2

1. สาเหตุจาก
ภายนอกร่างกาย
: การแสวงหา
เข้ามาใน
ร่างกาย
พิษของบุหรี่

2. พิษของบุหรี่
ประเทศไทย (2550)
1 ใน 15 ประเทศที่มีอัตราการสูบบุหรี่มากที่สุดใน
โลก
1 ใน 4 ประเทศเอเชียตะวันออกที่มีอัตราการสูบ
บุหรี่ในเด็ก
นักเรียนสูงที่สุด
กลุ่มที่มีอัตราการสูบบุหรี่เพิ่มขึ้น : อายุ 15 – 24 ปี
โดยมี กลุ่มวัยรุ่นหญิงเป็ นกลุ่มที่น่าเป็ นห่วง
เป้ าหมายบริษัทบุหรี่ข้ามชาติ : หานักสูบหน้า

3. พิษของบุหรี่
ยุทธศาสตร ์การแก้ปัญหา
1. เน้นควบคุมการโฆษณาบุหรี่ทุก
รูปแบบ
ป้ องกันเยาวชนเริ่มทดลองสูบ
2. ทาสภาพแวดล้อมเป็ นพื้นที่ปลอด
บุหรี่
ให้รู ้สึกว่าการสูบบุหรี่เป็ นเรื่องที่ทา
ได้ยาก
3. เน้นให้ความรู ้และตระหนักถึงพิษภัย

4. พิษของสุรา - ดื่มต่ากว่า 7 กรัม/วันถือว่า
ปลอดภัย
- ดูดซึมที่กระเพาะอาหาร
(ส่วนน้อย)
และลาไส้เล็ก(ส่วนใหญ่)
- กาจัดพิษที่ตับเท่านั้น
อันตรายของสุรา
: กระเพาะอาหารทะลุ
: ตับอักเสบ  ตับแข็ง 
มะเร็งตับ
: ต่อระบบประสาท 
อุบัติเหตุ
: ดูดซึมวิตามินเอ บี1 บี12
ปกติ จากการดื่มสุราจัด ตับแข็ง

5. ภาวะเสี่ยงต่อสิ่งเสพติด
ต่างๆ
ยาเสพติดให้โทษ หมายถึงสารเคมีหรือวัตถุใดๆซึ่ง
เมื่อเสพเข้าสู่ร่างกายไม่ว่าจะโดยวิธีใดก็ตาม เช่น
รับประทาน สูดดม หรือฉีดแล้วจะก่อให้เกิดผลต่อ
ร่างกายและจิตใจที่สาคัญ 4 ประการคือ
1. มีความต้องการเสพสารนั้นอย่างรุนแรงทั้งทาง
ร่างกายและจิตใจ
2. ต้องเพิ่มขนาดหรือปริมาณการเสพสารนั้นมาก
ขึ้นเป็ นลาดับ
3. เมื่อหยุดเสพสารนั้นจะเกิดอาการถอนยา
4. สุขภาพของผู้เสพสารนั้นเป็ นเวลานานจะทรุด
โทรมลง
(จากพระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ พ.ศ. 2522 )
ยาทุกชนิดสามารถทาให้เกิดความต้องการทางจิตใจ แต่มี
ยาเพียงบางชนิดสามารถทาให้เกิดความต้องการทางกาย
เช่น ยากดประสาทบางชนิด

6. การจัดประเภทสารเสพติด
ตาม พ.ร.บ.ยาเสพติดให้โทษ พ.ศ.๒๕๒๒ แบ่งเป็ นยาเสพติดให้
โทษประเภท ๑, ๒, ๓, ๔, ๕ โดยมาตรา ๗ ระบุว่า ยาเสพ
ติดให้โทษแบ่งออกเป็ น ๕ ประเภท คือ
ประเภท ๑ ยาเสพติดให้โทษชนิดร้ายแรง มีประมาณ 30
รายการ เช่น เฮโรอีน
ประเภท ๒ ยาเสพติดให้โทษทั่วไป มีประมาณ 100 รายการ เช่น
ฝิ่นยา มอร ์ฟี น โคเดอีน โคคาอีน แอมเฟตามีน
(Amphetamine) และอนุพันธ ์ของมัน
ประเภท ๓ ยาเสพติดให้โทษที่มียาเสพติดให้โทษในประเภท ๒
เป็ นส่วนผสมอยู่ด้วย ตามที่ได้ขึ้นทะเบียน-ตารับยาไว้ตาม
มาตรา ๔๓ เช่น ยาแก้ไอผสมโคเดอีน
ประเภท ๔ สารเคมีที่ใช้ในการผลิตยาเสพติดให้โทษประเภท ๑
หรือประเภท ๒ มีประมาณ 30 รายการ เช่น อาเซติคแอนไฮ

7. การจัดประเภทสารเสพติด
จัดประเภทตามแหล่งที่มา ได้แก่
1 สารเสพติดที่ได้จากธรรมชาติ เช่น
กัญชา
2 สารเสพติดที่เป็ นอนุพันธ ์จาก
ธรรมชาติ เช่น เฮโรอีน
3 สารเสพติดที่มนุษย์สังเคราะห์ทางเคมี
เช่น ยาเค

8. การจัดประเภทสารเสพติด
จัดประเภทตามการออกฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา ได้แก่
1. สารกระตุ้น (Stimulants)
ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาท เพิ่มการตื่นตัว และ
ชะลอการง่วงนอน ตัวอย่างเช่น
- กลุ่มแอมเฟตามีน
- ใบโคคา (พืช Erythroxylon coca มีสารออกฤทธิ์ชื่อ
Cocaine)
- กระท่อม (พืช Mitragynine speciosa มีสารออกฤทธิ์
ชื่อ Mitragynine alkaloid)
ที่มา : https://news.thaipbs.or.th/content/195644

9. การจัดประเภทสารเสพติด
2 สารระงับประสาท (Sedatives, Depressants)
ออกฤทธิ์ลดการทางานของระบบประสาทส่วนกลาง ทาให้สงบ
ประสาทผ่อนคลาย ง่วงนอน ตัวอย่างเช่น
- กลุ่มฝิ่นยา (Opiates)
- บาร ์บิทูเรต, Non-barbiturate
- กลุ่มยากล่อมประสาท (Tranquillizers) แบ่งเป็ น
* Major tranquillizers ใช้กับผู้ป่ วยทางจิตอย่างรุนแรง เช่น
Tricyclic antidepressant
* Minor tranquillizers ใช้คลายเครียดหรือช่วยให้นอนหลับ เช่น
กลุ่ม Benzodiazepines,
- กลุ่มตัวทาละลาย เช่น กาว สี น้ามันเบนซิน
ที่มา : 58.147.80.166/.../science/drug/sec03p01.html

10. ติด
3. สารหลอนประสาท (Hallucinogens)
ออกฤทธิ์เปลี่ยนประสาทการรับรู ้ให้ผิดจากความ
เป็ นจริง ตัวอย่างเช่น
- พืชกัญชา (Cannabis sativa)
- LSD (Lysergic acid diethylamide)
(ฤทธิ์หลอนและกดประสาท)
- ยาอี (Ecstasy, MDMA
Methylenedioxymethamphetamine)
- เห็ดขี้ควาย
(Magic mushroom มีสารออกฤทธิ์ชื่อ
Psilocybin)
- Peyote cactus (มีสารออกฤทธิ์ชื่อ Mescaline)
ที่มา : 58.147.80.166/.../science/drug/sec03p01.html

11. สารเสพติดที่สาคัญ
สารเสพติดที่ระบาดอยู่ทั่วโลก ได้แก่
- กลุ่มแอมเฟตามีน
- กลุ่มฝิ่ นยา
- กัญชา
- โคเคน
- ยาที่มักมีการใช้ในทางที่ผิด
: ยากล่อมประสาทกลุ่มเบนโซไดอะซีปี นส์

12. สารกลุ่มแอมเฟตามีน
(Amphetamines)
ชื่อของแอมเฟตามีน มาจากอักษรตัวแรกของชื่อ
เต็ม A(lpha) + m(ethyl)
+ ph(enyl) + et(hyl) + amine
แอมเฟตามีนตัวที่รู ้จักกันดีคือ ยาม้า หรือ ยาบ้า
และต่อมาผู้ผลิตได้เปลี่ยนรูปของยาบ้า จาก
Amphetamine เป็ น Methamphetamine ซึ่งมี
ฤทธิ์ที่แรงขึ้นอีก
สารในกลุ่มนี้มีหลายรูปแบบ เช่น เม็ดยา ยาฉีด
และผงยาที่ลักลอบผลิต ที่ใช้กันแพร่หลายได้แก่
- ยาม้า (d-Amphetamine), ยาบ้า
(Methamphetamine)
- ยาไอซ ์(Ice)
- ยาอี (Ecstacy, Methylenedioxy

13. - ยาม้า (d-Amphetamine),
ยาบ้า (Methamphetamine)
มีลักษณะเป็ นผงสีขาว แต่เม็ดยา
ที่ลักลอบขาย จะใส่สีเพื่อกลบสี
ของสิ่งปนเปื้อนจากการผลิต และ
พบว่ายาบ้าที่ลักลอบผลิตมี การใส่
สารอื่น เช่น Caffeine เพื่อลด
ต้นทุน หรืออาจใส่ยาฆ่าหญ้า
โดยเชื่อว่าทาให้ ยาบ้าออกฤทธิ์
แรงขึ้น
- ยาไอซ ์(Ice)
คือผลึกของ
Methamphetamine
ที่มา : 58.147.80.166/.../science/drug/sec03p01.html

14. - ยาลดความอ้วน (Anti-obesity Drugs)
อาศัยฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาท ทาให้ไม่อยาก
นอนและเบื่ออาหาร ตัวอย่างยา เช่น
Phentermine, Diethylpropion และ
Fenfluramine
- ยาอี (Ecstacy,
Methylenedioxy
methamphetamine
(MDMA)) และ ยาเลิฟ
(Methylenedioxy
amphetamine (MDA))
เป็ นอนุพันธ ์ที่สังเคราะห์ขึ้น
แพร่หลายในต่างประเทศ ใช้
โดยนักเที่ยวกลางคืน และใช้
ในทางที่ผิด เชื่อว่ามีฤทธิ์
กระตุ้นความต้องการทางเพศ
Ecstasy
ที่มา : 58.147.80.166/.../science/drug/sec03p01.html

15. ฝิ่ นยา (Opiates)
ฝิ่ น (Opium) เป็ นยางของผลต้นฝิ่น (Opium poppy,
Papaver somniferum) มีสารที่สาคัญคือ morphine
และ codeine เมื่อกรีดผลฝิ่นที่ยังไม่สุก จะให้ น้ายางสี
ขาวไหลออกมา เมื่อน้ายางถูกอากาศ จะแห้งเป็ นก้อนสี
น้าตาล เรียกว่า ฝิ่ นดิบ
ฝิ่ นเป็ นสารตั้งต้นในการผลิต
มอร ์ฟี น (morphine)
โคเดอีน (codeine)
และ เฮโรอีน (heroin)
การผลิตเฮโรอีนใช้มอร ์ฟีนที่สกัดจากฝิ่น มาทาปฏิกิริยากับ
Acetyl chloride หรือ Acetic anhydride ก็จะได้
เฮโรอีน
การเสพ Codeine โดยดื่มยาน้าแก้ไอที่มีโคเดอีนผสมกับ

16. กัญชา (Marijuana)
กัญชา มาจากพืชกัญชา (Cannabis sativa)
รูปแบบที่ใช้เสพ : เป็ นใบและยอดดอกสดหรือตาก
แห้ง เรียกว่า Marijuana หรือ Cannabis ประเทศ
แถบตะวันออกกลางนิยมเคี่ยวให้เป็ นยางกัญชา
เรียกว่า Hashish หรือสกัดเป็ นน้ามันกัญชา
เรียกว่า Hash oil
วิธีการเสพ : ใช้พืชแห้งมวนสูบเป็ นบุหรี่ หรือเผา
ยางกัญชาแล้วสูบควัน

17. กัญชา
(Marijuana)
ถึงจะจัดกัญชาเป็ นสารหลอนประสาท แต่มันอาจ
ออกฤทธิ์กระตุ้น กด หรือหลอนประสาทก็ได้
ขึ้นกับขนาดที่เสพ และช่วงเวลาหลังใช้ ขนาดที่
ทาให้เกิดพิษไม่แน่นอนขึ้นกับแต่ละบุคคล
อาการที่เกิดขึ้นแล้วแต่บุคคล มี ตื่นเต้น หัวใจเต้น
รัว การรับรู ้ผิดปกติ จนถึงผ่อนคลาย ความจาระยะ
สั้นบกพร่อง เห็นภาพหลอน มีอาการทางจิตแบบ
หวาดระแวง ตรวจร่างกายจะพบ ชีพจร
เร็ว ความดันเลือดต่าเมื่อลุกยืน โซเซ มีเลือดออก
ที่มา : https://www.marijuanadoctors.com/conditions/conjunctivitis/

18. โคเคน (Cocaine)
โคเคนเป็ นสารที่พบในใบของต้น Coca
(Erythroxylon coca) ไม้พุ่มของอเมริกาใต้
ชาวไร่จะเก็บใบโคคาส่งให้โรงงาน ซึ่งจะนามาบดให้
ละเอียดและสกัดโคเคนออกมา มี 2 รูปแบบ คือ
Cocaine hydrochloride และ Cocaine base หรือ
“crack” ซึ่งเสพโดยการสูบไอระเหยหรือใช้นัตถุ์
(Sniff) ได้
โคเคนมีฤทธิ์ชาเฉพาะที่ (เคยถูกใช้เป็ นยาชา
สาหรับหยอดฟันที่ปวด)

19. โคเคน
(Cocaine)
ขนาดที่เป็ นพิษไม่แน่นอน โดยทั่วไป ปริมาณ 100–
200 มิลลิกรัม จะทาให้สลบ และ 1 กรัม อาจทาให้
ตายได้
อาการ : เป็ นพิษต่อระบบประสาทส่วนกลาง เคลิ้มสุข
ชัก อุณหภูมิร่างกายสูง และหมดสติ พิษต่อระบบ
หลอดเลือดและหัวใจ ชีพจรเต้นเร็ว ความดันเลือดสูง
กล้ามเนื้อหัวใจตาย และไตวาย หากเสพโดยการสูบ
จะพบภาวะโพรงเยื่อหุ้มปอดมีอากาศ
ที่มา :
https://en.wikipedia.org/wiki/Nasal_septum_perforation#/media/File:S
eptal_Perforation.jpg

20. เบนโซไดอะซีปี นส์
(Benzodiazepines, BZDs)
เป็ นยากล่อมประสาทถึงนอนหลับ ที่ใช้กันมากที่สุด
เพราะมีอาการข้างเคียงน้อยและความเป็ นพิษต่า
Valium (Diazepam) เป็ นยาในยุคแรกๆ
(ค.ศ.1960) ที่แพทย์ในสหรัฐฯ เคยสั่งให้ผู้ป่ วยมาก
ที่สุด ปัจจุบันมียาในกลุ่มนี้หลายสิบชนิด ใช้รักษา
ภาวะต่างๆ ได้แก่ ควบคุมอาการชักเกร็ง คลาย
เครียด คลายกล้าม เนื้อ แก้การนอนไม่หลับ และช่วย
อดเหล้า เนื่องจากมีการใช้กันมาก พบว่ามีการติด
ยา ใช้เกินขนาด และมีการใช้ยาบางตัวในทางที่ผิด
เช่น ใช้ใส่ในเครื่องดื่มเพื่อมอมยาให้หลับ
ยากลุ่มนี้มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาคล้ายคลึงกัน แต่
แตกต่างกันที่ช่วงเวลาในการออกฤทธิ์ โดยจัดเป็ น 4
กลุ่มคือ

21. ภาวะเสี่ยงต่อสิ่งเสพติดต่างๆ
สาเหตุ
 อยากลอง
 ปัญหาชีวิต
 ใกล้แหล่งยาเสพติด
ทางแก้ปัญหาที่ดีที่สุด
คือ การป้ องกันไว้ก่อน

ทางรักษา
: บาบัดการเสพติด
+ แก้ไขปัญหาที่เป็ น
 ระดับครอบครัว 
 สร้างความรัก ความอบอุ่น
ในครอบครัว
 มีเวลาให้กับลูกๆ
 เป็ นผู้ให้ความรู ้และ
คาปรึกษา
 รู ้รายละเอียดพฤติกรรมของ
เพื่อนๆลูกบ้าง
 ตนเอง 
 คบเพื่อนที่มีคุณภาพ
 มีปัญหาปรึกษาผู้รู ้
 มีกิจกรรมคลายเคลียด
 ไม่แสวงหาทางออกด้วยยา