yoga raja guggulu

1. •RAJESH.K
• PG SCHOLAR
•DEPT OF KAYA
CHIKITSA
•SKAMCH & RC
1

2.  Guggulu kalpaas are one among the popular preparations
which acts as effective in disease as well as binding agents .
 Guggulu types – mahishaksha, mahaneela ,kanaka ,kumuda
,padma
 Naveena - vrishya
purana – apakarshana (s.u.)
 It has tiktha,katu,madhura,kashaya as rasa
 Laghu ,teekshna,snigdha,sukshma guna
 Veerya – ushna ,katu-vipaka
 Charaka , vaghbhata- medohara ,vatahara
 Has essential oil ,gum resin ,steroids as
chemical constituents
2

3.  Guggulu has 2 fractions one as insoluble gum fraction
which is toxic & and the other soluble hypolipedemic and
anti-inflamatory properties.
 The hypolipidemic portion is neutral while anti
inflammatory portion is acidic.
 योगराज गुग्गुलु is called as KING of all yogas because it is
indicated in all shrotas .
 It has reference in bhaishajya ratnavali , saharsa yoga ,
sharanghadara samhitha
 It has effect of analgesic ,anti-inflammatory,
Strengthens muscular skeletons, nervous system, it is anti-
spasmodic ,and is muscle relaxant
3

4.  Contains prakshepaka as vangha,roupya etc
The veerya avdhi is infinite.
 It is considered as rasayana in vata vyadhi
4

5.  नागरं पिप्पप्पली चव्यं पिप्पिलीमूल चचत्रकैः
 भ्रष्टं हिन्घु अजमोदा च सर्षिो जीरकाद्वयम ्
 रेणुके न्रयवाैः िाटा पवड्ंघा गजपिप्पिली
 कटुकातिपवर्ा भार्घ्िष वचा मूवष त्रत्रभागिाैः
 प्रत्येकं शाणकातन स्याि रव्याणीमातन पवंशतिैः
 रव्येभ्यैः सकलेभ्यस्च ्त्रत्रफला द्पवगुणा भवेि ्
 एभभश्चणीक्रु ि ैः सववैः समो देयश्च गुग्गुलु
 वड्ंग ् र प्पया च नागां च लोि सारस्िथ अभ्रकं
 मण्डूरं रसभसन्दूरं प्रत्येकं िलसंभमिम ्
 गुडिाकसमं क्रु त्वा धारयेि घ्रुि भाजाने
5

6. Prepared as vati
मात्रा
6

7.  रस – तिक्ि कटु कर्ाय
 गुण – लघु रूक्श
 वीयष - उष्ण
 दोर् कमष – त्रत्रदोर््न (वाि कफ – शमना
वािानुलोमन
 Targets धािु – मेदोिर,लेखना,बल्य,
 पवपर्ष्टा कमष - रसायन
 Effect on अर्घग्न – दीिक , आम िाचक
 Effect on स्रोिस – श्रोिो शोधक
7

8.  सवाष वाि
 आमयान ्
 कु ष्टा
 अशषैः
 ग्रिणी
 प्रमेि
 वािरक्िं
 नाभभशूल
 भगन्दरं
 उदाविष
 Kshaya
 गुल्म
 अिस्मार
 उरोग्रि
 मन्दार्घग्न
 श्वास,कास
 अरुचच नाशक
8

9.  रेिो दोश िर – िुंसान ्
 रजोदोर् िर – स्त्रीं
 िुंसामित्यजनको
 वन््यानां – गभषदस्िथा
9

10. अनुपान दोषा / व्याधि
 रास्नाहद क्वाथ
 काकोल्याहद श्रुि
 आरग्वधाहद
 दापवष श्रुि
 गोमूत्र
 मेदोव्रुचध
 कु ष्टा
 चचन्न क्वाथ
 शोथ शूल
 िर्घन्ि मारुिं
 पित्तं िर्घन्ि
 कफ
 मेि
 िाण्डु
 मधु
 तनम्बा श्रुि
 वाि रक्ि
 कणा श्रुि
10

11. अनुपान दोषा / व्याधि
 िाटला क्वाथ
 त्रत्रफला क्वाथ
 िुननषवाहद क्वथा
 पवर्ां मूर्ाकाजां जयेि्
 नेत्रातिष िर्घन्ि दारुणा
 सवष उदर रोगा
11

12.  मथुना – स्वस्थ व्रुत्त
 आिार िानानां (क्शार,आम्ला-रस युक्ि)
12

13.  Excess weight is the result of a कफ
 Helps to clear व्रुध कफ with its कटु,तिक्त,कषाय रस
and due to its उष्ण - वीयय, and its कटु - तवपाक effect.
 Supports healthy function, लेखन and improves मेद धातु
अग्नि
 Guggul simultaneously kindles agni and promotes
proper elimination.
13

14.  When it comes to ailments of the joints, the
accumulation of आम within the tissues is often at the
root of the problem.
 scraping and detoxifying qualities act to clear these
toxins from the joints.
 Its simultaneous ability to lubricate and rejuvenate the
tissues within and around the joints helps to promote
strength and proper movement within these delicate
spaces.1
14

15.  Banyan botanicals = s.y
 Baidyanath
 Zandu
 Patanjali
 Amrit = sha .sam
15

16. .
16

17.  चचत्रकम्पिप्पप्पलीमूलं यवानी कारवी िथा
पवडंगान्यजमोदा च जीरकं सूरदारु च
चव्य एला सन्धवं कु ष्टं रासना गोक्शूर धान्यकं
त्रत्रफला मुस्िकं व्योर्ं त्वक् उशीरं यवाग्रजं
िालीसित्रं गोक्शुरं लवंगं सर्घजषका शहट
दंिी गुडूचच ििुर्ा वाजीगन्ध शिावरी
प्रत्येकं कशष मात्रं स्याि्चिुष्कर्ष िथा अम्रुिा
एिातन सुभभर्क् खल्वे सूख्शम ्चूणाषतन कारयेि्
यावंत्येिातन चूणाषतन िावान्माित्रो हि गुग्गुलु
संमधष सपिषर्ा गाढं र्घस्नग्धभांडे तनधाियेिे
17

18.  ििो मात्रं प्रयुंजीि यथोष्ट आिरवानपि
योगराज इति व्याख्यािो योगोयमम्रुिो समैः
18

19.  आमवािाहदकान ्वाि क्रु मीन दुष्ठ व्रणानपि
प्पलीिगुल्म उदर आनाि दुनाषमातन पवनाशयेि ्
अर्घग्नं च कु रुिे दीप्पि ्ं रेिोवुचधं बलं िथा
वाि रोगान ्जयात्याशु संचधमन्यागिानापि
िादग्रि कोष्रशीर्ं मन्यास्िंभं िनुग्रिं
कणषग्रिं कणषशूलं भशरशूलं मरुिक्रू िं
रास्नाक्वाथेन िंत्येर्ा के वलो प्रशस्यिे
19

20.  Excess weight is the result of a कफ
 Helps to clear व्रुध कफ with its कटु,तिक्ि,कर्ाय रस
and due to its उष्ण - वीयष, and its कटु - पविाक
effect.
 Supports healthy thyroid function, ‘, लेखन and
improves मेद धािु अर्घग्न
 Guggul simultaneously kindles agni (the digestive
fire) and promotes proper elimination.
20