solid food

1. Τροφική Αλλεργία
Εισαγωγή στερεών τροφών
Γιώτα Καφρίτσα
Παιδίατρος-Παιδογαστρεντερολόγος
Πανεπιστημιακός Υπότροφος Α΄ ΠΚΠΑ
Επ. Συνεργάτης Ιασώ, Ευρωκλινικής Παίδων

2. Στερεές τροφές
 ΄΄Δημοφιλές θέμα΄΄ πολλών μελετών
εδώ και 50 χρόνια.
 Συχνές αλλαγές συστάσεων

3. Ιστορική αναδρομή
 1900 : 12 μήνες
 1960 : 4-6 εβδομάδες
 1970 : >4 μήνες
 1990 : 4-6 μήνες
 2001-2008 : >6 μήνες
 2008- : >4-6 μήνες
 2014 ???????

4. Εισαγωγή στερεών τροφών κατά τον 1ο
χρόνο της ζωής;
Γ ι α τ ί σ υ ν έ χ ε ι α α λ λάζουν ?
;

5. Συστάσεις για βρεφική διατροφή-θέμα
δημόσιας υγείας
 Είναι βασισμένες σε επιστημονικά
στοιχεία ;
 Πολιτισμικές και πληθυσμιακές
συνήθειες καθορίζουν την συνήθη
πρακτική ;

6. Στόχοι
 Η ανάπτυξη και αύξηση
 Η ανάπτυξη της ικανότητας σίτισης
 Η εδραίωση της υγιεινής διατροφής
 Η αναγνώριση ειδικών διαιτητικών αναγκών κάθε βρέφους
 H πρόληψη ή αποφυγή μακροπρόθεσμων συνεπειών από τις
διατροφικές επιλογές

7. Διατροφή
Τα πρώτα 2 χρόνια της ζωής :
 Υψηλός μεταβολικός ρυθμός και ταχεία ανάπτυξη
 Ανωριμότητα
 Νευρομυικού συστήματος
 Πεπτικού συστήματος και νεφρών
 Ανοσοποιητικού συστήματος
 Αυξημένες διατροφικές ανάγκες, αυξημένος κίνδυνος
για λοιμώξεις και τροφική αλλεργία
 Μεταβολικός προγραμματισμός (παχυσαρκία, ΣΔ,
καρδιοαγγειακά νοσήματα)

8. Ωρίμανση μηχανισμών σίτισης
Ωρίμανση πεπτικού συστήματος
Ανοσολογικό παράθυρο για επίτευξη ανοχής
Εισαγωγή στερεών
Διάρκεια ΜΘ τροφών
παχυσαρκία, ΣΔ, καρδιοαγγειακά νοσήματα

9. ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΟΧΗ
•Εμβρυική ζωή
•Αποικισμός εντέρου
•ΜΘ
•Ξένο γάλα
•Στερεές τροφές

10. Αύξηση τροφικής αλλεργίας

11. Πιθανές θεωρίες
 Βρεφική διατροφή
 Υπόθεση υγιεινής- Μικροβιακή χλωρίδα
 Βιταμίνη D
 Γονίδια
Τροφικά αντιγόνα, μικρόβια αλληλοεπιδρούν σε
συνδυασμό με γενετικούς και επιγενετικούς
παράγοντες και οδηγούν στην ανάπτυξη
αλλεργίας.

12.  Εισαγωγή στερεών τροφών και αλλεργία
 Δυσκολία στη διενέργεια σωστών
μελετών
 Σχέση αντίστροφης συνάφειας (reverse
causation)
 Διαφορετικοί ορισμοί
Αμφισβήτηση και διχογνωμίες

13. Ορισμός αποκλειστικού μητρικού
θηλασμού ,απογαλακτισμού και
συμπληρωματικών τροφών
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ
ΤΡΟΦΕΣ
Ξένο γάλα
Στερεές τροφές
ΜΗΤΡΙΚΟ ΓΑΛΑ
WHO
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΤΡΟΦΕΣ
Στερεές τροφές
ΓΑΛΑ
Mητρικό
Ξένο
ESPGHAN, , AAP

14. 1ο έτος
 Αποκλειστικός μητρικός θηλασμός
τους πρώτους 6 μήνες
2001 WHO,UNICEF, AAP

15. Μητρικός θηλασμός και διάρκεια
 Διάρκεια θηλασμού 4 ή 6 μήνες
 6 μήνες σημαντικότερη επίδραση ιδανική διάρκεια΄΄ ΜΘ
για την υγεία μητέρας και βρέφους
Kramer MS, Kakuma R. The optimal duration of exclusive
breastfeeding. A systematic review. World Health Organisation, 2001

16. Μπορεί η πρώιμη εισαγωγή στερεών
τροφών να προκαλέσει τροφική
αλλεργία ;
 Προοπτικές μελέτες έδειξαν :
 Αύξηση ατοπικής δερματίτιδας και άσθματος
μέχρι την ηλικία των 10 ετών
Fergusson DM, Horwood LJ, Shannon FT. Early solid food
feeding and recurrent childhood eczema: a 10-year longitudinal
study. Pediatrics. 1990;86:541–546.

17. Βρέφη με οικογενειακό ιστορικό ατοπίας
ΜΘ μέχρι και 6ο μήνα (6-12μ)
ΌΧΙ φρέσκα γαλακτοκομικά προιόντα στο
1ο έτος
ΌΧΙ αυγό πρίν το 2ο χρόνο
ΌΧΙ ψάρι και ξηροί καρποί πρίν τον 3ο
χρόνο
Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής

18. Η άλλη άποψη;
 Zutavern A, Brockow I, Schaaf B, Bolte G, von Berg A,
Diez U, Borte M, Herbarth O, Wichmann HE, Heinrich
J; LISA Study Group. Timing of solid food introduction
in relation to atopic dermatitis and atopic sensitization:
results from a prospective birth cohort study
Pediatrics. 2006 Feb;117(2):401-11
Pediatrics. 2008 ;121(1):183-91
 Filipiak B, Zutavern A, Koletzko S, von Berg A,
Brockow I, GrΌbl A, Berdel D, Reinhardt D, Bauer CP,
Wichmann HE, Heinrich J; GINI-Group.Solid food
introduction in relation to eczema: results from a four-year
prospective birth cohort study.
J Pediatr. 2007 ;151(4):352-8.

19. FIGURE 2 Timing of introduction of solids and 1-year prevalences of doctor diagnoses of
atopic disease in all children (left) and children without early skin and allergic symptoms
Zutavern, A. et al. Pediatrics 2008;121:e44-e52
Copyright ©2008 American Academy of Pediatrics
(right)

20. Ιστορική αναδρομή

21. Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής 2008
 Αποκλειστικός μητρικός θηλασμός
τουλάχιστον τους πρώτους 4 μήνες αλλά
κατά προτίμηση τους 6 μήνες
 Εισαγωγή στερεών τροφών μπορεί να
γίνει μεταξύ 4-6 μηνών με την
προυπόθεση το βρέφος να είναι
αναπτυξιακά έτοιμο

22. 5-6ος μήνας
 Κάθεται με υποστήριξη
 Εξαφάνιση αντανακλαστικού
αναζήτησης
 Εξαφάνιση αντακακλαστικού
αυτόματης έμεσης
 Συγχρονισμός χειλέων
 ΄Εναρξη στερεών τροφών με κουτάλι
 Πιάνει την τροφή με τα
δάκτυλα

23. Συστάσεις ESPGHAN 2008
 Αποκλειστικός μητρικός θηλασμός τους πρώτους 6
μήνες πρέπει να είναι ο «επιθυμητός στόχος»
 Εισαγωγή συμπληρωματικών τροφών όχι πρίν τον 4ο
και όχι μετά τον 7ο και ενώ το βρέφος συνεχίζει να
θηλάζει
ESPGHAN Committee on Nutrition 2008
JPGN; 46:99-110

25. Μητρικός θηλασμός

26. Μητρικός θηλασμός

27. Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής 2012
 Αποκλειστικός μητρικός θηλασμός
τους 6 μήνες
 Εισαγωγή στερεών τροφών
πλούσιων σε Fe και Zn περίπου
τον 6ο μήνα

28. Joachim Heinrich et al.

29. Early consumption of peanuts in infancy is associated with a low
prevalence of peanut allergy.
Du Toit G(1), Katz Y, Sasieni P, Mesher D, Maleki SJ, Fisher HR,
Fox AT, Turcanu V, Amir T, Zadik-Mnuhin G, Cohen A, Livne I,
Lack G.
J Allergy Clin Immunol. 2008 Nov;122(5):984-91. doi:
10.1016/j.jaci.2008.08.039.

30. DIPP STUDY
Φιλανδία, 3781 νεογνά με γενετική προδιάθεση ΣΔ
J Allergy Clin Immunol. 2014

31. DIPP STUDY

33. PASTURE/EFRAIM STUDY
J Allergy Clin Immunol 2014; 133(4):1056-64

34. PASTURE/EFRAIM STUDY

38. Allergy 2014; 69: 581–589.
Allergy 2014; 69: 581–589.

39. Allergy 2014; 69: 581–589.

41. Εισαγωγή στερεών τροφών
Ποια τροφή;

42. Ποια τροφή;
 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
 Ανάλογη με την ωρίμανση μηχανισμών σίτισης, όρεξης,
κορεσμού
 ΘΡΕΨΗ
 Παροχή επαρκούς θερμιδικής και θρεπτικής κάλυψης
 ΥΓΙΕΙΝΗ
 Παρασκευή και συντήρηση με συνθήκες υγιεινής

43. Παροχή επαρκούς θερμιδικής και θρεπτικής κάλυψης
 Θερμιδικές ανάγκες (98kcal/kg/ημ)
 Υπερθρεψία-Υποθρεψία
 Μακροθρεπτικά συστατικά
– Πρωτείνες 1-1.2 gr/kg(15%)
– Λίπη 25-30%
– Υδατάνθρακες 50-55%
 Μικροθρεπτικά συστατικά
• Fe, Zn, βιταμίνες

44. Παροχή επαρκούς θερμιδικής και θρεπτικής κάλυψης
 Συσχέτιση μεταξύ αυξημένης πρόσληψης
πρωτείνης / θερμίδων στη βρεφική ηλικία και
παχυσαρκίας στην ενήλικο ζωή
Acta Paediatr 2006;95:904
 Μεγαλύτερο ενεργειακό φορτίο στην ηλικία
των 4 μηνών σε βρέφη με μικτή διατροφή
συνδέθηκε με αυξημένο BMI στην ηλικία 1 και
5 ετών
 Pediatrics 2006;117:503

45. Επίδραση στο ρυθμό αυξησης του βρέφους
•Μετά τον 3ο μήνα ελάττωση ρυθμού ανάπτυξης

46. Γενετική
προδιάθεση Γλουτένη Προυπο
Κοιλιοκάκη
θέσεις
Διατροφή στη
βρεφική ηλικία
Λοιμώξεις
Άλλα
Παράγοντες κινδύνου
Μηχανισμός;

47. Χρόνος εισαγωγής γλουτένης και κοιλιοκάκη
Διαπιστώθηκε αύξηση κινδύνου για κοιλιοκάκη
 Στη πρώιμη εισαγωγή γλουτένης (<4 / > 8μ)
 Συσχέτιση με την ποσότητα γλουτένης
Νοrris et al. JAMA 2005
Carlsson A. Scand J Gast 2006

48. Norris et al. JAMA 2005

49. Συστάσεις για την πρόληψη της κοιλιοκάκης
ΜΘ τουλάχιστον μέχρι και 6ο μήνα
Εισαγωγή γλουτένης ενώ το βρέφος
συνεχίζει να θηλάζει
Εισαγωγή γλουτένης σε μικρές ποσότητες
Πρώιμη αλλά και η όψιμη (>7μήνα)
ESPGHAN Committee on Nutrition 2008
JPGN; 46:99-110

51. Συστάσεις
 Το βρέφος να είναι αναπτυξιακά ώριμο
 Εισαγωγή στερεών τροφών μπορεί να γίνει μετά τον 4 ο
έως τον 6ο και ενώ το βρέφος συνεχίζει να θηλάζει
 Αρχίζουμε με απλές τροφές σταδιακά και στη συνέχεια
αφού γίνουν ανεκτές προχωρούμε στις λεγόμενες
αλλεργιογόνες.
 Μικρές ποσότητες και σταδιακά

52. Συμπέρασμα
 Τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα δεν
στοιχειοποιούν ανάγκη για επανατοποθέτηση
στις συστάσεις για την έναρξη των στερεών
τροφών του 2008.
 Προοπτικές, τυχαιοποιημένες παρεμβατικές
μελέτες μπορεί στο μέλλον να δώσουν νέα
στοιχεία για την εισαγωγή των στερεών τροφών
και το ρόλο τους στην πρόληψη της αλλεργίας.