasar matematika biner. Ukuran
metrik durung ana rikala semana.
Struktur bangunan candi simetris.
Asas matematika biner uga
dtrapake nang sastra
kuna/kakawin.
Gatra atau ukara samben
bait dikodifikasi nganggo 3
digit biner, arupa guru lagu
lan guru wilangan.
( Hadiwaratama)
13. Konsistensi kawicaksanan lan presisi teknologi wektu
mbangun candi Borobudur.
Komponen komponen candi Borobudur, cacahe jutaan, digawe
sakjroning rentang wektu suwene nganti 60 -75 tahun, dening
kelompok karya/masyarakat sing beda asale, beda wektune, ning
wusanane isa di pasang digandeng gandeng dadi bangunan kolosal
sing solid.
14. Candi dibangun kanthi dasar teknologi &
ilmu, dudu magik lan mistik
Akeh masyarakat sing isih percaya
nek candhi candi iku dibangun
kanthi pambiyanti seka jin, setan.
Kepercayaan keliru
Borobudur sing mbangun Nabi
Suleiman (?)
Prambanan sing mbangun Bandung
Bondowoso
Pikiran sing ora isa ngurmati
kaprigelan, teknologi lan ilmu
nenek moyange dewe.
15. Teknologi kelautan jaman Medang
Perahu cadik Borobudur,
Pelaut pelaut Medang isa
ngulandara nyabrang laut Asia
Tenggara, Pasifik, lautan India.
Medang negara agraris lan
maritime sing sugih.
Komoditas perdagangan kayu
manis, pari, kayu manis, kapulaga,
rempah rempah dll
Replika perahu Borobudur, 2003
16. Pranatan pasaran pancawara
( limang dina)
Kliwon
Pancer
Wage
Lor
Legi
Wetan
Paing
Kidul
Pon
Kulon
Siatem pasaran Pancarawarna
( 5 dina) wis ditrapke ing jaman
Medang jaman Medang.
Isih lestari nganti saiki ing
daerah daerah bekas Medang.
Merupakan sistem pemerataan
kesejahteraan, supplai logistik
dan jejaring pasar di suatu lokasi
Sumber Ki Sondong Mandali (MHS,
15 Maret 2014).
17. Pranatan politik & pamarentahan Medang -
Otonomi & Desentralisasi
Konsep otonomi lan desentralisasi wis
dipatrapke ing jaman Medang.
Shima - daerah perdikan
Bebas seka pajek
Kuajiban daerah perdikan
ngupakara sumber banyu,
ngupakara candi, ngatur daerahe
dewe
Shima nang prasasti
Mantyasih (Mateseh, Magelang)
Hampra (Salatiga)
Kampak (Surabaya)
Bagelen, Purbalingga, Grobogan
(?) dll.
Prasasti Plumpungan
Salatiga
18. Wanita Medang wis ngayahi tugas & jejibahan
penting.
Sing mrantasi ngrampungke
pembangunan candi Boorobudur
yaiku Pramodawardhani
( permaisuri Rakai Pikatan).
Kawiwitan dening Samaragrawira,
diteruske dening Samaratungga
Wanita ngayahi peran lan jejibahan
penting ing babagan politik & sosial
Gender balance
19. Pertanian, irigasi dan produksi pangan
Pertanian sudah berkembang, baik
pertanian lahan basah (padi) maupun
lahan kering (palawija).
Sistem pengairan/irigasi sudah
berkembang
Titimangsa dan petanggalan dipakai
dalam pertanian. Perbintangan
dipakai dasar untuk pertanian
Lintang Waluku
Gubug penceng
Produksi pertanian cukup memenuhi
kebutuhan dan padi sudah menjadi
komoditas perdagangan di Asia
Tenggara.
20.
21. Medang Bumi Mataram
1. Moyange wong Jawa ing jaman
Medang wis mbangun pranatan
teknologi, ilmu pengetahuan,
pranatan politik, pemerintahan
lan soaial.
2. Masyarakat Jawa kuna ;
masyarakat logis, rasional,
ilmiah kanthi ethis budaya kang
duwur.
3. Generasi Jawa modern perlu
mangerteni, memetri lan
nglestarekake tinggalan lan
waris budaya Jawa.
22. Kuliner Medang
Rawon – kuliner Jawa
Timur
Ning jane asline
wiwit seka Medang
ing Jawa Tengah