Op de website van NewB zien we enkele interessante vragen die aan de coöperanten gesteld worden. Het Nederlands is wel schabouwelijk. ‘Zal jou (sic) spaargeld bijvb (sic) mogen gebruikt worden om luxueuse (sic) villas (sic) te financieren, of woningen in overstromingsgebied.’ Het toont aan dat NewB eerder een alternatieve of linkse denktank is dan een bank in wording.

1. Dossier 22 april 2015
11
Hoe zou het zijn met NewB? NewB (ook: New B) is een (linkse) Belgische bank in wor-
ding, die zich uitsluitend op het internetbankieren zal richten. Deze coöperatieve ven-
nootschap werd opgericht op 6 mei 2011. De maatschappelijke zetel bevindt zich in Brus-
sel. Misschien hadden ze daar toch beter nagedacht over de naam van de bank. Newb, of
Newbie, is immers een Engels begrip om een beginner of een nieuwkomer aan te duiden.
De term wordt vooral gebruikt in relatie tot
het internet en internetgemeenschappen en
verwijst naar een nieuwe, onervaren of anders-
zins onkundige gebruiker. De term wordt in het
algemeen, volgens Wikipedia, als een ‘beledi-
ging’ of een ‘mild scheldwoord’ gezien. Nomen
est omen?
Bloedrode resultaten
De meest recente jaarrekening van de ven-
nootschap is die van 2013. Over dat jaar werd
– net als in 2012 – in elk geval een fors ver-
lies geboekt. Het verlies over 2013 bedroeg
ruim 878.000 euro. Hierdoor is het overgedra-
gen verlies (alle verliezen uit het verleden) al
opgelopen tot meer dan een miljoen euro. Uit
recente publicaties in het Belgisch Staatsblad
blijkt dat enkele bestuurders ontslag namen.
Zo nam medeoprichter Dirk Barrez onlangs
ontslag als bestuurder. Er werd een onverenig-
baarheid vastgesteld tussen zijn zitje in de raad
van bestuur en zijn managementfunctie.
Hoe zit het met de schuldgraad van de
onderneming? Volgens Marc Bontemps, die
zichzelf op LinkedIn als executive bij NewB
omschrijft, heeft NewB maar twee soorten
schulden: courante facturen zoals voor elektri-
citeit, die nog niet vervallen zijn, en voorschot-
ten op goedgekeurde overheidssubsidies, die
nog niet zijn gestort.
Maar als we de balans van NewB per eind
2013 bekijken, dan zien we een bedrag van
209.252 euro aan... schulden. Van dat bedrag
zijn er ruim 15.000 euro schulden met betrek-
king tot belastingen, bezoldigingen en soci-
ale lasten.
Banklicentie
Om als bank actief te zijn, heeft NewB uiter-
aard een licentie nodig. Het is de Europese
Centrale Bank (ECB) die hierover moet beslis-
sen, weliswaar op basis van voorbereidend
werk van de NBB. De organisatie wil dan ook
zo snel mogelijk die broodnodige vergunning
krijgen. Niet iedereen kan zomaar een bank
oprichten. En gelukkig maar. Maar daarvoor
heeft NewB wel (veel) meer geld nodig. Dus
werden onlangs verse middelen opgehaald.
Per persoon kan nu tot 1.000 euro aan aan-
delen worden onderschreven. Tot dan kon-
den particulieren maximaal zes aandelen van
20 euro kopen, 120 euro dus. Voor organisa-
ties werd de grens opgetrokken tot 5.000 euro.
Een buitengewone algemene vergadering van
aandeelhouders zette het licht op groen om op
die manier voor maximaal 3,5 miljoen euro aan
vers geld op te halen. Het lijkt veel, maar voor
Europese banken is dat echt peanuts.
Cruciaal
NewB noemt 2015 een sleuteljaar. De
komende maanden worden cruciaal voor de
nieuwe coöperatieve bank NewB, lezen we in
het weekblad Trends. Voldoende kapitaal ver-
werven, vormt dé ultieme uitdaging voor de
bank. ‘We hebben 60 miljoen euro kapitaal
nodig om de bank waarvan we dromen op te
starten’, geeft CEO Dirk Coeckelbergh - BACOB
(1993-2001), DVV Verzekeringen (2001-2004)
en Landbouwkrediet (2005-2013) - in Trends
toe. Buitenstaanders menen echter dat 100
miljoen euro kapitaal het werkelijke mini-
mum is om kans op succes te maken als star-
tende spaarbank, schreef Trends. De ambi-
tieuze Coeckelbergh spreekt dat niet tegen:
‘Daar hopen we na één of twee jaar activi-
teit te staan.’
Op de site van de KULeuven, de alma mater
van Coeckelbergh, lezen we dit: ‘Omdat dat
(kapitaal) nog niet is gevonden en ze NewB’s
plannen “te optimistisch” vinden, aarzelen de
autoriteiten over dit project. ‘De overheid is
voorzichtiger geworden sinds de crisis. Als
nieuwkomer delen we in de klappen die vol-
gen uit de getrokken lessen, maar dat begrijpen
we. Trouwens: het in België beschikbare spaar-
geld wordt geschat op 500 miljard euro en wij
zoeken máár 40 à 80 miljoen euro.”’
Geld verbranden
Ook Dirk Barrez gelooft erin. Op apache.be:
‘Uiteindelijk kan geen enkele macht de kracht
en de wil van een georganiseerde samenle-
ving weerstaan. Wie verandering beoogt, moet
dus vooral de samenleving of de mensen “uit-
dagen”, niet zozeer de machtsstructuren of
machthebbers.’
Maar de situatie bij NewB is volgens de
media onmogelijk gunstig te noemen. Het
overgedragen verlies bedroeg eind 2013 ruim
een miljoen euro. De cijfers over 2014 zijn nog
niet beschikbaar, maar het kan niet anders dat
in 2014 eveneens verlies werd gemaakt. Er zijn
immers nog geen inkomsten. Maar NewB heeft
volgens de pers al 2,8 miljoen euro verbrand
of opgebruikt.
Te weinig nieuwe coöperanten
Veertig van die zestig miljoen euro moet
komen van particuliere aandeelhouders. Aan-
gezien deze categorie niet bereid is grote
bedragen neer te tellen, is het enkel moge-
lijk indien het aantal coöperanten aangroeit
tot ongeveer 125.000, onthullen documen-
ten van NewB. Daar knelt volgens Trends het
schoentje. De lopende kapitaaloperatie wordt
vooral gedragen door de bestaande coöpe-
ranten. Hun aantal blijft schommelen tussen
48.000 en 50.000. Er komen amper nieuwe
aandeelhouders bij. Volgens de website van
NewB zijn er begin maart exact 48.385 coöpe-
ranten. Sinds eind 2014 werd er (nauwelijks)
1,6 miljoen euro opgehaald.
‘Vorig jaar (2014) zijn er 5.000 nieuwe coö-
peranten bij gekomen’, merkt Coeckelbergh
op in Trends. ‘Dat is verre van slecht voor een
bank zonder financiële diensten. Ik ga ervan
uit dat een succesvolle lancering van één of
meer financiële producten het aantal coöpe-
ranten flink zal doen stijgen. Als mensen con-
crete producten met een bedrijfseconomisch
rendement zien, zal hun interesse toenemen.’
Risico
Mensen die geld steken in NewB, worden
aandeelhouder. Als de bank wordt opgericht,
ben je als coöperant automatisch aandeel-
houder van die nieuwe coöperatieve bank.
Elk NewB-aandeel zal dan een aandeel zijn in
die bank. Op de website staat een duidelijke
verwittiging: ‘Uiteraard houden aandelen een
risico in! Als NewB er niet in slaagt om een
banklicentie te verwerven of duurzame finan-
ciële producten succesvol aan te bieden aan
haar leden, dan riskeer je je geïnvesteerde geld
geheel of gedeeltelijk te verliezen.’
Eerste echte product
De coöperatieve bank wil in april haar eer-
ste concrete financiële service op de markt
brengen: een soort bankkaart met een sterke
ethische inslag die aan de coöperanten wordt
aangeboden en NewB zijn eerste operationele
inkomsten moet opleveren. ‘De kaart moet ons
toelaten onze meerwaarde te bewijzen.’
Daarnaast wil NewB nog voor de zomer het
project starten om het kapitaal van de parti-
culiere coöperanten te verhogen tot 40 mil-
joen euro. De overige 20 miljoen euro meent
NewB te vinden bij nieuwe financiële partners
of institutionele investeerders. Misschien kun-
nen ze aankloppen bij Coucke? Als alles vol-
gens plan loopt, wil NewB de volgende tijdsta-
bel volgen: de aanvraag van een banklicentie
in 2015, het verkrijgen van die licentie in 2016
en het opstarten van de bank in 2017.
Nog een bank
Dat de mensen van NewB vinden dat er
plaats is voor een nieuwe bank, gaat regel-
recht in tegen de strategie van de Nationale
Bank van België. ‘Er zijn vandaag gewoon te
veel banken in België’, heeft Luc Coene, gou-
verneur van de Nationale Bank, al meermaals
gezegd. Voor kleinere instellingen wordt het,
door de wildgroei aan wetten, regels en ver-
plichtingen, bovendien almaar moeilijker op
eigen kracht voort te gaan. Een minimum aan
schaalgrootte is vereist, en dat minimum wordt
volgens Trends steeds groter.
Crelan
Sinds haar lancering heeft NewB al veel mar-
ketingcampagnes van andere banken geïnspi-
reerd. Crelan ging zelfs een stap verder. Ze
verkondigt wat NewB wil zijn: een Belgische
coöperatieve bank. CEO Luc Versele verklaart:
“NewB-coöperanten zijn bij ons van harte wel-
kom!”
NewB-topman Bernard Bayot (op Linke-
dIn omschrijft Bayot zich als ‘président chez
NewB’) ziet het zo: ‘We zijn fier als model te
worden gezien door een bank die tot de Bel-
gische top 10 behoort. We hebben bewonde-
ring voor de taak die Crelan wil oppakken: gelij-
ken op NewB.’
Op fairfin.be is Bayot toch eerder sceptisch:
‘Als Crelan haar model wil veranderen en zich
daarvoor wil inspireren op de waarden en de
praktijk van NewB zijn we graag bereid daar-
bij te helpen. Als de verklaringen van de CEO
gewoon bedoeld zijn om coöperanten te mis-
De lange aanloop naar de NewB ‘bank’
leiden die zich in het NewB-project engageer-
den, als ze erop neerkomen dat ze appels voor
citroenen krijgen voorgeschoteld, dan is dat
niet alleen onhandig maar getuigen ze ook van
weinig respect voor de burgerbeweging die
ons project heeft opgezet. Het zal onze coö-
peranten versterken in hun vastberadenheid
om verder te werken aan de NewB die zij voor
ogen hebben.’
Eerder denktank dan bank
Op de website van NewB zien we enkele
interessante vragen die aan de coöperanten
gesteld worden. Het Nederlands is wel scha-
bouwelijk. ‘Zal jou (sic) spaargeld bijvb (sic)
mogen gebruikt worden om luxueuse (sic) vil-
las (sic) te financieren, of woningen in overstro-
mingsgebied.’ Het toont aan dat NewB eerder
een alternatieve of linkse denktank is dan een
bank in wording.
Lang proces
Begin 2015 staat NewB nog niet erg ver. Het
is logisch dat de Nationale Bank van België en
de Europese Centrale Bank niet echt staan te
springen om deze nieuwe speler toe te laten.
De rit naar de oprichting van NewB is al bijna
zeven jaar bezig.
Half maart 2008, nog ruim voor de financi-
ele crisis in ons land echt losbarstte, schreef
Barrez in PALA.be en ook in de krant De Stan-
daard de opinie ‘Andere banken graag’, met
daarin de vraag: ‘Waar zijn onze coöperatieve
en overheidsbanken?’ Er kwamen volgens Bar-
rez ‘nogal wat reacties’ op.
Dat pleidooi voor nieuwe coöperatieve en
overheidsbanken hernam hij met meer kracht
in het boek Van eiland tot wereld. Appèl voor
een menselijke samenleving, dat in septem-
ber 2008 verscheen. Na een voordracht ‘Van
eiland tot wereld’ op 4 februari 2009 in Leu-
ven, met een opvallend pleidooi voor nieuwe
coöperatieve en overheidsbanken, volgt er op
café nog een lang gesprek. ‘Daarin vind ik me
met GH die vurig van oordeel is dat we uit onze
pijp moeten komen om dat idee ook echt te
gaan realiseren’, noteert Barrez.
Kleine slaagkans
Ondanks het enthousiasme van de oprich-
ters van NewB, is de kans dat NewB over enkele
jaren een volwaardige en autonome bank in
ons land is, eerder klein. Wellicht zal men bin-
nenkort de handdoek in de ring moeten gooien
en een partner zoals Triodos zoeken. Zelfs als
de ECB een banklicentie geeft, is het pleit niet
gewonnen. Integendeel. Dan begint het pas
echt. Bankieren is immers een stiel en het leer-
geld dat NewB zal moeten betalen, zal erg
hoog zijn. De eerste serieuze test komt er bin-
nenkort, met de NewB-kaart. ‘Veel kunnen we
over het eerste product nog niet kwijt’, lezen
we op de website van NewB. ‘De concurrentie
leest allicht mee. Het eerste product zal con-
crete inhoud geven aan de NewB waarden:
voordelig, overal, kaart, samen, hoog ethisch
gehalte, een Belgische primeur…’ Rond Pasen
dit jaar is het volgens NewB zover. Benieuwd
of het geen vijgen na Pasen zullen zijn.
THIERRY DEBELS
Pensioengelden worden verlaagd.
Ouderlingen zijn de wanhoop nabij
Op 17 april 1975 reden de Rode Khmer
in ellenlange kolonnes de Cambodjaanse
hoofdstad Phnom Penh binnen. Het door de
VS gesteunde regime van Lon Nol was net in
elkaar gestuikt en de oorlogsmoeë bevolking
begroette de maoïstische ‘bevrijders’ langs
de kant van de weg. Nog diezelfde dag begon
een massaslachting, die pas vier jaar later zou
stoppen toen Vietnam het land binnenviel, een
communistische marionettenregering instal-
leerde en de Rode Khmer naar de jungle ver-
dreef. In die vier jaar vonden tussen 1,3 en 2
miljoen mensen de dood, bijna een kwart van
de Cambodjaanse bevolking.
Bepaalde bevolkingsgroepen – intellec-
tuelen, religieuzen, etnische minderheden,
politieke tegenstanders – werden in koelen
bloede vermoord, meestal na gruwelijke fol-
teringen. Maar de meeste slachtoffers vielen
door onmenselijke slavenarbeid op het plat-
teland. Rode Khmer-leider Pol Pot en de zij-
nen wilden immers de totale gelijkheid creë-
ren in dat land: iedereen moest boer worden.
In een waanzinnige orgie van geweld werden
alle steden volledig ontruimd en de stadsbe-
volking werd gedwongen om op het land te
werken. Die velden werden het graf van hon-
derdduizenden mensen: “the killing fields”.
De moordenaars werden na de Vietnamese
machtsovername veelal met rust gelaten. Pas
in 2010 werden twee leiders tot levenslang
veroordeeld, door een VN-tribunaal. Pol Pot
was dan al overleden, in de jungle. Cambodja
is de gruwel die veertig jaar geleden begon
nog altijd niet te boven gekomen, ook eco-
nomisch niet. Het huidige regime verhindert
dat Cambodja volledig met de Khmer-episode
in het reine komt. Premier Hun Sen, al sinds
1985 aan de macht, was zelf actief bij de Rode
Khmer, tot hij in 1977 de wijk nam naar Viet-
nam. De herdenkingen die nu plaatsvinden,
verlopen eerder in mineur. Veel Cambodjanen
willen wel hoopvol naar de toekomst blikken,
maar het verleden ligt nog altijd als een ver-
stikkende deken over het land. Misschien zal
het over tien jaar anders zijn. Heel misschien.
“KILLING FIELDS”