2. • NXB Tri Thức
• Nhóm Khai Minh
Đơn vị tổ chức
• GS. Chu Hảo
Giám đốc NXB Tri Thức
Chủ trì
• Nhà giáo Phạm Toàn
Dịch giả tác phẩm “Nền dân trị Mỹ”
Khách mời
• Nhóm Khai MinhDiễn giả
3. TỔNG QUAN
CÁC VẤN ĐỀ CỦA
NỀN DÂN TRỊ
NỀN DÂN TRỊ MỸ
ĐƯỢC DUY TRÌ
NHƯ THẾ NÀO
Tác giả - Cuộc đời
Tác phẩm
Ý tưởng cốt lõi
Ảnh hưởng
http://tinhthankhaiminh.org
4. 1805
Ra đời
tại Paris
1826
Tập sự
thẩm phán
1826 - 1830
Đi các nước
châu Âu
1831- 1832
Đi tìm hiểu
nước Mỹ
1835
Xuất bản tập I
“Nền dân trị Mỹ”
1838
Thành viên
Viện Hàn lâm
1840
Xuất bản tập II
“Nền dân trị Mỹ”
1848 – 1849
Phó chủ tịch QH
Bộ trưởng Bộ
Ngoại Giao
1859
Qua đời
Tổng quan – Tác giả
8. TỔNG QUAN
CÁC VẤN ĐỀ CỦA
NỀN DÂN TRỊ
NỀN DÂN TRỊ MỸ
ĐƯỢC DUY TRÌ
NHƯ THẾ NÀO
Các vấn đề của nền dân trị
Con người
dân chủ
Nền dân trị
và sự chuyên chế
9. Các vấn đề của nền dân trị - Con người dân chủ
Con người
dân chủ
Nền dân
trị
Bình
đẳng
> Tự do
CN
Cá nhân
CN
vật chất
Hoạt
động
tinh
thần
Tính
đồng
phục
10. Các vấn đề của nền dân trị - Đam mê bình đẳng
Tự do Bình đẳng
Để đạt được Đòi hỏi hy sinh Dễ dàng đạt được
Mục đích Đòi hỏi tự do để đạt
được bình đẳng
Để thỏa mãn đam mê
nhất thời
Lợi ích Chỉ thấy ở dài hạn Dễ cảm nhận
Mối đe dọa Dễ nhận ra Chỉ thấy ở dài hạn
Duy trì Khó duy trì, dễ mất đi Lâu bền, khó phá hủy
11. Các vấn đề của nền dân trị - chủ nghĩa cá nhân
Dân chủ -
Bình đẳng
•
Vị kỷ - Chủ nghĩa
cá nhân
•
Bỏ qua bổn phận
•
Chủ nghĩa cá nhân
12. Các vấn đề của nền dân trị - chủ nghĩa vật chất
Chủ nghĩa vật chất
Đam mê bình đẳng
- Coi thường tư tưởng
cao quý
- Đam mê làm giàu
Đánh đổi tự do
- Sẵn lòng rời bỏ tự do
- Không thực thi sự tự do
Chuyên chế khoan dung
- Cung cấp xã hội trật tự
- Nô lệ ý chí con người
Bình đẳng
Chỉ tập trung vào
đam mê làm giàu
13. Các vấn đề của nền dân trị - chủ nghĩa vật chất
14. Các vấn đề của nền dân trị - Hoạt động tinh thần
Hoạt động tinh thần xoàng xĩnh, trung bình
Khoa học nghệ
thuật theo đuổi
tính thực dụng
•
Chân trời tinh
thần bị hạ thấp
•
Tôn vinh khả năng
sinh lợi hơn tài
năng
•
Kết quả Nâng cao trình độ văn hóa, giáo dục
Không còn chỗ cho tài năng lớn, toàn diện
15. Các vấn đề của nền dân trị - Tính đồng phục
Tính đồng phục
Đồng nhất hóa
với người khác
•
Đơn điệu, chỉ
đam mê làm giàu
•
Tê liệt xã hội
•
16. Các vấn đề của nền dân trị
Chuyên chế đa số
Chuyên chế công luận
Chuyên chế dân chủ
Các yếu kém khác của nền dân trị
17. Các vấn đề của nền dân trị - Chuyên chế đa số
Nguyên lý
nhân dân
tối thượng
Quyết định
dựa trên
ý chí đa số
Sức mạnh
đa số
Quyền lực
tuyệt đối
Chuyên chế
đa số
Sự thống trị của
quyền lực lập pháp
18. “ Khi ở Hoa kì một người hay một đảng phái gặp phải một điều bất công,
bạn cho rằng họ sẽ kêu tới đâu? Kêu tới công luận ư? Thì chính công
luận nằm trong phe đa số. Kêu tới tổ chức lập pháp ư? Thì nó là đại diện
cho phe đa số và nó phục tùng mù quáng phe đa số. Kêu tới hành pháp
ư? Thì nó do phe đa số cắt cử ra và phục vụ phe đa số như một công cụ….
Dù có bị đánh bất công và vô lý tới đâu, bạn vẫn phải chịu thôi.”
<Trích trang 307 “Nền dân trị Mỹ”_ Alexis de Tocqueville_Dịch giả Phạm Toàn>
Các vấn đề của nền dân trị - Chuyên chế đa số
19. Các vấn đề của nền dân trị - Chuyên chế công luận
Bình đẳng
-> Ý kiến của
mọi người có
giá trị như
nhau
Lợi ích
đa số
cần ưu
tiên hơn
Ý kiến tốt
nhất
thuộc về
đa số
Chuyên chế công
luận
Thẩm quyền thuộc
về đa số
Nguồn gốc sức
mạnh thuộc về đa số
Được che giấu
Không ràng buộc
Kết quả
Mất đi sự tự do
thảo luận, độc lập
tinh thần
Nhấn chìm ý tưởng
khác biệt
Mâu thuẫn với
chính sự bình đẳng
Chuyên chế công luận
20. “Ở nước Mỹ, phe đa số vạch ra một vòng tròn ghê sợ quanh tinh thần và tư
tưởng con người. Bên trong vạch phấn đó, người viết văn có tự do, nhưng vô
phúc cho anh ta nếu anh ta định lọt ra ngoài. Không phải vì anh ta sợ hỏa
hình, mà anh ta sẽ đụng phải đủ điều tởm lợm và bị xua đuổi hàng ngày. Con
đường làm chính trị khép lại trước mắt anh ta, vì anh ta chọc tức cái thế lực
duy có khả năng mở vòng cho anh ta chui ra….Trước khi công bố ý kiến của
mình, anh ta ngỡ mình có người ủng hộ. Bây giờ khi trơ khấc trước mọi người,
anh ta thấy chẳng còn ai đi cùng mình hết. Bởi vì ai lên án anh ta thì dõng dạc
lên tiếng, còn những ai suy nghĩ như anh ta mà không có cái dũng cảm như
của anh ta, liền câm họng và lánh đi. Anh ta lui bước, rồi cuối cùng thì anh ta
suy sụp vì ngày lại ngày cứ phải gắng sức, và rồi anh ta rút lui vào im lặng, tựa
hồ anh thấy mình hối hận vì nói lên sự thật.”
<Trích trang 310 “Nền dân trị Mỹ”_ Alexis de Tocqueville_Dịch giả Phạm Toàn>
Các vấn đề của nền dân trị - Chuyên chế công luận
21. Các vấn đề của nền dân trị - Chuyên chế dân chủ
Chủ nghĩa cá nhân
• Người dân không thực hiện bổn phận
• Nhà nước chăm lo đời sống và các nhu cầu
Chủ nghĩa vật chất
• Người dân sợ hãi bất ổn kinh tế
• Nhà nước đảm bảo trật tự xã hội, cung cấp
cơ sở hạ tầng phục vụ kinh tế phát triển
Đam mê bình đẳng
• Người dân đòi hỏi sự bình đẳng, đồng nhất
• Nhà nước tập trung, duy trì sự bình đẳng
Xuất hiện
người cai
trị đại diện
Chính phủ
tập trung
Tập trung
hóa quyền
lực
Chuyên chế dân chủ
22. Tập trung
quyền lực
- Giảm quyền lực
thứ cấp
(tư pháp)
- Tập trung
quyền lực chính
phủ
Kiểm soát
quyền lực
- Tôn giáo
- Ngân hàng
Chuyên chế mềm
- Nhà nước chăm
sóc người dân
- Giảm bớt sự tự
do lựa chọn
- Nô lệ ý chí
Chuyên chế dân chủ
Các vấn đề của nền dân trị - Chuyên chế dân chủ
23. “Bên trên những con người này là một quyền lực bao la, …quyền lực này như thế
quyền của người cha đối với con cái …nhưng chỉ nhằm làm cho con cái mãi mãi bị
cột chặt vào tuổi ấu thời… Ngày lại ngày nó làm cho quyền tự do định đoạt của
con người bớt ích lợi đi và hiếm cơ hội đem sử dụng hơn; nó thu hẹp hành động
của ý chí vào một không gian nhỏ bé và dần dần tước đoạt mỗi công dân ngay cả
việc họ sử dụng chính bản thân họ…. Nó bao trùm toàn bộ xã hội bằng một hệ
thống các quy tắc nhỏ nhặt và rắc rối, tỉ mỉ chi tiết và đồng loạt, qua đó ngay cả
những đầu óc độc đáo nhất và những tâm hồn mạnh mẽ nhất cũng chẳng thể nào
ngoi lên nổi để có thể đi xa hơn toàn bộ đám đông. Nó không bóp nát mọi ý chí
con người, nhưng nó chỉ làm cho ý chí con người mềm nhũn đi, bắt mọi người
phải cúi đầu và điều khiển chúng... cuối cùng dân tộc chỉ còn lại là một đàn súc
vật nhút nhát và cần cù mà chính quyền là kẻ chăn dắt”
<Trích trang 789-790 “Nền dân trị Mỹ”_ Alexis de Tocqueville_Dịch giả Phạm Toàn>
24. Các vấn đề của nền dân trị - Các vấn đề khác
Lựa chọn quan chức kém
Đa số không thích người
giỏi hơn mình
Chính trị gia xu nịnh đa
số, phục tùng chuyên chế
Người tài không muốn cai
trị
Lãng phí tiền bạc
Nhiều dự án không thực
tiễn, không hoàn thành
Thuế cao
-> phúc lợi xã hội
Chính sách ngoại giao kém
Chi phối bởi tình cảm
hơn lý trí
Thiếu kiên nhẫn, duy lý
Tiêu chuẩn hành vi bị hạ
thấp
25. TỔNG QUAN
CÁC VẤN ĐỀ CỦA
NỀN DÂN TRỊ
NỀN DÂN TRỊ MỸ
ĐƯỢC DUY TRÌ
NHƯ THẾ NÀO
Điều kiện thiên định
Yếu tố luật pháp
Yếu tố tôn giáo –
tập tục
Duy trì nền dân trị
26. Duy trì nền dân trị - Điều kiện thiên định
Vị trí cách ly Tài nguyên trời phú
Sông ngòi – hải
cảng
Điều kiện tự nhiên
27. Duy trì nền dân trị - Điều kiện thiên định
Xuất phát điểm:
- Con người văn
minh
- Tôn giáo, tập
tục lành mạnh
Con người:
- Người Thanh
Giáo (trung lưu)
- Đạo đức, trí tuệ
- Yêu thích tự do
Phân bố dân cư:
- Đất đai rộng
lớn
- Thưa dân
- Không có thủ
phủ lớn
Điều kiện xã hội
28. Duy trì nền dân trị - Yếu tố luật pháp
Nguyên lý
nhân dân
tối thượng
Quyền lực
phân chia
Bảo vệ
các quyền
cơ bản
Các đặc điểm
Thể chế
liên bang
Tự trị
địa phương
Ngành tư
pháp mạnh
Các yếu tố khác
Bồi thẩm
đoàn
Luật sư
Tự do báo
chí, tự do lập
hội
29. Duy trì nền dân trị - Yếu tố luật pháp
• Bầu cử trực tiếp
• Nhiệm kỳ ngắn
hạn
• Phụ thuộc ý chí
đa số
• Có nguy cơ
chuyên chế
Lập pháp
• Bầu cử trực tiếp
• Nhiệm kỳ ngắn
hạn
• Phụ thuộc ý chí
đa số
• Chỉ định nhánh
tư pháp
Hành pháp • Chỉ định bởi
nhánh hành
pháp
• Nhiệm kỳ dài
• Độc lập với dân
• Không chịu áp
lực chính trị
Tư pháp
Quyền lực phân chia
30. Duy trì nền dân trị - Yếu tố luật pháp
Nước dân chủ nhỏ
Hạnh phúc
Tự do
Đời sống ổn định
Sức chống cự yếu
Nguồn lực ít ỏi
Nước quân chủ lớn
Ít tự do
Ít hạnh phúc
Đam mê lớn
Sức mạnh tập trung
Nguồn lực mạnh
Thể chế liên bang
31. Duy trì nền dân trị - Yếu tố luật pháp
- Cộng đồng nhỏ
2000 – 3000 người
- Tự do quyết định
vấn đề nội bộ
- Bình đẳng, tự do
- Gắn bó, có trách
nhiệm
Công xã
- 19 người
- Mỗi người một
lĩnh vực
- Quyền lực vừa đủ
để hoàn thành
nhiệm vụ
- Chịu sự giám sát
của dân
Quản lý công xã
- Công xã tự trị,
chăm lo đời sống
- Quyền lực phân
tán
- Phi tập trung hóa
hành chính
Quyền lực
Tự trị địa phương – Công xã
32. Duy trì nền dân trị - Yếu tố luật pháp
Khôn ngoan
• Thẩm phán tòa án tối cao được lựa chọn kỹ càng
• Nhiệm kỳ dài, không bị cách chức
Độc lập
• Không chịu sức ép chính trị
• Không chiều theo ý kiến đa số hay công luận
Quyền lực
• Có quyền tuyên bố không áp dụng luật do “bất
hợp hiến” -> chống lạm dụng quyền lực
• Ngăn chặn bạo quyền đa số, bảo vệ quyền lợi của
thiểu số -> sửa chữa sai sót của đa số
Ngành tư pháp
33. Duy trì nền dân trị - Yếu tố luật pháp
Bồi thẩm đoàn:
- Nhóm công dân ngẫu nhiên
- Phán xử trong vụ án dân sự
và hình sự
Luật sư
- Thực hành luật, làm luật,
phê phán luật
- Kiến tạo xã hội, ngăn chặn
bạo quyền đa số
Tự do báo chí – lập hội
- Tự do phản biện
- Bảo vệ quyền lợi của thiểu số
- Bảo vệ sự tự do cho công dân
34. Duy trì nền dân trị - Yếu tố tôn giáo - tập tục
Tương đồng
Thanh giáo – luật pháp
Tôn giáo và chính trịTôn giáo, tập tục
và luật pháp
Tôn giáo
Tập tục
Chính trị
35. Duy trì nền dân trị - Yếu tố tôn giáo - tập tục
Kinh Thánh Hiến pháp Mỹ
Tương đồng giữa tôn giáo và luật pháp
36. Duy trì nền dân trị - Yếu tố tôn giáo - tập tục
- Chăm lo đời sống
tinh thần
- Ổn định, bền vững
do đức tin tạo nên
- Sức mạnh tinh thần
vĩnh cửu
- Không ràng buộc
Tôn giáo
- Chăm lo đời sống xã
hội
- Luôn thay đổi,
mang tính chu kỳ
- Sức mạnh quyền lực
bấp bênh
- Luật pháp có tính
cưỡng chế, ràng buộc
Chính trị
Tôn
giáo
Chính
trị
37. Duy trì nền dân trị - Yếu tố tôn giáo - tập tục
Tôn giáo
- Nêu cao tinh thần
đạo đức
- Gắn kết con người
- Gìn giữ sự tự do
- Hình thành nên tập
tục
Tập tục
- Duy trì đời sống tự
do cá nhân
- Tự thân mưu cầu
- Yên ổn, ổn định
- Tác động đến luật
pháp
Luật pháp
- Duy trì sự bình
đẳng
- Ràng buộc về đạo
đức
- Củng cố sức mạnh
tôn giáo
http://tinhthankhaiminh.org http://tinhthankhaiminh.blogspot.com http://fb.com/tinhthankhaiminh
