Tiêu hóa - Đau bụng.pdf RẤT HAY CẦN CÁC BẠN PHẢI ĐỌC KỸ
NHIỄM KHUẨN ĐƯỜNG TIẾT NIỆU
1. NHIEÃM KHUAÅN ÑÖÔØNG TIEÁT NIEÄU
NHIEÃM KHUAÅN ÑÖÔØNG TIEÁT NIEÄU
ÔÛ TREÛ EM
ÔÛ TREÛ EM
Bất
Bất thường
thường baåm
baåm sinh
sinh ñ
ñư
ưôøng
ôøng nieäu
nieäu
1
1
Bất
Bất thường
thường baåm
baåm sinh
sinh ñ
ñư
ưôøng
ôøng nieäu
nieäu
PGS. TS.
PGS. TS. Tr
Trầ
ần
n Th
Thị
ị M
Mộ
ộng
ng Hi
Hiệ
ệp
p
BM
BM Nhi
Nhi -
- BM YHG
BM YHGĐ
Đ Tr
Trườ
ường
ng Đ
ĐHYK PNT
HYK PNT
Giaùo
Giaùo sö
sö caùc
caùc Tröôøng
Tröôøng Ñaïi
Ñaïi Hoïc
Hoïc Y
Y Khoa
Khoa Phaùp
Phaùp
2. Mục
Mục tiêu
tiêu
1.
1. Định
Định nghĩa
nghĩa được
được nhiễm
nhiễm khuẩn
khuẩn đường
đường tiết
tiết niệu
niệu ở
ở trẻ
trẻ em
em
2.
2. Liệt
Liệt kê
kê được
được các
các tác
tác nhân
nhân gây
gây bệnh
bệnh
3.
3. Mô
Mô tả
tả các
các TCLS,
TCLS, các
các xét
xét nghiệm
nghiệm CLS
CLS
3.
3. Mô
Mô tả
tả các
các TCLS,
TCLS, các
các xét
xét nghiệm
nghiệm CLS
CLS
4.
4. Trình
Trình bày
bày được
được kỹ
kỹ thuật
thuật lấy
lấy nước
nước tiểu
tiểu
5.
5. Trình
Trình bày
bày được
được các
các nguyên
nguyên tắc
tắc điều
điều trị
trị
6.
6. Liệt
Liệt kê
kê được
được một
một số
số bất
bất thường
thường bẩm
bẩm sinh
sinh đường
đường niệu
niệu
thường
thường gặp
gặp
2
2
4. Đại
Đại c
cươ
ương
ng -
- Định
Định nghĩa
nghĩa
Theo
Theo viện
viện Hàn
Hàn Lâm
Lâm Nhi
Nhi Khoa
Khoa Hoa
Hoa Kỳ
Kỳ
(American Academy of Pediatrics=AAP, 2015)
(American Academy of Pediatrics=AAP, 2015)
• Từ 1956 :Khái niệm NTT: > 100.000 khúm/mL dựa trên
nước tiểu buổi sáng ở người nữ trưởng thành (so sánh nt từ
phụ nữ không triệu chứng và phụ nữ có viêm đài bể thận
phụ nữ không triệu chứng và phụ nữ có viêm đài bể thận
trên lâm sàng)
Từ 2012, tiêu chuẩn chẩn đoán NTT đã thay đổi: hiện diện
ít nhất 50.000 VT/mL của một loại vi trùng gây nhiễm
khuẩn tiết niệu.
5. Đại
Đại c
cươ
ương
ng -
- Định
Định nghĩa
nghĩa
Theo
Theo viện
viện Hàn
Hàn Lâm
Lâm Nhi
Nhi Khoa
Khoa Hoa
Hoa Kỳ
Kỳ
(American Academy of Pediatrics=AAP, 2015)
(American Academy of Pediatrics=AAP, 2015)
Riêng đối với phương pháp lấy nước tiểu qua chọc dò trên
Riêng đối với phương pháp lấy nước tiểu qua chọc dò trên
xương mu, thì sự hiện diện của vi trùng (bất kể số lượng)
đủ để chẩn đoán NTT.
Trước đây: vi khuẩn 105 (100.000)/ml
bạch cầu (nước tiểu) 105 /ml
10. Theo
Theo viện
viện Hàn
Hàn Lâm
Lâm Nhi
Nhi Khoa
Khoa Hoa
Hoa Kỳ
Kỳ
(American Academy of Pediatrics=AAP),
(American Academy of Pediatrics=AAP), Uptodate
Uptodate 2015
2015
Nếu
Nếu kết
kết quả
quả tổng
tổng phân
phân tích
tích nước
nước tiểu
tiểu gợi
gợi ý
ý nhiễm
nhiễm
trùng
trùng tiểu
tiểu (
(bạch
bạch cầu
cầu/
/nitrit
nitrit dương
dương tính
tính hoặc
hoặc soi
soi tươi
tươi
hiện
hiện diện
diện bạch
bạch cầu
cầu/vi
/vi trùng
trùng
cần
cần lấy
lấy mẫu
mẫu nước
nước
tiểu
tiểu giữa
giữa dòng
dòng để
để cấy
cấy.
.
tiểu
tiểu giữa
giữa dòng
dòng để
để cấy
cấy.
.
(
(hoặc
hoặc đặt
đặt catheter
catheter hoặc
hoặc chọc
chọc dò
dò bàng
bàng quang
quang)
)
(
(mức
mức độ
độ chứng
chứng cứ
cứ: A )
: A )
10
10
11. Theo
Theo viện
viện Hàn
Hàn Lâm
Lâm Nhi
Nhi Khoa
Khoa Hoa
Hoa Kỳ
Kỳ
(American Academy of Pediatrics=AAP),
(American Academy of Pediatrics=AAP), Uptodate
Uptodate 2015
2015
Chẩn đoán nhiễm trùng tiểu không đủ tin cậy khi
Chẩn đoán nhiễm trùng tiểu không đủ tin cậy khi
mẫu được lấy qua bao.
mẫu được lấy qua bao.
(mức độ chứng cứ: A )
(mức độ chứng cứ: A )
Kết quả cấy nước tiểu lấy từ trong bao chỉ có giá
Kết quả cấy nước tiểu lấy từ trong bao chỉ có giá
trị khi kết quả âm tính, và có tỉ lệ dương tính giả
trị khi kết quả âm tính, và có tỉ lệ dương tính giả
88%.
88%.
11
11
12.
Khi
Khi tiếp
tiếp cận
cận trẻ
trẻ sốt
sốt không
không rõ
rõ nguyên
nguyên nhân
nhân,
, mà
mà tình
tình trạng
trạng
lâm
lâm sàng
sàng được
được bác
bác sĩ
sĩ lâm
lâm sàng
sàng đánh
đánh giá
giá là
là chưa
chưa cần
cần sử
sử dụng
dụng
kháng
kháng sinh
sinh ngay
ngay,
, thì
thì nên
nên xem
xem xét
xét khả
khả năng
năng có
có thể
thể có
có nhiễm
nhiễm
trùng
trùng tiểu
tiểu.
.
Theo
Theo viện
viện Hàn
Hàn Lâm
Lâm Nhi
Nhi Khoa
Khoa Hoa
Hoa Kỳ
Kỳ
(American Academy of Pediatrics=AAP),
(American Academy of Pediatrics=AAP), Uptodate
Uptodate 2015
2015
trùng
trùng tiểu
tiểu.
.
Trong
Trong trường
trường hợp
hợp này
này,
, có
có thể
thể lấy
lấy mẫu
mẫu nước
nước tiểu
tiểu bằng
bằng
phương
phương pháp
pháp thuận
thuận tiện
tiện nhất
nhất và
và tiến
tiến hành
hành tổng
tổng phân
phân tích
tích.
.
13. Theo
Theo viện
viện Hàn
Hàn Lâm
Lâm Nhi
Nhi Khoa
Khoa Hoa
Hoa Kỳ
Kỳ
(American Academy of Pediatrics=AAP),
(American Academy of Pediatrics=AAP), Uptodate
Uptodate 2015
2015
Nếu
Nếu tổng
tổng phân
phân tích
tích nước
nước tiểu
tiểu cho
cho kết
kết quả
quả âm
âm tính
tính
với
với bạch
bạch cầu
cầu và
và nitrit
nitrit:
:
theo
theo dõi
dõi diễn
diễn tiến
tiến lâm
lâm sàng
sàng và
và chưa
chưa cần
cần điều
điều
theo
theo dõi
dõi diễn
diễn tiến
tiến lâm
lâm sàng
sàng và
và chưa
chưa cần
cần điều
điều
trị
trị kháng
kháng sinh
sinh
Cần
Cần lưu
lưu ý
ý kết
kết quả
quả tổng
tổng phân
phân tích
tích nước
nước tiểu
tiểu âm
âm tính
tính:
:
không
không loại
loại trừ
trừ hoàn
hoàn toàn
toàn nhiễm
nhiễm trùng
trùng tiểu
tiểu.
.
13
13
14. Nghi
Nghi ngờ
ngờ nhiễm
nhiễm trùng
trùng tiểu
tiểu «
« phức
phức tạp
tạp »
»
có
có chỉ
chỉ định
định nhập
nhập viện
viện
Có
Có bệnh
bệnh lý
lý hệ
hệ niệu
niệu
Trẻ
Trẻ < 3
< 3 tháng
tháng
Chẩn đoán
Sốt
Sốt ≥ 38,5
≥ 38,5°
°C
C
Dấu
Dấu hiệu
hiệu nhiễm
nhiễm trùng
trùng toàn
toàn thân
thân:
: tổng
tổng trạng
trạng xấu
xấu dần
dần,
, ói
ói,
,
ăn
ăn kém
kém (
(nhũ
nhũ nhi
nhi),
), ớn
ớn lạnh
lạnh
Đau
Đau hông
hông lưng
lưng
CRP ≥ 4 mg/dl
CRP ≥ 4 mg/dl
Bạch
Bạch cầu
cầu máu
máu ≥15 000/mm³
≥15 000/mm³
18. Tình trạng lâm sàng đỏi hỏi điều trị kháng sinh ngay?
CÓ
KHÔNG DÁN BAO
KHÔNG
Nước tiểu giữa dòng/dán bao
Lấy nước tiểu
Dipstick & Soi tìm tế bào/vi trùng
Bình thường?
CHẨN ĐOÁN
Lấy nước tiểu
giữa dòng KHÔNG
Lấy mẫu lần 2
CÓ
Ít khả năng nhiễm trùng tiểu
Theo dõi lâm sàng
Xem xét lại nếu còn sốt
Điều trị kháng sinh theo kinh nghiệm:
Triệu chứng đặc hiệu
Và/hoặc Nitrite (+)
Và/hoặc bạch cầu & vi trùng (+)
Và/hoặc cấy (+)
20. Chaån ñoaùn hình aûnh
Chaån ñoaùn hình aûnh
Sieâu aâm ñöôøng nieäu
Sieâu aâm ñöôøng nieäu:
: chỉ
chỉ đị
định cho tất cả
nh cho tất cả NTT kèm sốt,
NTT kèm sốt,
Khuyến cáo thực hiện: 2 ngày sau điều trị để xác định biến chứng nặng
Khuyến cáo thực hiện: 2 ngày sau điều trị để xác định biến chứng nặng
(áp xe thận, viêm thận mủ kết hợp với bệnh lý tắc nghẽn đường niệu),
(áp xe thận, viêm thận mủ kết hợp với bệnh lý tắc nghẽn đường niệu),
khi lâm sàng xấu h
khi lâm sàng xấu hơ
ơn hoặc khi không có cải thiện đáng kể trên lâm
n hoặc khi không có cải thiện đáng kể trên lâm
sàng
sàng
Chuïp BQND:
Chuïp BQND: phaùt hieän traøo ngöôïc BQ nieäu quaûn
phaùt hieän traøo ngöôïc BQ nieäu quaûn
20
20
Chuïp BQND:
Chuïp BQND: phaùt hieän traøo ngöôïc BQ nieäu quaûn
phaùt hieän traøo ngöôïc BQ nieäu quaûn
chæ ñònh khi sieâu aâm baát thöôøng
chæ ñònh khi sieâu aâm baát thöôøng
NTT taùi phaùt
NTT taùi phaùt
khoâng chæ ñònh moät caùch heä thoáng trong NTT laàn ñaàu
khoâng chæ ñònh moät caùch heä thoáng trong NTT laàn ñaàu
Xaï hình:
Xaï hình: DMSA: tìm seïo thaän
DMSA: tìm seïo thaän
DTPA: tìm taéc ngheõn
DTPA: tìm taéc ngheõn
MRI:
MRI: xaùc ñònh dò daïng, khoái u…
xaùc ñònh dò daïng, khoái u…
21. Ñieàu trò
Ñieàu trò
A/ Nhieãm truøng ñöôøng tieåu döôùi
A/ Nhieãm truøng ñöôøng tieåu döôùi
Chæ caàn 1 loaïi khaùng sinh coù noàng ñoä cao trong nöôùc tieåu.
Chæ caàn 1 loaïi khaùng sinh coù noàng ñoä cao trong nöôùc tieåu.
Thôøi gian 3
Thôøi gian 3 -
- 5 ngaøy.
5 ngaøy. Tuøy dòch teã vi truøng hoïc +++
Tuøy dòch teã vi truøng hoïc +++
Nitrofurantoine (3
Nitrofurantoine (3-
-5mg/kg/ngaøy) 1
5mg/kg/ngaøy) 1
Amoxicilline 50
Amoxicilline 50-
-100 mg/kg/ngaøy 95
100 mg/kg/ngaøy 95
Cephalosporin theá heä1,2: 30 mg/kg/ngaøy 67
Cephalosporin theá heä1,2: 30 mg/kg/ngaøy 67
Nhi đồng 2, 2014, kháng (%)
Cephalosporin theá heä1,2: 30 mg/kg/ngaøy 67
Cephalosporin theá heä1,2: 30 mg/kg/ngaøy 67
Augmentin lieàu 50 mg/kg/ngaøy 37
Augmentin lieàu 50 mg/kg/ngaøy 37
Cephalosporin theá heä 3 khoâng chæ ñònh roäng raõi (khaùng thuoác)
Cephalosporin theá heä 3 khoâng chæ ñònh roäng raõi (khaùng thuoác)
Bactrim 71
Bactrim 71
Kieåm tra laïi nöôùc tieåu:
Kieåm tra laïi nöôùc tieåu: neáu trieäu chöùng vaãn toàn taïi sau ñieàu trò 48 giôø
neáu trieäu chöùng vaãn toàn taïi sau ñieàu trò 48 giôø
Khoâng laäp laïi xeùt nghieäm:
Khoâng laäp laïi xeùt nghieäm: toán keùm, lo laéng cho gia ñình
toán keùm, lo laéng cho gia ñình
Cho uoáng nhieàu nöôùc, giöõ veä sinh taïi choã. Ñieàu trò taùo boùn, giun kim
Cho uoáng nhieàu nöôùc, giöõ veä sinh taïi choã. Ñieàu trò taùo boùn, giun kim
21
21
28. Dự phòng
Dự phòng
.
. Rửa vệ sinh
Rửa vệ sinh bằng nước sạch cho trẻ sau mỗi lần
bằng nước sạch cho trẻ sau mỗi lần
đi tiêu tiểu đúng cách: từ trước ra sau (lỗ tiểu
đi tiêu tiểu đúng cách: từ trước ra sau (lỗ tiểu
phía trước, hậu môn ở phía sau) tránh làm lây
phía trước, hậu môn ở phía sau) tránh làm lây
bẩn từ hậu môn sang đường tiểu.
bẩn từ hậu môn sang đường tiểu.
bẩn từ hậu môn sang đường tiểu.
bẩn từ hậu môn sang đường tiểu.
.
. Kiểm tra tả lót
Kiểm tra tả lót của trẻ thường xuyên và thay ngay
của trẻ thường xuyên và thay ngay
sau khi trẻ tiêu, tiểu.
sau khi trẻ tiêu, tiểu.
. Cho trẻ
. Cho trẻ uống nhiều nước
uống nhiều nước
.
. Sổ giun
Sổ giun định kỳ khi trẻ >
định kỳ khi trẻ > 2
2 tuổi.
tuổi.
.
. Tránh táo bón
Tránh táo bón
28
28
29. M
Mộ
ột
t s
số
ố b
bấ
ất
t th
thườ
ường
ng baåm
baåm sinh
sinh ñöôøng
ñöôøng nieäu
nieäu
th
th ng
ng g
g p
p tr
tr em
em
29
29
M
Mộ
ột
t s
số
ố b
bấ
ất
t th
thườ
ường
ng baåm
baåm sinh
sinh ñöôøng
ñöôøng nieäu
nieäu
th
thườ
ường
ng g
gặ
ặp
p ở
ở tr
trẻ
ẻ em
em
30. Trào
Trào ngược
ngược BQ
BQ –
– niệu
niệu quản
quản
Rất thường gặp: 1- 2 % dân số
Do độ dài của đoạn niệu quản tận cùng bên trong bàng quang
Ñieàu trò noäi khoa – ngoaïi khoa
30
30
31. Trào ngược bàng quang
niệu quản: phân độ, I - V
31
31
International Reflux Committee. Pediatrics 1981; 67:392
32. Heïp khuùc noái
beå thaän nieäu quaûn
Heïp van nieäu ñaïo sau:
Heïp van nieäu ñaïo sau:
STM r
STM rấ
ất sôùm
t sôùm
32
32
33. 2 thận dính nhau:
thận hình móng ngựa Thaän ña nang
33
33