1. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΕΡΓΑΣΙΑ 1
Δεληγιαννάκου Αγαθονίκη – Παπαβασιλείου Αναστασία
18/10/2011
1. Δώστε ένα δικό σας ορισμό για την έννοια της αναπαράστασης
(representation) προσπαθώντας να συμπεριλάβετε κάθε σχετικό
στοιχείο που θεωρείτε σημαντικό.
Ο όρος «αναπαράσταση» αναφέρεται σε ένα είδος συμβολικού
μοντέλου το οποίο αντικαθιστά μια αντίστοιχή δομή του πραγματικού
κόσμου. Το μοντέλο περιγράφει αυτή τη δομή ποιοτικά και/ή ποσοτικά
με λεπτομέρεια και δίνει έμφαση σε στοιχεία που απαιτούνται για να
κατανοήσει ο εκπαιδευόμενος τις αρχές που τη διέπουν, δεν είναι όμως
η ίδια η δομή. Με άλλα λόγια, η αναπαράσταση χρησιμοποιεί
διάφορους τύπους επιγραφών –κείμενο, εικόνα, σύμβολα, ήχους,
σχεδιοκίνηση, βίντεο, γραφήματα κλπ– οι οποίοι, ιδιαίτερα σε
περιπτώσεις όπου το αντικείμενο αναπαράστασης είναι μια αφηρημένη
έννοια ή ένα φαινόμενο που δεν είναι εγγενώς ορατό, εμπλέκουν τους
εκπαιδευόμενους σε άμεση διάδραση με το αντικείμενο του
ενδιαφέροντος.
2. Τι τονίζει η διαφορά μεταξύ «δυαδικής» (dyadic) και «τριαδικής»
(triadic) προοπτικής για τις αναπαραστάσεις; Πώς αντιλαμβάνεστε ότι
συνδέονται οι προοπτικές αυτές με τη γνωστική προσέγγιση
(“cognitive approach”) και με την εποικοδομική προσέγγιση
(“constructivist approach”);
Στην δυαδική προοπτική αναπαράστασης υπάρχουν 2 οντότητες, η
οντότητα που αναπαριστά και η οντότητα που αναπαριστάται και είναι
εξωτερικές αναπαραστάσεις, όπως σε μία εξίσωση με μεταβλητές Χ και
Υ, όπου το Χ αναπαριστά και το Υ αναπαριστάται. Στην περίπτωση αυτή
το Υ μπορεί να αναπαρασταθεί από διαφορετικά Χ και αντίστροφα, το Χ
μπορεί να αναπαριστά διαφορετικά Υ. Στην τριαδική αναπαράσταση
υπάρχουν 3 οντότητες αντί για 2, η οντότητα που αναπαριστά το
αντικείμενο που αναφέρεται για επεξεργασία, η ίδια η οντότητα του
πραγματικού κόσμου που μπορεί να είναι μία εικόνα ή μία λέξη ή ένας
ήχος, και η τρίτη οντότητα που είναι η ερμηνεία που δίνει ο κάθε
μαθητής και εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται και
μαθαίνει ο κάθε μαθητής ξεχωριστά, δηλαδή είναι η οντότητα που
αναφέρεται στη δημιουργία της εσωτερικής αναπαράστασης.
Η γνωστική προσέγγιση συνδέεται με την δυαδική προοπτική, καθώς
υποστηρίζει τις συνδέσεις των εξωτερικών αναπαραστάσεων
χρησιμοποιώντας τις αισθητηριακές τροπικότητες που
χρησιμοποιούνται κατά την πρόσληψη των αναπαραστάσεων
(ακουστική, οπτική ή απτική). Στην γνωστική προσέγγιση ο μαθητής

2. μαθαίνει από τον υπολογιστή καθώς οι εξωτερικές αναπαραστάσεις
«μεταφέρουν» την πληροφορία και οι υπολογιστές «αποθηκεύουν» το
περιεχόμενό της. Η εποικοδομητική προσέγγιση, αντίθετα, συνδέεται με
την τριαδική αναπαράσταση, καθώς υποστηρίζει τη σχεδίαση και τη
δόμηση εξωτερικών αναπαραστάσεων από τον ίδιο τον εκπαιδευόμενο
για να μπορεί να αναλύει, να οργανώνει και να εκφράζει τις γνώσεις
του. Έτσι ο μαθητής μαθαίνει μαζί με τον υπολογιστή καθώς ο
υπολογιστής λειτουργεί ως γνωστικό εργαλείο για τους
εκπαιδευόμενους οι οποίοι αναπτύσσουν εσωτερικές αναπαραστάσεις
καθώς προσλαμβάνουν και επεξεργάζονται γνωστικά τα
πληροφοριακά ερεθίσματα που προέρχονται από τις εξωτερικές
αναπαραστάσεις κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της μάθησης.
3. Ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μπορούν να έχουν οι αναπαραστάσεις
στον ψηφιακό χώρο;
Οι αναπαραστάσεις από την ψηφιακή τους διάσταση μπορεί να είναι:
«Δυναμικές», να μεταβάλλονται, δηλαδή, με κατάλληλο τρόπο στο
πέρασμα του χρόνου, με τη μεταβολή αυτή να είναι αντίστοιχη αυτής
που συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο, όπως είναι η αφήγηση, η 2Δ και
3Δ σχεδιοκίνηση και το βίντεο.
«Διαδραστικές», να επιτρέπουν, δηλαδή, την αλληλεπίδραση
εκπαιδευόμενου-συστήματος μέσω εκτέλεσης συγκεκριμένων
υποεργασιών. Το σύστημα υλοποιεί μηχανισμούς επικοινωνίας με το
χρήστη μέσω των οποίων αυτός μεταφέρει εντολές προς και δέχεται
αποκρίσεις από το σύστημα. Δηλαδή, οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να
κάνουν πειράματα αλλάζοντας τις μεταβλητές της αναπαράστασης και
να βλέπουν τις συνέπειες των ενεργειών τους, κατανοώντας έτσι,
καλύτερα το μοντέλο.
«Δομημένες συνεργατικά», να υποστηρίζουν, δηλαδή, την
εποικοδομητική μάθηση μέσω της συνεργασίας των μαθητών.
«Οπτικοποιημένες», κυρίως για φαινόμενα που δεν είναι εγγενώς ορατά,
όπως η εκτέλεση ενός αλγορίθμου ή η κίνηση των τεκτονικών πλακών.
«Πολλαπλά συνδεδεμένες», παρέχοντας υπέρ-συνδέσμους για
crisscrossing· για τη διευκόλυνση της γρήγορης μετάβασης από τη μια
αναπαράσταση στην άλλη, όπως συμβαίνει στους σημασιολογικούς
ιστούς και στα υπερκείμενα.
Γενικότερα, οι ψηφιακές αναπαραστάσεις συχνά εξαρτώνται από τα
δεδομένα εισόδου που δίνει ο χρήστης και προσαρμόζονται, έτσι, στις
συγκεκριμένες ανάγκες του χρήστη. Ένα τελευταίο χαρακτηριστικό είναι
πως οι ψηφιακές αναπαραστάσεις παράγονται από ένα υπολογιστικό
μοντέλο και όχι από έναν διδακτικό σχεδιαστή ή εκπαιδευτή.

3. 4. Για ποιους λόγους θεωρείτε ότι ενδείκνυται η χρήση πολλαπλών
αναπαραστάσεων σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα;
Το πρώτο πλεονέκτημα της χρήσης πολλαπλών αναπαραστάσεων είναι
πως λειτουργούν συμπληρωματικά η μία με την άλλη είτε σε σχέση με
την πληροφορία που παρουσιάζουν στον μαθητή είτε σε σχέση με τις
γνωστικές διαδικασίες που υποστηρίζει η καθεμία. Μπορεί, δηλαδή, να
εμπεριέχουν συμπληρωματικές πληροφορίες ή διαδικασίες
επεξεργασίας του περιεχομένου και έτσι να έχει την δυνατότητα ο
εκπαιδευόμενος να προσεγγίσει νέες ερμηνείες και να επικεντρωθεί σε
διαφορετικά στοιχεία του προβλήματος που αντιμετωπίζει , καθώς η
χρήση μίας μόνο αναπαράστασης θα οδηγούσε σε υπερφόρτωση
κατά την επεξεργασία και σε πολύπλοκη επίλυση του προβλήματος.
Ένας δεύτερος λόγος είναι ο περιορισμός των παρερμηνειών όσον
αφορά την άγνωστη αναπαράσταση. Ο εκπαιδευόμενος μαθαίνει να
ερμηνεύει σωστά την άγνωστη και περισσότερο ασαφή
αναπαράσταση συνδέοντάς την με τα αντίστοιχα στοιχεία της γνωστής.
Τρίτον, με τις πολλαπλές αναπαραστάσεις μπορούν να «οικοδομηθούν»
βαθύτερα νοήματα και να υπάρξει καλύτερη κατανόηση αφηρημένων
εννοιών που τυχόν αναπαριστάνονται. Ο εκπαιδευόμενος που ήδη
κατέχει κάποια αρχική γνώση από μια αναπαράσταση,
εκμεταλλευόμενος τη γνώση του, επεκτείνει την κατανόηση του
αντικειμένου καθώς αποκτά κάποια αίσθηση του πώς μια άλλη
αναπαράσταση, που παρουσιάζει την ίδια γνώση, είναι δομημένη.
5. Ποια είναι τα προβλήματα που αναμένεται να αντιμετωπίσουν οι
μαθητές κατά τη χρήση καινοτόμων αναπαραστάσεων;
Ένα πολύ-αναπαραστατικό περιβάλλον μάθησης προσφέρει στους
μαθητές πολλαπλές πηγές πληροφόρησης που βελτιώνουν την
απόκτηση της γνώσης. Ειδικότερα, το να υπάρχουν διαθέσιμες
πολλαπλές αναπαραστάσεις κατά την παρουσίαση ενός προβλήματος
είναι καρποφόρο καθώς επιτρέπει στους μαθητές να επιλέξουν μεταξύ
αυτών με βάση την στρατηγική που ακολουθούν. Αλλά οι μαθητές
αναμένεται να αντιμετωπίσουν κάποιες δυσκολίες στην κατανόηση κατά
την χρήση των αναπαραστάσεων. Θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να είναι
σε θέση να αναγνωρίσουν τα στοιχεία που χρησιμοποιεί η
αναπαράσταση για να παρουσιάσει το περιεχόμενο. Είναι γεγονός
πως, οι αρχάριοι μαθητές συνήθως δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τι είναι
εννοιολογικά σημαντικό και επικεντρώνονται σε ότι τους τραβά την
προσοχή, ή, έστω, αναγνωρίζουν μόνο τα επιφανειακά χαρακτηριστικά
και όχι την ουσία του θέματος της αναπαράστασης.
Επιπλέον, όταν οι μαθητές έρθουν αντιμέτωποι με καινοτόμες
αναπαραστάσεις θα πρέπει να γνωρίζουν τι χειρισμούς να κάνουν
ώστε να παραχθεί νέα πληροφορία. Η κάθε αναπαράσταση έχει και μια
λειτουργική σημασία, γι’ αυτό είναι σημαντικό ο εκπαιδευόμενος να είναι
επαρκώς ενημερωμένος ώστε να επιλέξει την κατάλληλη διαδικασία για
να πάρει και το επιθυμητό αποτέλεσμα.

4. Πρέπει, τέλος, να καταλάβουν πώς αυτές οι εξωτερικές
αναπαραστάσεις σχετίζονται μεταξύ τους, και πώς μπορεί να
μεταφραστεί η μία στην άλλη, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να
ερμηνεύσουν τις ομοιότητες και τις διαφορές των αντίστοιχων στοιχείων
τους, έχοντας υπόψη ότι αυτό δεν συμβαίνει πάντοτε και αντίστροφα.
6. Τι εννοούμε λέγοντας ότι η ανάλυση της τεχνολογίας πολυμέσων
γίνεται και με όρους σε semiotic level & sensory level;
Το semiotic level αναφέρεται στον κώδικα (τύπο) της αναπαράστασης
που χρησιμοποιείται. Αν, για παράδειγμα, είναι κείμενο, εικόνα, ήχος κτλ.
Ενώ το sensory level έχει να κάνει με την τροπικότητα, δηλαδή με το ποιο
αισθητηριακό κανάλι χρησιμοποιείται όταν ο εκπαιδευόμενος δέχεται το
εξωτερικό ερέθισμα. Μπορεί να είναι το οπτικό, το ακουστικό ή ακόμα
και το απτικό κανάλι.
Είναι σημαντικό να μπορούμε να ξεχωρίσουμε τα σημειολογικά και
αισθητηριακά χαρακτηριστικά των πολυμέσων, γιατί δεν φτάνει μόνο το
τεχνικό επίπεδο για την ορθή και αποτελεσματική τους χρήση ώστε να
αποφασίσουμε ποιες αναπαραστάσεις θα χρησιμοποιήσουμε και με
ποιόν τρόπο για να παράγουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
7. Τι προτείνουν οι θεωρίες computational effectiveness & Dual coding
theory;
Η θεωρία computational effectiveness εστιάζει στην υπόθεση ότι η
χρήση ενός κώδικα αναπαράστασης μπορεί να είναι πιο
αποτελεσματική από τη χρήση κάποιου άλλου, υπό την έννοια ότι ο
ένας διευκολύνει περισσότερο τον εκπαιδευόμενο να κατανοήσει αυτό
που παρουσιάζει η αναπαράσταση. Το ίδιο δηλαδή περιεχόμενο έχει την
ιδιαιτερότητα να μπορεί να επεξεργαστεί καλύτερα ή χειρότερα από έναν
κώδικα αναπαράστασης. Οι γραφικές αναπαραστάσεις, για
παράδειγμα, σε πολλές περιπτώσεις υπερισχύουν έναντι του κειμένου,
έχοντας πλεονεκτήματα όπως ο εντοπισμός, η ανάδειξη και η έκφραση
ορισμένων χαρακτηριστικών, που στην περίπτωση του κειμένου δεν
αναδεικνύονται.
Σύμφωνα με τη θεωρία dual coding, η αντιστοίχιση του λεκτικού και
οπτικού συστήματος και η σύνδεση των στοιχείων τους με
προηγούμενες γνώσεις που πιθανώς ο μαθητής διαθέτει στη
μακροχρόνια μνήμη του, βοηθάει τον μαθητή να θυμάται καλύτερα και
αυτό τελικά βοηθάει σε καλύτερα αποτελέσματα μάθησης. Ένας καλός
συνδυασμός κειμένου-εικόνας μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα
αποτελέσματα καθώς η ύπαρξη δυο συστημάτων μνήμης ταυτόχρονα,
οδηγεί σε επεξεργασία περισσότερης πληροφορίας. Ένα ακόμη
χαρακτηριστικό είναι πως η χρήση δυο συστημάτων μνήμης αποδίδει

5. καλύτερα το συσχετισμό ανάμεσά τους, με αποτέλεσμα να
δημιουργούνται ισχυρά νοητικά μοντέλα στον εκπαιδευόμενο.