1. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті
Қабылдаған: Молдасан Қ.Ш.
Дайындаған: Нурымбай А.С.
Самарханова Д.А.
Сарсенова З.Р.
Турсумет Н.А.
5-СЕМИНАР
Қазіргі кезеңдегі болашақ
маманның тұлғасын
қалыптастыру ерекшеліктері
4. Оқушыларға кәсіптік бағдар беру XX ғасырдың 60 жылдарынан
бастау алады. Оқушыларға кәсіптік бағдар беру теориясы мен әдістемесі
А.Е.Голаншток, Е.А.Климов, П.П.Костенков, А.Д.Сазонов, В.Ф.Сахаров,
С.Н.Чистякова т.б. еңбектерінде жан - жақты зерттелген.
Жоғары оқу орындарында мамандарды кәсіби даярлаудың әдіснамалық-теориялық
негіздерін анықтауда: Арынғазин, Ш.А. Абдраман, Б. Әбдікәрімұлы, А.Е. Әбілқасымова,
Б.А. Әлмұхамбетов, Е.И. Бурдина, С.А. Дружилов, Е.Ө. Жұматаева, С.Т. Каргин, Б.Т.
Кенжебеков, Қ.М. Кертаева, С.З. Қоқанбаев, В.В. Колосова, А.К. Маркова,
М.С.Мәлібекова, Ш.М. Мұхтарова, Н.Ә. Мыңжанов, А.Қ. Нұрғалиева, Т.С. Сабыров,
А.П.Сейтешев, В.А. Сластенин, Н.Д. Хмель, Ә.Ә. Усманов, А.И. Щербаков,
Р.К.Төлеубекова, Г.О. Тәжіғұлова, В.Д. Шадриков, Л.А. Шкутина т.б. ғалымдардың
зерттеулері мол.
5. Болашақ маманның тұлға ретіндегі
өзін-өзі тануының ғылыми негіздері
• Өзін-өзі тану: тұлғаның өзін-өзі дамыту мен
өзін-өзі жүзеге асыру мақсатында өзі туралы
нақты білім алуға бағытталған шығармашылық
іс-әрекеті;
• Өзін-өзі тәрбиелеу: Жеке тұлғанын өзін-өзі
тану, өзін-өзі талдау, өзін-өзі бағалау және
өзін-өзі бақылау арқылы өзінің жағымды
қасиеттерін жетілдіруіне және жағымсыз
әрекеттерінен арылуға бағытталған саналы,
мақсатты бағытталған іс-әрекеті.
6. • Өзін-өзі анықтау: өзін-өзі бағалау дәрежесі; тұлғалық
бағытының мазмұнды жағы; адамның қоғамда өзін-өзі тұлға
ретінде анықтауы; ішкі еркіндігіне ие болуының және оны
көрсетуінің негізгі тетігі.
• Өзін-өзі дамыту: Тұлғаның рефлексия,
жоспарлау, өзіндік даму нәтижелерін болжап білу
сияқты психикалық көріністерінің негізінде жүзеге
асатын өзін-өзі жетілдіру процесі.
• Өзін-өзі түсіну: Табиғи, әлеуметтік және тұлғалық
аспектілер бірлігінде субъектінің өзін-өзі түсіну мен
қабылдау іс-әрекеттері.
7. • Өзін-өзі аңғару - адамның өз бойындағы жағымды-жағымсыз қасиеттерін
көре, аңғара білуі.
• Өзін-өзі билеу - адамның кез келген жағдайда ешқандай сезім ыкпалына
ермей, ұстамдылық көрсетуі.
• Өзін-өзі тексеру - субъектінің өз әрекеттері, психикалық үдерістер мен
көңіл күйін жете үғынуы және бағалай алуы.
• Өзін-өзі жігерлендіру: Жеке тұлғаның рухани және шығармашылық әлеуеті
көрінісінің жоғары деңгейі, өзінің жеке тұлғалық мүмкіндіктерін толық
анықтау мен дамытуға ұмтылуы; мүмкіндіктердің шындыққа айналуы.
• Өзін-өзі ұстау - сезімге әсер етіп, істі кері кетіретін жағдайларда, адамның
өз әрекетін дұрыс жүзеге асыра алуға қабілеттілігі. Өзін-өзі ұстай білу -
адамның эмоциялық және әлеуметтік кемелділігінің көрсеткіші.
8. Өз жұмысының аумағында
білікті және кәсіби-
педагогикалық мәдениетке ие
мамандар даярлауда олардың
меңгеруге тиісті кәсіби
құзіреттіліктері
9. Жалпы ғылыми
- өзінің жалпы
мәдени және
интеллектуалдық
деңгейін жетілдіру
және дамыта білуі;
- өзінің кәсіби
қызметінде
ғылыми бағытын
таңдауы үшін жаңа
зерттеу әдістерін
өздігінен меңгере
білуі;
- кәсіби қарым-
қатынас құралы
ретінде шетел тілін
еркін қолдана білуі
Жалпы кәсіби
- ЖОО-да
педагогикалық
үдерісті
ұйымдастыруға
және жүзеге
асыруға қабілетті
болуы;
- кәсіби-
педагогикалық
қызметте жаңа
АКТ-ды пайдалана
білу қабілетінің
болуы;
- кәсіби тұрғыдан
өзіндік даму және
жетілу
қабілеттерін
меңгеруі.
Инструменттік
- жаңа білім мен
біліктілікті, жаңа
білім саласын қоса
алғанда өзінің
тәжірибелік
қызметінде өз
бетімен жинақтап,
қолдана білуі;
- ғылыми
негізделген
зерттеудің әдістері
мен
технологияларын
меңгеру;
- ұжымда жаңа
шешімдерді ұсына
білуі;
Құзіреттіліктер
Ұйымдастырушы
басқарушылық
- болашақ
мамандар білім
беру ұйымдарымен
кәсіби және
тұлғалық байланыс
орнату;
- олардың білім
алуы мен дамуы
үшін жағымды
ортаны құруға
мүмкіндік туғызу;
- білім беру
ұйымдарының
қызметкерлерінің
қарым-қатынасын
үйлестіру
Білім берушілік
қоғамдық
қатынастардағы
жас ұрпақтың
маңыздылығын
түсіну;
жоғары мектепте
студенттердің
білім алуына
бағытталған оқыту
үдерісін
инновациялық
тұрғыда жүзеге
асыру;
технология мен
тәрбиелеудің сан
түрлі нұсқаларын
пайдалану
Ғылыми
зерттеушілік
- өзінің әрекет
саласындағы
кәсіптік жетілуіне
бағдарлама жасай
алу және
инновациялық
бағыттарға сәйкес
зерттеулер
жүргізу;
- педагогикалық,
психологиялық
және әлеуметтік
педагог
мамандықтарына
арналған оқу іс-
әрекетіне арнайы
бағдарланған
зерттеулер жүргізу
