1. Dosage van Na+
met een kationenwisselaar - normaliteit (N)
We werken een voorbeeld uit van de berekeningen die nodig zijn voor de dosage van Na+ met
een kationenwisselaar in gramequivalenten en normaliteit (N).
Principe
Een dergelijke dosage steunt op een uitwisseling tussen de uitwisselbare kationen van een hars
en de uitwisseling van de kationen die gepercoleerd worden.
Res − A−
H+
+ Na+
−−→ Res − A−
Na+
+ H+
Het zure effluent wordt met de gestandaardiseerde NaOH-oplossing getitreerd met fenolf-
tale¨ıne als indicator. De titratiereactie is te herleiden tot
H+
+ OH+
−−→ H2O
#val Na+
= #val H+
= NNaOH × VNaOH
Titraties en berekeningen
De NaOH-oplossing is reeds gestandaardiseerd. De concentratie bedraagt 0,1072 N.
effluent 10,00 ml Na+ 10,00 ml Na+ 10,00 ml Na+ 10,00 ml Na+
E.V. NaOH 18,49 18,78 19,24 18,28
B.V. NaOH 0,61 0,92 1,25 0,36
T.V. NaOH 17,88 17,86 17,99 17,92
Foutenmarge =
Vgrootst − Vkleinst
Vkleinst
× 100%
=
17, 99 ml − 17, 86 ml
17, 86 ml
× 100%
= 0, 73% < 1%
Vgem =
17, 88 ml + 17, 86 ml + 17, 99 ml + 17, 92 ml
4
= 17, 91 ml
Het aantal gramequivalenten Na+ in 10,00 ml oplossing dat in de kationenwisselaar werd
gebracht, is gelijk aan het aantal gramequivalenten H+ in het effluent dat gereageerd heeft
met de gestandaardiseerde NaOH-oplossing.
#val Na+
= #val H+
= NNaOH × VNaOH
= 0, 1072 val/l × 17, 91 ml
= 1, 920 mval in 10,00 ml oplossing
We berekenen vervolgens het aantal mg Na+ per 100 ml oplossing.
VMNa+ =
MM
1
=
22, 99 g/mol
1 val/mol
= 22, 99 g/val
1, 920 mval Na+
/10,00 ml oplossing × 22, 99 g/val = 44, 14 mg Na+
/10,00 ml Oplossing
= 441, 4 mg Na+
/100,0 ml Oplossing
Analytische chemie: lab T. Mortier 1

2. Examenvraag
Opgave
Je krijgt een waterige CaCl2-oplossing. Je percoleert 10,00 ml van deze oplossing via de kat-
ionenwisselaar. Het zure effluent wordt opgevangen en getitreerd met een gestandaardiseerde
0,1072 N NaOH-oplossing en fenolftale¨ıne als indicator. Je hebt 17,91 ml gestandaardiseerde
NaOH-oplossing nodig tot het visueel detecteerbaar eindpunt wordt bereikt. Wat is de exacte
concentratie in aantal milligram Ca2+ per 100 ml oplossing?
Uitwerking
Het aantal gramequivalenten Ca2+ in 10,00 ml oplossing dat in de kationenwisselaar werd
gebracht, is gelijk aan het aantal gramequivalenten H+ in het effluent dat gereageerd heeft
met de gestandaardiseerde NaOH-oplossing.
#val Ca2+
= #val H+
= NNaOH × VNaOH
= 0, 1072 val/l × 17, 91 ml
= 1, 920 mval in 10,00 ml oplossing
We berekenen vervolgens het aantal mg Ca2+ per 100 ml oplossing.
VMCa2+ =
MM
2
=
40, 08 g/mol
2 val/mol
= 20, 04 g/val
1, 920 mval Ca2+
/10,00 ml oplossing × 20, 04 g/val = 38, 48 mg Ca2+
/10,00 ml Oplossing
= 384, 8 mg Ca2+
/100,0 ml Oplossing
2 T. Mortier Analytische chemie: lab