Ky matërial është realizuar nëpërmjet shumë burimeve të informacionit ku të dhënat u interferuan për të verifikuar saktësinë. Raporti i statistikave ka kaluar në etapat e (a) vrojtimit statistikor, (b) përmbledhjes dhe grupimis të të dhënave dhe (c) përpunimit dhe analizës. Burimi kryesor i përket të dhënave të Buletinit Fiskal të Ministrisë së Financave dhe Programeve Ekonomike dhe Fiskale të qeverive të 17 viteve. Burime të tjera të përdorura janë dokumente nga Instituti i Statistikave, Raportet Vjetore të Bankës së Shqipërisë, Tatimet, Doganat dhe institucione të tjera qendrore, institute dhe organizata vendore dhe të huaja.

1. Law. Fiscal. Transparency
1
AL-Tax Center
Dokumente Fiskale,
Nr. 2013/03/17
www.al-tax.org
altax@constultant.com
Datë 15.03.2013
Tiranë, Shqipëri
Analiza e treguesve buxhetorë për
periudhën 1996 - 2012
Paraqitje e të dhënave statistikore fiskale të të dhënave buxhetore dhe
komente të peshës, strukturës dhe efektit të tyre sipas rëndësisë dhe nivelit
të qeverisjes
PËRMBLEDHJE
Qendra AL-Tax (Albanian Taxation Association) prezanton këtë matërial statistikor, me informacionin e
përmbledhur për 17 vite. Të dhënat dhe komentet vlejnë për studiues dhe ekspertë të ekonomisë dhe
financave publike për të parë krahasimin e statistikave nëpër vite.
Qëllimi i prezantimit të këtij matëriali ndihmon që të krijohet një perceptim sa më i qartë mbi sistemin
fiskal dhe të mundësojë informacion të përpunuar për analiza studimore të sistemit dhe në ndihmë të
propozimeve për ndërhyrje konkrete, legjislative për të përmirësuar sistemin.
Ky dokument është përgatitur nga ekspertët e AL-TAX, në serinë e përmbledhjeve tematike, me synimin
që të kthehet në një burim diskutimi për gjithë ata që interesohen, ose kanë lidhje të pandashme me
tatimet në zbatimin e praktikave të tyre. Autorësia është e ©AL-TAX dhe nga cdonjëri që do të përdorë
këtë matërial, kërkohet të shënojë autorësinë si referencë në materialet që do të përdorë.
Dokumenti gjendet te faqja në internet www.al-tax.org/library
Nëse keni kërkesa dhe pyetje dërgojini te altax@consultant.com

2. Law. Fiscal. Transparency
2
Analiza e treguesve buxhetorë për
periudhën 1996 - 2012
Paraqitje e të dhënave statistikore fiskale të të dhënave buxhetore dhe
komente të peshës, strukturës dhe efektit të tyre sipas rëndësisë dhe nivelit
të qeverisjes
Pregatitur dhe shpërndarë
nga AL-Tax
Përshkrim i përgjithshëm
Ky matërial është realizuar nëpërmjet shumë burimeve të informacionit ku të dhënat u interferuan
për të verifikuar saktësinë. Raporti i statistikave ka kaluar në etapat e (a) vrojtimit statistikor, (b)
përmbledhjes dhe grupimis të të dhënave dhe (c) përpunimit dhe analizës.
Burimi kryesor i përket të dhënave të Buletinit Fiskal të Ministrisë së Financave dhe Programeve
Ekonomike dhe Fiskale të qeverive të 17 viteve. Burime të tjera të përdorura janë dokumente nga
Instituti i Statistikave, Raportet Vjetore të Bankës së Shqipërisë, Tatimet, Doganat dhe institucione të
tjera qendrore, institute dhe organizata vendore dhe të huaja.
Janë të mirëpritura mendimet dhe komentet nga ekspertë financash publike, studiuesë dhe stafe
akademikë, apo palë të interesuara për të arritur në vlerësimin më të saktë të mundshëm bazuar në
metodologjinë tipike dhe të dhënat korrekte. Raporti studimor është ndarë në tre pjesë. Për
komente mbi raportin, ju mund të kontaktoni altax@consultant.com .
Fjalëkyç: raporte tatimore, taksat e punes, taksat e kapitalit, produktivitet fiskal, shqiperi, europe, ballkan,
tatime, taksa, TVSH, te ardhura buxhetore, shpenzime publike, kosto administrimi publik

3. Law. Fiscal. Transparency
3
PËRMBAJTJA
Parathënie Faqe 4
1.
1.1
Të ardhurat buxhetore
Treguesit buxhetorë në Shqipëri, 1996 – 2012 dhe Prodhimi i Brendshëm
Faqe 6
Faqe 6
1.2 Të ardhurat nga tatimet dhe doganat Faqe 7
1.3 Rritja ekonomike dhe krahasimi me të ardhurat buxhetore Faqe 9
1.4 Raporti i të ardhurave buxhetore dhe nënkategorive ndaj PBB Faqe 10
2.
2.1.
Shpenzimet publike (buxhetore)
Shpenzimet publike sipas destinacionit
Faqe 11
Faqe 11
2.2. Kostua e administrimit publik Faqe 12
2.3. Pesha e shpenzimeve publike në PBB Faqe 13
2.4 Raporti i shpenzimeve publike me të ardhurat publike Faqe 15
3.
3.1.
Performanca e bazave fiskale
Performanca e të ardhurave buxhetore, sipas bazës fiskale
Faqe 18
Faqe 18
3.2. Struktura e të ardhurave nga tatimet dhe doganat dhe tendenca Faqe 19
3.3. Pesha e tatimeve sipas bazës në PBB Faqe 21
Konkluzione Faqe 22
Shtojca Faqe 25

4. Law. Fiscal. Transparency
4
Parathënie
Politikat fiskale dhe administrimi fiskal mund të vlerësohen si një kombinim i pjesëve për të plotësuar
të tërën. Administrimi i detyrimeve tatimore, i ndërtuar mbi kolonat e procedurave dhe rregullave
nëpërmjet organizimit funksional ka tentuar në 10 vitet e fundit të afrohet me parimet e një
administrimi të mirë dhe në përgjigje të kërkesave të tatimpaguesve. Me kalimin e viteve,
administrimi tatimor është më pak ndërhyrës në vendimarrjen e biznesit. Bizneset dhe individët kanë
zhvilluar aktivitetet në mënyrë më të pavarur dhe më të pangacmuar nga vendimet e administratës.
Tatimet mund të grupohen në mënyra të ndryshme, por kryesisht ato ndahen sipas:
- bazës tatimore (tatime direkte, tatime indirekte);
- nivelit të administrimit, të cilës i përket tatimi (tatime qendrore, tatime lokale);
- shtresave të popullsisë që preken më shumë (tatime progressive, regresive, proporcionale)
Politikat e mbledhjes së të ardhurave të buxhetit mbështeten mbi nivelet e administrimit në:
- nivel qendror me dy agjensitë kryesore që janë: administrata tatimore qendrore dhe
administrata doganore;
- nivel lokal me rrjetin e administratave tatimore vendore.
- Nivel qendror: Instituti i Sigurimeve Shoqërore (ISSH) dhe Instituti i Sigurimeve të Kujdesit
Shëndetësor (ISKSH).
Administrimi tatimor në Shqipëri i është besuar Administratës Tatimore Qendrore dhe Administratës
Tatimore Vendore. Administrata Tatimore Qendrore është institucion qendror dhe është në varësi
të Ministrisë së Financave. Administrata Tatimore Vendore është një bashkësi administratash lokale
të pavarura nga njera-tjetra. Varësia e secilës njësi administrate tatimore vendore është nga
drejtuesi përkatës i njësisë së pushtetit vendor (Bashki apo Komunë), sipas ndarjes administrative.
Shërbimi Doganor Shqiptar është një institucion publik transparent, efektiv dhe i besueshëm, i
orientuar drejt eksperiencës më të mirë të doganave të vendeve të BE-së, i cili garanton të ardhurat
duke mbrojtur shoqërinë dhe ekonominë nga dëmtimet nga trafiku i paligjshëm ndërkombëtar dhe
krijimi i kushteve favorizuese për zhvillimin e biznesit.
ISSH dhe ISKSH mbledhin 10 % të të ardhurave gjithsej nga kontributet vullnetare dhe të detyruara
për sigurimin e jetës dhe shëndetit, si dhe kontributet për bujqit në sektorin bujqësor.

5. Law. Fiscal. Transparency
5
Sqarime termash
1 Tatimet mbi punën Janë përmbledhur tatimi mbi pagat dhe kontributet e sigurimeve shoqërore
dhe shëndetësore
2 Tatimet mbi
kapitalin
Janë përmbledhur tatimi mbi fitimin, diferenca e TAP (pa tatimin mbi
pagën), tatimi mbi lojrat e fatit dhe tatimi mbi biznesin e vogël
3 Tatimet mbi
konsumin
Janë përmbledhur tatimi mbi vlerën e shtuar, akciza dhe taksat doganore.
4 Taksat lokale Janë përmbledhur taksat lokale, taksa mbi pasurinë
5 Taksat nacionale Janë përmbledhur taksat nacionale, taksa e qarkullimit rrugor (2002 - 2011)
dhe taksa e solidaritetit (1998 – 2008)
6 Kostua e
administrimit
Është raporti midis shpenzimeve operative dhe administrative me të
ardhurat buxhetore
7 PBB Prodhim i Brendshëm Bruto
8 ATQ Administratë tatimore qendrore
9 DPD Drejtoria e Përgjithshme e Doganave
10 TVSH Tatimi mbi vlerën e shtuar
11 T.Q Tatimi mbi qarkullimin

6. Law. Fiscal. Transparency
6
1. Të ardhurat buxhetore
1.1. Treguesit buxhetorë1
në Shqipëri, 1996 – 2012 dhe Prodhimi i
Brendshëm
Prodhimi i Brendshëm në Shqipëri për periudhën që është marrë në analizë ka një rritje
prej 3.8 herë (2012 krahasuar me 1996). Një nivel rritje në këto dimensione
makroekonomike tregon për një zgjerim të ekonomisë në masën 382 përqind më të
madhe. Në krahasimin e dy viteve që kufizojnë periudhën 1996-2006 rritja e prodhimit
të brendshëm është 2.5 herë. Nëse krahasimin e bëjmë për periudhën 2002 deri në
2012, rritja e Prodhimit të Brendshëm është 2.1 herë më e madhe. Nga krahasimi midis
viteve skajore të periudhës 2000 – 2006 zgjerimi i prodhimit të brendshëm është 1.7
herë. Nga krahasimi midis viteve skajore të periudhës 2007 – 2012 zgjerimi i prodhimit
të brendshëm është 1.4 herë.
Treguesit e të ardhurave fiskale për periudhën 17 vjeçare kanë një nivel rritje me 6.4
herë. Niveli i rritjes më i madh është për periudhën 1996 – 2006 me 4.4 herë. Niveli i
rritjes të të ardhurave buxhetore në periudhën 2002 – 2012 është 2.1 herë. Kur
shqyrtojmë periudha kohore më të vogla rezulton, se për periudhën 2000 – 2006 rritja e
të ardhurave buxhetore është 1.8 herë, ndërsa për periudhën 2007-2012 rritja e të
ardhurave buxhetore është 1.3 herë.
Ndikimin më të madh në rritjen e të ardhurave buxhetore vjen nga të ardhurat nga
tatimet dhe doganat, me peshë kryesore në të ardhurat buxhetore. Treguesit e të
ardhurave nga tatimet dhe doganat për periudhën 1996 – 2012 janë rritur me 8.3 herë.
1
Emërtimet janë të njëjta me ligjin e buxhetit.

7. Law. Fiscal. Transparency
7
Për periudhën 1996 – 2006 niveli i rritjes është me 5.5 herë. Për periudhën 2002 – 2012
niveli i rritjes të të ardhurave nga tatimet dhe doganat është 2.4 herë. Nëse krahasojmë
periudha kohore më të vogla rezulton se për periudhën 2000–2006 rritja e të ardhurave
është 1.9 herë, ndërsa për periudhën 2007-2012 rritja e të ardhurave buxhetore është
1.3 herë. Të dhëna krahasuese horizontale për secilin vit ndodhen në Tabelën 3.
Në Tabelën 1 paraqiten treguesit e prodhimit të brendshëm bruto dhe të ardhurave
buxhetore për periudhën 1996-2012 me detajime të elementëve të të ardhurave.
Tabela1
ProdhimiiBrendshëmBruto,TëArdhuratBuxhetore,përperiudhën1996-2012 nëmiliardlekë
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012*
1 PBB 346,4 346,2 409,2 471,6 523,0 583,4 622,7 694,1 751,0 814,8 882,2 967,7 1.089,3 1.151,0 1.222,5 1.297,7 1.322,4
2 Tëardhuratbuxhetore 51,6 56,6 93,5 123,2 130,6 145,6 154,6 167,2 184,4 204,2 229,4 251,6 291,2 299,6 324,7 330,4 330,4
2.1 Tëardhuratngatatimetdhedoganat 28,1 32,3 55,1 63,3 81,1 87,8 98,1 108,8 123,1 135,6 155,1 176,8 205,3 208,9 223,1 235,4 232,6
2.2 Tëardhuratlokale 2,1 1 1,6 2,1 2,96 4 5,2 7,9 9,6 12 11,1 9,4 11,3 12,1 11,9 11,8 10,9
2.3 Kontributetesigurimeve 12,7 12,2 15,8 18,2 20,1 22,5 25,6 28,7 33,3 36,2 39,3 42 47,8 49,8 53,6 56,6 57,4
2.4 Tëardhurajotatimore 8,7 11,1 20,9 39,6 26,5 31,3 25,6 21,8 18,4 20,3 23,9 23,4 26,8 28,8 36,1 26,6 24,0
BurimiiInformacionit:INSTAT,MinistriaeFinancave
*PBBështësipaspërllogaritjeveparaprake
VitetNr. Emërtimi
1.2. Të ardhurat nga tatimet dhe doganat
Në Tabelën 2 paraqiten të ardhurat e grupit nga tatimet dhe doganat, në të cilën
përfshihen të ardhurat e arkëtuara për llogari të buxhetit nga administrata tatimore
qendrore, administrata doganore, administrata tatimore vendore dhe të ardhurat e
kontributeve shoqërore dhe shëndetësore të mbledhura nga Instituti i Sigurimeve
Shoqërore, Instituti i Sigurimeve të Kujdesit Shëndetësor2. Në tabelë të ardhurat nga
këto kategori janë paraqitur për secilin zë në mënyrë analitike. Nëse analizojmë
strukturën e të ardhurave buxhetore në periudhën 17 vjecare, ka një ndryshim të saj
2
nga viti 2004 e në vijim 90 % e fondeve të kontributeve të sigurimeve mblidhen nga ATQ

8. Law. Fiscal. Transparency
8
duke patur një zhvendosje të barrës të të ardhurave buxhetore nga taksat doganore te
TVSH-ja dhe tatimi mbi të ardhurat personale. Një rënie e peshës në strukturë kanë
edhe kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore. Pesha e TVSH-së është
kryesore me 38.7 përqind të të ardhurave.
Në vend të dytë është fondi i sigurimeve shoqërore me 16.5 përqind. Në vend të tretë
është akciza me 12.1 përqind.
Taksat nacionale dhe lojrat e fatit kanë një peshë prej 9,5 përqind, pasuar nga Tatimi
mbi të ardhurat personale me 9.3 përqind. Të gjitha bashkë zënë 86 përqind në totalin e
të ardhurave buxhetore.
Tabela2
ProdhimiiBrendshëmBruto,TëArdhuratTatimoreBuxhetore,përperiudhën1996-2012 nëmiliardlekë
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1 PBB 346,4 346,2 409,2 471,6 523,0 583,4 622,7 694,1 751,0 814,8 882,2 967,7 1.089,3 1.151,0 1.222,5 1.297,7 1.322,4
2 TëardhurattatimorenëBuxhet 42,8 45,6 72,6 83,6 104,1 114,3 128,9 145,4 166,0 183,8 205,5 228,2 264,4 270,8 288,6 303,9 300,9
2.1 Tatimimbivlerëneshtuar 9,1 15,7 28,8 29,8 38,1 41,1 46,1 50,6 58,2 64,5 74,3 87,8 107,1 110,1 114,0 119,2 116,5
2.2 Tatimmbifitimin 3,4 2,4 4,3 6,0 8,1 10,2 12,2 13,1 16,3 19,2 22,3 21,1 18,1 17,1 17,6 19,7 16,9
2.3 Akcizat 4,9 2,2 4,9 7,0 9,2 9,5 9,3 12,3 15,8 18,5 23,0 28,7 32,5 33,5 38,8 40,4 36,4
2.4 Tatimmbitëardhuratpersonale 0,6 0,8 1,2 3,1 4,6 6,3 6,1 6,4 6,9 7,4 8,6 14,9 24,5 26,8 27,1 28,0 28,0
2.5 Taksanacionaledhetëtjera 2,3 2,3 3,3 6,0 7,6 7,7 10,9 12,5 12,1 12,3 13,0 14,5 14,4 13,4 18,4 21,4 28,7
2.6 Taksadoganore 7,7 9,0 12,6 11,5 13,5 12,8 13,4 13,9 13,9 13,6 14,0 9,8 8,7 7,9 7,3 6,9 6,1
2.7 Taksalokale 1,4 0,6 0,7 0,9 1,3 2,0 2,7 5,0 5,6 8,2 8,5 7,1 8,7 8,2 7,7 7,3 6,2
2.8 Taksëmbibiznesinevogël 0,8 0,4 0,9 1,2 1,6 2,0 2,5 2,9 4,1 3,8 2,6 2,2 2,6 2,5 2,3 2,6 2,1
2.9 TaksembiPasurine 1,5 1,9 1,9 2,5
2.10 SigurimiShoqëror 11,6 11,3 14,6 16,8 18,5 20,7 23,5 26,1 30,4 33,1 35,7 37,6 42,8 44,3 45,0 48,8 49,5
2.11 SigurimiShëndetsor 1,0 0,9 1,3 1,4 1,5 1,8 2,1 2,6 2,9 3,1 3,6 4,4 5,0 5,5 6,4 6,2 6,6
2.12 Fondiikompensimittepronareve 2,2 1,6 1,3
BurimiiInformacionit:INSTAT,MinistriaeFinancave
Vitet
Nr. Emërtimi
Kur krahasojmë strukturën e këtyre tatimeve në vitin 2012, me strukturën që kanë në
vitin 1996 shikohet një zhvendosje e barrës:
- te TVSH (rritje me 17.5%);
- te Tatimi mbi të ardhurat personale (rritje me 7.8%);
- te taksat nacionale (4.2%).

9. Law. Fiscal. Transparency
9
Ka një rënie të barrës fiskale në këtë krahasim:
- te taksat doganore (ulje me 16%);
- te sigurimet shoqërore (ulje me 10.7%);
- te tatimi mbi fitimin (ulje me 2.4%).
1.3. Rritja ekonomike dhe krahasimi me të ardhurat buxhetore
Në krahasimin horizontal (Tabela 3) shikohet se si ka ecur perfomanca e ekonomisë dhe
të ardhurave buxhetore dhe përbërësit e tyre, nëpërmjet raportit të treguesit të vitit
pasardhës me vitin paraardhës. Viti më i mirë për performancën ekonomike është 1999,
ndërsa më i keqi është 1997. Viti më i mirë për performancën e të ardhurave buxhetore
është 1998 i ndjekur nga viti 1999, ndërsa më i keqi është 1996 i pasuar nga viti 2012.
Tabela3
nëpërqindje
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1 Rritja/Rëniaekonomike 9,1 -10,8 9,0 13,5 6,7 7,9 4,2 5,8 5,7 5,7 5,4 5,9 7,5 3,3 3,8 3,1 1,6
2 Inflacioni 17,4 42,1 8,7 -1,0 4,2 3,5 1,7 3,3 2,2 2,0 2,5 3,1 2,2 2,3 3,6 3,5 2,0
3 Rritja/Rëniaetëardhuravebuxhetore -4,0 9,8 65,1 31,7 6,1 11,5 6,2 8,2 10,2 10,7 12,4 9,6 15,8 2,9 8,4 17,5 -0,0001
3.1 ngatatimetdhedoganat -2,4 15,3 70,4 14,9 28,1 8,2 11,8 10,9 13,2 10,2 14,4 14,0 16,1 1,7 6,8 5,5 -0,01
3.2 ngatëardhuratlokale 24,9 -52,3 61,1 27,0 42,7 35,7 30,2 51,7 21,3 25,0 -7,5 -15,7 20,7 7,4 -2,1 -0,8 -0,1
3.3 ngaKontributetesigurimeve 37,0 -3,5 29,4 14,8 10,4 12,2 13,9 11,9 15,9 8,8 8,6 6,8 13,9 4,2 7,7 1,1 0,01
3.4 ngatëardhurajotatimore -37,8 26,7 89,2 89,1 -33,0 18,0 -18,2 -14,9 -15,8 10,7 17,6 -2,2 14,6 7,3 25,5 0,7 -0,1
BurimiiInformacionit:INSTAT,BankaeShqipërisë,MinistriaeFinancave
Vitet
Rritjaekonomike,normaeinflacionitdheperformancaetëardhuravebuxhetore,përperiudhën1996-2012
Nr. Emërtimi
Nëse shikojmë tendencën e inflacionit shikohet se viti më i mirë në këtë krahasim është
1999 i ndjekur nga 2005, ndërsa viti me inflacion më të lartë është 1996, i ndjekur nga
1997. Në performancën e vitit më të mirë të të ardhurave (1998) ndikimi kryesor ka
ardhur nga rritja e shkallës së TVSH me 7.5% më tepër duke shkuar në nivelin 20%.
Një analizë krahasuese të lidhur me dy tregues (a) performancën buxhetore dhe (b)
politikën fiskale të shprehur në shkallët tatimore dhe vendosje kriteresh të tjerë do ta
shikoni në pjesën 3.

10. Law. Fiscal. Transparency
10
1.4. Raporti i të ardhurave buxhetore dhe nënkategorive ndaj PBB
Në peshën e të ardhurave buxhetore (Tabela 4), si dhe nënkategorive të saj (të ardhurat
nga tatimet dhe doganat, nga pushteti lokal, fondet e kontributeve të sigurimeve)
shikohet se performanca e të ardhurave buxhetore ndaj PBB-së është në nivele të
qëndrueshme në rritje. Treguesi mesatar i përgjithshëm tregon për një barrë fiskale që
ka arritur të përballojë vetëm nevojat bazë për investime publike në ekonomi. Kjo
logjikë mbështetet mbi efektin që do të jepte nëse fondet e sigurimeve do të mbanin një
peshë prej 8 deri 10 përqind të PBB-së, si dhe të ardhurat nga tatimet dhe doganat do të
ruanin një peshë të ngjashme me vendet e ballkanit që shkon përtej 30 deri 40 përqind
për këtë periudhë kohore 17 vjecare.
Tabela4
nëpërqindje
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1 PeshaetëardhuravebuxhetorendajPBB 14,9 16,4 22,9 26,1 25,0 25,0 24,8 24,1 24,5 25,1 26,0 26,0 26,7 26,0 26,6 25,5 25,0
2
Peshaetëardhuravengatatimetdhe
doganatndajPBB
8,1 9,3 13,5 13,4 15,5 15,0 15,8 15,7 16,4 16,6 17,6 18,3 18,8 18,1 18,2 18,1 17,6
3
Peshaetëardhuravengapushtetilokalndaj
PBB
0,6 0,3 0,4 0,4 0,6 0,7 0,8 1,1 1,3 1,5 1,3 1,0 1,0 1,1 1,0 0,9 0,8
4
Peshaetëardhuravengasigurimetshoqërore
ndajPBB
3,7 3,5 3,9 3,9 3,8 3,9 4,1 4,1 4,4 4,4 4,5 4,3 4,4 4,3 4,4 4,4 4,3
BurimiiInformacionit:INSTAT,MinistriaeFinancave
Nr. Emërtimi
Vitet
PeshaetëardhuravebuxhetorendajPBBsidhenënkategoritëetëardhuravebuxhetorendajPBB,përperiudhën1996-2012
Rritja më e madhe e të ardhurave buxhetore është në vitin 2008, ndërsa në vitin 1996
shënohet rënie. Rritja më e madhe në grupin e të ardhurave buxhetore është nga grupi i
të ardhurave nga tatimet dhe doganat. Rritja më e madhe për këtë nënkategori është
në vitin 2008, ndërsa në vitin 1996 është regjistruar rënie. Performanca filloi të
ndryshojë me rritjen e madhe në vitin 1998, ku ndryshimi në PBB është 4.2 përqind. Në
vitin 2006, pati një rritje në këto nivele të performancës të të ardhurave tatimore.
Të ardhurat nga pushteti lokal kanë rritjen më të madhe të tyre në vitin 2005, ndërsa në
vitin 1997 kanë shënuar rënie.
Kontributet e sigurimeve e kanë rritjen më të madhe në vitin 2006, ndërsa në vitin 1997
shënojnë rënie që u rikuperua me vështirësi në vitin 2002.

11. Law. Fiscal. Transparency
11
2. Shpenzimet publike (buxhetore)
2.1. Shpenzimet publike sipas destinacionit
Të ardhurat buxhetore të arkëtuara janë shpenzuar nga qeveritë që i përkasin periudhës
1996 – 2012 (Tabela 5), sipas kategorive që janë ndarë në tre grupe (a) shpenzime
shoqërore dhe politika sociale, (b) shpenzime për investime publike, dhe (c) shpenzime
operative dhe administrative (kostua e administrimit publik).
Tabela5
Shpenzimetpublikesipasdestinacionit,1996-2012 nëmiliardlekë
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1 Shpenzimetsociale 25,9 27,6 32,3 35,9 40,0 44,9 48,9 53,6 61,8 66,1 73,8 85,2 93,9 117,6 124,9 132,8 140,6
2 Investimetpublike 16,6 13,9 24,2 34,1 36,3 43,4 37,9 31,5 38,3 38,4 51,1 57,0 93,8 95,9 67,5 70,7 61,7
3 Shpenzimeoperative 45,2 59,3 85,1 95,7 94,4 97,8 105,7 116,1 122,4 127,9 133,9 143,4 163,8 166,1 170,4 172,5 174,0
87,6 100,7 141,6 165,7 170,6 186,0 192,5 201,2 222,4 232,3 258,8 285,7 351,5 379,6 362,8 376,0 376,2
Burimi:INSTAT,MinistriaeFinancave
Shpenzimegjithsej
Vitet
EmërtimiNr.
Shpenzimet publike gjithsej kanë një rritje për periudhën 1996-2012 me 4.3 herë. Nëse
krahasimin e bëjmë për periudhën 2002 deri në 2012, rritja e shpenzimeve publike
është 1.9 herë më e madhe. Nga krahasimi midis viteve skajore të periudhës 2000 –
2006 rritja e shpenzimeve publike është 1.5 herë. Nga krahasimi midis viteve skajore të
periudhës 2007 – 2012 rritja e shpenzimeve publike është 1.3 herë.
Ndërsa rritja e shpenzimeve sociale për periudhën 1996-2012 është 5.4 herë. Për
periudhën 2002 deri në 2012, rritja e shpenzimeve sociale është 2.9 herë më e madhe.
Nga krahasimi për periudhën 2000 – 2006 rritja e shpenzimeve sociale është 1.8 herë.
Nga krahasimi për periudhën 2007 – 2012 rritja e shpenzimeve sociale është 1.7 herë.
Rritja e investimeve publike për periudhën 1996-2012 është 3.7 herë. Për periudhën
2002 deri në 2012, rritja e investimeve publike është 1.6 herë më e madhe. Nga

12. Law. Fiscal. Transparency
12
krahasimi për periudhën 2000 – 2006 rritja e investimeve publike është 1.4 herë. Nga
krahasimi për periudhën 2007 – 2012 rritja e investimeve publike është 1.1 herë.
Rritja e shpenzimeve administrative dhe operative për periudhën 1996-2012 është 3.8
herë. Për periudhën 2002 deri në 2012, rritja e shpenzimeve administrative dhe
operative është 1.6 herë më e madhe. Për periudhën 2000 – 2006 rritja e shpenzimeve
administrative dhe operative është 1.4 herë. Për periudhën 2007 – 2012 rritja e
shpenzimeve administrative dhe operative është 1.2 herë.
Tabela5.1
Shpenzimetpublikesipasstrukturës,1996-2012 nëpërqindje
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1 Shpenzimetsociale 29,5 27,4 22,8 21,7 23,4 24,1 25,4 26,6 27,8 28,4 28,5 29,8 26,7 31,0 34,4 35,3 37,4
2 Investimetpublike 18,9 13,7 17,1 20,6 21,3 23,3 19,7 15,6 17,2 16,5 19,7 20,0 26,7 25,3 18,6 18,8 16,4
3 Shpenzimeoperative 51,6 58,9 60,1 57,7 55,3 52,5 54,9 57,7 55,0 55,0 51,7 50,2 46,6 43,8 47,0 45,9 46,2
BurimiiInformacionit:INSTAT,MinistriaeFinancave
Nr.
Vitet
Emërtimi
2.2. Kostua e administrimit publik
Në vijim të krahasimit të shpenzimeve operative, në kuadër edhe të debatit politik dhe
fiskal lidhur me dimensionet e qeverisjes mund të shikohet se shpenzimet për
administrimin publik kanë ardhur në rënie duke arritur afër gjysmës së të ardhurave
buxhetore. Megjithatë, në raport me pragun që kanë vende të vogla dhe me
administrim fiskal optimal kostua e administrimit mbetet ende në nivele të larta.
Kostuaeadministrimitpublik,1996-2012 nëpërqindje
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
87,6 104,7 91,0 77,7 72,2 67,1 68,4 69,4 66,4 62,6 58,4 57,0 56,2 55,4 52,5 52,2 52,7
Kostuaeadministrimit
Për periudhën 1996-2012 zvogëlimi i kostos së administrimit është me 40 përqind. Për
periudhën 2002 deri në 2012, kostua e administrimit është ulur me 23 përqind. Për
periudhën 2000 – 2006 kostua e administrimit ka patur një ulje me 19 përqind. Ndërsa
për periudhën 2007 – 2012 kostua e administrimit ka patur një ulje me 8 përqind.

13. Law. Fiscal. Transparency
13
2.3. Pesha e shpenzimeve publike në PBB
Në gjithë periudhën 1996-2012 pesha e shpenzimeve publike (Tabela 6) shënon rritje
në vitin 1999. Ndikimin e kanë dhënë shpenzimet administrative dhe investimet publike.
Kjo peshë ka ardhur në një rënie prej 16 përqind deri në vitin 2007. Në vitin 2008 ka
rritje të dukshme të shpenzimeve publike. Ndikimin më të madh e mbajnë investimet
publike. Ky ritëm rritje ka vijuar edhe në vitin 2009, ku ndikimin për këtë vit e mbajnë
shpenzimet sociale. Pas vitit 2009 shpenzimet publike kanë patur kurbë në rënie me 14
përqind më pak deri në fund të vitit 2012 krahasuar me 2009. Në 17 vite është
shpenzuar fondi prej 1.2 triliard lekë. Për periudhën 2002-2012 është shpenzuar 999
miliard lekë. Për periudhën 2000-2006 është shpenzuar 389 miliard lekë, ndërsa për
periudhën 2007-2012 është shpenzuar 695 miliard lekë.
Tabela6
PeshaeshpenzimevepublikendajProdhimitteBrendshem,1996-2012 nëpërqindje
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1 ShpenzimetsocialendajPBB 7,5 8,0 7,9 7,6 7,6 7,7 7,9 7,7 8,2 8,1 8,4 8,8 8,6 10,2 10,2 10,2 10,6
2 InvestimetpublikendajPBB 4,8 4,0 5,9 7,2 6,9 7,4 6,1 4,5 5,1 4,7 5,8 5,9 8,6 8,3 5,5 5,4 4,7
3 ShpenzimeoperativendajPBB 13,0 17,1 20,8 20,3 18,0 16,8 17,0 16,7 16,3 15,7 15,2 14,8 15,0 14,4 13,9 13,3 13,2
25,3 29,1 34,6 35,1 32,6 31,9 30,9 29,0 29,6 28,5 29,3 29,5 32,3 33,0 29,7 29,0 28,5
BurimiiInformacionit:INSTAT,MinistriaeFinancave
ShpenzimetPublikendajPBB
Nr. Emërtimi
Vitet
Shpenzimet operative (administrative dhe mirëmbajtje), të cilat kanë peshën më të
madhe në PBB kanë patur një rritje kulmore të tyre në vitin 1998 dhe 1999, vit i cili ka
specifika të lidhura me administrimin e situatës së lëvizjeve të popullit të Kosovës në
drejtim të Shqipërisë, si dhe shpenzime të qeverisë të lidhura me aktivitetet për
menaxhimin e situatës humanitare dhe sociale përgjatë gjithë vitit 1999. Shpenzimet
operative mbartin në një pjesë të tyre (mesatarisht cdo vit 2 deri 3 përqind të PBB) edhe
efektet për shpenzime energjitike dhe funksionimi të administratës. Por nuk mund të
mos përmenden edhe shpenzimet si pasojë e keqmenaxhimit të pronës publike, të
institucioneve publike, pagesave të interesave të huave të marra në tregun e huaj dhe
vendas, si dhe të keqmenaxhimit të marëdhënieve kontraktuale me operatorët vendas
dhe të huaj.

14. Law. Fiscal. Transparency
14
Shpenzimet sociale që janë me peshë të konsiderueshme në PBB kanë një tendencë
rritje, si një pajtueshmëri e të gjithë buxheteve në 17 vite për rritjen e fondit të
përfitimeve për të siguruarit e skemave sociale, si dhe një rritje të ndihmave sociale për
shtresat dhe kategoritë në nevojë. Deri në vitin 2003, shpenzimet sociale kanë ruajtur të
njëjtën peshë në PBB. Prej vitit 2008, pesha e shpenzimeve sociale në PBB ka patur
qëndrueshmëri të ndryshuar vetëm në vitin 2012, ku pesha e shpezimeve sociale arriti
sa 10.6 përqind e PBB-së duke ndikuar në zvogëlimin e peshës së investimeve publike.
Për periudhën 1996-2012 është shpenzuar fondi prej 2 triliard lekë. Për periudhën 2002-
2012 është shpenzuar 1.78 triliard lekë. Për periudhën 2000-2006 është shpenzuar 798
miliard lekë, ndërsa për periudhën 2007-2012 është shpenzuar 990 miliard lekë.
Në vend të fundit dhe me një tendencë që nuk ka patur konsistencë dhe rritje në peshën
e tyre në ekonomi (PBB) janë investimet me fondet publike në ato sektorë të ekonomisë
ku kërkesa ka patur një nivel mbi tre herë në raport me peshën që ato kanë mbajtur. Kjo
kërkesë konsiston në:
- infrastrukturën rrugore, ujore, ajrore dhe hekurudhore;
- infrastrukturën energjitike dhe telekomunikacionit;
- infrastrukturën dhe rikonstruksione të ambjenteve sociale dhe shëndetësore, si
dhe të tjera investime në sektorin bujqësor.
Viti më i mirë për investime publike është në 2008, me një peshë 8.6 përqind në PBB. Në
këtë vit u investua pjesa kryesore e shpenzimeve për investime publike për krijimin e
infrastrukturës rrugore kryesore, që lidh pjesën tjetër të vendit me Shqipërinë
Verilindore dhe me Kosovën. Viti më i dobët është në 1997, me një peshë sa 4 përqind e
PBB-së. Ndërsa, kur krahasojmë peshën në vite të investimeve publike në PBB
respektive, raporti i vitit 2012 në krahasim me 1996 është 0.1 pikë përqind më i vogël.

15. Law. Fiscal. Transparency
15
Për periudhën 1996-2012 është shpenzuar fondi prej 812 miliard lekë. Për periudhën
2002-2012 janë shpenzuar 723 miliard lekë. Për periudhën 2000-2006 është shpenzuar
276 miliard lekë, ndërsa për periudhën 2007-2012 është shpenzuar 446 miliard lekë.
2.4. Raporti i shpenzimeve publike me të ardhurat publike
Nëse bëjmë krahasimin e shpenzimeve publike midis viteve 2012 me 1996 dhe të
ardhurave buxhetore midis viteve 2012 dhe 1996 rezulton një rritje 2.1 herë më e
madhe e të ardhurave në raport me shpenzimet, që është tregues i një performance
pozitive të ardhurash buxhetore (Tabela 7). Për periudhën 2002-2012 raporti midis të
ardhurave dhe shpenzimeve publike është 20 përqind më i lartë për të ardhurat.
Ndërsa, për periudhën 2000-2006 raporti midis të ardhurave dhe shpenzimeve publike
është 24 përqind më lartë për të ardhurat. Për periudhën 2007-2012 raporti midis të
ardhurave dhe shpenzimeve publike nuk ka lëvizje.
Tabela7
ShpenzimetPublikedhetëardhuratbuxhetorenëtotal,përperiudhën1996-2012 nëmiliardlekë
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1 ShpenzimetPublike 87,6 100,7 141,6 165,7 170,6 186,0 192,5 201,2 222,4 232,3 258,8 285,7 351,5 379,6 362,8 376,0 376,2
2 Tëardhuratbuxhetore 51,6 56,6 93,5 123,2 130,6 145,6 154,6 167,2 184,4 204,2 229,4 251,6 291,2 299,6 324,7 330,4 330,4
3 Deficitibuxhetor -36,0 -44,1 -48,1 -42,5 -40,0 -40,4 -37,9 -33,9 -38,1 -28,2 -29,4 -34,1 -60,3 -80,0 -38,0 -45,6 -45,8
BurimiiInformacionit:INSTAT,MinistriaeFinancave
Vitet
Nr. Emërtimi
Por, duke analizuar të dhënat në krahasimin vertikal nuk ka në asnjë rast një rezultat
pozitiv për secilin vit buxhetor, ku të ardhurat të jenë më të mëdha se shpenzimet. Viti
me deficit buxhetor më të lartë në raport me PBB-në është 1997 me 44.1 miliard lekë
(13 % e PBB). Në vlerë absolute deficiti më i lartë buxhetor është me 80 miliard lekë,
regjistruar në vitin 2009. Deficiti buxhetor është ulur me 10 miliard lekë në vitin 2005
duke arritur në në nivelin 3% të PBB-së. Por në vitet 2008 dhe 2009 ky tregues u
përkeqësua duke arritur respektivisht në 6 % dhe 7 % të PBB-së. Në vitin 2012 deficiti
buxhetor është në nivelin 3 % të PBB-së.

16. Law. Fiscal. Transparency
16
Në Tabelën 8 paraqiten raportet e të ardhurave nga kontributet e sigurimeve shoqërore
dhe shëndetësore ndaj shpenzimeve sociale, si dhe raporti i të ardhurave nga tatimet
dhe doganat (përfshirë të ardhurat e pushtetit lokal) ndaj shpenzimeve publike dhe
operative. Nëse analizohet pesha e këtij raporti midis skajeve të periudhës (1996 dhe
2012) vërehet një ndryshim i peshës mbuluese nga 48.9 përqind në 40.8 përqind për
kontributet e sigurimeve dhe 63 përqind në 113.5 përqind për shpenzimet e
investimeve publike dhe atyre operative. Ky nivel i performancës buxhetore për fondet
sociale, megjithë tendencën në rritje për harkun kohor 1999-2006 tregon nevojën e
ngutshme për reformën sociale të përfshirë në studime të ekspertëve ndërkombëtarë
dhe vendas. Viti 2012 tregon se fondet sociale janë në prag të situatës së “komës
fiskale”. Me nivelin e deficitit për këtë raport me 59% humbje, kjo tregon se skema e
falimentuar rrezikon edhe më shumë stabilitetin fiskal dhe planifikimet për shpenzimet
e investimeve dhe shpenzimeve të tjera. Ky nivel është një faktor me peshë të ndjeshme
edhe në deficitin buxhetor (rreth 1% të PBB).
Tabela8
nëpërqindje
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1
"Tëardhurangasigurimetshoqëroredhe
shëndetësore"/shpenzimesociale
48,9 44,3 49,0 50,6 50,1 50,1 52,4 53,5 53,8 54,8 53,3 49,3 50,9 42,4 43,0 42,6 40,8
2
"Tëardhurangatatimetdhedoganat"dhe
"TeardhuraJoTatimore"/shpenzime
operativedheinvestimepublike
63,0 60,7 71,1 80,9 84,7 87,2 89,8 93,9 94,1 101,0 102,8 104,5 94,5 95,3 114,0 112,6 113,5
BurimiiInformacionit:INSTAT,MinistriaeFinancave
Nr. Emërtimi
Vitet
Raportiiteardhuravebuxhetoremeshpenzimetbuxhetore,sipasnatyressetyre,përperiudhën1996-2012
Të ardhurat nga tatimet dhe doganat për 5-vjetëshin e fundit kanë patur një rritje të
peshës ndaj PBB-së me 2.2 pikë përqind nda 5-vjeçarit të mëparshëm duke arritur në
nivelin 18.2 % të PBB-së (Tabela 9). Nëse shikojmë raportet përkatëse pesë vjeçare (apo
më shumë) të të ardhurave të arkëtuara nga ATQ, DPD, pushteti lokal dhe fondit të
kontributeve shoqërore dhe shëndetësore, granteve ndaj të ardhurave buxhetore
gjithsej, shikohet se mbi 2/3 e të ardhurave buxhetore gjithsej përbëhen nga të ardhurat
e dy administratave qendrore, ATQ dhe DPD (Tabela 10).

17. Law. Fiscal. Transparency
17
Tabela 9
në përqindje
1996-2000 2001-2005 2006-2010 2001-2010
Të ardhurat nga tatimet dhe doganat/ PBB 12,6 16,0 18,2 17,3
TVSH 5,3 7,5 9,2 8,6
TF 1,2 2,1 1,8 1,9
Akcizat 1,9 1,9 2,9 2,5
TAP 0,5 1,0 1,9 1,5
Taksa nacionale e lojra fati 1,2 1,6 1,4 1,5
Taksa doganore 2,7 1,9 0,9 1,3
Të ardhurat nga Pushteti Lokal / PBB 0,5 1,1 1,0 1,1
Taksa lokale 0,3 0,7 0,8 0,7
Tatim mbi bisnesin e vogël 0,3 0,4 0,2 0,3
Takse mbi Pasurine 0,0 0,0 0,1 0,0
Të ardhurat nga Kontributet e Sigurimeve / PBB 3,8 4,2 4,4 4,3
Sigurimi Shoqëror 3,5 3,9 3,9 3,9
Sigurimi Shëndetsor 0,3 0,4 0,5 0,4
Burimi i Informacionit: INSTAT
Të ardhurat nga tatimet dhe doganat ndaj PBB, për periudhat 1996 - 2010
Emërtimi
Periudha
Për të ardhurat e arkëtuara për periudhat e grupuara në pesë vite (Tabela 10), kur
shikojmë peshën sipas bazës tatimore (tatime dhe taksa direkte dhe indirekte)
respektivisht me PBB-në, me të ardhurat buxhetore gjithsej dhe me vetë të ardhurat nga
tatimet e doganat shikojmë një rritje të peshës për secilin nga treguesit referuesë, sipas
tendencave.
Tabela 10
në përqindje
1996-2000 2001-2005 2006-2010 2001-2010
Të ardhurat nga tatimet dhe doganat/ Te ardhurat buxhetore gjithsej 57,2 64,6 69,4 67,6
TVSH 23,8 30,4 35,3 33,5
TF 5,3 8,3 6,9 7,4
Akcizat 8,7 7,6 11,2 9,9
TAP 2,1 3,9 7,3 6,0
Taksa nacionale e lojra fati 5,2 6,5 5,3 5,7
Taksa doganore 12,1 7,9 3,4 5,1
Të ardhurat nga Pushteti Lokal / Te ardhurat buxhetore gjithsej 2,3 4,5 4,0 4,2
Taksa lokale 1,1 2,7 2,9 2,8
Tatim mbi bisnesin e vogël 1,2 1,8 0,9 1,2
Takse mbi Pasurine 0,0 0,0 0,2 0,2
Të ardhurat nga Kontributet e Sigurimeve / Te ardhurat buxhetore gjithsej 17,1 17,1 16,7 16,8
Sigurimi Shoqëror 15,9 15,6 14,7 15,1
Sigurimi Shëndetsor 1,2 1,5 1,8 1,7
Burimi i Informacionit: INSTAT
Periudha
Emërtimi
Të ardhurat nga tatimet dhe doganat ndaj Të ardhurave buxhetore gjithsej, për periudhat 1996 - 2010

18. Law. Fiscal. Transparency
18
3. Performanca e bazave fiskale
3.1. Performanca e të ardhurave buxhetore, sipas bazës fiskale
Analiza e performancës të të ardhurave buxhetore të nënkategorisë “Të ardhura nga
tatimet dhe doganat” është e paplotë nëse nuk kryhet edhe sipas bazës të të ardhurave.
Në këtë aspekt, duke parë se kush nga bazat e të ardhurave gjeneron më shumë lekë
për buxhetin, analiza ndihmon politikëbërësit, si dhe zbatuesit e sistemit fiskal për të
korigjuar dhe çertifikuar politikat dhe strategjitë e veprimit me faktet fiskale.
Tabela11
Teardhuratbuxhetoretatimore,sipasbazestatimore,1996-2012 nëmiliardlekë
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1 Tatimetmbipunën* 13,3 13,0 17,0 21,3 22,1 25,3 28,4 31,6 36,4 39,6 43,6 49,6 61,1 64,8 67,9 72,7 74,4
2 Tatimetmbikapitalin 4,2 2,9 5,4 7,3 12,4 15,9 18,2 19,7 24,2 27,2 30,5 32,2 34,2 35,0 35,7 37,5 36,3
3 Tatimetmbikonsumin 21,7 26,8 46,3 48,2 60,8 63,5 68,8 76,7 87,8 96,7 111,3 126,4 148,3 151,5 160,1 166,4 159,1
4 Taksatlokale 1,4 0,6 0,7 0,9 1,3 2,0 2,7 5,0 5,6 8,2 8,5 7,1 8,7 9,7 9,6 9,2 8,2
5 Taksatnacionaledhetetjera 2,1 1,4 3,0 5,7 7,3 7,6 10,7 12,3 11,9 11,8 11,4 12,6 12,0 11,4 12,4 13,7 21,7
Burimi:INSTAT,MinistriaeFinancave
*Perperiudhen1996-1999,tegrupi"Tatimimbipunën"nukperfshihettatimimbipagen
Nr. Emërtimi
Vitet
Tatimet mbi punën (shih Sqarime termash) kanë rritje prej 5.5 herë në vitin 2012
krahasuar me 1996, rritje 1.5 herë krahasuar me 2007 dhe rritje 2.6 herë krahasuar me
2002. Nëse krahasojmë vitin 2006 me vitin 2000 rritja është 2 herë.
Tatimet mbi kapitalin (shih Sqarime termash) kanë rritje prej 8.5 herë në vitin 2012
krahasuar me 1996, rritje 1.1 herë krahasuar me 2007 dhe rritje 2 herë krahasuar me
2002. Nëse krahasojmë vitin 2006 me vitin 2000 rritja është 2.4 herë.

19. Law. Fiscal. Transparency
19
Tatimet mbi konsumin (shih Sqarime termash) kanë rritje prej 7.3 herë në vitin 2012
krahasuar me 1996, rritje 1.2 herë krahasuar me 2007 dhe rritje 2.3 herë krahasuar me
2002. Nëse krahasojmë vitin 2006 me vitin 2000 rritja është 1.8 herë.
Taksat nacionale (shih Sqarime termash) kanë rritjen më të madhe prej 10.1 herë në
vitin 2012 krahasuar me 1996, rritje 1.7 herë krahasuar me 2007 dhe rritje 2 herë
krahasuar me 2002. Nëse krahasojmë vitin 2006 me vitin 2000 rritja është 1.5 herë.
Taksat lokale (shih Sqarime termash) kanë rritje prej 6 herë në vitin 2012 krahasuar me
1996, rritje 1.1 herë krahasuar me 2007 dhe rritje 3 herë krahasuar me 2002. Nëse
krahasojmë vitin 2006 me vitin 2000 rritja është 6.4 herë.
Duhet përmendur T.Q., i cili është tatimi pararendës i TVSH-së, që filloi të zbatohet për herë të parë
në vitin 1993 dhe u zëvendësua nga TVSH në vitin 1996. T.Q., i cili zbatohej sipas parimit të taksimit
kaskadë shërbeu si një bazë e fortë të ardhurash për periudhën në të cilën u zbatua. Në statistikat
tatimore paraqitet deri në vitin 2000, ku përfshihen detyrime të papaguara nga kontrolle dhe
vlerësime tatimore. Edhe tatimi mbi biznesin e vogël është administruar nga ATQ nga viti 1991 deri
në vitin 2005. Si pasojë e decentralizimit fiskal ky tatim kaloi nën administrimin e administratave
tatimore vendore, si dhe tatimi mbi tokën bujqësore.
3.2. Struktura e të ardhurave nga tatimet dhe doganat dhe tendenca
Në bazë të vlerave të hyra në buxhet, bazat e të ardhurave kanë edhe peshë të
ndryshme në strukturën e nënkategorisë “Të ardhura nga tatimet dhe doganat”.
Tabela12
Strukturae te ardhurave sipas bazes se tatimeve, 1996 - 2012
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1 Tatimet mbi punën 31,1 29,1 23,5 25,5 21,3 22,1 22,1 21,7 21,9 21,6 21,3 21,8 23,1 23,8 23,8 24,3 24,8
2 Tatimet mbi kapitalin 9,9 6,5 7,4 8,8 11,9 13,9 14,1 13,5 14,6 14,8 14,9 14,1 12,9 12,9 12,5 12,5 12,1
3 Tatimet mbi konsumin 50,8 59,8 63,9 57,8 58,5 55,6 53,4 52,8 52,9 52,7 54,2 55,5 56,1 55,6 56,0 55,6 53,1
4 Taksat lokale 3,2 1,4 1,0 1,1 1,3 1,8 2,1 3,4 3,3 4,5 4,1 3,1 3,3 3,5 3,4 3,1 2,7
5 Taksat nacionale 5,0 3,1 4,2 6,8 7,0 6,6 8,3 8,5 7,2 6,4 5,5 5,5 4,5 4,2 4,3 4,6 7,2
Burimi:INSTAT, Ministria e Financave
në përqindje
Nr. Emërtimi
Vitet

20. Law. Fiscal. Transparency
20
Peshën kryesore (Tabela 12) e mbajnë përgjatë gjithë harkut kohor 1996-2012 “Tatimet
mbi konsumin”. Kjo peshë është mbajtur në një nivel përgjatë viteve duke treguar
nevojën për reflektim të politikave fiskale drejt zgjerimit të bazës të të ardhurave
matanë tatimeve mbi konsumit. Ato reflektojnë peshën e tyre në çmimet e konsumit
final, të cilat tregojnë rritje me 100 përqind nga viti 1996 deri në vitin 2012. Ndërkohë,
tatimet e konsumit final ushtrojnë presion buxhetor mbi ekonominë duke patur efekte
nxitëse në konservimin e nivelit të informalitetit dhe evazionit fiskal të lartë, për sa kohë
ato janë më shumë se gjysma e barrës fiskale për sipërmarrjen.
“Tatimet mbi punën” janë me një rritje të lehtë të peshës së tyre në strukturë. Edhe pse
për harkun kohor 2008-2012 zbatohet një politikë e shkallëve të ulta të tatimeve të
punës (shih Shtojca), efekti nga rritja e pagesave nga sipërmarrësit për llogari të
buxhetit është në nivele që nuk justifikojnë nxitjen dhe kostot e kësaj politike fiskale.
“Tatimet mbi kapitalin” mbajnë po ashtu peshë të vogël në strukturë dhe kjo vjen si
pasojë e ndikimit të politikës fiskale të përjashtimeve të tatimit të lidhura me të
ardhurat nga kapitali, si dhe prej shkallës tatimore të ulët me 10% për 4 vitet e fundit,
2008-2012. Ky efekt duket në rënien e peshës me 1.2 pikë përqind menjëherë në vitin e
zbatimit për herë të parë të kësaj politike fiskale. Megjithatë, kjo rrjedhje e të ardhurave
prej politikës fiskale nuk është zëvendësuar me “Tatime mbi kapitalin” për grupe e
kategori të caktuara të sipërmarrësve, që nevojitet për barazi në taksim.
Ndërkohë, të ardhurat nga “Taksat nacionale” janë pjesë e administrimit të centralizuar
kryesisht me agjentë fiskalë dhe jo efekt i administrimit fiskal direkt. Efektet e taksave
në buxhet kanë rritje vetëm në vitin 2012 duke reflektuar rritjen e tarifave të taksave të
caktuara që kanë efektin e zbatimit prej këtij viti. Edhe në këtë drejtim nuk ka patur
efekt optimal në rritjen e nivelit të arkëtimeve të tyre përvec kur ato aplikohen në
import për mallra dhe shërbime të caktuara që garantohen nga shteti.

21. Law. Fiscal. Transparency
21
“Taksat lokale” kanë nivelin më të lartë të peshës në strukturë në vitin 2005, kur ato u
transferuan nën administrimin e pushtetit vendor. Prej këtij viti, rënia e tyre është
konsistente dhe nuk ka ndalur, megjithë të drejtat, që u njeh ligji administratave
vendore për politika lokale të barrës së taksave në përshtatje me rrethanat.
3.3. Pesha e tatimeve sipas bazës në PBB
Në krahasimin e peshës të të ardhurave fiskale ndaj PBB-së, asnjë prej bazave të të
ardhurave nuk ka treguar se peshon më shumë se një vit më parë në ekonomi.
Tabela 13
Pesha e bazes se tatimeve ndaj PBB, 1996-2012
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1 Tatimet mbi punën 3,8 3,8 4,2 4,5 4,2 4,3 4,6 4,5 4,8 4,9 4,9 5,1 5,6 5,6 5,6 5,6 5,6
2 Tatimet mbi kapitalin 1,2 0,8 1,3 1,6 2,4 2,7 2,9 2,8 3,2 3,3 3,5 3,3 3,1 3,0 2,9 2,9 2,7
3 Tatimet mbi konsumin 6,3 7,7 11,3 10,2 11,6 10,9 11,1 11,1 11,7 11,9 12,6 13,1 13,6 13,2 13,1 12,8 12,0
4 Taksat lokale 0,4 0,2 0,2 0,2 0,3 0,3 0,4 0,7 0,7 1,0 1,0 0,7 0,8 0,8 0,8 0,7 0,6
5 Taksat nacionale 0,6 0,4 0,7 1,2 1,4 1,3 1,7 1,8 1,6 1,4 1,3 1,3 1,1 1,0 1,0 1,1 1,6
Burimi: INSTAT, Ministria e Financave
Nr. Emërtimi
Vitet
në përqindje
Pesha e tatimeve mbi punën ka një kontribut me 5.6 përqind, që do të thotë një peshë e
vogël dhe ende e pashpërndarë në të gjithë kontribuesit e vlerësuar për të mbajtur këtë
barrë.
Nëse krahasojmë peshën e (a) “Tatimeve mbi punën” dhe “Tatimeve mbi kapitalin” në
vitin 2012 (8.3 %) ende nuk mund të barazohen me peshën që mbajne (b) “Tatimet e
konsumit” (12 %). Ky boshllëk prej 3.7 pikë për qind tregon për një mbledhje të
ardhurash jo sipas një strukture të qartë të bazuar mbi vlerën e shtuar të punës dhe
kapitalit, por më së shumti si një veprim administrativ që bazohet mbi TVSH dhe akcizën
e mbledhur nga tregtarët në momentin e importit. Kjo logjikë rezulton, kur shikon se
pesha e TVSH dhe akcizës të mbledhur nga doganat është sa 70 përqind e tyre. Ndërsa,
nëse diferenca midis grupit (a) me grupin (b) do të ishte më e ngushtë do të kuptohej se
ka një shpërndarje të barrës fiskale dhe të tatimeve në mënyrë më të gjerë mbi
kontribuesit, por edhe më të qartë për buxhet – hartuesit.

22. Law. Fiscal. Transparency
22
Konkluzione
Në analizën e treguesve kryesorë buxhetorë të të ardhurave dhe shpenzimeve për gjithë
periudhën 1996-2012 zgjerimi i PBB-së është me 3.8 herë. Inflacioni për gjithë
periudhën është rritur me 1 herë.
Ndërsa, të ardhurat buxhetore janë rritur 6.4 herë, shpenzimet buxhetore janë rritur me
4.3 herë. Në krahasimin e tendencave të tyre rritjen më të madhe e kanë të ardhurat
buxhetore. Peshën dhe ndikimin më të madh në të ardhurat buxhetore e kanë të
ardhurat nga tatimet dhe doganat me 70 përqind. Rritja për periudhën 1996-2012 është
me 8.3 herë. Peshën dhe ndikimin më të madh në shpenzimet buxhetore e kanë
shpenzimet administrative dhe operative me 46 përqind. Rritja për periudhën 1996-
2012 është me 3.8 herë.
Politika fiskale e shprehur në masë të madhe nëpërmjet miratimit të shkallëve tatimore
është për cdo qeveri “leva e Arkimedit” për të lëvizur ekonominë e vendit dhe stimuluar
zhvillimin e saj nëpërmjet thithjes së investimeve nga vendasit dhe investitorët e huaj.
Nëse e komentojmë këtë pjesë të politikës fiskale nëpërmjet efektit në peshën që kanë
mbajtur tatimet në vend shikohet se këto paketa fiskale kanë tregues që nuk kanë
arritur objektivat buxhetorë dhe socialë.
Në vitin 1998 shkalla e TVSH-së u rrit me 7.5 përqind. Pesha e tatimeve mbi konsumin
në PBB u rrit me 3.6 përqind. Kjo rritje nuk u shoqërua me të njëjtin nivel në vitet më
pas, pavarësisht se efekti pritej të ishte me një rritje të paktën 1 përqind cdo vit.
Në vitin 2007 shkalla e kontributeve të sigurimeve u ul me 9 përqind dhe në vitin 2010 u
ul më tej edhe me 5 përqind, në total 14 përqind. Kësaj politike i bashkëlidhim edhe
uljen e shkallës së tatimit mbi të ardhurat duke unifikuar shkallët e ulta (0.5, 1, 2, 3, 5)
me shkallët e larta (15, 20) në vitin 2008. Nga ballafaqimi i peshës që mbajnë tatimet e

23. Law. Fiscal. Transparency
23
punës në PBB rritja në vitin 2007 është 0.2 përqind dhe në vitin 2008 rritja është me 0.5
përqind. Ky nivel ka mbetur i pandryshuar për periudhën 2009-2012.
Në këtë analizë, ku përballen treguesit buxhetorë me politikën fiskale rezulton se një
politikë fiskale e lidhur me shkallët e taksimit nuk duhet parë si një politikë e vetmuar në
funksion të ekonomisë dhe politikave sociale. Politika fiskale duhet ndërlidhur
ngushtësisht me zbatimin korrekt të parimeve të administrimit publik dhe fiskal, si dhe
të jetë një garanci në zbatimin e kontratave sociale dhe rritjen e indeksit të
besueshmërisë të qytetarëve te qeveria dhe politika.
Niveli i shpenzimeve të administrimit publik ka ardhur në kurbë rënie nga viti 1996 deri
në vitin 2012 duke u shprehur në një kosto të administrimit publik në nivelin 52.7
përqind të të ardhurave buxhetore. Kjo kosto tregon se në vitin 2012 shpenzohen 52.7
lekë për administrimin dhe shpenzime operative për 100 lekë të ardhura buxhetore. Ky
nivel i kostos konsiderohet i lartë dhe duhet të ulet me të paktën 20 përqind në 5 vitet
në vijim, duke (a) rritur cilësinë e kapaciteteve administrative, (b) reduktimin e
strukturave joefektive dhe rudimentare, si dhe (c) duke orientuar shpenzimet nga
prioritetet e ekonomisë së vendit për rritje të shpenzimeve për investime dhe
shpenzime për politikat sociale.
Pavarësisht se tendenca e të ardhurave buxhetore e krahasuar me tendencën e
shpenzimeve publike është 2.1 herë më shumë, bilanci buxhetor nuk ka arritur ende të
rezultojë me tregues pozitiv. Viti më i fundit i analizës është përsëri me një rezultat
negativ prej 45.8 miliard lekë. Kjo përkon me konkluzionin e kësaj analize për një ulje të
shpenzimeve të administrimit dhe operative, por edhe për një rritje të të ardhurave
buxhetore nga tatimet dhe doganat me më shume se 10 përqind cdo vit. Nga ana tjetër,
të ardhurat buxhetore të planifikuara në buxhet duhet të kenë destinacione krejtësisht

24. Law. Fiscal. Transparency
24
transparente dhe të orientohen në mbulimin e shpenzimeve sipas emërtimit të tatimit
apo taksës, si një politikë e natyrës vetëfinancuese dhe me sa më pak huara.
Pesha e shpenzimeve publike është sa 28.5 përqind e PBB-së. Ndërkohë, në vitin e
fundit të shqyrtuar pesha e shpenzimeve për investime në veprat dhe shërbimet publike
është sa 4.7 përqind e PBB-së. Ndërkohë pesha e investimeve të huaja direkte për vitin
2012 është sa 7 përqind e PBB-së. Të dyja fondet e investimeve, publike dhe private
zënë afër 12 përqind të PBB-së. Por, kjo peshë duhet të jetë mbi ¼ e PBB-së3 për të
optimalizuar zhvillimin ekonomik afatgjatë. Duke u bazuar te raporti i Bankës Botërore
lidhur me nivelet optimale të investimeve në raport me PBB, atëherë niveli aktual i
investimeve është larg efektit ndikues për gjallërimin afatgjatë të ekonomisë. Një
diskutim tjetër është i lidhur me cilësinë e investimeve dhe nivelin e korrupsionit në
vend, që kanë po aq vlerë në orientimet e strategjive të zhvillimit ekonomik. Nëse
efektit të shpenzimeve publike do ti shtojmë edhe efektet që vijnë prej rolit rregullator
të qeverisë, si edhe përcaktues të barrës fiskale për sektorin privat, atëherë ekonomia
është e varur ende prej administrimit publik dhe mbajtjes së stabilitetit makroekonomik
dhe fiskal afatgjatë për të përballuar sfidat e hapjes së ekonomisë me jashtë.
Kjo ndërvarësi ndikohet nga simbioza e nevojës për realizim të investimeve, publike dhe
private, si ofertë ndaj kërkesës së sektorit privat, si dhe nga shpërndarja e barrës fiskale
sipas gjeografisë dhe historisë të të ardhurave të gjeneruara në vend. Nga ana tjetër në
këtë bashkëjetesë të sektorit publik me atë privat, sinqeriteti dhe transparenca publike
në monitorimin e industrive strategjike të ekonomisë është një tjetër garanci për këtë
simbiozë.
3
Raport i Bankës Botërore për optimalizimin e investimeve në ekonomitë në zhvillim, 2012

25. Law. Fiscal. Transparency
25
SHTOJCA
Shkallëttatimore,1993-2012
1
1993
1994
15,20¹ 30,40,50³ 10,15,20,25,30⁴ 3,5,6,8,10⁵ 42.5⁶
T.Q.nukkaprag
Paganuktatohetnëse<4.000lekë
Tatimimbibiznesinevogëlvendosetnëvlerëpëraktivitete
tëcaktuara
2 1995 15,20 30,40,50 5,10,15⁴ 3,5,6,8,10 45.9⁶ Paganuktatohetnëse<7.000lekë
3 1996 12.5² 30,40,50 3,5,10,15,20⁴ 3,5,6,8,10 45,9
ZëvendësohetT.Q.meTVSH
Praguixhirospërt'uregjistruarnëTVSH>2milionlekë
Paganuktatohetnëse<10.000lekë
4 1997 12.5,20² 30,40,50 1,2,3,5,10,15,20,25,30⁴ 45,9 Paganuktatohetnëse<10.000lekë
5 1998 20 30,40,50 0.5,1,2,3,5,10,15,20,25,30 45,9
6 1999 20 30³ 0.5,1,2,3,5,10,15,20,25,30 45,9
7 2000 20 25³ 0.5,1,2,3,5,10,15,20,25⁴ 45,9
Paganuktatohetnëse<10.000lekë
Tatimimbipagënpaguhetsipasshkallësdhenjëvlerë
përkatëse
Praguixhirospërt'uregjistruarnëTVSH>8milionlekë²
8 2001 20 30 0.5,1,2,3,5,10,15,18,20,23,25⁴ 45,9
9 2002 20 4,5,30³ 0.5,1,2,3,5,10,15,18,20,23,25 45.9,41.9⁶
10 2003 20 4,5,25 0.5,1,2,3,5,10,15,18,20,23,25 41,9
11 2004 20 3,25³ 0.5,1,2,3,5,10,15,25,30⁴ 41,9
12 2005 20 1.5,23³ 0.5,1,2,3,5,10,15,20⁴ 41,9
13 2006 20 1.5,20 0.5,1,2,3,5,10,15,20 41.9,32.9⁶
14 2007 20 1.5,20 10⁴ 32,9
15 2008 20 10³ 10 32,9
16 2009 20 10 10 32.9,27.9⁶
17 2010 20 10 10 27,9
18 2011 10,20² 10 10 27,9
19 2012 10,20 10 10 27,9
Burimi: Kuvendi i Shqipërisë
¹ Ligji7676,02.03.1993
²Ligji7928,27.04.1995;Ligji8240,16.09.1997;Ligji10363,16.12.2010;V.K.M 36,17.01.1998;V.K.M 727,28.12.2000
³Ligji7677,03.03.1993;Ligji8438,28.12.1998;Ligji8711,15.11.2000;Ligji8979,12.12.2002;Ligji9326,06.12.2004;Ligji9431,13.10.2005;Ligji9716,16.04.2007;Ligji9766,09.07.2007;
⁴Ligji7786,27.01.1994;Ligji7897,02.02.1995;Ligji8091,21.03.1996;Dekret1673,20.12.1996;Ligji8438,28.12.1998;Ligji8711,15.11.2000;Ligji8841,11.12.2001;Ligji9766,09.07.2007
⁵Ligji7679,03.03.1993
⁶Ligji7703,11.05.1993;Ligji8889,25.04.2002;Ligji9600,27.07.2006;Ligji10070,05.02.2009;V.K.M 522,13.05.2009
Pagaminimalenëshkallëvendi⁶
TVSHshkallëzohetpërbarnatdheshërbimetshëndetësore
Praguixhirospërt'uregjistruarnëTVSH>5milionlekë²
Paganuktatohetnëse<14.000lekë
Paganuktatohetnëse<10.000lekë
Paganuktatohetnëse<14.000lekë
Tatimimbipagënpaguhetsipasshkallësdhenjëvlerë
përkatëse
Tatimi mbi të ArdhuratPersonale
nëpërqindje
Tatimi përBiznesine
Vogël
Kontributete
sigurimeve
Komente dhe sqarimeNr. Vitet
Tatimmbi
Fitimin
Tatim
Qarkullimi
Tatimmbi
Vlerëne
Shtuar