1. Pogoda to krótkookresowa zmienna środowiskowa charakteryzująca - poprzez swe składowe -
stan w danej chwili i miejscu dolnych warstw atmosfery (głównie troposfery). Ogół zjawisk
pogodowych na danym obszarze w okresie wieloletnim (przynajmniej 30 lat) określany jest jako
klimat.
Jej stan określają składniki pogody (czyli fizyczne właściwości troposfery):
* temperatura powietrza,
* ciśnienie atmosferyczne,
* wilgotność,
* nasłonecznienie (insolacja)
* siła i kierunek wiatru,
* zachmurzenie i rodzaj chmur,
* opady i osady atmosferyczne - ich rodzaj i wielkość,
* zjawiska atmosferyczne np. burze,
* ostatnio podaje się także stężenie alergenów w powietrzu.
Badaniem zjawisk pogodowych zajmuje się meteorologia, ich przewidywaniem dział meteorologii
- synoptyka. Dane meteorologiczne zbierane są przez stacje meteorologiczne. W Polsce sieć
tych stacji obsługiwana jest przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
Między innymi katastrofalnymi zjawiskami klimatycznymi są tajfun, tornado, susze. powodzie,
kwaśne deszcze i burze. Największe regiony występowania katastrofalnych zjawisk
klimatycznych to Indie i Chin, można zaliczyć też Azje i USA. Można je przewidzieć
Ale niestety nie można ich zapobiec. Z wyjątkiem Kwaśnych deszczy które można częściowo
zapobiec. Trzeba by było:
#Zakładać filtry na kominy
#Katalizatory na samochody
#Segregacja śmieci
#Utylizacja śmieci
#Więcej oczyszczalni ścieków
TAJFUN
Tajfun to lokalna nazwa cyklonów tropikalnych używana we wschodniej i południowo-wschodniej
Azji. W tajfunach występuje tzw. oko cyklonu, w którym panuje bezwzględny spokój, nie pada
deszcz i nie ma wiatru. Miejsce znajdujące sie w oku cyklonu jest przez ok. 1 godzinę odcięte od
sztormu.
Tajfun jest odpowiednikiem huraganu, określenia stosowanego dla identycznych zjawisk nad
akwenami Oceanu Atlantyckiego.
Tajfuny występują najczęściej w porze letniej, a także jesienią. Wiatry wewnątrz tajfunu mogą
osiągać ogromne prędkości (do ok. 300 km/h). Samo zjawisko przemieszcza się po powierzchni
Ziemi znaczniej wolniej, mniej więcej od 10 do 20 razy wolniej. Tajfuny niosą też ze sobą obfite
opady deszczu. Bardzo często powodują poważne straty.
TORNADO
Tornado – gwałtownie wirująca kolumna powietrza, będąca jednocześnie w kontakcie z
powierzchnią ziemi i podstawą cumulonimbusa lub rzadziej wypiętrzonego cumulusa. Tornada
osiągają różne wielkości, jednak zwykle przyjmują postać widzialnego leja kondensacyjnego,
węższym końcem dotykającego ziemi. Dolna część leja jest często otoczona chmurą odłamków i
pyłu[1].
Tornada zaobserwowano na każdym kontynencie oprócz Antarktydy, jednak najwięcej tornad
rocznie notuje się w Stanach Zjednoczonych[2][3]. Większość tornad ma siłę wiatru nie większą

2. niż 180 km/h i szerokość leja do 75 metrów i pozostaje w kontakcie z ziemią na tyle długo, by
przemierzyć kilka kilometrów, ale niektóre osiągają prędkość wiatru ponad 480 km/h, szerokość
leja 1,5 km i przemierzają do 100 km dotykając ziemi[4][5]. Siłę tornad mierzy się w skali Fujity.
Większość najbardziej niszczycielskich tornad formuje się w chmurach burzowych zwanych
superkomórkami[6].
SUSZE
Susza - długotrwały okres bez opadów atmosferycznych lub nieznacznym opadem w stosunku do
średnich wieloletnich wartości. Powoduje przesuszenie gleby, zmniejszenie lub całkowite
zniszczenie upraw roślin alimentacyjnych (a co za tym idzie klęski głodu), zmniejszenie zasobów
wody pitnej, a także zwiększone prawdopodobieństwo katastrofalnych pożarów.
Wyróżnia się suszę atmosferyczną, glebową i fizjologiczną.
* susza atmosferyczna ma miejsce, gdy przez 20 dni nie występują opady deszczu
* susza glebowa oznacza niedobór wody w glebie, powodujący straty w rolnictwie
* susza fizjologiczna w środowisku jest woda, ale nie może być pobrana
Susze atmosferyczna i glebowa zanikają stosunkowo szybko.
POWODZIE
Powódź – przejściowe zjawisko hydrologiczne polegające na wezbraniu wód rzecznych lub
morskich w ciekach wodnych, zbiornikach lub na morzu powodujące po przekroczeniu przez
wodę stanu brzegowego zatopienie znacznych obszarów lądu - dolin rzecznych, terenów
nadbrzeżnych lub depresyjnych, doprowadzające do wymiernych strat społecznych i
materialnych. Jest jedną z najbardziej groźnych i niszczycielskich w skutkach klęsk żywiołowych.
Walka z nią jest stale aktualnym problemem ogólnoświatowym. Poważny wpływ na
występowanie powodzi ma istniejący układ rzek oraz występująca w poszczególnych okresach
roku sytuacja hydrologiczno-meteorologiczna.
Powodzie w Polsce ze względu na proces powstawania, wezbrania można podzielić na typy:
* opadowe – których przyczyną są silne opady naturalne czyli o dużym natężeniu lub rozlewne
na dużym obszarze zlewnym.
* roztopowe – których przyczyną jest gwałtowne topnienie śniegu
* zimowe – których przyczyną jest nasilenie niektórych zjawisk lodowych
* sztormowe – których przyczyną są silne wiatry, sztormy występujące na zalewach i
wybrzeżach
Przyczyny wystąpienia powodzi mogą więc być wielorakie: intensywne opady deszczu, roztopy
wiosenne, zatamowanie biegu rzeki przez zatory lodowe czy osuwiska, uszkodzenie obiektów
hydrotechnicznych (np. przerwanie tamy), cofka, tsunami i in. Paradoksalnie, częstym i bardzo
groźnym zjawiskiem na terenach suchych jest tzw. powódź błyskawiczna (z ang.: flash flood).
Wielkość powodzi określa się w 3-stopniowej skali:
* małe - o zasięgu lokalnym,
* średnie - o zasięgu regionalnym, nie mają wpływu na funkcjonowanie państwa,
* duże - o zasięgu krajowym, mają charakter klęski żywiołowej, zakłócają normalne
funkcjonowanie państwa lub jego dużej części, istnieje wtedy konieczność pomocy
międzynarodowej.
KWAŚNE DESZCZE
Kwaśne deszcze – opady atmosferyczne, o odczynie pH mniejszym niż 5,6 czyli kwaśnym;
zawierają kwasy wytworzone w reakcji wody z pochłoniętymi z powietrza gazami, takimi jak:
dwutlenek siarki, tlenki azotu, siarkowodór, chlorowodór, wyemitowanymi do atmosfery w

3. procesach spalania paliw, produkcji przemysłowej, wybuchów wulkanów, wyładowań
atmosferycznych i innych czynników naturalnych.
BURZE
Burze - intensywne opady deszczu lub deszczu i gradu, którym towarzyszą wyładowania
elektryczne w atmosferze (błyskawice i grzmoty).
Piorun jest wyładowaniem elektrycznym o bardzo dużym natężeniu, które przenosi w kierunku
ziemi ujemne ładunki elektryczne. Przepływ elektronów może odbywać się także wewnątrz
chmury, między różnymi jej warstwami. W momencie, kiedy ładunek przewodni zaczyna
wędrować ku ziemi, przenosi ujemny ładunek elektryczny i pozostawia za sobą kanał silnie
zjonizowanego powietrza o średnicy 1-5 cm, tworząc po drodze rozgałęzioną ścieżkę.
Poszczególne gałęzie ścieżki rosną i w końcu jedna z nich osiąga punkt na Ziemi sprowadzając
ładunki ujemne. Przepływ ten zwany jest wyładowaniem wstępnym lub liderem. Intensywny
przepływ ładunków dodatnich trwa zaledwie około 0.0001 sekundy, lecz jest ponad 1000 razy
większy od przepływów w domowej sieci energetycznej. Teraz wyjątkowo jasne wyładowanie
zaczyna biec w górę tym samym kanałem i przenosi ono do chmury cząsteczki dodatnie zwane
powrotnymi. Potem następują kolejne wyładowania wstępne oraz powrotne, które wykorzystują
ten sam zjonizowany kanał. Cały ten proces powtarzany jest kilkakrotnie w ciągu ułamka
sekundy, dopóki ładunki w chmurze nie zostaną zneutralizowane. Błyskawice świecą, ponieważ
świeci powietrze rozgrzane do wysokiej temperatury, co jest spowodowane przepływem prądu.
Grzmot, jaki towarzyszy błyskawicy jest również skutkiem gwałtownego rozgrzania powietrza.
Skokowy wzrost temperatury powietrza powoduje również skokowy wzrost ciśnienia. To
zaburzenie rozchodzi się w postaci fali dźwiękowej słyszanej przez nas jako grzmot.