Osnove računarskih mreža

1. RAČUNARSKE
MREŽE

2. Šta je računarska mreža?
 Grupa računara koja je povezana na način da ljudi mogu
da dele informacije i opremu.
 Računari mogu biti povezani u istoj prostoriji, u istoj zgradi,
u gradu ili širom sveta.

4. Zašto koristiti mreže ?
 Deljenje resursa : štampači, ploteri, mediji
za arhiviranje podataka, hardver, ...
 Deljenje informacija : brza i pouzdana
isporuka podataka, elektronska pošta,
HTTP, FTP,...
 Poboljšava se pouzdanost: eliminiše se
otkaz jednog računara (proces kopiranja
baze podataka)
 Cena “mainframe” računara (vrsta velikog
računarskog sistema) je mnogo veća od
cene nekoliko računara, koji rade zajedno.

7. Koliko je velika mreža?
 Mreža može biti bilo koje veličine.
 Može da se sastoji od samo dva računara ili od miliona
računara.
 Najveća mreža na svetu je Internet, na koju su povezani
milioni računara.

8. Mrežne arhitekture
 Peer-to-peer
 Veza istih računara
 Svaki od računara ima svoj skup datoteka
 Svaki može da deli datoteke sa drugim računarima u mreži
 Svaki računar može da pristupi drugim resursima na mreži
(štampačima, skenerima ...)
 Oko 10 računara
 Nalaze se u domovima ili malim preduzećima

9. Mrežne arhitekture
 Klijent-server
 Više od 10 računara
 Operativni sistemi koji se koriste na serverima su specijalno dizajnirani za servere:
Windows NT, Windows 2000, Microsoft Windows 2003, Novell Netware, IBM LAN
server ...
 Nalazi se u velikim preduzećima (gde god postoje velike količine informacija)
 Klijent je racunar koji koristi resurse mreže
 Server (snaga mreže) je računar koji
sadrži resurse i stavlja ih na raspolaganje
klijentima (file server, database server,
aplication server, web server, mail server,
print server, FTP server, backup server, game server ...)

10. Kako računari medjusobno komuniciraju u
mreži?
 Povezani su različitim kablovima, telefonskim vezama,
satelitima, radio talasima ...
 NIC (Network Interface Card)- uredjaj unutar svakog
računara koji omogućava vezu sa mrežom (ili uključite
kabl u NIC karticu ili ona emituje signal kod bežičnih
mreža)
 Softver koji omogućava računaru komunikaciju
 Protokoli – skup pravila koja pomažu računarima da
razumeju jedni druge (regulišu slanje i primanje
podataka)

11. Računarske mreže - PODELA
 Prema površini koju pokriva mreža
 Odnosu medju čvorovima (računarima)…
 Načinu povezivanja računara u mreži
( topologiji )

12. Prema površini koju pokriva
mreža
 LAN (Local Area Network, lokalne računarske mreže)
- od par do nekoliko stotina računara u jednoj ili više
zgrada, geografski relativno blizu
 MAN (Metropolitan Area Network) gradska računarska mreža
 WAN (Wide Area Network, regionalna računarske mreže)
- povezuje više računara I lokalnih mreža, bez obzira na
geografsku udaljenost

15. TOPOLOGIJA računarskih
mreža
( fizičko povezivanje
čvorova )
 Zvezdasta topologija (star)
 Prstenasta topologija (ring)
 Topologija magistrale (bus)
 Hibridna topologija

16. ZVEZDASTA TOPOLOGIJA
 Centralni čvor (hub ili switch) na koji su povezani
svi drugi čvorovi
PREDNOSTI : lako dodavanje novih čvorova
NEDOSTATAK : u slucaju kvara na centralnom čvoru čitava
mreža ne funkcioniše

17. PRSTENASTA TOPOLOGIJA
 Svaki čvor je povezan sa dva susedna čvora tako
da veze čine kružnu konfiguraciju
PREDNOSTI : manja kompleksnost
NEDOSTATAK : teško dodavanje novih čvorova (mora da se
prekine rad mreže), kvar na nekom čvoru dovodi do prekida
rada cele mreže.

18. TOPOLOGIJA MAGISTRALE
 Svi čvorovi su vezani pojedinačno na magistralu
preko koje se obavlja
komunikacija
PREDNOSTI : lako dodavanje ili uklanjanje čvorova
NEDOSTATAK : mreža prestaje da radi jedino
u slucaju prekida na magistrali

19. HIBRIDNA TOPOLOGIJA
 Kombinacija pomenutih topologija
npr. topologije magistrale i
zvezdaste topologije

20. RAZMENA PODATAKA U MREŽI
 Po osnovu tehnologije koja se upotrebljava
za prenos podataka imamo Ethernet mrežu i bežičnu
mrežu (Wireless Network).
 Podaci se dele na mestu predaje i pakuju u PAKETE
(datagrami) koji sadrže: adresu odredišta, posiljaoca,
oznaku tipa podataka,same podatke i identifikator
paketa
 Paketi NEZAVISNO putuju kroz mrežu (različiti putevi)
 Po pristizanju svih paketa, raspakuju se i sastavljaju
podaci koji su poslati (paketna komutacija)

21. PROTOKOLI
 Da bi različiti računari mogli da
komuniciraju, uspostavljen je
STANDARD za komunikaciju
 Medjunarodna organizacija za standarde
(Internacional Standards Organization-ISO) je
donela preporuku 1978.g. kojom se omogućava
lakse projektovanje mreže

22. ZASTITA MREŽE
 Svaki korisnik mora da ima otvoren radni nalog
 Otvaranje radnog naloga vrši administrator mreže
 Korisnik dobija svoje korisničko ime (username)
 Korisnik na mreži dobija I lozinku (password)
 Firewall – “zastitni zid” koji postavlja administrator
(softver koji sprečava prijem virusa)