Presentatie tijdens de Business meeting van Vastgoedjournaal op 14 maart 2017 over de Energielabel C verplichting vanaf 1 januari 2023. Bijgewerkt voor een presentatie op de Provada in juni 2017 Kijk op www.rvo.nl/energielabelCkantoor voor meer informatie en de infographic.

1. Energielabel C-
verplichting
voor
kantoren
Label C verplichting kantoren
Annemieke de Vries ( BZK)
Selina Roskam (RVO.nl)

2. Pijler energiebesparing
100 PJ additionele energiebesparing in 2020
– 16PJ dienstensector, 12PJ industrie
Bron: NEV 2016
Afgesproken intensiveringspakket, additioneel op naleving Wm
– Energielabel C-verplichting kantoren: 8,6PJ in 2023
– Verkenning naar uitbreiding andere sectoren
(*)

3. A++++ A+++ A++ A+ A B C D E F G
aantal 5 18 129 201 5615 2412 3245 2404 1629 1292 3353
% 0% 0% 1% 1% 28% 12% 16% 12% 8% 6% 17%
5 18 129 201
5615
2412
3245
2404
1629
1292
3353
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
Aantal
Energielabels
Aantal energielabels mbt kantoren (hoofdfunctie),
geldig per 1 mei 2017

4. Energieverbruik …. daarom beginnen met kantoren
(Bron: ECN Sipma 2014)

5. • Uitzondering:
• Gebouwen die voor <50% uit kantoorfuncties bestaan
• Monumenten (Rijk/provincie/gemeente)
* beschermede stads- en dorpsgezichten behoren hier niet toe
• Binnen 2 jaar te slopen/transformeren/onteigenen panden
Energielabel C-verplichting kantoren in het kort ..….
‘ieder gebouw(deel) met functie ‘kantoor’ ≥ 100m² moeten op 1-1-2023
verplicht over een geldig energielabel C of beter beschikken. ’
verplichting vereist een Energie -Index van ≤ 1,3 of beter

6. Voldoe ik al ?
óf
C
D
E
F
G
A>2006
<1973
<1981
<1992
<1999
<2003
B<2005
invoer postcode
indicatie
Energiebesparingsverkenner Kantoren

7. ca.53%
>A26.4%
B7.4%
C13.8%
D13.4%
E12.1%
F7.6%
G19.5%
Stand van zaken ..….
(Bron: EIB/ECN nov. 2016)
Schatting KANTOREN
85 miljoen m² opp.
n= 67.500 panden
43 miljoen m²
CG
20303 kantoren label (G t/m A++++)
11625 kantoren ≥ label C.
>12% voldoet nu aan wetgeving
(Bron: RVO.nl, peildatum 1-5-17)

8. Geen geldig energielabel C, dan...
maatwerkadvies door
deskundige
* U vindt een gekwalificeerd adviseur op www.qbis.nl
verken mogelijkheden
financiële regelingen
ISDE
* 210000 [W] Energieprestatieverbetering
bestaande bedrijfsgebouwen
* zonneboilers, warmtepompen &
biomassaketels
* hernieuwbare energietechnieken;
biomassa, geothermie, water, wind en zon.
EIA
SDE+
uitvoeren
maatregelen
Aanmelden
geldig label
* adviseur meldt label af.

9. isolatie van de begane grondvloer hoog rendement ketel
isolatie van de gevel warmtepomp
isolatie van het dak warmtekrachtkoppeling (WKK)
HR++ glas warmtepompboiler
kierdichting zonnecollector en zonneboiler voor warmwater
zonwering warmte/koudeopslag in de bodem
spaarlampen en/of HF-verlichting met
spiegeloptiekarmaturen
warmteterugwinning uit ventilatielucht
veegschakeling, daglichtschakeling en/of
aanwezigheidsdetectie voor verlichting
zonnepanelen voor elektriciteit
Maatregelen op een label

10. Naar C vanaf G1 G2 F E D C B
Spouwmuurisolatie Rc 1,3 8 8
Dakisolatie Rc 3,5 11
HR++ glas 33
Balansventilatie met WTW
HR107 6 6
HF verlichting 9 9
LED verlichting 13 13 13
Veegpulsschakeling 1 1 1
Zon PV
Totaal kosten €/m2 57 39 14 13 9
Wat kost het ?
C
D
E
F
G
A>2006
<1973
<1981
<1992
<1999
<2003
B<2005
Totaal bijbehorende
geschatte investering:
€860 miljoen

11. Naar A vanaf G1 G2 F E D C B
Spouwmuurisolatie Rc 1,3 8 8
Dakisolatie Rc 3,5 11
HR++ glas 33
Balansventilatie met WTW 7 7
HR107 6 6
HF verlichting 5
LED verlichting 13 13 13 13 13
Veegpulsschakeling 1 1 1 1
Zon PV 3 6 16 24 6 6
Totaal kosten €/m2 64 45 37 21 37 11 6
Wat kost het ?
C
D
E
F
G
A>2006
<1973
<1981
<1992
<1999
<2003
B<2005
Totaal bijbehorende
geschatte investering:
€1400 miljoen

12. Wat levert het op ?
A
B
C
D
E
F
G
>2006
<1973
<1981
<1992
<1999
<2003
<2005
Energielabel naar bouwjaar o.b.v. Bouwbesluit
€ 57,- p / m²
€ 13,- p / m²
per jaar
VAN
ELABEL
NAAR
CLABEL
VAN
DLABEL
NAAR
CLABEL
VAN
FLABEL
NAAR
CLABEL
€ 14,- p / m² € 3,- m² / j
5 jaar
€ 13,- p / m² € 3,- m² / j
5 jaar
€ 9,- p / m² € 1.50 m² / j
6.5 jaar
4.5 jaar

13. Wat levert het op ?
A
B
C
D
E
F
G
>2006
<1973
<1981
<1992
<1999
<2003
<2005
Energielabel naar bouwjaar o.b.v. Bouwbesluit
€ 64,- p/m²
€ 14,- p/m²
per jaar
VAN
ELABEL
NAAR
ALABEL
VAN
DLABEL
NAAR
ALABEL
VAN
FLABEL
NAAR
ALABEL
€ 37,- p / m² € 6,- m² / j
6 jaar
€ 21,- p / m² € 5,- m² / j
4.5 jaar
€ 37,- p / m² € 4,- m² / j
8.5 jaar
4.5 jaar

14. IN DE KANTORENMARKT
Waarom bewegen ?

15. WETGEVING
energiebesparende maatregelen
TVT ≤ 5 jaar.
U wordt gedwongen door:
FINANCIERS
“ streep door de (her)financiering van panden zonder groen label ”
MARKTWERKING

16. Het is belangrijk omdat:
 ± 40% CO2 uitstoot
voortkomt uit gebouwen.
 goed onderhouden
gebouwen bijdragen aan
veiligheid, comfort en
gezondheid van gebruikers
 het kosten bespaart op
energie en onderhoud.

17. Een duurzaam & ‘groen’ gebouw :
Bron Troostwijk real estate
 verlaagt risico op belegging
 financiële incentives door overheid en banken
exploitatiekosten
huurinkomsten
kans op leegstand
 imago voordelen
gebruikstevredenheid
economische veroudering

18. Tip
 Hulpmiddel
Anticipeer op de toekomst
 Mutatiemomenten/DMOP
 Let op huurcontract
 Maak gebruik van subsidies

19. www.rvo.nl/energielabelCkantoor
http://www.energieplein20.nl/groups/profile/51404792/energielabel-c-voor-kantoren