Stress nhiệt trên heo và biện pháp phòng tránh

STRESS NHIỆT
TRONG CHĂN NUÔI HEO CÔNG NGHIỆP
VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRÁNH
MINH, NGUYEN VAN - DVM
Animal Health Manager
0975.515.383
Hotline tư vấn: 0383.515.383Đào tạo và tư vấn kỹ thuật – Vet24h

STRESS NHIỆT LÀ GÌ?
 Stress nhiệt là hệ quả của mối tương quan giữa nhiệt độ và độ ẩm cao, thường được gọi
là chỉ số nhiệt - ẩm hoặc chỉ số stress nhiệt trên (THI - Temperature Humidity Index)
 Vùng nhiệt trung tính cho heo có thể dao động từ 18°C đến 24°C, phụ thuộc vào kích
thước vật nuôi, tình trạng sinh lý, chuyển động không khí và loại sàn chuồng

STRESS NHIỆT LÀ GÌ?
Stress nhiệt trên heo
 Heo, đặc biệt là heo siêu thịt rất nhạy cảm
với sự thay đổi nhiệt độ, cơ thể không có
tuyến mồ hôi  thoát nhiệt khó khăn
 Mặt khác do bị nuôi nhốt trong điều kiện
chăn nuôi công nghiệp thông thoáng
kém, thời tiết oi bức làm cho khả năng tự
điều hòa thân nhiệt của heo bị hạn chế.
 Khi nhiệt độ môi trường tăng quá cao
vượt quá khả năng điều hòa của heo dẫn
đến stress nhiệt.

NGUYÊN NHÂN GÂY STRESS NHIỆT?
CHUỒNG QUÁ NÓNG, THÔNG THOÁNG KÉM
THỜI TIẾT QUÁ OI BỨC

CƠ CHẾ GÂY STRESS NHIỆT NHƯ THẾ NÀO?
Để tự làm mát, heo chuyển hướng dòng máu đi
từ nội tạng đến da. Đồng thời, các mạch máu
trong cơ thể phải co lại để duy trì huyết áp.
Khu vực chính của sự co mạch là ruột. Mạch
máu co trong đường ruột làm giảm dòng chảy
của oxy đến các tế bào hấp thụ đường ruột.
Những tế bào này có trách nhiệm giữ các độc
tố bên trong ruột tránh xa khỏi dòng máu.
Hậu quả của sự co mạch là các tế bào hấp thụ
đường ruột bị thiếu oxy và chết; tạo điều kiện
cho các độc tố như chui vào dòng máu gây ra
chứng nhiễm độc huyết – endotoxemia.

CƠ CHẾ GÂY STRESS NHIỆT NHƯ THẾ NÀO?
 Về mặt sinh lý, các tế bào hấp
thụ đường ruột tăng tính
thẩm thấu – hội chứng rò rỉ
ruột.
 Stress nhiệt cũng gây ảnh
hưởng lớn đến sự trao đổi
chất.
 Ví dụ, giảm lượng ăn vào - ở
cả heo cho ăn theo cặp hoặc
heo bị stress nhiệt - kết quả
trọng lượng cơ thể giảm.

ẢNH HƯỞNG CỦA STRESS NHIỆT ĐỐI VỚI CÁC NHÓM HEO
Ảnh hưởng đến tiêu
hoá, sinh trưởng

a. Đối với heo thịt, vỗ béo
Dấu hiệu dễ thấy nhất là heo thở hổn hển, toàn thân ửng đỏ, giảm ăn- bỏ ăn, tăng cường
uống nước và bài tiết nước tiểu, lờ đờ, run cơ.
Nhiệt độ chuồng Nhiệt độ cơ thể (oC) Tần số hô hấp (lần/phút)
32oC 39.6 97
21oC 39 36
Stress nhiệt không những làm cho heo suy kiệt mà còn ảnh hưởng rất lớn đến khả năng
sinh sản, khả năng sản suất của đàn heo.

Hình 1: Mỗi tương quan giữa nhiệt độ, độ ẩm trong stress nhiệt (chỉ số THI)

Điểm cảnh báo Biểu hiện lâm sàng Tần số hô hấp
Không Stress nhiệt
(No heat stress)
Heo khoẻ mạnh bình thường,
da hồng hào
Bình thường
Báo động stress nhiệt
(Heat stress alert)
Ăn kém, giãn các mạch quản
dưới da, hơi ửng đỏ
35 – 40 lần/phút
Stres nhiệt nguy hiểm
(Heat stress danger)
Giảm ăn rõ rệt, da đỏ ửng,
thở dốc
80 – 100 lần/phút
Stress nhiệt nguy cấp
(Heat stress emergency)
Bỏ ăn hoàn toàn, thở hổn
hển, chết sau vài tiếng.
120.- 160 lần/phút

b. Ảnh hướng của stress nhiệt đối với nái hậu bị và nái sau cai sữa chờ phối
 Stress nhiệt làm heo chậm động dục, biểu hiện động dục không rõ ràng, thời gian động
dục ngắn, không đồng đều ở các cá thể
 Đối với heo nái nái trong giai đoạn phối giống
• Heo không đạt hưng phấn cao trong khi phối giống, thời gian phối giống ngắn
• Số lượng trứng rụng ít.
• Nhiệt độ bên trong cơ thể heo nái quá cao có thể dẫn đến làm chết tinh trùng và
trứng cũng như hợp tủ đã được thụ tinh làm cho số con sinh ra thấp, heo sơ sinh có
trong lượng thấp, nhỏ.

c. Đối với heo nái mang thai
 Stress nhiệt gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới quá trình phát triển của thai và
gây lốc, xảy thai tuỳ thuộc vào giai đoạn phát triển của bào thai.
Gây lốc, chết hợp tử,
heo có thể động dục
trở lại hoặc động
dụng ngầm
Gây chết thai, thai gỗ.
Không động dục lại
do đó khó phát hiện
Gây chết thai, đẻ non, tỉ lệ
con chết cao. Heo nái sức
khỏe kém do đó thời gian đẻ
kéo dài, dễ bị sốt và cảm
nhiễm các loại bệnh qua
đường sinh dục

 Stress nhiệt gây ảnh
hưởng nghiêm
trọng tới quá trình
phát triển của thai
và gây lốc, xảy thai
tuỳ thuộc vào giai
đoạn phát triển của
bào thai.
 THAI XẢY TƯƠI,
ĐỒNG MÀU

d. Đối với heo nái nuôi con
 Stress nhiệt ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt
động của tuyến vú làm ảnh hưởng tới số
lượng và chất lượng sữa, gia tăng hội chứng
MMA trên nái.
 Sữa đầu tiết ra với số lượng ít, chất lượng
sữa giảm ảnh hưởng tới sức đề kháng của
heo con
 Sau khi sinh là giai đoạn tăng khẩu phần ăn
cho heo mẹ, gặp stress nhiệt, heo mẹ lười ăn
làm cho sản lượng sữa nuôi heo con giảm.

d. Đối với heo nái nuôi con (tt)
 Số lượng và hất lượng sữa tiết ra kém, nhanh chua do đó đàn con tăng trọng kém, sức
kháng bệnh kém: dễ bị tiêu chảy, kế phát nhiều bệnh khác
 Heo nái bồn chồn, khó chịu hay cắn con và đè chết con. Heo mẹ hay nằm sấp bụng để
dấu vú, không cho con bú.

e. Đối với heo nọc
 Heo nọc là đối tượng sản nhiệt cao nên cần được nuôi dưỡng trong điều kiện chuồng trại
thoáng và mát mẻ. Khi xảy ra stress nhiệt sẽ gây ra những ảnh hưởng lớn đến khả năng
làm việc và chất lượng tinh dịch
 Stress nhiệt làm cho số lượng cũng như chất lượng tinh dịch giảm, đồng thời heo nọc
giảm hưng phấn và lười phối giống.

e. Đối với heo nọc (tt)
 Với những heo nọc phối giống bằng cách nhảy trực
tiếp, stress nhiệt làm giảm tính hăng của heo nọc,
giảm thời gian phối giống do đó hiệu quản phối
giống không cao.
 Nếu heo nọc bị stress nhiệt trong thời gian dài thì khả
năng sinh dục của heo nọc mới hồi phục hoàn toàn
cần thời gian rất dài sau khi nhiệt độ trở lại bình
thường
 Nhiệt độ tốt nhất để heo nọc hoạt động là 21 độ C,
mức nhiệt độ để heo hoạt động bình thường là nhỏ
hơn 29 độ C.

GIẢI PHÁP PHÒNG CHỐNG STRESS NHIỆT
1. Giải pháp dài hạn
 Chọn nơi thoáng mát, cao ráo để xây
dựng chuồng trại.
 Xây chuồng theo hướng Đông - Tây
dọc theo chiều dài của chuồng.
 Đảm bảo độ thông thoáng của chuồng.
 Khoảng cách giữa các dãy chuồng
nuôi: 10-12m
 Xây dựng hành lang trong chuồng nuôi
rộng tối thiểu 1,5m

1. Giải pháp dài hạn (tt)
 Có trang bị các hệ thống điều hòa nhiệt độ trong chuồng như hệ thống phun sương, phun
mưa, hoặc tốt nhất là xây chuồng kín với hệ thống làm lạnh.
 Chủ động điều khiển nhiệt độ trong chuồng nuôi, tránh hiện tượng chênh lệch nhiệt độ
quá cao trong chuồng tại các thời điểm trong ngày (ngày, đêm).
Hệ thống dàn mát – quạt hút Hệ thống phun sương

1. Giải pháp dài hạn (tt)
 Tránh việc để ánh nắng chiếu trực tiếp vào mặt của heo nái bằng cách bố trí hướng
chuồng cũng như trồng các loại cây lâu năm, tán rộng trong trại
 Cung cấp nước đầy đủ, tạo điều kiện cho heo tự điều hòa thân nhiệt một cách tốt nhất.
Kiểm tra lượng nước và tốc độ dòng chảy hằng ngày
Nái mang thai Nái đẻ Heo 30 – 70 kg Heo > 70kg
Núm tự động
(lít/phút)
2 lít/ phút 2.5 lít/ phút 1 lít/ phút 1.5 lít/ phút
Uống tự do
( lít/con/ngày)
15 - 25 25 - 45 10 - 15 15 - 20

2. Một số giải pháp can thiệp mùa nóng
a. Nước và điện giải
 Đảm bảo luôn đủ nguồn nước sạch, mát cho heo mọi lúc. Bơm nước lên bể 3 lần 1 ngày,
tránh nước phơi nắng cả ngày  nước nóng heo không uống nước  khát – stress
nhiệt.
 Tăng số máng ăn, máng uống trong chuồng sao cho heo không phải mất quá nhiều công
sức hay chen chúc để ăn.
 Hệ thống núm uống nước phải đảm bảo không quá ít so với số lượng heo trong ô
chuồng và phải luôn hoạt động tốt (như bảng trên). Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về việc
đó, nên cung cấp nước bổ sung trong máng để dự phòng.
 Cung cấp điện giải và VTM C hàng ngày vào nước cho heo uống: Sử dụng điện giải,
VTM C hoặc glucoKC. Pha theo đúng liều hướng dẫn

Bảng nhu cầu sử dụng nước trong điều kiện nhiệt độ bình thường của các đối tượng heo
Loại heo Nhu cầu nước (lít/con/ngày)
Heo thịt theo giai đoạn sinh trưởng (tuần
tuổi)
7 - 15 3,5
15 - 20 6
20 - 25 7,5
> 25 8
Heo nái chửa
Chửa 3 tháng đầu 10 - 15
Chửa giai đoạn cuối 20 - 25
Heo nái đang nuôi con
5 - 7 con 20 - 25
8 - 10 con 22 - 27
11 - 14 con 28 - 35
Heo đực giống 20 - 25
a. Nước và điện giải (tt)

Số lượng núm/máng uống cần thiết
Hệ thống Yêu cầu tối thiểu
Núm uống (ăn hạn chế) 1 cái cho 10 heo
Núm uống (ăn tự do) 1 cái cho 15 heo
Máng uống (ăn hạn chế) 1 cái cho 20 heo
Máng uống (ăn tự do) 1 cái cho 30 heo
Kích thước máng uống 30 cm/25 heo

Chiều cao núm uống cho heo
Khối lượng
heo (kg)
Chiều
cao(cm)
Chiều cao
(inch)
7 – 8 25 – 35 10 – 14
19 – 35 35 – 45 14 – 18
35 – 60 50 – 60 20 – 24
60 – 95 60 – 75 24 – 30
Nái hậu bị 75 30
Nái, đực 80 - 85 32 - 38

b. Nhiệt độ và độ ẩm.
 Nhiệt độ chuồng nuôi luôn đảm bảo từ 22- 25ºC; ẩm độ < 75%.
 Hạn chế tối thiểu sự dao động nhiệt độ trong chuồng nuôi: dùng nhiệt kế và ẩm kế để
trong chuồng để theo dõi. Nếu nhiệt độ tăng cao hơn 25ºC thì có thể phun nước lên mái,
phun ở dàn mát…còn nếu ẩm độ xuống thấp quá thì có thể bố trí các vòi phun sương
trong chuồng.
 Bật dàn mát ngay từ 6h30 sáng sớm đến 19h hàng ngày giúp làm mát không khí, tránh
tích nhiệt ở trần và các dụng cụ.
 Bật quạt từ 4 – 6 quạt tuỳ nhiệt độ môi trường để điều chỉnh và đảm bảo nhiệt độ trung
bình chuồng nuôi đạt từ tối thiểu 22 – 25 độ.
 Ban đêm đảm bảo duy trì từ 3 – 4 quạt tuỳ điều kiện thời tiết.

Thông gió chéo Thông gió cạnh Thông gió dọc
Thông gió đường hầm Thông gió kết hợp Thông gió mở rộng đầu hồi
CÁC HỆ THỐNG THÔNG GIÓ CHUỒNG NUÔI

Bố trí cửa kính màu xanh dịu mátBố trí lưới đen che dàn mát, tránh ánh nắng

c. Điều tiết khẩu khần ăn
 Cho heo ăn tự do hoặc ăn nhiều bữa trong ngày, chú ý tăng khẩu phần ăn vào sáng sớm,
chiều mát và đảm bảo thắp điện sáng đến 22h để heo hoạt động và ăn uống.
 Bổ sung vào khẩu phần ăn men tiêu hoá để heo ăn ngon hơn và hỗ trợ tiêu hoá thức ăn
1 máng
40 – 60 heo
30, 50, 80kg

c. Sử dụng thuốc cho heo mùa nóng.
 Đối với heo nái đẻ
• Tiêm sắt cho nái trước đẻ 5 ngày, Liều lượng: 5 - 7ml/nái, tiêm vào buổi sáng trước ăn
30’, ngày chửa thứ 113 đề phòng thiếu máu gây khó thở khi stress nhiệt.
• Đẻ xong sau 12 – 24 tiêm Cloprostenol hoặc Vinaprost để tránh viêm.
• Với Oxytoxin: Chỉ dùng thuốc khi:
• Cổ tử cung mở hoàn toàn: đẻ ít nhất 1con:
• Tư thế - chiều - hướng của thai thuận:
• Khoảng cách giữa 2 con >45’:
• Không tiêm quá 2 liều/lần đẻ

c. Sử dụng thuốc cho heo mùa nóng (tt).
 Nái nuôi con, sắp cai sữa:
• Sử dụng PG-600. Tiêm vào buổi chiều ngày cai sữa, tác dụng kích thích động dục trở lại
nhanh và mạnh hơn, tránh sữa về gây sốt sữa, viêm vú
• Nếu heo mẹ quá nóng, ta có thể dùng nước lạnh làm ướt cổ cho heo nhưng tuyệt đối
không làm ướt heo con.
 Tiêm phòng đầy đủ: vaccine dịch tả, suyễn heo, PRRS, circo, FMD, APP, KST…
 Trộn kháng sinh dự phòng: Mùa nóng tỷ lệ nhiễm các bệnh kế phát trên heo rất cao
nên chúng ta có thể sử dụng kháng sinh trộn để phòng (dựa vào dịch tễ của trang trại và
kết quả kháng sinh đồ của trại)

c. Sử dụng thuốc cho heo mùa nóng (tt).
 Nếu heo có biểu hiện sốt và thở gấp tỷ lệ > 30% đàn, pha hạ sốt vào nước cho heo uống.
 Không dùng các thuốc hạ sốt, giảm đau: Anagin, Dexamethosone cho nái
 Theo dõi hằng ngày để phát hiện sớm gia súc ốm, tiến hành cách ly điều trị xử lý kịp
thời tránh lây lan ra toàn đàn.
 Trong đợt nắng nóng: bổ sung vitamin và chất dinh dưỡng → tránh để heo thiếu chất,
giảm cân, mệt mỏi.
 Bổ sung muối ăn, điện giải, B-complex giàu vitamin C (Cevimix) vào trong thức ăn để
giải nhiệt.

TRUNG TÂM ĐÀO TẠO VÀ TƯ VẤN VET24
Hotline: 0383.515383 Email: vet24h.vn@gmail.com

Stress nhiệt trên heo và biện pháp phòng tránh

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Stress nhiệt trên heo và biện pháp phòng tránh

Similar to Stress nhiệt trên heo và biện pháp phòng tránh (20)

More from Minh Nguyen

More from Minh Nguyen (14)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Stress nhiệt trên heo và biện pháp phòng tránh

Editor's Notes