Luận văn Đánh giá đặc điểm vi khuẩn gây nhiễm khuẩn phổi ở bệnh nhân đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại khoa hổi sức tích cực.Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT) là một tình trạng bệnh lý đặc trưng bởi sự hạn chế dòng khí không phục hồi hoàn toàn. Sự hạn chế dòng khí này thường tiến triển từ từ và kết hợp với đáp ứng viêm bất thường của phổi với các hạt hoặc khí độc [-].
BPTNMT từ trước đến nay vẫn đang là một thách thức lớn về sức khỏe với y học toàn cầu, vì tỉ lệ mắc cũng như tỉ lệ tử vong đang ngày càng gia tăng, kèm chi phí điều trị cao và hậu quả tàn phế của bệnh
Danh gia dac diem vi khuan gay nhiem khuan phoi o benh nhan dot cap benh phoi tac nghen man tinh
1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Luận văn Đánh giá đặc điểm vi khuẩn gây nhiễm khuẩn phổi ở bệnh nhân đợt
cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại khoa hổi sức tích cực.Bệnh phổi tắc
nghẽn mạn tính (BPTNMT) là một tình trạng bệnh lý đặc trưng bởi sự hạn chế
dòng khí không phục hồi hoàn toàn. Sự hạn chế dòng khí này thường tiến triển từ
từ và kết hợp với đáp ứng viêm bất thường của phổi với các hạt hoặc khí độc [-].
BPTNMT từ trước đến nay vẫn đang là một thách thức lớn về sức khỏe với y học
toàn cầu, vì tỉ lệ mắc cũng như tỉ lệ tử vong đang ngày càng gia tăng, kèm chi phí
điều trị cao và hậu quả tàn phế của bệnh.
MÃ TÀI LIỆU CAOHOC.00136
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
BPTNMT được đặc trưng bởi sự hạn chế mạn tính, xen giữa những giai đoạn ổn
định là những đợt tiến tri ển cấp đe dọa tính mạng người bệnh. Bệnh nhân bị
BPTNMT điển hình thường có ít nhất 3 đến 5 lần bị đợt tiến triển mất bù cấp mỗi
năm. Tổng số bệnh nhân phải nhập viện vì đợt cấp là khoảng 3 – 16%. Tỉ lệ tử
vong của nhóm bệnh nhân phải nhập viện, nhất là khi phải vào điều trị tại khoa Hồi
sức tích cực là rất cao, có thể lên đến 30 – 60% [-], [-], [- ], [-], [-], [-], [-], [-].
Nhiễm khuẩn hệ thống hô hấp là nguyên nhân thường gặp nhất c ủa đợt cấp
BPTNMT. Trong nhiều báo cáo nghiên cứu cho thấy có đến 80% số bệnh nhân bị
đợt cấp BPTNMT có nguyên nhân từ nhiễm khuẩn, trong đó có ít nhất từ 40 – 50%
là do nhiễm vi khuẩn [-], [-], [-], [-], [-], [-].
Khoa Hồi sức tích cực – Bệnh viện Bạch Mai là nơi thường xuyên phải tiếp nhận
những bệnh nhân bị BPTNMT có tiền sử ra vào viện nhiều lần hoặc có thời gian
nằm viện dài ngày tại các bệnh viện tuyến cơ sở và các khoa khác trong viện. Kèm
theo đó là các biện pháp hỗ trợ thông khí trong các đợt cấp của BPTNMT. Do đó
tình trạng nhiễm khuẩn phổi ở nhưng bệnh nhân này trong đợt cấp c ủa BPTNMT
thường rất nặng nề và đặc biệt là có nguy cơ bị nhiễm khuẩn bệnh viện rất cao với
những chủng vi khuẩn đa kháng thuốc.
Khi bệnh nhân trong đợt cấp BPTNMT vào khoa Hồi sức tích cực – Bệnh viện
Bạch Mai, những câu hỏi thường được đặt ra đối với mỗi Bác sỹ điều trị là: đợt cấp
của BPTNMT có phải do vi khuẩn gây ra hay không? Nếu do vi khuẩn thì vi khuẩn
đó là loại gì? Vi khuẩn đó nhạy cảm với kháng sinh loại nào? Việc xác định được
2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
loại vi khuẩn gây nhiễm khuẩn phổi và kháng sinh phù hợp sẽ nâng cao hiệu quả
điều trị cho bệnh nhân, giúp rút ngắn thời gian điều trị.
Mục tiêu nghiên cứu:
1. Đánh giá tỉ lệ nhiễm khuẩn, loại vi khuẩn gây nhiễm khuẩn phổi (vi khuẩn ái
khí) ở bệnh nhân đợt cấp BPTNMT điều trị tại khoa Hồi sức tích cực, bệnh
viện Bạch Mai.
2. Đánh giá tình hình đề kháng kháng sinh và kết quả điều trị kháng sinh ở
bệnh nhân đợt cấp BPTNMT điều trị tại khoa Hồi sức tích cực, bệnh viện
Bạch Mai.
MỤC LỤC Đánh giá đặc điểm vi khuẩn gây nhiễm khuẩn phổi ở bệnh nhân
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại khoa hổi sức tích cực
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1. TỔNG QUAN 3
1.1. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính 3
1.1.1. Định nghĩa và tình hình dịch tễ BPTNMT 3
1.1.2. Chẩn đoán BPTNMT 4
1.1.3. Điều trị BPTNMT 5
1.2. Đợt cấp BPTNMT 6
1.2.1. Khái niệm về đợt cấp BPTNMT 6
1.2.2. Yếu tố mất bù c ủa đợt cấp BPTNMT 6
1.2.3. Chẩn đoán xác định một đợt cấp BPTNMT 6
1.2.4. Đánh giá mức độ nặng của một đợt cấp BPTNMT 7
1.2.5. Điều trị đợt cấp BPTNMT 8
1.3. Đợt cấp BPTNMT có nguyên nhân từ nhiễm khuẩn 11
3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
1.3.1. Nguyên nhân nhiễm khuẩn ở đợt cấp BPTNMT 11
1.3.2. Tỉ lệ nhiễm khuẩn và các tác nhân vi khuẩn thường gặp 15
1.3.3. Các phương pháp lấy bệnh phẩm và kỹ thuật lấy bệnh phẩm để
chẩn đoán trong nhiễm khuẩn hô hấp dưới 20
1.3.4. Tiêu chuẩn chấn đoán nhiễm khuẩn phổi: 26
1.4. Vấn đề dùng kháng sinh ở bệnh nhân đợt cấp BNPNMT 29
1.4.1. Các khuyến cáo lựa chọn kháng sinh ở bệnh nhân đợt cấp BPTNMT … 29
1.4.2. T ình hình đề kháng kháng sinh của các vi khuẩn gây nhiễm
khuẩn phổi ở BN đợt cấp BPTNMT 32
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35
2.1. Đối tượng nghiên cứu 35
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân nghiên cứu 35
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân 36
2.2. Phương pháp nghiên cứu 37
2.2.1. Thời gian nghiên cứu 37
2.2.2. Thiết kế nghiên cứu 37
2.2.3. Phương tiện nghiên cứu 37
2.2.4. Phương pháp thu thập số liệu 37
2.2.5. Phương pháp xử lý số liệu 38
2.2.6. Sơ đồ nghiên cứu 39
2.3. Vấn đề y đức trong nghiên cứu 40
4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 41
3.1. Đặc đi ểm chung 41
3.1.1. Giới 41
3.1.2. Tuổi 41
3.1.3. Tỉ lệ bệnh nhân đặt ống nội khí quản/mở khí quản trước khi vào khoa 42
3.1.4. Thời gian đặt ống nội khí quản/mở khí quản trước khi vào khoa 42
3.2. Tỉ lệ nhiễm khuẩn, loại vi khuẩn gây nhiễm khuẩn phổi ở bệnh
nhân đợt cấp BPTNMT 42
3.2.1. Tỉ lệ nhiễm khuẩn phổi theo tiêu chuẩn của thang điểm Schurink 42
3.2.2. So sánh tỉ lệ nhiễm khuẩn và không nhiễm khuẩn với một số
chỉ số lâm sàng và cận lâm sàng 43
3.2.3. So sánh tỉ lệ nhiễm khuẩn và mức độ tổn thương trên XQuang … 44
3.2.4. Kết quả cấy dịch phế quản: 45
3.2.5. So sánh các phương pháp lấy bệnh phẩm và kết quả cấy dịch phế quản … 45
3.2.6. So sánh nhóm dương tính và nhóm âm tính về một số chỉ số lâm
sàng và cận lâm sàng 45
3.2.7. Kết quả phân lập vi khuẩn gây nhiễm khuẩn phổi 46
3.2.8. So sánh nhóm có kết quả cấy dịch phế quản dương tính và
phân loại nhiễm khuẩn phổi 48
3.3. Tỉ lệ kháng kháng sinh của từng nhóm Vi khuẩn: 48
3.3.1. A.baumanii: gồm 5 chủng vi khuẩn 48
5. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
3.3.2. P.aeruginosa: gồm 3 chủng vi khuẩn 49
3.3.3. S.aureus: gồm 1 chủng vi khuẩn 49
3.3.4. K.pneumoniae: gồm 5 chủng vi khuẩn 50
3.3.5. E.coli: gồm 1 chủng vi khuẩn 51
3.3.6. H.influenzae: gồm 2 chủng vi khuẩn 51
3.3.7. S.Marcesceus: gồm 1 chủng vi khuẩn 52
3.4. Điều trị kháng sinh ở bệnh nhân đợt cấp BPTNMT 52
3.4.1. T ì nh hình dùng kháng sinh trước vào khoa 52
3.4.2. Tỉ lệ kháng sinh dùng ban đầu khi BN vào khoa: 53
3.4.3. Tỉ lệ kháng sinh dùng khi có kết quả kháng sinh đồ 54
3.4.4. So sánh kết quả điều trị giữa nhóm dùng kháng sinh b an đầu
phù hợp và không phù hợp 54
3.4.5. Kết quả điều trị một số nhóm vi khuẩn 55
3.4.6. Kết quả điều trị nhóm cấy dịch phế quản âm tính: 57
3.5. Kết quả điều trị chung 57
3.5.1. Thời gian thở máy và số ngày nằm viện 57
3.5.2. Tỉ lệ tử vong 58
Chương 4. BÀN LUẬN 59
4.1. Đặc đi ểm chung của nhóm nghiên cứu 59
4.1.1. Tuổi và giới 59
4.1.2. Tỉ lệ và thời gian bệnh nhân được đặt ống nội khí quản/mở khí
6. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
quản trước khi vào khoa 60
4.2. Tỉ lệ nhiễm khuẩn, loại vi khuẩn gây nhiễm khuẩn phổi ở BN đợt
cấp BPTNMT 61
4.2.1. Tỉ lệ nhiễm khuẩn phổi theo tiêu chuẩn của Schurink 61
4.2.2. So sánh tỉ lệ nhiễm khuẩn và không nhiễm khuẩn với một số chỉ
số lâm sàng và cận lâm sàng 63
4.2.3. Kết quả cấy dịch phế quản 64
4.2.4. So sánh kết quả cấy dịch phế quản và tỉ lệ nhiễm khuẩn 66
4.2.5. So sánh nhóm dương tính và nhóm âm tính về một số chỉ số lâm
sàng và cận lâm sàng 67
4.2.6. Kết quả phân lập vi khuẩn gây nhiễm khuẩn phổi 68
4.2.7. So sánh nhóm có kết quả cấy dịch phế quản dương tính và phân
loại nhiễm khuẩn phổi 69
4.3. Tỉ lệ kháng kháng sinh của từng nhóm vi khuẩn 70
4.3.1. Sự đề kháng kháng sinh của A.Baumanii 70
4.3.2. Sự đề kháng kháng sinh của P.aeruginosa 71
4.3.3. Sự đề kháng kháng sinh của S.aureus 72
4.3.4. Sự đề kháng kháng sinh của K.pneumoniae: 73
4.3.5. Sự đề kháng kháng sinh của E.coli, H.influenzae, S.Marcesceus 74
4.4. Điều trị kháng sinh ở bệnh nhân đợt cấp COPD 75
4.4.1. T ình hình dùng kháng sinh trước khi vào khoa 75
7. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
4.4.2. Kết quả điều trị một số nhóm vi khuẩn: 77
4.4.3. Kết quả điều trị nhóm cấy dịch phế quản âm tính 79
4.5. Kết quả điều trị chung 80
4.5.1. Thời gian thở máy và số ngày nằm viện 80
4.5.2. Tỉ lệ tử vong 80
KẾT LUẬN 82
ĐỀ NGHỊ 84
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
TÀI LIỆU THAM KHẢO Đánh giá đặc điểm vi khuẩn gây nhiễm khuẩn phổi
ở bệnh nhân đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại khoa hổi sức tích cực
TIẾNG VIỆT:
– Lê Thành An (1997): Thông khí hỗ trợ áp lực với PEEP qua mặt nạ mũi trong
điều trị đợt cấp Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Luận văn thạc sĩ y học, Đại học Y
Hà Nội.
– Đỗ Hồng Anh (2001): Áp dụng phác đồ điều trị đợt cấp Bệnh phổi tắc nghẽn
mạn tính theo chiến lược toàn cầu năm 2001. Luận văn thạc sĩ y học, Đại học Y Hà
Nội.
– Giang Thục Anh (2004): Đánh giá sử dụng kháng sinh điều trị nhiễm khuẩn bệnh
viện tại khoa Điều trị tích cực – Bệnh viện Bạch Mai năm 2003- 2004. Luận văn
tốt nghiệp bác sĩ nội trú bệnh viện, Đại học Y Hà Nội.
– Trần Thanh Cảng (2001): Thở máy xâm nhập với thông khí phút và PEEP ngoài
thấp trong điều trị SHHC do Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Luận án tiến sĩ y học,
Đại học Y Hà Nội.
– Ngô Quí Châu, Vũ Văn Đính (1986): Kỹ thuật đặt Catheter qua màng nhẫn giáp
cải tiến. Kỷ yếu CTNCKH – Bệnh viện Bạch Mai: tr 11-12.
– Trần Tuấn Đắc (1996): Lựa chọn kháng sinh trong suy hô hấp cấp do Bệnh phổi
tắc nghẽn mạn tính trước và trong thở máy. Luận án phó tiến sĩ y học, Đại học Y
Hà Nội.
– Vũ Văn Đính (1997): “Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và tâm phế mạn”. Hồi sức
8. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
cấp cứu toàn tập. NXB Y học, Hà Nội: tr 101.
– Vũ Văn Đính và cộng sự (2002): Tình hình nhiễm khuẩn bệnh viện và tỉ lệ kháng
sinh tại khoa ĐTTC bệnh viện Bạch Mai từ tháng 1-6/2002. Kỷ yếu hội nghị
chuyên đề Hồi sức cấp cứu và Chống độc toàn quốc lần thứ
4: tr 66-71.- Nguyễn Thanh Hồi (2003): Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và vi
khuẩn học mắc phải ở cộng đồng do vi khuẩn hiếu khí điều trị tại khoa Hồi sức tích
cực – Bệnh viện Bạch Mai. Luận văn tốt nghiệp bác sỹ nội trú bệnh
viện, Đại học Y Hà Nội.
– Lê Bảo Huy (2008), Đặc điểm viêm phổi liên quan đến thở máy khởi phát sớm
và muộn tại khoa HSCC – BV Thống Nhất, TPHCM. Hội thảo toàn quốc về hồi
sức cấp cứu và chống độc lần thứ 9: tr 206.
– Nguyễn Việt Hùng, Nguyễn Gia Bình (2009): Đặc điểm dịch tễ học và hậu quả
của nhiễm khuẩn phổi tại bệnh viện tại khoa điều trị tíchcực bệnh viện Bach Mai.
Tạp chí y học lâm sàng. Số 42: tr 15 – 21.
– Nguyễn Đình Hƣờng và cộng sự (2004): Thông khí phổi và thăm dò chức năng
hô hấp trong các bệnh phổi. Bách hoa toàn thư y học – tập 4. NXB Y học, Hà nội,
tr 259.
– Nguyễn Quỳnh Loan (2002): Nghiên cứu dịch tễ lâm sàng BPTNMT tại phường
Khương Mai – quận Thanh Xuân – Hà Nội. Luận văn Thạc sĩ Y học, Học viện
Quân Y.
– Cao Minh Nga (2008): Sự kháng thuốc của vi khuẩn gây bệnh thường gặp tại
Bệnh viện Thống Nhất trong năm 2006. Tạp chí Y Học TP, Hồ Chí Minh. Tập 12
– Phụ bản Số 1: tr 194 – 200.
– Nguyễn Ngọc Quang (2011): Nghiên cứu tình hình và hiệu quả điều trị viêm
phổi liên quan đến thở máy. Luận văn tốt nghiệp bác sĩ nội trú bệnh viện, Đại học
Y Hà Nội.
– Đỗ Quyết (2010): Nguyên nhân vi khuẩn giai đoạn đầu và sau đợt bùng phát
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Tạp chí y dược học quân sự. Số 3: tr 77 – 94.-
Jacobs R.A (2002): “Nhiễm khuẩn bệnh viện”. Trong: Chẩn đoán và
điều trị y học hiện đại – Ch biên: McPhee S.J. Tập 2, bản dịch tiếng Việt. NXB Y
học, Hà Nội: tr 922 – 924.
– Đinh Ngọc Sỹ và cộng sự (2011): “ Dịch tễ bệnh phổitắc nghẽn mạn tính ở Việt
Nam ”. Hội thảo khoa học Hen – COPD toàn quốc Cần Thơ 6 – 2011.
– Trần Hoàng Thành và cộng sự (2009): Nghiên cứu mối lien quan giữa vi khuẩn
hiếu khí gây bệnh với đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng trong đợt bộinhiễm của
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Tạp chí y học thực hành. Số 6: tr 16 – 18
– Nguyễn Sử Minh Tuyết (2008): Khảo sát các vi khuẩn gây bệnh ngoài lao trên
bệnh nhân nhập viện vì đợt cấp bệnh phổitắc nghẽn mạn tính tại Bệnh viện Phạm
9. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Ngọc Thạch. Tạp chí Y Học TP. Hồ Chí Minh, Tập 12 – Phụ bản Số 1: tr 157 –
163.
– Trƣơng Anh Thƣ (2008): Tình hình kháng kháng sinh của vi khuẩn gây nhiễm
khuẩn vết mổ tại bệnh viện Bạch Mai và một số bệnh viện tỉnh phía Bắc. Tạp chí Y
học lâm sàng. Số 7: tr 64-69.
– Phạm Hùng Vân và cộng sự (2007): Nghiên cứu đa trung tâm trên 204 chủng
Streptococcus pneumoniae. Tạp chí Y học TP.Hồ Chí Minh, Tập 6 – Phụ bản Số 1:
tr 67 – 77