öDül ve ceza uygulamaları

1. ÇOCUKLARIMIZ…
Bizim en değerli
varlıklarımız…
Tüm çabalarımız
onların iyiliği için…

2. ÇOCUKLARDA ÖDÜL
CEZA UYGULAMASI VE
ETKİLERİ

3. CEZA UYGULAMALARI
Ceza denince akla
hemen sadece
bedeni ceza gelir.
Oysa;

4. SIKÇA KULLANILAN CEZA
YÖNTEMLERİMİZ:
a- Çocuk konuşurken başka yöne bakmak
b- Dinlememek
c- Başarılarını görmezden gelmek
d- Eleştirmek
e- Tehdit etmek
f- Cevaplarının olumsuz olduğunu bildiğimiz soruları
yöneltmek
g- Suçlamak
h- Aşağılamak
ı- Çocuğun arzu edilen tarzda olmayan (=başarısız)
davranışlarını, olumlu davranışları olan çocuklarla
karşılaştırmak
i- Yapabileceğinden fazlasını beklemek,
j- Soğuk ve ilgisiz davranmak.
Gibi davranışlarda bedeni cezalar gibi çocuğa zarar
vericidir.
Bunlara "duygusal şiddet uygulamak" da denebilir.

5. Çocuk bu şekilde
cezalandırıldığında;
 Kendine güvensiz, ürkek,
huzursuz, sık sık yanlış
yaptığını düşünen, kendini
önemsiz hisseden,
konuşurken gözlerini kaçıran,
iş yapmaktan keyif almayan,
(belki de) saldırgan biri olur.

6. Cezalandırılan yanlış davranış
başlangıçta hemen ortadan
kalktığından, yetişkinler cezanın
uygun bir eğitim aracı olduğu
izlenimine kapılırlar. Ceza geçici
bir çözümdür.

8.  Aslında cezalarda birazda intikam
duygusu gizlidir. "Beni üzdü, bende onu
üzeyim" gibi. Ceza veren yetişkin çocukla
ilişkilerini daha içinden çıkılmaz hale
getirebilir.
 Bazen cezadan başka çare
bulamayabiliriz. Böyle bir durumda
anlamlı cezalar vermeliyiz ki bir işe
yarasın.

9. Mutlaka Ceza Vermek Gerekiyorsa
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
Cezadan önce çocuğa
1. Niçin öyle yapılmaması gerektiği hatırlatılır. Çocuk
istenmeyen davranışı sürdürürse
2. Böyle yapmaya devam ederse nasıl bir önlem
alınacağı bildirilir bütün bunlara rağmen
istenmeyen davranışı yenilerse
3. Ceza mutlaka uygulanır.
Ceza uygulanırken
1. Önce yanlış davranışın analizi yapılır "Bu davranış
hangi durumlarda ortaya çıkıyor" " Öncesinde
ne olmuştu" gibi
2. Ceza belirlenir.
3. Uygulanır.

10. Örneğin, ders dinlemeyen arkadaşlarını
rahatsız eden bir çocuğa anne-baba veya
öğretmen çocuğa davranışının
niçin yanlış olduğunu anlatmalı "Seni
anlıyorum sıkılmış olabilirsin ama...)
cümlesi ile konuşmaya başladığında
çocuğun uzlaşmacı davranması ihtimali
artar aynı davranış devam ettiği takdirde
böyle devam ederse yapılacak bir
aktiviteye katılamayacağı belirtilir ve
tekrarlanması halinde çocuk bundan men
edilir.

11. Çocuklar hiçbir zaman kendilerine
şunun ya da bunun niçin yapıldığını
anlayamama durumunda bırakılmamalı.
Eğer çocuk ne yaptığını, ondan sonra da
ne olduğunu anlayabilirse, davranışlarını
kendi iç görüsüne göre olumlu yönde
değiştirebilir. Açıklamalar, çocuğun doğru
yolu kendiliğinden bulmasını, bağımsız
düşünmesini, bağımsız davranmasını
sağlar. Ceza korkusu ile hareket eden
çocuk bağımsız düşünemez. Doğru yolu
kendiliğinden bulamaz.

12. ÖDÜLLENDİRME
Anne babanın çocuğun
davranışlarının şekillenmesinde
çocuğun başarılarını, doğru
davranışlarını, onaylanması gereken
tavırlarını, ödüllendirmesi önemlidir.

13. “MADDİ DEĞİL, DUYGUSAL
ÖDÜLLENDİRME”
Çocuğu ödüllendirmenin derecesi ve şekli yaş ve
ailenin durumuna göre genelde değişiklikler
gösterir.Ama şunu hemen belirtelim ki en iyi
ödüllendirme maddi ödüllendirme değil, duygusal
ödüllendirmedir. Kendisine sürekli bir şeyler alınmaya
alıştırılan çocuk, gün gelecek en iyi ve en pahalı
hediyelerle bile doyum bulamayacaktır. Ama anne
babasının öpmesi, kucaklaması, gezdirmesi, onunla
oynaması, ona güzel sözler söylemesi şeklindeki
ödüllendirme; en sağlıklı ve en başarılı ödüllendirmedir.
Anne babaların bu türlü bir duygusal ödülün yanı sıra
imkanları ölçüsünde ek hediyeler vermesi de çocuğu
ödüllendirmenin diğer yoludur. Anne babaların,
hediyelerdeki maddi büyüklük yerine manevi değeri
ön plana çıkarmaları daha doğru olur.

14. Okul döneminde ödüllendirme şekli
Öpme, okşama, sevme, onunla
oynama, onunla birlikte gezme,
birlikte ders çalışma, onaylandığının
hissettirilmesi, onun kabiliyetlerini
ön plana çıkaracak program ve
aktivitelere yönlendirme, onun
hoşuna gidecek iltifatlar söyleme
vb...

15. DİSİPLİNİ NASIL
SAĞLAYABİLİRİZ?
Disiplin Çocuğa CEZA vermek
midir?
Çocuğa vurmak, tokat atmak,
azarlamak,
sözel saldırıda bulunmak (kötü
sözler söylemek) DİSİPLİN
değildir.

16. İLGİSİZ AİLE TUTUMUYLA
YETİŞEN ÇOCUKLARDA
GÖRÜLEN DİSİPLİN SORUNLARI
• Saldırgan Tavırlar
• Huysuzluk Nöbetleri
• Kaba yada müstehcen dil kullanma
• Düşünmeden hareket etme
• Gösteriş merakı
• İlgi görme merakı
• Okuldan kaçma
• Sınıfta gürültü yapma
• Söz almadan konuşma
• Diğer öğrencileri rahatsız etme
• Komik olmaya çalışma
• Sürekli başka nesnelerle oynama

17. AŞIRI İLGİ AİLE TUTUMUYLA YETİŞEN
ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN DİSİPLİN
SORUNLARI
• Uç noktada utangaçlık
• Özgüven eksikliği
• Oyunlardan uzak durma
• Sürekli yalnız kalma eğilimi
• Arkadaşsızlık ve sosyal iletişim eksikliği
• Aşırı çalışkanlık
• Mükemmeliyetçilik
• Yeni durumlara karşı korku içinde olma
• Sıklıkla hayallere dalma
• Öğrenmeye karşı zayıf dürtü
• Yersiz kaygılar
• Sorumluluktan kaçma
• Aşırı duyarlılık

18. DİSİPLİNİ
SAĞLAMAK
İÇİN
YAPILMASI
GEREKENLER

19. • Disiplini sevgi temmelleri üzerine
kurun.
• İyi örnek olun. Fiziksel ceza vermeyin.
• Disiplin kurallarını oluştururken
çocuğunuzuda katın.
• Çocuğunuzun iyi davranışlarını,
başarılarını övün.
• Çocuğunuzla kazanan-kaybeden
yarışına girmeyin.
• Çocuğunuzla ilgili şikayetler karşısında
savunmaya geçmeden neler
yapabileceğinizi düşünün.
• Ailenin diğer bireyleriyle de disiplin
kuralları konusunda hemfikir olun.

20. • Neden ve Niçin soruları yerine Nasıl ile
başlayan sorular sorun.
• Çocuklar ve gençler yetişkinin sakin
davranışlarına daha iyi yanıt verirler.
Avaz avaz bağırmak veya dövmek
sadece o anki kızgınlığınızı
boşaltmanıza yarar.
• Anne baba olarak hata yaptığınızda
özür dilemesine bilin.
• Unutmayın söylediniz her söz sizi
üzecek ya da sevindirecek şekilde size
dönebilir.

21. ÇOCUK YAŞADIĞINI
ÖĞRENİR.

22. ÇOCUK YAŞADIĞINI ÖĞRENİR...
EĞER BİR ÇOCUK;
SÜREKLİ ELEŞTİRLMİŞSE,
Kınama ve ayıplamayı
KİN ORTAMINDA BÜYÜMÜŞSE,
Kavga etmeyi
ALAY EDİLİP AŞAĞILANMIŞSA,
Sıkılıp utanmayı
DEVAMLI UTANDIRILARAK TERBİYE EDİLMİŞSE,
Kendini suçlamayı

23. ÇOCUK YAŞADIĞINI ÖĞRENİR...
EĞER BİR ÇOCUK;
HOŞGÖRÜ İLE YETİŞTİRİLMİŞSE,
Sabırlı olmayı
DESTEKLENİP YÜREKLENDİRİLMİŞSE,
Kendine güven duymayı
ÖVÜLMÜŞ VE BEĞENİLMİŞ İSE,
Takdir etmeyi
HAKKINA SAYGI GÖSTERİLEREK BÜYÜTÜLMÜŞSE,
Adil olmayı

24. ÇOCUK YAŞADIĞINI ÖĞRENİR...
EĞER BİR ÇOCUK;
GÜVEN ORTAMI İÇİNDE YETİŞMİŞSE,
İnançlı olmayı
KABUL VE ONAY GÖRMÜŞSE,
Kendini sevmeyi
AİLE İÇİNDE DOSTLUK VE ARKADAŞLIK GÖRMÜŞSE,
Bu dünyada mutlu olmayı
ÖĞRENİR...