Các kỹ năng môn tham vấn

1. 1. Kỹ năng -> kỹ thuật
Năng lực
Kỹ năng là khả năng vận dụng tri thức con người + kỹ xảo một cách linh hoạt, sáng tạo
Kỹ năng (thành tố tạo nên năng lực của con người) = Tri thức + Kỹ xảo => tính linh hoạt
Kỹ năng, kỹ xảo giống nhau: hoạt động hóa
Kỹ năng: linh hoạt, sáng tạo trong mọi tình huống
Kỹ xảo:
2. Kỹ năng lắng nghe quan trọng và khó hơn nói
Người nói: Ý => Mã hóa
Người nghe: Giải mã => Hiểu
Nghe thấu cảm: nghe bằng trí tuệ, trí óc của con tim ( nghe bằng cả khối óc và con tim )
Kỹ năng lắng nghe là khả năng quan tâm đến lời nói thấu hiểu được tâm trạng và nhu cầu
Biểu hiện của sự lắng nghe:
1. Tư thế
2. Cơ thể
3. Lời nói/ phản hồi ngắn
Note lại- Từ khóa: ( là điểm mờ khai thác, trọng tâm, khái quát có tính ý nghĩa. Phải diễn giải ra,
vì sao dùng từ đó, có ý nghĩa gì)
- sự kiện
- suy nghĩ quan điểm
- tâm trạng, trạng thái
- hành động: họ đã và sẽ làm gì => giải pháp
- nhu cầu mong muốn được gì đó
Kỹ năng đặt câu hỏi: làm sống lại ý nghĩ mà họ không nói ra được
Có 2 loại: câu hỏi đóng: Có, không, rồi, chưa VD: công việc của chị có ổn định không ?
Câu hỏi mở: có từ để hỏi VD: công việc của chị như thế nào?
Hạn chế câu hỏi đóng
Không hỏi “tại sao” vì mang tính quy tội thay bằng “điều gì”
Ko Hỏi tế nhị vd: thu nhập anh bao nhiêu
Câu hỏi bắt buộc phải lựa chọn: em chọn bố hay chọn mẹ.
Không hỏi vòng vo vd: bố mẹ em nghĩ như thế nào khi em nghỉ học
Thay bằng: phản ứng của bố mẹ như thế nào

2. TÓM TẮT LẠI, SẮP XẾP LOGIC CÂU CHUYỆN
XÁC ĐỊNH TỪ KHÓA
XÂY DỰNG CÂY VẤN ĐỀ
Họ và tên: Nguyễn Phạm Hà My
Em tên là Nam, 13 tuổi học sinh lớp 7A, em bỏ học 1 tuần nay. Cô giáo nói mất 100k, 1 số bạn nói
thấy em đứng gần cặp cô giáo trong giờ ra chơi, 1 số bạn khác nói thấy em mua quà vặt ngoài chợ
sau buổi học hôm đó. Cô giáo đã gặp riêng em để hỏi, em nhất quyết nói là em bị oan. Dường như
ai cũng nghi ngờ em là kẻ ăn cắp, em buồn lắm, nhất là bố em đã đánh em 1 trận nhừ tử khi
nhà trường báo cho gia đình chuyện này. Sự tin tưởng, vị thế của ba đối với Nam
Tóm tắt: Nam bỏ học, cô giáo mất 100k. Ai cũng nghi ngờ Nam ăn cắp, cô giáo gặp riêng Nam
để hỏi nhưng Nam nhất quyết nói bị oan. Bố đánh Nam nhừ tử khi biết chuyện
Từ khóa: Bỏ học, mất 100k, nghi ngờ, bị oan, buồn lắm, đánh 1 trận nhừ tử.
Sự kiện: Nam bỏ học 1 tuần, cô giáo nói bị mất 100k, bạn bè nghi ngờ, cô giáo gặp riêng hỏi, bố
đánh, nhà trường thông báo về gia đình
Suy nghĩ: Nam cho rằng mình bị oan
Cảm xúc: buồn lắm => sự ấm ức, nỗi oan, mọi người k tin tưởng mình. Thấu cảm, cân bằng cảm
xúc cho chủ thể.
Hành động: bỏ học, nói bị oan
Nhu cầu: được chấp nhận, được minh oan
Trọng tâm: cô mất tiền => Nam muốn được minh oan
Câu hỏi
- Em nói em đã bỏ học 1 tuần qua, vậy trong thời gian đó em đã làm những gì?
- Bố mẹ em đã phản ứng ntn khi biết em bỏ học?
- Em đã phản ứng ntn khi bố mẹ biết chuyện?
- Các bạn nhìn thấy em đứng cạnh bàn cô giáo trong giờ ra chơi, em đã làm gì trong giờ ra chơi?
- Trong giờ ra chơi em đã chơi cùng với bạn nào? Có bạn nào đã chứng kiến em làm gì trong giờ
ra chơi?
- Em đã giải thích như thế nào về việc mua quà vặt ngoài chợ?
- Cô nói những gì khi cô gặp riêng em. Em đã giải thích (nói gì, chứng minh, phản ứng) ntn để
chứng minh em bị oan khi cô gặp riêng em?
- Cô gặp riêng em khi nào và ở đâu?
- Khi cô gặp riêng em, em đã trò chuyện với cô những gì?
- Cô giáo đã phản ứng ntn khi em nhất quyết kêu là em bị oan?
- Em nói dường như ai cũng nghĩ em ăn cắp, nhưng trước đó em chỉ nói một số người. Vậy có ai
không nghĩ rằng em là người ăn cắp?
- Nhà trường đã báo cho gia đình em với hình thức như thế nào?
- Em dự định sẽ làm gì để mọi người không nghi ngờ/ để tự minh oan cho bản thân

3. Kỹ năng phản hồi.
Ý nghĩa của phản hồi: Giúp thân chủ cảm thấy có người đang lắng nghe, thấu hiểu
Khích lệ, có trách nhiệm
TC được quý trọng
TC được soi sáng
3 loại phản hồi:
+cảm xúc
+soi sáng
+lặp lại lời nói
Kỹ năng xử lí sự im lặng.
1. Duy trì sự im lặng
2. Gọi tên lí do gây ra sự im lặng
3. Bày tỏ sự thấu cảm
4. Khuyến khích thân chủ nói ra
5. Cho thân chủ thấy mình sẵn sàng
6. Sự bảo mật thông tin
Kỹ năng đương đầu (khó, chuyên sâu)
- Mâu thuẫn giữa giá trị và hành vi ( khó nhìn nhất, nhưng tiên quyết ) dễ dẫn tới xung đột
- Mâu thuẫn giữa hành vi và cảm xúc
- Mẫu thuẫn giữa chính những lời nói của thân chủ
- Mâu thuẫn giữa những lời nói của thân chủ
Lôi nó lên bề mặt ý thức
Chào Nam, tôi rất thấu hiểu và tiếc nuối về những khó khăn và những cảm xúc mà bạn đang
trải qua. Việc bị nghi ngờ và bị oan là một trạng thái khó khăn và không thoải mái. Dưới
đây là một số lời khuyên và lời động viên dành cho bạn:
Giữ bình tĩnh và thân thiện: Dù bạn rất buồn và tổn thương, hãy cố gắng giữ bình tĩnh và
không để những cảm xúc này chi phối hành động của bạn. Hãy thể hiện sự lịch sự và thân
thiện đối với mọi người xung quanh, bao gồm cả cô giáo và bạn bè.
Nói chuyện với cô giáo: Hãy tìm cơ hội để nói chuyện riêng với cô giáo và giải thích thực
tế về những gì đã xảy ra. Lịch sự và chân thành, hãy trình bày quan điểm của bạn và cố
gắng làm rõ mọi hiểu lầm.
Tìm sự hỗ trợ từ người lớn: Hãy chia sẻ với bố mẹ hoặc người giám hộ về tình huống mà
bạn đang gặp phải. Họ có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về tình huống và đưa ra những lời khuyên
hữu ích. Nếu bạn cảm thấy không an toàn hoặc bị đối xử không công bằng, hãy thông báo
cho người trưởng thành có thẩm quyền để họ có thể can thiệp.

4. Tìm sự hỗ trợ từ bạn bè: Nếu bạn có những người bạn đáng tin cậy, hãy chia sẻ với họ về
những gì đang xảy ra. Họ có thể cung cấp sự hỗ trợ tinh thần và đứng ra bênh vực bạn trong
tình huống này.
Tự tin vào bản thân: Dù những lời đồn đại và sự nghi ngờ xung quanh có thể làm bạn mất
tự tin, hãy tin tưởng vào bản thân và những giá trị mà bạn đang nắm giữ. Hãy nhớ rằng sự
thật sẽ được phơi bày và người ta sẽ hiểu rõ về sự oan trái mà bạn đang bị đối mặt.
Cuối cùng, hãy nhớ rằng mọi chuyện sẽ ổn thôi. Thời gian sẽ chứng minh sự thật và lý trí
sẽ chiến thắng. Hãy kiên nhẫn và giữ vững, và đừng ngại tìm sự hỗ trợ từ những người xung
quanh.
Em cảm thấy rất buồn và ấm ức khi dường như mọi người đều không tin tưởng em, nhất là
bố của em đã đánh em 1 trận. Những người bị đổ oan, không được mọi người tin tưởng đều
có những cảm xúc giống như em. Chị thấy được em đang rất ấm ức, rất thất vọng và tổn
thương khi bạn bè, cô giáo và cả bố mình đều không tin tưởng mình.
Nam, tôi muốn bạn biết rằng bạn không đơn độc trong cuộc đấu tranh này. Dù tình huống
có khó khăn và không công bằng, hãy luôn nhớ rằng bạn không phải là kẻ ăn cắp và sự thật
sẽ được phơi bày.
Hãy cố gắng giữ bình tĩnh và đừng để những điều tiêu cực ảnh hưởng đến lòng tự tin của
bạn. Luôn tin tưởng vào chính mình và những giá trị đúng đắn mà bạn đang nắm giữ. Đôi
khi, mọi chuyện không diễn ra theo ý muốn của chúng ta, nhưng quan trọng nhất là cách
chúng ta đối phó và vượt qua chúng.
Hãy tìm sự hỗ trợ từ những người xung quanh, như gia đình, người thân, hoặc những người
bạn tin tưởng. Họ có thể giúp bạn thông qua những thời điểm khó khăn này và đưa ra những
lời khuyên và sự hỗ trợ tinh thần. Nếu bạn cảm thấy không an toàn hoặc bị đối xử không
công bằng, hãy tìm sự giúp đỡ từ những người có thẩm quyền, như giáo viên, nhà trường
hoặc cơ quan phụ trách.
Cuối cùng, hãy nhớ rằng không có gì quý hơn sự công bằng và sự thật. Dù có khó khăn và
đau buồn trong lúc này, nhưng tôi tin rằng sự thật sẽ được phát hiện và bạn sẽ được công
bằng. Hãy kiên nhẫn và mạnh mẽ, vì đến một ngày nào đó, bạn sẽ vượt qua mọi khó khăn
và tìm lại được niềm tin và sự công bằng trong cuộc sống.