1. 1ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1η -2η ΟΜΑΔΑ
1η Δραστηριότητα :Ανοίξτε το πρόγραμμα Internet Browser του Η/Υ. Πληκτρολογήστε τη
δ/νση: http://users.sch.gr/ipap και στη συνέχεια ακολουθήστε τα εξής βήματα:
Είσοδος>Χάρτες>Χάρτες βυζαντινής περιόδου. Αφού ανοίξετε το χάρτη του διαμελισμού του
Βυζαντίου μετά το 1204 Με κίνηση, συμβουλευόμενοι και το σχολικό σας βιβλίο εντοπίστε τα
λατινικά που σχηματίστηκαν και τοποθετήστε τα στον πίνακα:
Λατινικά κράτη
2η Δραστηριότητα : Μεταβείτε στη διεύθυνση www.fhw.gr/chronos/projects/fragokratia/ και εν
συνεχεία στο λήμμα Κων/πολη και Θεσσαλονίκη . Αφού μελετήσετε τα σχετικά κείμενα,
απαντήστε στα εξής ερωτήματα:
α. Ποιος ήταν ο πρώτος λατίνος αυτοκράτορας της Κων/πολης;
β. Πώς διαμοιράστηκαν τα εδάφη της Ρωμανίας ανάμεσα σε Λατίνους, Βενετούς και άλλους
σταυροφόρους; Ποιοι πήραν τη μερίδα του λέοντος;
γ. Σε ποιον έδωσε όρκο υποτέλειας ο Βονιφάτιος ο Μομφερατικός και τι έλαβε ως αντάλλαγμα;
Από ποιους έλαβε,αντίστοιχα, ο ίδιος όρκους υποτέλειας;Τι συμπεραίνετε για τη σχέση των
λατινικών κρατών μεταξύ τους;
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------

2. 3η Δραστηριότητα:
Ιστορική Πηγή: Οι κατώτερες τάξεις της φεουδαλικής κοινωνίας ήταν συγκροτημένες σχεδόν
ολοκληρωτικά από Έλληνες, γιατί από το ένα μέρος ο αριθμός των Φράγκων στρατιωτών και
των ακολούθων που μπήκαν στην Αχαΐα τον καιρό της κατάκτησης δεν ήταν μεγάλος και από το
άλλο, γιατί “οι Έλληνες τιμαριούχοι”[...] αποτελούσαν μικρή τάξη συγκρινόμενοι με τους
συμπατριώτες τους. Οι Έλληνες άρχοντες της Ήλιδας και της Αρκαδίας [...] είχαν κάνει ειδικές
συμφωνίες με τον Σαμπλίτ που τους επέτρεψαν να διατηρήσουν τα παλιά τους προνόμια, τις
κτήσεις και τους δουλοπάροικούς τους [...]. Ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος του λαού ζούσε και
πέθαινε σε συνθήκες δουλοπαροικίας.
William Miller, Η Φραγκοκρατία στην Ελλάδα 1204-1261 μτφρ. Άγγελου
Φουριώτη
Πώς ήταν , σύμφωνα με το παραπάνω κείμενο, οργανωμένο κοινωνικά το λατινικό κράτος της
Αχαΐας ; Ποιες τάξεις το συγκροτούσαν και σε ποιες συνθήκες ζούσε το μεγαλύτερο μέρος του
ελληνικού πληθυσμού;
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------

3. 3η- 4η ΟΜΑΔΑ
1η Δραστηριότητα :Ανοίξτε το πρόγραμμα Internet Browser του Η/Υ. Πληκτρολογήστε τη
δ/νση: http://users.sch.gr/ipap και στη συνέχεια ακολουθήστε τα εξής βήματα:
Είσοδος>Χάρτες>Χάρτες βυζαντινής περιόδου. Αφού ανοίξετε το χάρτη του διαμελισμού του
Βυζαντίου μετά το 1204 Με κίνηση,συμβουλευόμενοι και το σχολικό σας βιβλίο εντοπίστε τα
ελληνικά κράτη που σχηματίστηκαν και τοποθετήστε τα στον πίνακα:
Ελληνικά κράτη
2η Δραστηριότητα: Μεταβείτε στην ιστοσελίδα www.hellenichistory.gr και ακολουθήστε τα εξής
βήματα:ΥΣΤΕΡΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ> ΠΟΛΙΤΙΚΗ>Ιωάννης Γ΄Βατάτζης>Εξωτερική
πολιτική και στη συνέχεια Μιχαήλ Η΄Παλαιολόγος>Εξωτερική πολιτική
Αφού μελετήσετε τα περιεχόμενα αυτών των σελίδων, να απαντήσετε στα παρακάτω
ερωτήματα:
α) Ποιες ήταν οι επιδιώξεις του Ι. Βατάτζη στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και τι τελικά
πέτυχε; Πώς κρίνετε την πολιτική του;
β)Πώς πραγματοποιήθηκε η ανάκτηση της Κων/πολης, πότε και από ποιον;
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------

4. 3η Δραστηριότητα:
Ιστορική Πηγή: Ο αυτοκράτορας είδε ότι οι Ρωμαίοι σπαταλούσαν, χωρίς να υπάρχει ανάγκη,
τα πλούτη τους, για να αγοράσουν ενδύματα από ξένους λαούς-παρδαλά ρούχα που είχαν
κατασκευάσει πέρσες και σύροι υφαντουργοί και κομψά ενδύματα που είχαν υφανθεί από
ιταλούς υφαντουργούς. Γι` αυτό έβγαλε νόμο, κατά τον οποίο, αν κάποιος από τους υπηκόους
του και η οικογένειά του φορούσαν τέτοια ξενόφερτα ρούχα, θα κηρυσσόταν άτιμος. Όλοι ήταν
υποχρεωμένοι να φορούν ρούχα που κατασκευάζονταν στη χώρα των Ρωμαίων και από
ρωμαίους υφαντουργούς.
Νικηφόρος Γρηγοράς, Ρωμαϊκή Ιστορία, εκδ.Bekker-l.Schopen
Γιατί ο Ιωάννης Δούκας Βατάτζης απαγόρευσε, κατά τη γνώμη σας και σύμφωνα με το
παραπάνω κείμενο, την εισαγωγή και τη χρήση πολυτελών δυτικών και ανατολίτικων
ενδυμάτων;
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
...........................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
..................................
5η - 6η ΟΜΑΔΑ

5. 1η Δραστηριότητα:Ανοίξτε το πρόγραμμα Internet Browser του Η/Υ. Κάντε Αναζήτηση του
όρου Λατινοκρατία και επιλέξτε την ιστοσελίδα της Wikipedia. Ποιο είναι το περιεχόμενο του
όρου Λατινοκρατία και τα χρονικά πλαίσια της περιόδου; Με ποιους άλλους όρους
χρησιμοποιείται ως ταυτόσημη;
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------- 2η Δραστηριότητα: Μεταβείτε στον ιστότοπο
www.kastra.eu/ και στο μενού επιλογή επιλέξτε Μυστράς. Αφού παρακολουθήσετε το σχετικό
βίντεο με τις ιστορικές πληροφορίες που σας δίνει, συμπληρώστε τα κενά με τις κατάλληλες
λέξεις:
Το κάστρο χτίστηκε από τον ............................................ μετά την κατάληψη της Πελοποννήσου
από τους ............. ..το 1249 στην ανατολική πλευρά του ....................... στην κορυφή ενός
υψώματος που λεγόταν ...............ή .............. λόγω του σχήματός του.
Μετά την ήττα ........................στη μάχη της Πελαγονίας το ......... το κάστρο παραχωρήθηκε στο
βυζαντινό αυτοκράτορα ..................................................
Από το 1262 έγινε έδρα βυζαντινού στρατηγού,του .....................................και από τότε αρχίζει η
ιστορία του που διήρκησε ............. αιώνες. Από τα μέσα του 14ου αιώνα γίνεται .....................
βυζαντινής Πελοποννήσου. Έτσι δημιουργήθηκε το .......................του..................Με δεσπότες,
όπως ο Μανουήλ Καντακουζηνός ο,Θεόδωρος Παλαιολόγος και ο...............................,ο
Μυστράς επέκτεινε την κυριαρχία του σε ολόκληρη την .................................και γίνεται εστία
της .............................και ......................ζωής της αυτοκρατορίας, καθώς και κέντρο
της ........................των γραμμάτων και τεχνών.
Σοφοί, ....................., .................συγκεντρώνονταν με σημαντικότερο τον
Γεώργιο ........................................ Το 1460 παραδίνεται στους ....................
3η Δραστηριότητα:
Ιστορική Πηγή:Στα Σάλωνα (Άμφισσα) ζούσε ένας Φράγκος αυθέντης, με το παρωνύμι
Κόντος, πολύ κακός άνθρωπος, κλέφτης άρπαγας και κακότροπος. Και ξεγύμνωνε και έδερνε και
βασάνιζε με αγγαρείες (υποχρεωτικές υπηρεσίες) και ταλαιπωρίες τους Σαλωνίτες. Τελευταία
μαθαίνοντας πως ο δεσπότης (επίσκοπος) Σαλώνων Σεραφείμ είχε πολλά πλούτη και μια
ωραιότατη ανεψιά, αποφάσισε να πάρει την κόρη στο παλάτι του, αρπάζοντας και τα πλούτη του
Σεραφείμ. Ο δεσπότης μαθαίνοντας το άρπαγμα της ανεψιάς του, σήκωσε με λόγους τους

6. Σαλωνίτες εναντίον του τυράννου και έγραψε στους Τούρκους να έρθουν να τους παραδώσουν
τα Σάλωνα λέγοντας καλύτερα να δουλεύουμε Τούρκους παρά Φράγκους.
Το Χρονικό του Γαλαξειδίου, Ευθύμιου Πενταγιώτη ιερομόναχου, Αθήνα 1996
Αφού μελετήσετε το παραπάνω κείμενα να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα:α) Τι συνέπειες είχε
για τους Έλληνες η κατάκτησή τους από τους Φράγκους; β) Πώς εξηγείτε την ενέργεια του
δεσπότη των Σαλώνων Σεραφείμ να καλέσει τους Τούρκους και να τους παραδώσουν την πόλη;
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
20
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

7. ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΙΤΛΟΣ: “Ερευνώ το κάστρο της πόλης μου”
ΟΜΑΔΑ Α΄(Τοπογράφοι)
1) Σε ποιο γεωγραφικό σημείο της πόλης βρίσκεται το κάστρο και σε ποια απόσταση από το
κέντρο;
2)α)Μέσα σε ποιον ευρύτερο χώρο είναι ενταγμένο το κάστρο και ποια είναι η
φυσική διαμόρφωσή του; (έδαφος, ποταμοί, βλάστηση)
β) Για ποιο λόγο, πιστεύετε, επιλέχτηκε ο χώρος αυτός για την κατασκευή του
κάστρου; Τι φυσικά και πολεμικά πλεονεκτήματα διαθέτει;
3)Πάνω σε τι είναι χτισμένο το κάστρο και σε τι υψόμετρο; Βρίσκονται όλα τα
μέρη του κάστρου στο ίδιο υψόμετρο ή όχι; Τι παρατηρείτε;
4) Με ποιον τρόπο επιτυγχάνεται η πρόσβαση στην περιοχή του κάστρου;

8. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΙΤΛΟΣ: “Ερευνώ το κάστρο της πόλης μου”
ΟΜΑΔΑ Β΄(Αρχιτέκτονες)
1)Ποιο είναι το σχήμα του κάστρου και τι έκταση καταλαμβάνει; Η φυσική διαμόρφωση του
χώρου επηρέασε τα παραπάνω;
2)Τι είδους υλικά έχουν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή του;
3)Τι κτίσμα υπάρχει στο ΒΑ σημείο του κάστρου;Ποια τα χαρακτηριστικά του;
(σχήμα-μέγεθος-τειχοποιία)
4) Πώς είναι κατασκευασμένος ο εξωτερικός περίβολος (το τείχος) του κάστρου;
5) Πού βρίσκεται η κεντρική πύλη εισόδου του κάστρου τι την χαρακτηρίζει;
6) Σε ποιο σημείο του κάστρου βρίσκεται η ακρόπολη και πως είναι κτισμένη;
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

9. ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΙΤΛΟΣ: “Ερευνώ το κάστρο της πόλης μου”
ΟΜΑΔΑ Γ΄(Αρχαιολόγοι)
1)Σε ποια κατηγορία αρχαιολογικών μνημείων ανήκει το συγκεκριμένο κτίσμα
και πότε χρονολογείται η κατασκευή του; Σε τι χρησίμευε;
2) Από τι υλικά είναι κατασκευασμένο και πώς;
3)Περιγράψτε αναλυτικά τα οικοδομικά ευρήματα του κάστρου και τη θέση τους.
4) Ποια υλικά κατάλοιπα του παρελθόντος μαρτυρούν την εγκατάσταση πληθυσμού στην
περιοχή του κάστρου από την πρωτοελλαδική εποχή;
5)Τι είδους υλικά εντοπίζονται στην κατασκευή του οχυρώματος της Β.Α πλευράς
και πότε χρονολογούνται; Τι συμπεραίνετε;
6)Τι έχουν λαξευτεί στο βράχο στις υπώρειες της ΒΑ γωνίας του κάστρου και σε τι χρησίμευαν;
Σε ποια περίοδο της ιστορίας τοποθετούνται;
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

10. ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΙΤΛΟΣ: “Ερευνώ το κάστρο της πόλης μου”
ΟΜΑΔΑ Δ΄(Ιστορικοί)
1) Από πότε διαπιστώνονται ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή του κάστρου;
2) Τι υπήρχε στην περιοχή τους αρχαίους χρόνους (6οςαι.π.Χ.-4οςαι μ.Χ.) σύμφωνα με τη μαρτυρία
του περιηγητή Παυσανία (2ος αι.μ.Χ);
3) Στα χρόνια ποιου βυζαντινού αυτοκράτορα χτίστηκε η πρώτη οχύρωση και τι υλικά
χρησιμοποιήθηκαν;
4) Η ανέγερση εκ νέου οχυρώματος την περίοδο του βυζαντίου.
5) Η δημιουργία του κάστρου τη περίοδο της Φραγκοκρατίας.
6) Το κάστρο την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
7)Το κάστρο μετά την απελευθέρωση