1. VERTERINGS-
STOORNISSEN
BIJ VLEESKUIKENS
GERWIN BOUWHUIS
GEZONDHEIDSCENTRUM VOOR PLUIMVEE
PLUIMVEE RELATIEDAG
29 APRIL 2014

2.  Gerwin Bouwhuis, dierenarts
 Landbouwuniversiteit -> Diergeneeskunde
 Pluimveegezondheid en bedrijfseconomie
 Gezondheidscentrum voor Pluimvee
 Erkend pluimveedierenarts
in NL en DL
 Deelname adviescommissies
pluimveehouderij
2
EVEN VOORSTELLEN

3.  Gezondheidscentrum voor Pluimvee (GvP)
 Emmen, Leeuwarden, Rütenbrock (D)
 3 dierenartsen
 3 dierenarts-assistenten
 1 analist
 ruim 60 vleeskuiken-
bedrijven
 Noord-Nederland,
Emsland, Grafschaft
Bentheim
 www.gvp-emmen.nl
3
DE PRAKTIJK

4. 1. Het economisch belang van een goede vertering
2. Reis door het leven van het vleeskuiken
 Vermeerderingsbedrijf
 Broederij
 Vleeskuikenbedrijf
3. Toekomstverwachtingen
4. Conclusie
4
INHOUD VAN DE PRESENTATIE

5.  Gem. vleeskuikenbedrijf: 90.000 vleeskuikens
 7-weekse planning -> 7,46 koppels per jaar
 aflevergewicht 2450 gram
 bruto voederconversie 1,66
 2730 ton voer = € 956.000,-
 1 punt voederconversie =
5800,- per jaar
5
BELANG VAN DE VERTERING

6. 6
ONTWIKKELING VC
jaar leeftijd eind-
gewicht
bruto vc netto vc
1500 g.
1959
(USA)
56 1629 2,05 2,00
1959
(BRD)
56 1230 2,24 -
2010
(R308)
42 2768 1,71 1,20
2020
(R308)
42 3000 1,61 1,00

7. … DOOR HET LEVEN
VAN HET VLEESKUIKEN…
… MET DE FOCUS OP DE VERTERING
7
OP REIS…

8. ‘Seeding down effect’: darmflora VB -> eendagskuikens
8
HET VERMEERDERINGSBEDRIJF

9. Invloed van temperatuur -> ontwikkeling v.h. embryo
Automatische legnesten: meer afkoeling / uitdroging
1-3x daags afrapen? (vooral in de zomer)
Grondeieren (klapeieren)
Bewaartemperatuur
Bewaarperiode
Bewaarcondities (condens)
Invloed op ‘hatch-window’
9
HET VERMEERDERINGSBEDRIJF

10. ‘Hatch-window’: tijd uitkomen van eerste tot laatste ei
Klein: Groot
Kuikens die voer krijgen: Kuikens die geen voer krijgen:
gezonde darmvlokken beschadigde darmvlokken
10
DE BROEDERIJ

11. 11
DE BROEDERIJ
‘Leaking gut syndrome’

12.  Jonge moederdieren: < 32 weken
Kleine eieren - dikke eischaal
Meer niet-starters
Onvoldoende ontwikkelde bloedvaatjes van de
hersenen en in de darmen
 Oude moederdieren: > 50 weken
Meer koeling nodig bij broeden
Grotere eieren - dunne eischaal
Meer E. coli
12
HET VERMEERDERINGSBEDRIJF

13. Broedproces: te vochtig en/of te warm:
Ronde hartjes -> onvoldoende eindgroei
Trage kuikens -> spierpijn van ‘uitkomen’
Open navels -> dooierzakontsteking
13
DE BROEDERIJ

14.  Nieuwe “in-ovo” technieken:
geslachtsbepaling, in-ovo feeding, vaccinatie
 Dode embryo’s verwijderen ivm klapeieren
 Haantjes overschot in legsector
 Gescheiden mesten in vleessector
14
DE BROEDERIJ

15.  Vloertemperatuur 28-32 graden
 Vers, schoon water met supplementen (zuur, Vit. B/E)
 Voldoende kuikenpapier met voldoende voer
 Staltemperatuur variëren - gedrag van kuikens
 Licht intensiteit - gedrag van kuikens
 Donkerbeurten
 Vaccinatie
 Probiotica
 Cloacatemperatuur meten
15
HET VK-BEDRIJF – 1E WEEK

16. 16
HET VK-BEDRIJF – 1E WEEK

17. Ongewenste bacteriën:
E. coli, Clostridium perfringens, Salmonella,
Enterococcus, Pseudomonas
Dooierrestontsteking Gasvorming blinde darm
17
HET VK-BEDRIJF – 1E WEEK

18. Gewenste darmflora:
 Lactobacillen
 Bifidobacter
 Eubacterium
 Bacillus
Concepten:
 Patio
 Optimum vita
 X-treck
18
HET VK-BEDRIJF – 1E WEEK

19. De NCD en de IB enting -> entreacties -> natte mest
 Opbouw afweerstoffen -> Vit. A
 Koorts -> ‘Huddling’ -> in groepen liggen
 Koorts -> anti-oxidanten nodig
Advies:
 Staltemperatuur verhogen
 Vit. A, C, E toedienen
 IB QX -> nierschade -> ‘natte mest’
19
HET VK-BEDRIJF – 2E WEEK

20. Voeding:
 Rond dag 10: natte mest + strooisel verkleeft
 Oorzaak: snelle voerovergang of ‘overfeeding’
 Gevolg: onverteerd voer in blinde darm
 Dysbacteriose
Overgroei van ongewenste bacteriën in de blinde darm
Bacteriën in de
dunne darm
Vertering van galzuren
Vettige mest
20
HET VK-BEDRIJF – 2E WEEK

21. ‘Overfeeding’:
 Hoge voeropname
 Hennetjes
onvoldoende
verteringscap.
 Dysbacteriose
Advies:
Voer naar
eiwitbehoefte
21
HET VK-BEDRIJF – 2E WEEK

22. Watersturing:
 Minder vk-houders sturen met waterschema
 Meer vk-houders sturen op waterdruk
Advies: Deense schema:
 Dag 0-4: 10 cm waterdruk
 Dag 4-24: 5 cm waterdruk
 Dag 24-42: water:voer >1,75
Voordeel:
 Minder stress / scabby hips
 Gelijkmatige vertering 22
HET VK-BEDRIJF – 2E WEEK

23. Groei 14L:10D 17L:7D 20L:4D 23L:1D
0-31/32 dagen 1640 gr lg 1670 gr lg 1740 gr lg 1710 gr lg
0-38/39 dagen 2220 gr lg 2130 gr lg 2340 gr lg 2290 gr lg
0-48/49 dagen 3200 gr lg 3265 gr lg 3270 gr lg 3170 gr lg
23
HET VK-BEDRIJF: 2E-6E WEEK
Bruto vc 14L:10D 17L:7D 20L:4D 23L:1D
0-31/32 dagen 1,51 kg/kg lg 1,54 kg/kg lg 1,56 kg/kg lg 1,55 kg/kg lg
0-38/39 dagen 1,62 kg/kg lg 1,64 kg/kg lg 1,67 kg/kg lg 1,66 kg/kg lg
0-48/49 dagen 1,79 kg/kg lg 1,82 kg/kg lg 1,84 kg/kg lg 1,83 kg/kg lg
Uitval/selectie 14L:10D 17L:7D 20L:4D 23L:1D
0-31/32 dagen 3,1% 2,9% 3,7% 4,3%
0-38/39 dagen 3,8% 3,3% 5,0% 5,6%
0-48/49 dagen 5,2% 4,2% 7,6% 7,1%(Classen, 2010)
Lichtschema:

24. Darmvirussen - Mal Absorptie Syndroom:
 Astrovirus, ANV-3 virus, Reovirus, Rota-A , Rota-D
 Schade darmvlokken
 Lagere absorptie
 Belasting blinde darmen
 Secundair dysbacteriose
 ‘Voermest’
 Advies:
Multivit + Mineralen
Zuur + koper/zink
Desinfecie & hygiëne 24
HET VK-BEDRIJF: 2E-3E WEEK

25. Voerkrabben:
 Selectief eten - verandering in aminozuurpatroon
 Multifactorieel: Adenovirus / E. maxima / toxinen / ??
 Advies:
Voerpannen 1x daags leeg
Multivit + Mineralen
Aminozuren
Chloor
Zuren + koper/zink
Toxinenbinders
Antibiotica 25
HET VK-BEDRIJF: 2E-3E WEEK

26. De Gumboro enting:
 Te vroeg enten
-> geen bescherming
 Te laat enten
-> meer entreactie
-> natte mest
 Te lang dorsten -> stress
 Magere melk -> kiemgetal + biofilm
Advies:
Entdagbepaling dmv bloedonderzoek
26
HET VK-BEDRIJF: 3E WEEK

27. Klimaat:
 Lage staltemperatuur -> hogere voerbehoefte
 Koudestress
-> snellere darmpassage
-> slechtere opname
-> ‘voermest’
Advies:
Let op de verdeling
van de kuikens in de stal
27
HET VK-BEDRIJF: 3E WEEK

28. Coccidiose / Clostridium:
 Werken samen
 Ontsteking darmwand
 Afsterven slijmvlies
 Lekkage nutriënten
 Ontsteking kost energie
 Lagere voeropname
 Nat strooisel
 Schade bij elk 5 cent bij
gem. koppel
28
HET VK-BEDRIJF: 4E WEEK

29. Coccidiose:
 E. acervulina: minste schade
 E. maxima: werkt samen met Clostridium perfringens
 E. tenella: veel schade door bloeding in blinde darm
 Meestal secundair, dwz als managementziekte
 Soms primair, dwz bij resistente stammen
29
VK-BEDRIJF: 4E WEEK

30. Adviezen bij ‘gewone’ coccidiose:
 Wijzigen van anticoccidiosemiddelen
 Toepassen van voer met lager eiwitgehalte
 Supplementen: chloor, gistcelwanden, etherische oliën
 Inzetten van toltrazuril / amprolium / sulfadimidine
 Staldesinfectie met ammoniak, cresol, e.d.
 Onderliggende problemen oplossen:
darmvirussen, Gumboro, CAV, Clostridium perfringens
Advies bij multi-resistente coccidiose: vaccinatie
30
VK-BEDRIJF: 4E WEEK

31. Clostridium:
 Veel ‘gezonde’ Clostridium-soorten
 Clostridium perfringens type A: necrotische enteritis
 Clostridium colinum: darmzweren - kwartelziekte
 Toxinen verzwakken de darmwand -> darmontsteking
 Advies:
Voer naar eiwitbehoefte
Voorkom snelle voerpassage
Zuur + koper/zink
Antibioticum
31
HET VK-BEDRIJF: 2E-4E WEEK

32. Hittestress-> versnelde darmperistaltiek:
1) -> verlies electrolieten -> natte mest
2) -> onverteerde mest -> dysbacteriose
3) -> spierschade -> behoefte aan antioxidanten
Advies:
 Electrolieten aanvullen: Na+, K+, Ca+, Mg+
 Antioxidanten verstrekken: Vit. C + Vit. E
 Dysbacteriose: voergift overdag beperken + zuur en
koper/zink ‘s nachts
Te vergelijken met ‘uitladen’
32
HET VK-BEDRIJF: 4E-6E WEEK

33. Het voer:
 Samenstelling is voornamelijk op hanen gebaseerd.
Hennen worden te rijk gevoerd.
Hanen hebben meer behoefte aan hoog eiwit.
Hennen zetten sneller buikvet aan.
 CCM: betere darmgezondheid en lagere voerkosten
 Conclusie -> voerkosten zijn te verlagen:
Hanen en hennen gescheiden voeren
Hennen voeren met lager eiwit en energie
Lager eiwitgehalte met extra lysine + cysteïne
33
HET VK-BEDRIJF: 3E-6E WEEK

34. Schaalvergroting -> professionalisering vk-houders:
 waardoor hoger kennisniveau van vk-houders
 waardoor hoger niveau diergezondheid
 waardoor hogere eisen aan toeleveranciers
-> hogere
rentabiliteit
34
TOEKOMSTVERWACHTINGEN

35. Eisen aan de broederij:
 Uniformiteit embryo’s (hatch window)
 Kwaliteit eendagskuikens (uitval 1e week, 7d-gewicht)
 In-ovo technieken: in-ovo feeding, geslachtsbepaling
 Concepten: Patio, Optimum vita, X-treck
35
TOEKOMSTVERWACHTINGEN

36. Eisen aan de voerleverancier:
 sturen op aminozurenpatroon
 meer enkelvoudige voeders (CCM)
 hanen- / hennenvoer
 voerleveranciers sterker
beoordeeld op resultaat
 open formulering
 unieke voersamenstelling
per vleeskuikenbedrijf
36
TOEKOMSTVERWACHTINGEN

37. Eisen aan de dierenarts:
 diergezondheid = darmflora optimaliseren
 afstemmen eendagskuikens, voer en diermanagement
 minder curatief (antibiotica)
 meer preventief (vaccinaties,
supplementen, anti-cox)
 dierenwelzijn/voetzoollaesies
37
TOEKOMSTVERWACHTINGEN

38. Kansen voor een betere darmgezondheid door:
 Vermeerderingsbedrijf: ‘seeding down effect’
 Broederij: hatch-window, broedproces, infectie druk
 Innovaties: Patio, X-treck, In-ovo technieken
 Voer: maatwerk per bedrijf, hanen/hennen, CCM
 Pluimveehouder: stress-situaties opvangen,
voeren naar eiwitbehoefte
 Dierenarts: gezonde kuikens
= gezonde darmen
 2020: netto vc 1,00
38
CONCLUSIE

39. Bedankt voor uw aandacht!
Na te lezen op: www.gvp-emmen.nl
E-mail: g.bouwhuis@gvp-emmen.nl
39
TOT SLOT