Bài giảng C: Các câu lệnh điều khiển

1. Trường Đại học Sư phạm
Khoa Tin
học
Bài giảng 03
Các câu lệnh điều khiển chương trình

2. Nội dung
• Cấu trúc tuần tự
• Cấu trúc điều kiện (quyết định)
• Cấu trúc lặp
• Ngắt vòng lặp – break
• Kết thúc chương trình
• Vòng lặp lồng nhau
• Một số lưu ý
về các cấu trúc
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 2

3. Cấu trúc tuần tự
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 3
• Chương trình là một dãy các câu lệnh
• Các câu lệnh được thực thi tuần từ theo thứ
tự được viết.

4. Cấu trúc điều kiện (quyết định)
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 4
• Các cấu trúc điều kiện:
if-­‐then, if-­‐then-­‐
else, nested-­‐if (if-­‐elseif-­‐elseif-­‐...-­‐else), switch-­‐
case,
và biểu thức điều kiện.

5. Cấu trúc điều kiện (quyết định)
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 5
Cú pháp Ví dụ
//
if-­‐then
if
(
booleanExpression )
{
true-­‐block
;
}
if
(mark
>=
50)
{
printf("Congratulation!n");
printf("Keep
it
up!n");
}

6. Cấu trúc điều kiện (quyết định)
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 6
Cú pháp Ví dụ
// if-­‐then-­‐else
if ( booleanExpression ) {
true-­‐block ;
} else {
false-­‐block ;
}
if (mark >= 50) {
printf("Congratulation!n");
printf("Keep it up!n");
} else {
printf("Try Harder!n");
}

7. Cấu trúc điều kiện (quyết định)
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 7
Cú pháp Ví dụ
// nested-­‐if
if ( booleanExpr-­‐1 ) {
block-­‐1 ;
} else if ( booleanExpr-­‐2 ) {
block-­‐2 ;
} else if ( booleanExpr-­‐3 ) {
block-­‐3 ;
} else if ( booleanExpr-­‐4 ) {
......
} else {
elseBlock ;
}
if (mark >= 80) {
printf("An");
} else if (mark >= 70) {
printf("Bn");
} else if (mark >= 60) {
printf("Cn");
} else if (mark >= 50) {
printf("Dn");
} else {
printf("Fn");
}

8. Cấu trúc điều kiện (quyết định)
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 8
Cú pháp Ví dụ
// switch-­‐case
switch ( selector ) {
case value-­‐1:
block-­‐1; break;
case value-­‐2:
block-­‐2; break;
case value-­‐3:
block-­‐3; break;
......
case value-­‐n:
block-­‐n; break;
default:
default-­‐block;
}
char oper; int num1, num2, result;
......
switch (oper) {
case '+':
result = num1 + num2; break;
case '-­‐':
result = num1 -­‐ num2; break;
case '*':
result = num1 * num2; break;
case '/':
result = num1 / num2; break;
default:
printf("Unknown operatorn");
}

9. Cấu trúc điều kiện (quyết định)
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 9
• Toán tử điều kiện
Cú pháp booleanExpr ? trueExpr : falseExpr
Ví dụ
printf("%sn", (mark >= 50) ? "PASS" : "FAIL");
// in "PASS" hoặc "FAIL"
max = (a > b) ? a : b; // vế trái là a hoặc b
abs = (a > 0) ? a : -­‐a; // vế phải là a hoặc -­‐a

10. Cấu trúc điều kiện (quyết định)
• Ngoặc:
Ta
có thể bỏ ngoặc nếu chỉ có một lệnh
nằm trong khối lệnh.
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 10
if (mark >= 50)
printf("PASSn"); // Có thể bỏ ngoặc nếu chỉ có một lệnh
else { // Nhiều hơn một dòng lệnh, cần có { }
printf("FAILn");
printf("Try Harder!n");
}

11. Cấu trúc lặp
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 11
Cú pháp Ví dụ
// for-­‐loop
for (init; test;
post-­‐proc) {
body ;
}
// Sum from 1 to 1000
int sum = 0, number;
for (number = 1; number <= 1000; ++number) {
sum += number;
}

12. Cấu trúc lặp
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 12
Cú pháp Ví dụ
// while-­‐do
while ( condition ) {
body ;
}
int sum = 0, number = 1;
while (number <= 1000) {
sum += number;
++number;
}

13. Cấu trúc lặp
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 13
Cú pháp Ví dụ
// do-­‐while
do {
body ;
}
while ( condition ) ;
int sum = 0, number = 1;
do {
sum += number;
++number;
} while (number <= 1000);

14. Ngắt vòng lặp – break,
continue
• Lệnh break:
ngắt và thoát khỏi vòng lặp hiện
tại.
• Lệnh continue:
bỏ qua
vòng hiện tại và tiếp
tục ở
vòng mới.
• Chỉ sử dụng khi thật sự cần thiết,
có thể viết
chương trình mà không cần những lệnh này.
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 14

15. Kết thúc chương trình
• Một số cách kết thúc chương trình:
– exit():
sử dụng hàm exit(int exitCode)
trong
<stdlib.h>
để kết thúc chương trình và quay
lại hệ
điều hành.
– Sử dụng exit(-­‐1)
nếu kết thúc không bình thường
– abort():
giống exit(-­‐1)
– return:
sử dụng trong hàm main().
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 15

16. Vòng lặp lồng nhau
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 16

17. Một số lưu ý
về các cấu trúc
• Phạm
vi
của else:
• Vòng lặp vô hạn:
– while(1)
{
…
}
2014 Nguyễn
Thanh
Tuấn 17
if
(i ==
0)
if
(j
==
0)
printf("i and
j
are
zeron");
else
printf("i is
not
zeron");