2. Մագնեզիում, պարբերական համակարգի 2
խմբի գլխավոր ենթախմբի քիմիական
տարր, որի նշանն է Mg և ատոմային
համարը՝ 12։ Ատոմն էլեկտրոնային
շերտում ունւ ns² կառուցվածքը, այսինքն s-
տարրեր են։ Ենթախմբում բոլոր տարերը
մետաղական տարրեր են, ատոմային
համարի մեծացման հետ մետաղական
հատկություններն ուժեղանում են:
3. Մագնեզիումի կլարկն - 1,95 % (19,5 կգ/մ): Ընդերքում
ամենատարածվածն է, մեծ քանակներով գտնվում է
ծովի ջրերում։ Մագնեզիում ստացման հիմնական
աղբյուրներն են՝
Ծովի ջուր - (Mg 0,12-0,13 %),
Կառնալիտ MgCl² • KCl • 6H2O (Mg 8,7 %),
Բիշոֆիտ - MgCl2 • 6H2O (Mg 11,9 %),
Կիզերիտ - MgSO4 • H2O (Mg 17,6 %),
Դառն աղ - MgSO4 • 7H2O (Mg 16,3 %),
Կաինիտ — KCl • MgSO4 • 3H2O (Mg 9,8 %),
Մագնեզիտ — MgCO3 (Mg 28,7 %),
Դոլմիտ — CaCO3·MgCO3 (Mg 13,1 %),
Բրուսիտ — Mg(OH)2 (Mg 41,6 %):
Երկրակեղևում կազմում է մոտ 2%: Հանդիպում է
հիմնականում կարբոնատների (MgCO3, CaCO3),
սուլֆատների (MgSO4՝ ծովի ջուր) սիլիկատների և
ալյումասիլիկատների ձևով։
4. Մագնեզիումը հիմնականում ստանում են
քլորիդի էլեկտրոլիզով՝ որպես հավելույթ
ավելացնելով KCl.
Մշակվել է մագնեզիումի ստացման մեկ այլ
մեթոդ։ Մագնեզիումի օքսիդը բարձր
ջերմաստիճանում վերականգնում են
սիլիցիումով կամ կոքսով.
Մագնեզիումի տարեկան արտադրանք
կազմում է հարյուր հազարավոր տոննաներ։
5. Մագնեզիումը արծաթավուն սպիտակ
մետաղ է, վեցանիստ բյուրեղաքցանցով,
բյուրեղացանցի տվյալներն են՝ a = 0,32029
նմ, c = 0,52000 նմ, Z = 2: Սովորական
պայմաններում։ Մագտնեզիումի խտությունը
20 °C-ում - 1,738 գ/սմ³ է։ Հալման
ջերմաստիճանը 650 °C է, իսկ
եռման՝ 1090 °C:
Մագնեզիումը կարելին է երկար
պահել օդում։
6. Զգալի քանակներով մագնեզիում օգտագործվում է այլ
մետաղների արտադրության համար։ Գործնական մեծ
նշանակություն ունեն մագնեզումական
համաձուլվածքներըորոնք մագնեզիումից բացի
պարունակում են նաև Al Mn, Zn րայլ տարրեր։
Համաձուլվածքներ
Մագնեզիումի համաձուլվածքները ամենաթեթև
կառուցանյութեր են, որոնց գլխավոր սպառողները
ինքնաթիռա- և ավտոմեքենաշինությունն են։
Մագնեզիումի ձուլակտորի գինը 2006 թվականին
կազմել է 3 դոլլար։
Միացություններ
Մագնեզիումի օքսիդները սպիտակ փոշիներ են։
Ստանում են համապատասխան կարբոնատների
ջերմային քայքայմամբ.
Մագնեզիումի օքսիդը ջրում չի լուծվում։
Մագնեզիումի հիդրօքսիդը կարելի է ստանալ աղի և
որևէ ալկալու փոխազդեցությունից։ Օրինհակ՝
Մագնեզիումի հիդրօքսիդը արդյունաբերությունում
ստանում են օքսիդի և ջրի միացման ռեակցիայով։
7. Մագնեզիումի աղերը
Ունեն մեծ կիրառություն, հատկապես սուլֆատները և
կարբոնատները։ Մեծ քանակությամբ մագնեզիումի
սուլֆատ՝ MgSO4, պարունակվում է ծովի ջրում։ Յոթջրյա
բյուրեղահիդրատը՝ MgSO4 • 7H2O «դառն աղ» անվամբ
հայտնի է որպես լուծողական։
Օգտագործում են կոսմետիկական և ատամի մածուկների
արտադրության մեջ, ռենտգենյան ախտորոշման միջոց,
ներկերի և գունանյութերի արտադրության
մեջ, առնետների ոչնչացման միջոց։
Բժշկության մեջ
Մագնեզիումի կենսաբանական նշանակությունը
նույնպես էական է։ Բժշկության մեջ, որպես դեղամիջոց,
օգտագործում են մագնեզիումի սուլֆատը, օքսիդը և
կարբոնատը։ Այդ մետաղն անհրաժեշտ է մկանների և
նյարդային համակարգի ճիշտ գործունեության համար։
Մարդու օրգանիզմը պարունակում է մոտ 25 գ
մագնեզիում, որի մեծ մասը գտնվում է ոսկորներում։
Մարդը մագնեզիում է յուրացնում բանջարեղենի միջոցով.
բոլոր կանաչ բույսերը պարունակում են քլորոֆիլ, առանց
որի, ինչպես գիտեք, անհնար է ֆոտոսինթեզը։
