1. ราชาศัพ ท์

2. แปลว่า
ศัพท์หรือถ้อยคำาสำาหรับพระราชา
หรือ
ศัพท์หลวง

3. หมายถึง
ศัพท์หรือถ้อยคำาเฉพาะที่บคคลทั่วไป
ุ
ใช้แก่บุคคลที่เคารพ 5 ระดับ
1.พระมหากษัตริย์
2.พระบรมวงศานุวงศ์
3.พระภิกษุ
4.ขุนนาง ข้าราชการ
5.สุภาพชนทั่วไป

4. ที่มาของราชาศัพท์
1.ทางสังคมและประวัติศาสตร์
พ่อขุน เจ้าชีวิต พระเจ้าแผ่นดิน พระเจ้าอยู่หัว
ทรงธรรม์ ทรงเดช
ทรงฤทธิ์ ภูเบศวร์ ท้าวไท อธิราช
2.ทางภาษา มีคำาราชาศัพท์ที่เรารับมาจากภาษา
อื่น แล้วตกแต่งให้เป็น
ราชาศัพท์ ได้แก่ ภาษาบาลี สันสกฤต และภาษา
เขมร

5. ในทางภาษาราชาศัพท์มีที่มา 2 ทาง
1.ตกแต่งขึ้นจากคำาไทยดั้งเดิม
พระเจ้าลูกยาเธอ พระกราม พระยอด พระราก
ขวัญ
ทรงจาม ทรงยืน ทรงขลุ่ย ทรงช้าง ทรงคม ทรง
พ่วงพี ทรงพระเจริญ
พระแท่น พระเก้าอี้ พระอู่

6. 2.ตกแต่งขึ้นจากคำาที่มาจากภาษาอื่น
อัยกา --- พระอัยกา พระบรมอัยกา
ชนนี --- พระชนนี พระราชชนนี
หัตถ์ --- พระหัตถ์
ขนง --- พระขนง
เสโท --- พระเสโท
อนุเคราะห์ --- พระอนุเคราะห์
พระราชานุเคราะห์
พระบรมราชานุเคราะห์

7. บางคำาถือว่าเป็นราชาศัพท์อยู่แล้ว ไม่ต้อง
ตกแต่ง แต่มีอยู่ไม่มาก
รับสั่ง ตรัส เสวย กริ้ว
ประทาน
โปรด สวรรคต สรง ประทับ เสด็จ

8. พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรง
มีพระราชดำาริว่า
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าไตรทศประพันธ์ ได้รับ
ราชการสนองพระเดช
พระคุณ ทั้งในหน้าที่ฝ่ายปกครอง การทูต และใน
กระทรวงต่างประเทศ
จนถึงปลัดทูลฉลองกระทรวงนัน ด้วยทรงพระ
้
ปรีชาสามารถ.......
จึงโปรดเกล้าฯ ให้เป็นเสนาบดีกระทรวงการต่าง
ประเทศ การก็สมดัง
คาดหมาย ด้วยพระองค์เจ้าไตรทศประพันธ์ ทรง
พระสติปญญารอบรู้
ั

9. ข้อสังเกตเกี่ยวกับการใช้
คำาราชาศัพท์

10. การใช้คำา ทรง
นำาหน้าคำานาม
ทรงม้า --- ขี่ม้า
ทรงศร --- ถือศร
ทรงศีล --- รับศีล
ทรงธรรม --- ฟังเทศน์
ทรงบาตร --- ตักบาตร
ทรงกีตาร์ --- เล่นกีตาร์

11. การใช้คำา ทรง
นำาหน้าคำากริยา
ทรงฟัง --- ฟัง
ทรงยินดี --- ยินดี
ทรงจับ --- จับ
ทรงขอบใจ --- ขอบใจ
ทรงเป็นศิษย์เก่า --- เป็นศิษย์เก่า

12. การใช้คำา ทรง
นำาหน้าคำานามราชาศัพท์
พระกรุณา--- ทรงพระกรุณา
พระประชวร --- ทรงพระ
ประชวร
พระดำาริ --- ทรงพระดำาริ
พระอักษร --- ทรงพระอักษร
พระดำาเนิน --- ทรงพระดำาเนิน

13. กริยาใดเป็นราศัพท์แล้ว ไม่ใช้คำา ทรง นำาหน้า
ประทม เสวย ประทับ สรง
เสด็จ
โปรด สวรรคต
ยกเว้น ผนวช --- ใช้ทรงผนวชได้

14. คำากริยาที่มีนามราชาศัพท์ต่อท้ายจะไม่ใช้คำา
ทรง นำาหน้า
มีพระมหากรุณา มีพระราชดำาริ
มีพระราชโองการ เป็นพระราชโอรส
เป็นพระประมุข ทราบฝ่าละอองธุลี
พระบาท
ซูบพระองค์ สินพระชนม์
้

15. การใช้คำา เสด็จ
นำาหน้าคำากริยาสามัญ
เสด็จไป เสด็จกลับ เสด็จเข้า
เสด็จออก
เสด็จขึ้น เสด็จลง

16. การใช้คำา เสด็จ
นำาหน้าคำานามราชาศัพท์ให้เป็นคำากริยา
ราชาศัพท์
พระราชสมภพ --- เสด็จพระราชสมภพ
พระราชดำาเนิน --- เสด็จพระราชดำาเนิน

17. เสด็จ ในภาษาไม่เป็นทางการหมายถึง พระองค์
พระองค์เจ้า
เสด็จให้มาทูลถามเสด็จ ว่าเสด็จจะเสด็จ
หรือไม่เสด็จ
ถ้าเสด็จไม่เสด็จ เสด็จก็จะเสด็จ

18. การใช้คำา พระบรม
บรม หรือ ปรม แปลว่ายิ่งใหญ่
ใช้กับพระมหากษัตริย์
พระบรมเดชานุภาพ
พระบรมราชานุญาต
พระบรมราโชวาท
พระปรมาภิไธย

19. การใช้คำา พระราช
ใช้กับพระมหากษัตริย์ พระราชินี อุปราช
พระราชปฏิสันถาร พระราชหัตถเลขา พระ
ราชนิพนธ์

20. การใช้คำา พระ
ใช้นำาหน้าคำาสามัญหมวดเครื่องใช้ อวัยวะ
ให้เป็นราชาศัพท์
พระบาท พระเขนย พระกร พระภูษา
พระธโรน พระเก้าอี้ พระพาหา พระ
เศียร

21. การใช้คำาราชาศัพท์ให้ถูกต้อง
เฝ้าฯรับเสด็จ ไม่ใช้ ถวายการ
ต้อนรับ
มีความจงรักภักดี ไม่ใช้ ถวายความ
จงรักภักดี
อาคันตุกะ พระราชอาคันตุกะ
ทูลเกล้าฯถวาย น้อมเกล้าฯถวาย