4. DE METHODIEK: IXPERIUM ONTWIKKELKRING
Samen ict-rijke leerarrangementen ontwerpen om
recht te doen aan verschillen in de klas.
samen leren
samen werken
samen ontwikkelen
samen uitproberen
samen onderzoeken
5. Ict-rijk (leer) arrangement
• Een leerarrangement is een beredeneerde opbouw van
leermiddelen, leidend naar een tussendoel of einddoel.
(SLO, 2010)
• Maar ook beredeneerde lesopbouw/organisatie,
begeleiding, werkvormen & evaluatie (Onderwijs leermodel
“Van Gelder”)
• Onderwijsleersituatie
7. ONDERWIJSLEERSITUATIE
• Waarom van leerarrangement? (rationale)
• Met welk doel? (doel)
• Wat wordt er geleerd? (inhoud)
• Hoe wordt geleerd? (leeractiviteit)
• Hoe ondersteunt de leraar het leren? (rol van de leraar)
• Met welke materialen wordt geleerd? (leermiddelen/inzet
ict/media)
• Met wie wordt geleerd? (groeperingsvorm)
• waar wordt geleerd? (plaats)
• wanneer wordt geleerd? (tijd)
• hoe wordt het geleerde vastgesteld? (toetsing)
13. DESIGN THINKING AS A MINDSET (LEINONEN & DURALL
(2014)
• Mensgericht
• Sociaal
• Optimistisch
• Experimenteel
14. HOE WERKT HET IXPERIUM?
Recht doen
aan
verschillen
met ict
Werk-
hypothese
Onderzoeks
vraag
Ontwerp
leerarran-
gement
Uitvoeren
en
Onderzoek
Ervaringen
Resultaten
Vraagarticulatie
Ontwerpeisen
- vraag
- context
Bestaande
toepassingen (op
maat maken)
Nieuwe toepassingen
Multidisciplinair
designteam:
leraren, opleiders,
studenten,
onderzoekers,
experts.
Studenten
15. VRAAGARTICULATIE
• Gesprek directie
• Gesprek (deel van) team
• Eerste aanzet tot werkhypothese
• Wat kan verbeterd worden? Wat gebeurt er al? Zijn er
leerarrangementen die door toevoeging van ict effectiever
kunnen worden? Past de vraag bij de schoolontwikkeling?
Past de (deel)vraag bij de iXperium-ontwikkelkring?
• Wie zijn de geschikte personen voor in het designteam?
16. WERKHYPOTHESE
• Verbeelden: ‘Imagine’ – dromen – ‘out of the box’ denken
• Ontdekken: ‘Investigate’ – ‘Inspire’ Waar liggen de hiaten?
• Observeren/gesprekken voeren/literatuur bestuderen
• Formuleren werkhypothese en starten projectplanning
17. WERKHYPOTHESE
Door het gebruik van
…[(kenmerken van) een ict-toepassing]...
verwacht ik voor
…[onderwijskundig concept] [vakgebied]...
onder
…[welke leerlingen/leerlingkenmerken]...
te bereiken dat
…[soort opbrengst, bij wie]...
omdat
…[onderlinge samenhang]...
18. EN DAT ZIE IK AAN:
…[zichtbare opbrengsten]...
Het gaat dan vooral om opbrengsten op leerlingniveau, maar
probeer ook te denken aan opbrengsten in de klas, voor jezelf en
voor de organisatie van het onderwijs.
19. ONDERZOEKSVRAAG
• Tot welke definitieve ontwerpvraag hebben de voorgaande
fasen geleid?
• Welke deelvragen zijn hierbij te formuleren?
20. ONTWERP LEERARRANGEMENT
• ‘Ideate’
• Verder vaststellen van ontwerpeisen
• Ontwerp leerarrangement
• Plan voor kennisdisseminatie
• Plan voor onderzoek/evaluatie
21. UITVOEREN EN ONDERZOEKEN
• Ontwerp uitproberen
• Data verzamelen
• Ontwerp bijstellen
• Ontwerp uitvoeren
• Data verzamelen
• …..
22. ERVARINGEN EN RESULTATEN
• ‘Evolution’
• Tot definitief leerarrangement komen
• Borging in de school
Kennisdisseminatie
23. TIJDSINDICATIE LERAAR IN DESIGNTEAM IXPERIUM-
ONTWIKKELKRING
• 8 bijeenkomsten designteams per schooljaar van 2 uur,
voorbereiding 1 uur. Totaal: 24 uur
• 3 bijeenkomsten iXperium-ontwikkelkring van 4 uur (alle
designteams samen: inspireren en delen). Totaal: 12 uur
• Overig: bijv. terugkoppeling aan team, extra voorbereiding voor
uitproberen van ict-leerarrangementen, inlezen: 14 uur
(experimenteren in de klas is uiteraard geen extra tijd)
• Totaal tijdsindicatie: ongeveer 50 uur per jaar
24.
25. 25 februari 2015 startbijeenkomst
• Korte presentatie
• Wie ben je? (naam, functie en school (kenmerken)
• Waar wil je mee aan de slag gaan en waarom?
• Video-opname
• Maximaal 2 minuten (er kan gemonteerd worden)
• Eigen manier van presenteren
• Digitaal moodboard
Editor's Notes
Definitie van leerarrangementen van SLO is erg gericht op beredeneerde opbouw van leermiddelen. We willen het gehele leermodel/de onderwijsleersituatie in zijn geheel beredeneren. Het gaat om het ontwikkelen van of het doen van aanpassingen aan een leerarrangement zodat het onderwijs effectiever wordt. Of zodat er beter omgegaan kan worden met verschillen. Hoe leren leerlingen?
ICT-rijk wil zeggen dat ict-toepassingen als leermiddel worden ingezet in het leerarrangement. Zoveel mogelijk waar dit meerwaarde biedt of gewenst is. Er kunnen leerarrangementen ontwikkeld worden bij gebruik wordt gemaakt van vakoverstijgende educatieve ict-toepassingen. Of met behulp van eenvoudige applicaties kunnen simpele websites of applicaties ontwikkeld worden.
Er kunnen leerarrangementen ontwikkeld worden waarbij gebruik gemaakt wordt van vakspecifieke ict-toepassingen.
Wij willen weten hoe ict bijdraagt aan meer rechtdoen aan verschillen? Bij welke soorten van vormen van differentiatie wordt ict in gezet? Wat werkt en wat werkt niet?
“Wicked problems” is een term die gebruikt wordt om problemen te beschrijven die moeilijk op te lossen zijn omdat ze onvolledig zijn, de omstandigheden steeds veranderen en er verschillende belangen mee bemoeid zijn. Oplossingen voor deze wicked problems vragen van mensen om bereid te zijn om anders dan anders met problemen om te gaan en om gedrag te veranderen. Het karakteristieke aan het oplossen van wicked problems is dat het oplossen van het ene probleem vaak weer andere problemen veroorzaakt. Leren met ict is een voorbeeld van een wicked problem in het onderwijs, net als de invoering van samenwerkend leren dat ook blijkt te zijn.
Design thinking wordt gezien als een betekenisvolle benadering om wicked problems te tackelen. Design thinking heeft niet tot doel om een ultiem antwoord te geven op een probleem maar meer een betekenisvolle aanvulling op de stand van zaken. Vergelijking met designers. Designers kijken niet naar de wereld alsof er een perfect design is dat ze moeten ontdekken. Mensen worden gezien als actoren die het verschil kunnen maken, mensen kunnen relevante oplossingen bedenken die een positieve impact hebben. Op die manier bezien is design thinkin meer een mindset. Verschillende onderzoeken laten zien dat bij dit soort ingewikkelde innovaties de leerkrachten meer als ontwerpers moeten gaan denken, als een designer. Ook moet er samengewerkt worden om tot goede oplossingen te komen, liefst in groepen vanuit verschillende disciplines. Design thinking als oplossing voor wicked problems. Design thinking: de (toekomstige gebruikers) zijn intensief betrokken bij het ontwerpproces of maken het zelf.
Mensgerichte benadering: bij DT verdiep je je in de motivatie en behoeften van mensen.
Samenwerkend leren: bij DT is de mening van een ieder van belang, want samen weet je meer dan alleen. De verschillende invalshoeken (paradigma’s) van de groepsleden brengen een interessante dynamiek in de samenwerking.
Positief: werken met de creatieve werkvormen binnen DT brengt veel positiviteit. Een uitgangspunt is dat iedereen in staat is om een verandering teweeg te brengen – ongeacht de randvoorwaarden en de grootte van de uitdaging.
Experimenteel: bij DT stap je buiten je comfortzone en leer je door te doen. Het is toegestaan fouten te maken, want die maken het mogelijk om verbeteringen aan te brengen. Design Thinking is een continue proces.
Deze fase gaat vooraf aan de start van een designteam. Van belang niet alleen gesprek met directie en ict-coordinatoren maar ook met degenen voor wie er een arrangement ontwikkeld gaat worden (de leerkracht als gebruiker van arrangement). Het gaat in deze fase om het vaststellen van globaal het thema waar men mee aan de slag wil gaan (de praktijkvraag) en wie hiervoor het beste kan worden ingezet (wie moeten er in ieder geval in het designteam).
De werkhypothese is om te zetten in een onderzoeksvraag. Nu moet je ook goed nadenken over wat voor type onderzoek je wilt doen. Verwacht je bijvoorbeeld dat de betrokkenheid hoger wordt van de leerlingen of hun vaardigheid zelfstandig werken dan betekent dat ook iets voor de vormgeving van het leerarrangement en voor het ontwikkelen van een onderzoeksplan.
In deze fase gaat het erom dat de praktijkvraag definitief gemaakt wordt en dat op basis daarvan een ontwerp vraag geformuleerd wordt. Op basis daarvan wordt een plan voor het ontwerpen gemaakt, inclusief planning en taakverdeling zodat men aan de slag kan.
Kennisdisseminatie even apart benoemen (komt niet uit Design Thinking).
Dat betekent dat je in deze fase in overleg gaat met de projectgroep om de praktijkvraag en ontwerpvraag scherp te krijgen en dat je met elkaar gaat brainstormen over een plan voor het ontwerp: hoe moet het ontwerp eruit komen te zien? (hier weer link leggen met feedback geven: wat heft de projectgroep nodig om tot een goed ontwerp te komen?) Welke stappen moeten gezet worden om tot het ontwerp te komen? Wie moeten we daarbij betrekken? Etc.
In deze fase ontwerpt de projectgroep het leerarrangement. Hierbij wordt data verzameld zodat het leerarrangement in de volgende fase bijgesteld kan worden en de onderzoeksvraag beantwoord kan worden.
In deze fase gaat het erom dat de projectgroep de ervaringen opgedaan bij het uitproberen van het leerarrangement deelt (verzamelde data) en zo tot een definitief leerarrangement komt. Deze fase wordt in sommige uitwerking ook ‘evolution’ genoemd en dan ligt de nadruk meer (of ook) op het borgen van het leerarrangement in de school. Vandaar dat dat er expliciet bij staat: je kunt wel een mooi arrangement ontwikkelen, maar hoe pas je het in in je onderwijs zodat het geen incidenteel project geweest is? Onderdeel van de borging is het delen in het team: team betrekken, informeren, enthousiasmeren, etc.
Start maken met vraagarticulatie, eventueel invullen van werkhypothese
Afspraken maken over wijze van presenteren en opnames