2. Zmiany klimatu są zjawiskiem naturalnym, które w
skalach geologicznych zachodzą na Ziemi w sposób
ciągły. Klimat na Ziemi zależy w pierwszym przybliżeniu
od 3 czynników
• Ilości energii docierającej do Ziemi (Słońce i jego
aktywność, zmiany nachylenia orbity Ziemi)
• Redystrybucji energii na Ziemi (rozłożenie kontynentów,
rodzaj powierzchni Ziemi, układ prądów oceanicznych i
cyrkulacji atmosferycznej)
• Ilości energii opuszczającej Ziemię (stężenie gazów
cieplarnianych i aerozoli, i ich zmiany, ilość i rodzaj chmur)
Zmiana któregokolwiek z wyżej wymienionych
czynników skutkować będzie zmianą klimatu
DEFINICJA ZMIAN KLIMATYCZNYCH
3. CZY ZMIANY KLIMATU RZECZYWIŚCIE
ZACHODZĄ?
Nie ma wątpliwości, że klimat się zmienia. O to kilka przykładów:
• W ciągu ostatnich stu lat średnia globalna temperatura wzrosła o
około 0,8°C
• od 1880r, podniósł się poziom morza po raz pierwszy od
ostatniej epoki lodowcowej (o ponad 20cm od 1870r.)
• topnieją lodowce oceaniczne, lodowce górskie (2012 był 22
kolejnym rokiem o negatywnym bilansie masy lodowców
górskich)
• zmniejsza się pokrywa śnieżna półkuli północnej
• W 133 letniej historii oszacowań temperatury globalnej Ziemi,
9/10 najgorętszych lat przypada na XXIw.
• Listopad 2013 roku był najgorętszym listopadem od ponad stu
lat
• Anomalie pogodowe :Grudzień 2013- W Kairze spadł śnieg,
pierwszy od 112 lat!
4. EFEKT CIEPLARNIANY
Pochłanianie długofalowego, podczerwonego
promieniowania Ziemi przez gazy i aerozole
występujące w atmosferze (CO2, CH4, O3, para
wodna, chmury)
Jest to efekt naturalny, który warunkuje życie na
ziemi, lecz działalność człowieka przyczynia się
do jego nasilenia
5.
6. KWAŚNE DESZCZE
Opad atmosferyczny o kwaśnym odczynie pH.
Zawierają kwasy wytworzone w reakcji pary
wodnej z gazami takimi jak: SO2, SO, Nox, CO2
Wyemitowany jest do atmosfery w procesach
spalania paliw, produkcji przemysłowej oraz
wybuchów wulkanów
7.
8. DZIURA OZONOWA
Zmniejszenie zawartości ozonu, spowodowane
rozpadem ozonu przez freony i inne gazy
zawierające brom lub chlor, które sprawują, że
więcej szkodliwego promieniowania dociera do
powierzchni ziemi
9.
10. Nad Polską często pod koniec zimy lub na początku wiosny obserwowane są znaczne ubytki
ozonu, w stratosferze podczas epizodów przemieszczania się nad Europę chłodnego wiru
polarnego, w którym dokonał się proces fotochemicznego niszczenia ozonu. W 2007 roku
zjawisko to obserwowano w profilach ozonu nad Legionowem pod koniec lutego.
Średnia zawartość ozonu w skali globalnej pozostaje o 4% niższa w stosunku do średniej z lat
1964-1980, podczas gdy w latach 1990 obserwowano 5% ubytek.
Chociaż w Antarktyce nadal obserwuje się poważny ubytek ozonu, istnieją oznaki regeneracji
Antarktycznej dziury ozonowej. Zmienność ozonu w Arktyce była wyższa niż w Antarktyce i
znacznie zależała od międzyrocznych zmian temperatury w stratosferze. Ostatnio, jako wynik
kilku ciepłych zim, średnia zawartość ozonu w Arktyce wróciła do wartości obserwowanych w
latach 1980.
W szerokościach umiarkowanych obu półkul, w dalszym ciągu obserwuje się ubytki
ozonu. Jakkolwiek, na półkuli północnej, wielkość anomalii zredukowała się z -6% z okresu
po erupcji wulkanu Pinatubo do -3% w okresie ostatnich 5 lat. Symulacje numeryczne
wskazują, że główną przyczyną tej częściowej regeneracji warstwy ozonowej mogą być
zmiany w dynamice atmosfery. Masa ozonu zniszczonego w atmosferze w północnych
szerokościach umiarkowanych na skutek erupcji Pinatubo, jest większa niż w największej z
Antarktycznych dziur ozonowych.
W strefie umiarkowanej półkuli południowej występuje ciągle 5% ubytek ozonu w stosunku do
średniej z lat 1964-1980 z niewielką zmianą w ciągu ostatnich 20 lat. W okresie letnim, ujemne
trendy ozonu w strefie umiarkowanej półkuli południowej są większe niż w tej samej strefie
półkuli północnej.
Od 1979 roku nie zanotowano istotnych zmian ozonu w strefie tropikalnej, jednocześnie
występuje silna zależność całkowitego ozonu od cyklu słonecznego
12. SMOG
Nienaturalne zjawisko atmosferyczne polegające na
współwystępowaniu zanieczyszczeń powietrza spowodowanych działalnością
człowieka oraz niekorzystnych naturalnych zjawisk atmosferycznych:
znacznej wilgotności powietrza (mgła) i braku wiatru.
1) smog typu Los Angeles (smog fotochemiczny, utleniający), może wystąpić
od lipca do października przy temperaturze 24÷35°C, powoduje ograniczenie
widoczności do 0,8÷1,6 km. Głównymi zanieczyszczeniami są: tlenek
węgla, tlenki azotu, węglowodory aromatyczne i nienasycone, ozon, pyły
przemysłowe. Dla wytworzenia się smogu tego typu konieczne jest silne
nasłonecznienie powietrza, natomiast ani dym, ani mgła nie mają większego
znaczenia.
2) smog typu londyńskiego (kwaśny, "siarkawy"), może wystąpić w zimie przy
temperaturze -3÷5°C, powoduje ograniczenie widoczności nawet do
kilkudziesięciu m. Głównymi zanieczyszczeniami powietrza są: dwutlenek
siarki, dwutlenek węgla, pyły. Smog powoduje duszność, łzawienie, zaburzenie
pracy układu krążenia, podrażnienie skóry. Wywiera również silne działanie
korozyjne na środowisko
13.
14. WARSZAWA PRAWIE JAK PEKIN
W lutym średnie miesięczne stężenie
szkodliwych substancji w warszawskim
powietrzu wynosi ok. 46 μg/m3. Na przykład
12 lutego stacje pomiarowe Wojewódzkiego
Instytutu Ochrony Środowiska w Warszawie
zanotowały stężenie na poziomie 109 μg/m3.
To prawie tyle co w Pekinie.
Ochrona przed smogiem: maseczki ze
specjalnym filtrem
15. CZY ZMIANY KLIMATU ZAGRAŻAJĄ POLSCE?
Zmiany klimatyczne są problemem globalnym, dlatego ich skutki będą, a
często już są, odczuwalne we wszystkich państwach świata. Jak podaje
Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) w Polsce szacuje się, że w
okresie 1991-2000, w porównaniu do trzydziestolecia 1961-1990,
temperatura wzrosła o 0.6°C
Wzrost temperatury na powierzchni Ziemi i w troposferze oznacza więcej
energii w niej zgromadzonej. To w połączeniu z położeniem Polski może
oznaczać zwiększenie częstości występowania ekstremalnych zjawisk
pogodowych, takich jak: Dni upalne oraz fale upałów (z temperaturą
maksymalną powyżej 30°C) występują coraz częściej od końca lat 90;
Intensywne opady, wielokrotnie połączone z gradem, które często prowadzą
do lokalnych podtopień i powodzi; coraz bardziej intensywne burze, szkwały i
trąby powietrzne (prędkość wiatru w wirze waha się od 50 do 100 m/s) oraz
susze. Polsce zagraża także podnoszący się poziom morza i wzrastająca siła
sztormów. Pozytywne skutki, m.in. w postaci wydłużenia okresu
wegetacyjnego, skrócenia okresu grzewczego oraz wydłużeniu sezonu
turystycznego. Jednakże zmiany korzystne są znikome i NIE KOMPENSUJĄ
ZMIAN NIEKORZYSTNYCH.
16. KLIMAT OBSZARÓW MIEJSKICH
Miasta odznaczają się swoistymi cechami klimatu, często
bardzo odmiennymi od terenów je otaczających. Zauważa się
wzrost temp. powietrza oraz zmniejszona ilość opadów.
Wzrost temp. w centrach miast, wynika z tego, że:
• Materiałami budulcowymi są materiały szybko nagrzewające się
• Większość budynków jest w ciemnych barwach małe albedo
• Budynki tracą sporo ciepła z powodu nieszczelnej izolacji
• Emitowane są duże ilości ciepła, których źródłem jest transport i
dymy kominów
W miastach tworzą się tzw. miejskie wyspy ciepła, które w
słoneczne dni wytwarzają bryzę miejską
17.
18. Liczba mieszkańców strefy 1 720 398
Powierzchnia strefy (w km2) 517
Powiaty wchodzące w skład strefy m.st. Warszawa
Informacja klimatyczna
Strefa aglomeracja warszawska jest obszarem o
klimacie umiarkowanym. Podczas lata średnia
temperatura (lipiec) wynosi 18,0 °C, zimą średnia
temperatura wynosi -3,3 °C (styczeń). Strefa ta jest
obszarem działania głównie wiatrów zachodnich.
Zaznacza się wpływ dużej aglomeracji miejskiej na
klimat (tzw. wyspa ciepła).
Informacja topograficzna
Aglomeracja warszawska leży w środkowym biegu
Wisły, na Nizinie Mazowieckiej. Lewobrzeżna część
Warszawy jest w większości położona na wysoczyźnie
- Równinie Warszawskiej. Pozostała część miasta
leży w dolinie Wisły oraz na Równinie Wołomińskiej i
w Kotlinie Warszawskiej. Teren aglomeracji odznacza
się urozmaiconą rzeźbą terenu, a różnice wysokości
względnych wynoszą około 60 m, najwyższe
wzniesienie jest położone 138,0 m n.p.m. (Kopiec
Szczęśliwicki), a najniższy punkt leży na wysokości
75,6 m n.p.m. (brzeg Wisły przy granicy z Jabłonną).
Charakterystyka głównych źródeł emisji
zanieczyszczeń do powietrza mających wpływ na
stężenia substancji objętych roczną oceną jakości
powietrza
Emisja powierzchniowa, emisja liniowa
19. Rakotwórcza substancji, której
dopuszczalny poziom w skali
roku wynosi 1 µg/m³.
Wdychana przez dłuższy czas
kumuluje się w organizmie
i może powodować
raka. Nigdzie w Warszawie nie
ma miejsca, gdzie stężenie
B(a)P byłoby niegroźne dla
zdrowia.
Benzoalfapiren trafia do
powietrza podczas spalania
śmieci, głównie toksycznych,
plastikowych odpadów oraz
węgla niskiej jakości, dlatego
głównym źródłem emisji tej
substancji są domy i kamienice
ogrzewane indywidualnie.
20. • Jon azotowy NO3
-, wpływa
również w sposób istotny na
eutrofizację ekosystemów
lądowych i wodnych.
Jednocześnie dwutlenek azotu
wywiera negatywny wpływ na
układ oddechowy człowieka. Ze
względu na to, że duży udział w
emisji NO2 mają źródła
energetyczne o wysokich
kominach, ulega on w dużym
stopniu transportowi na
dalekie odległości.
• NO2 jest jednym z gazów, który
absorbuje słoneczne
promieniowanie świetlne,
wpływając bezpośrednio na
zmniejszenie widzialności.
21. Trujące powietrze nad Warszawą pełne jest
też pyłów mikroskopijnej wielkości, które
przenikają do górnych dróg oddechowych
i oskrzeli (PM 10), a nawet do krwi (PM 2,5).
W nich oprócz rakotwórczego
benzoalfapirenu unoszą się drobinki metali
ciężkich i dioksyn. Powodują zaostrzenie
astmy i objawów alergii. Mogą też mieć
związek z chorobami serca
i zwiększać ryzyko nowotworów, zwłaszcza
płuc.
• Ponad 30 proc. przychodzi
z zanieczyszczonym powietrzem spoza
stolicy, drugie tyle wytwarzają domy
i kamienice opalane własnym
ogrzewaniem ,a trzecie tyle to efekt
ruchu samochodowego- kurz, jaki
podnosi się na ulicach podczas
przejazdu aut, a w którym unoszą
się cząstki klocków hamulcowych czy
ścieranych opon.
22.
23. CZY CZŁOWIEK MA WPŁYW NA
KLIMAT?
Oczywiście, że tak. Działalność człowieka, od początku rewolucji
przemysłowej (ok. 1750r.) zaczęła znacząco istotniej wpływać na
środowisko naturalne w skali globalnej:
• wycinanie lasów, spalanie paliw kopalnych i przyrost ludności –
stężenie CO2 w atmosferze wzrosło o 40 %
• badania składu izotopowego CO2 w powietrzu wskazują, że
przyrost tego gazu jest w głównej mierze skutkiem spalania paliw
kopalnych
• użycie nawozów sztucznych i hodowla zwierząt na skalę
przemysłową (zielona rewolucja lat 70) – stężenie metanu i
tlenku azotu w atmosferze w drugiej połowie XX w. wzrastało 2-6
razy szybciej niż w jakimkolwiek okresie naszej ery przed 1800r.
Co więcej, zmiany te następują w bezprecedensowym tempie (np.
podobne co w XX w. zmiany stężenia CO2 i globalnej temperatury –w
okresie zlodowaceń zajmowały ok. 5000 lat!)
24. WPŁYW ŚRODOWISKA NA CZŁOWIEKA
Środowisko geograficzne jest niezbędnym
materialnym podłożem wszelkiej działalności
człowieka. Człowiek racjonalny powinien
przystosować dla własnych potrzeb zasoby
środowiska, nie wyrządzając temu środowisku
zbędnych szkód.
Wzrastająca wrażliwość człowieka na bodźce
atmosferyczne i związane z nią dolegliwości staje
się problemem społecznym.
25. CIEKAWOSTKI
• Metan, pochodzący z upraw ryżu, hodowli
zwierząt, ma 21-krotnie większy wpływ na
ocieplenie klimatu niż dwutlenek węgla i
przyczynia się globalnie w ok. 18% do efektu
cieplarnianego. A podtlenek azotu przyczynia się
w 6%
• Największym magazynem CO2 jest Ocean
Światowy, który wchłania i magazynuje ten gaz.
Zdolność przechwytywania CO2 przez wodę
morską zależy od jej temp.: chłodna woda
pochłania go więcej niż ciepła
26. WYBRANE ŹRÓDŁA SKAŻENIA I DEGRADACJI ŚRODOWISKA
DZIEDZINA CZYNNIK SZKODLIWOŚĆ
SPOSOBY OGRANICZANIA
SKAŻEŃ
ENERGETYKA CIEPLNA,
HUTNICTWO
DWUTLENEK SIARKI
kwaśne deszcze, niszczenie lasów,
przyspieszona korozja
odsiarczanie paliw,
ograniczanie zużycia paliw
kopalnych (energia jądrowa,
wodna)
DWUTLENEK WĘGLA
gaz cieplarniany, możliwe zmiany globalnego
klimatu
ograniczanie zużycia energii,
rozwijanie energetyki
wodnej, jądrowej,
geotermalnej
SUBS.PROMIENIOTWÓRCZE
obecne w popiołach węglowych, możliwe
zwiękzanie liczby mutacji i zapadalności na
choroby nowotworowe
wytwarzanie energii
elektrycznej w
elektrowniach wodnych, a
nawet jądrowych
GOSPODARSTWA DOMOWE FREONY
gazy działające niszcząco na ozonosferę,
stosowane w pewnych typach aerozoli,
lodówek, gaśnic
stosowanie substytutów nie
zawierających chloru i fluoru
MOTORYZACJA
TLENKI AZOTU
udział w powstawaniu kwaśnych deszczów i
smogu fotochemicznego katalizatory spalin w
samochodach, ulepszone
konstrukcje silników
OZON
toksyczny, powstaje w pewnych procesach z
udziałem tlenków azotu
WĘGLOWODORY
składnik paliw, uczestniczą w powstawaniu
smogu, niektóre są rakotwórcze
stosowanie katalizatorów w
samochodach, zmiany
składu paliwa i warunków
pracy silnika
