1 Esdras is the ancient Greek Septuagint version of the biblical Book of Ezra in use within the early church, and among many modern Christians with varying degrees of canonicity. 1 Esdras is substantially similar to the standard Hebrew version of Ezra–Nehemiah, with the passages specific to the career of Nehemiah removed or re-attributed to Ezra, and some additional material.

2. PENNOD 1
1 A Josias a gynhaliodd ŵyl y Pasg yn Ierusalem i’w
Arglwydd, ac a offrymodd y pasg ar y pedwerydd dydd ar
ddeg o’r mis cyntaf;
2 Wedi gosod yr offeiriaid yn ôl eu dosbarthiadau beunyddiol,
wedi eu gwisgo mewn gwisgoedd hirion, yn nheml yr
Arglwydd.
3 Ac efe a lefarodd wrth y Lefiaid, gweinidogion sanctaidd
Israel, ar iddynt ymgysegru i'r Arglwydd, i osod arch
sanctaidd yr Arglwydd yn y tŷ a adeiladasai y brenin Solomon
mab Dafydd:
4 A dywedyd, Na ddygwch mwyach yr arch ar eich
ysgwyddau: yn awr gan hynny gwasanaethwch yr Arglwydd
eich Duw, a gwasanaethwch i'w bobl Israel, a pharatowch
chwi yn ôl eich teuluoedd a'ch tylwythau,
5 Fel y gorchymynnodd Dafydd brenin Israel, ac yn ôl
gwychder Solomon ei fab: a chan sefyll yn y deml, yn ôl
urddas eich teuluoedd chwi y Lefiaid, y rhai sydd yn
gwasanaethu yng ngŵydd eich brodyr meibion Israel. ,
6 Offrymwch y Pasg mewn trefn, a pharatowch yr ebyrth i'ch
brodyr, a chedwch y Pasg yn ôl gorchymyn yr Arglwydd, yr
hwn a roddwyd i Moses.
7 Ac i'r bobl a gafwyd yno, Josias a roddes ddeg mil ar hugain
o ŵyn, a phlant, a thair mil o loi: y pethau hyn a roddwyd o
dâl y brenin, fel yr addawodd efe, i'r bobl, i'r offeiriaid, ac i'r
Lefiaid.
8 A Helcias, Sachareias, a Syelus, llywodraethwyr y deml, a
roddasant i'r offeiriaid ar gyfer y Pasg ddwy fil a chwe chant o
ddefaid, a thri chant o loi.
9 A Jeconias, a Samaias, a Nathanael ei frawd, ac Assabias, ac
Ochiel, a Joram, tywysogion y miloedd, a roddasant i'r Lefiaid,
ar gyfer y Pasg, bum mil o ddefaid, a saith gant o loi.
10 Ac wedi gwneuthur y pethau hyn, yr offeiriaid a'r Lefiaid,
a chanddynt y bara croyw, a safasant mewn trefn hyfryd iawn
yn ôl y tylwythau,
11 Ac yn ôl amryw urddas y tadau, o flaen y bobl, i offrymu
i'r Arglwydd, fel y mae yn scrifennedig yn llyfr Moses: ac fel
hyn y gwnaethant yn y bore.
12 A hwy a rostasant y pasg â thân, fel y perthyn: a'r ebyrth,
hwy a'u buant mewn crochanau pres a phadellau â arogl da,
13 A gosod hwynt o flaen yr holl bobl: ac wedi hynny hwy a
baratoesant iddynt eu hunain, ac i'r offeiriaid eu brodyr,
meibion Aaron.
14 Canys yr offeiriaid a offrymmasant y braster hyd nos: a'r
Lefiaid a baratôdd iddynt eu hunain, a'r offeiriaid eu brodyr,
meibion Aaron.
15 Y cantorion sanctaidd hefyd, meibion Asaff, oedd yn eu
trefn, yn ôl gorchymyn Dafydd, sef Asaff, Sachareias, a
Jeduthun, y rhai oedd o osgordd y brenin.
16 Y porthorion hefyd oedd ym mhob porth; nid oedd
gyfreithlon i neb fyned o’i wasanaeth arferol: canys y Lefiaid
a baratôdd eu brodyr hwynt.
17 Fel hyn y cyflawnwyd y pethau perthynol i ebyrth yr
Arglwydd y dydd hwnnw, i gynnal y Pasg,
18 Ac offrymwch ebyrth ar allor yr Arglwydd, yn ôl
gorchymyn y brenin Iosias.
19 Felly meibion Israel, y rhai oedd yn bresennol, a
gynnalasant y Pasg y pryd hwnnw, a gŵyl y bara melys saith
niwrnod.
20 Ac ni chadwyd y cyfryw Basg yn Israel er amser y
prophwyd Samuel.
21 Ni chynhaliodd holl frenhinoedd Israel y Pasg fel Joseias,
a'r offeiriaid, a'r Lefiaid, a'r Iddewon, gyda holl Israel y rhai a
gafwyd yn trigo yn Jerwsalem.
22 Yn y ddeunawfed flwyddyn o deyrnasiad Joseias y cadwyd
y Pasg hwn.
23 A'r gweithredoedd neu Iosias oedd uniawn ger bron ei
Arglwydd â chalon yn llawn o dduwioldeb.
24 Am y pethau a ddigwyddasant yn ei amser ef, hwy a
scrifennwyd yn yr amseroedd gynt, am y rhai a bechodd, ac a
wnaethant yn ddrygionus yn erbyn yr Arglwydd goruwch yr
holl bobloedd a theyrnasoedd, a'r modd y galarasant ef yn
ddirfawr, fel y darfu i eiriau'r Arglwydd. Arglwydd a
gyfododd yn erbyn Israel.
25 Ac wedi holl weithredoedd Josias y daeth Pharo brenin yr
Aipht i gyfodi rhyfel Carchamis ar Ewffrates: a Iosias a aeth
allan yn ei erbyn ef.
26 Ond brenin yr Aipht a anfonodd atto ef, gan ddywedyd,
Beth sydd i mi a wnelwyf â thi, frenin Jwdea?
27 Ni'm hanfonir allan oddi wrth yr Arglwydd Dduw i'th
erbyn; canys fy rhyfel sydd ar Ewffrates: ac yn awr yr
Arglwydd sydd gyda mi, ie, yr Arglwydd sydd gyda mi yn fy
brysio ymlaen: cilio oddi wrthyf, ac na fydd yn erbyn yr
Arglwydd.
28 Er hynny ni throdd Josias ei gerbyd yn ei ôl oddi wrtho,
ond ymgymerodd ag ymladd ag ef, heb sôn am eiriau'r
proffwyd Jeremy a lefarwyd trwy enau yr Arglwydd:
29 Ond unasant ryfel ag ef yng ngwastadedd Magido, a'r
tywysogion a ddaethant yn erbyn y brenin Joseias.
30 Yna y brenin a ddywedodd wrth ei weision, Dygwch fi o'r
rhyfel; canys gwan iawn ydwyf. Ac ar unwaith ei weision a'i
dygasant ef ymaith o'r frwydr.
31 Yna efe a esgynodd ar ei ail gerbyd; ac wedi ei ddwyn yn
ol i Jerusalem bu farw, ac a gladdwyd ym medd ei dad.
32 A hwy a alarasant yn yr holl Iddewon am Joseias, ie,
Ieremi y prophwyd a alarodd am Iosias, a’r gwŷr pennaf gyd
â’r gwragedd a alarasant amdano hyd y dydd hwn: a hyn a
roddwyd yn ordinhad i’w gwneuthur yn wastadol yn yr holl
genedl. o Israel.
33 Y pethau hyn sydd ysgrifenedig yn llyfr hanesion
brenhinoedd Jwda, a phob un o'r gweithredoedd a wnaeth
Joseias, a'i ogoniant, a'i ddeall yng nghyfraith yr Arglwydd, a'r
pethau a wnaethai efe o'r blaen, a'r pethau a adroddir yn awr, a
adroddir yn llyfr brenhinoedd Israel a Jwdea.
34 A'r bobl a gymerasant Joachas mab Iosias, ac a'i gwnaeth
ef yn frenin yn lle Iosias ei dad, pan oedd efe yn fab tair
blwydd ar hugain.
35 Ac efe a deyrnasodd yn Jwdea ac yn Ierusalem dri mis: ac
yna brenin yr Aipht a’i diarddelodd ef o deyrnasu yn
Ierusalem.
36 Ac efe a osododd dreth ar y wlad o gan talent o arian, ac un
dalent o aur.
37 A brenin yr Aifft hefyd a wnaeth y brenin Ioacim yn frawd
iddo yn frenin Jwdea a Jerwsalem.
38 Ac efe a rwymodd Joacim a'r pendefigion: ond Zaraces ei
frawd a ddaliodd efe, ac a'i dug ef allan o'r Aipht.
39 Mab pum mlwydd ar hugain oedd Joacim pan wnaed ef yn
frenin yng ngwlad Jwdea a Jerwsalem; ac efe a wnaeth ddrwg
gerbron yr Arglwydd.
40 Am hynny y daeth Nabuchodonosor brenin Babilon i fyny
yn ei erbyn ef, ac a'i rhwymodd ef â chadwyn o bres, ac a'i
dygodd i Babilon.
41 Nabuchodonosor hefyd a gymmerth o lestri sanctaidd yr
Arglwydd, ac a'u dygodd hwynt ymaith, ac a'u gosododd yn ei
deml ei hun yn Babilon.
42 Ond y pethau hynny a gofnodir amdano ef, ac am ei
aflendid a'i anwiredd, sydd ysgrifenedig yng nghronicl y
brenhinoedd.
43 A Joacim ei fab a deyrnasodd yn ei le ef: efe a
wnaethpwyd yn frenin, yn ddeunaw oed;

3. 44 Ac ni deyrnasodd ond tri mis a deng niwrnod yn Ierusalem;
ac a wnaeth ddrwg gerbron yr Arglwydd.
45 Felly ymhen blwyddyn anfonodd Nabuchodonosor a'i
ddwyn i Fabilon â llestri sanctaidd yr Arglwydd;
46 Ac a wnaeth Zedechias yn frenin ar Jwdea a Ierusalem, pan
oedd efe un mlwydd ar hugain oed; ac un mlynedd ar ddeg y
teyrnasodd efe:
47 Ac efe a wnaeth ddrwg hefyd yng ngolwg yr Arglwydd , ac
nid oedd yn gofalu am y geiriau a lefarwyd wrtho trwy y
proffwyd Ieremi o enau yr Arglwydd.
48 Ac wedi i'r brenin Nabuchodonosor wneuthur iddo dyngu
enw yr Arglwydd, efe a ymwadodd, ac a wrthryfelodd; a chan
galedu ei wddf, ei galon, efe a droseddodd gyfreithiau
Arglwydd Dduw Israel.
49 Llywodraethwyr y bobl hefyd a'r offeiriaid a wnaethant
lawer o bethau yn erbyn y deddfau, ac a dramwyasant holl
lygreddau yr holl genhedloedd, ac a halogasant deml yr
Arglwydd, yr hon a sancteiddiwyd yn Ierusalem.
50 Er hynny Duw eu tadau a anfonodd trwy ei gennad i'w
galw hwynt yn ôl, am iddo eu harbed hwynt a'i dabernacl
hefyd.
51 Ond yr oedd ganddynt ei genhadau ef mewn gwawd; ac
wele, pan lefarodd yr Arglwydd wrthynt, hwy a wnaethant
gamp i'w broffwydi:
52 Hyd yn hyn, wedi iddo ddigio wrth ei bobl am eu mawr
annuwioldeb, a orchmynnodd i frenhinoedd y Caldeaid
ddyfod i fyny yn eu herbyn hwynt;
53 Yr hwn a laddodd eu gwŷr ieuainc â'r cleddyf, ie, o fewn
cwmpas eu teml sanctaidd, ac ni arbedodd na llanc na morwyn,
na hen ŵr na phlentyn, yn eu plith hwynt; canys efe a roddodd
y cwbl yn eu dwylo hwynt.
54 A hwy a gymerasant holl lestri cysegredig yr Arglwydd,
mawr a bychain, ynghyd â llestri Arch Duw, a thrysorau y
brenin, ac a'u dygasant ymaith i Babilon.
55 Am dŷ 'r Arglwydd, hwy a'i llosgasant ef, ac a ddryllasant
furiau Ierusalem, ac a roddasant dân ar ei thyrau:
56 Ac o ran ei phethau gogoneddus hi, ni pheidiasant byth nes
darfod, a'u dwyn hwynt oll i ddim: a'r bobl ni laddwyd â'r
cleddyf a ddygasant i Babilon.
57 A ddaeth yn weision iddo ef ac i'w feibion, hyd oni
deyrnasodd y Persiaid, i gyflawni gair yr Arglwydd a lefarwyd
trwy enau Ieremi:
58 Hyd oni fwynhao y wlad ei Sabothau, hi a orffwys holl
amser ei hanrhaith, hyd yr holl dymor o ddeng mlynedd a
thrigain.
PENNOD 2
1 Yn y flwyddyn gyntaf i Cyrus brenin y Persiaid, fel y
cyflawnid gair yr Arglwydd, yr hwn a addawodd efe trwy
enau Jeremy;
2 Cododd yr Arglwydd ysbryd Cyrus brenin y Persiaid, a
chyhoeddodd trwy ei holl deyrnas, a thrwy ysgrifennu hefyd,
3 Gan ddywedyd, Fel hyn y dywed Cyrus brenin y Persiaid;
Arglwydd Israel, yr Arglwydd goruchaf, a'm gwnaeth i yn
frenin yr holl fyd,
4 Ac a orchmynnodd i mi adeiladu iddo dŷ yn Ierusalem yn
Iuddew.
5 Os bydd gan hynny neb o honoch o'i bobl, bydded yr
Arglwydd, ei Arglwydd ef, gyd ag ef, ac a â i fyny i'r
Ierusalem sydd yn Jwdea, ac a adeiladed dŷ Arglwydd Israel:
canys efe yw yr Arglwydd sydd yn trigo yn Jerusalem.
6Pwy bynnag gan hynny sy'n trigo yn y lleoedd o amgylch,
cynorthwyant ef, y rhai, meddaf, yw ei gymdogion, ag aur, ac
ag arian,
7 A rhoddion, ac â meirch, ac â gwartheg, a phethau eraill, y
rhai a osodasid trwy adduned, ar gyfer teml yr Arglwydd yn
Ierusalem.
8 Yna y penaethiaid o dylwyth Jwdea, ac o lwyth Benjamin, a
gyfodasant; yr offeiriaid hefyd, a'r Lefiaid, a'r rhai oll y
mynnai yr Arglwydd eu meddwl i fyned i fyny, ac i adeiladu
tŷ i'r Arglwydd yn Jerwsalem,
9 A'r rhai oedd yn trigo o'u hamgylch, ac a'u cynnorthwyasant
ym mhob peth ag arian ac aur, â meirch ac â gwartheg, ac â
llawer iawn o roddion rhad, y rhai y cynhyrfwyd eu
meddyliau at hynny.
10 Y Brenin Cyrus hefyd a ddug allan y llestri sanctaidd, y
rhai a gaethgludasai Nabuchodonosor o Jerwsalem, ac a
osodasai yn ei deml eilunod.
11 Ac wedi i Cyrus brenin y Persiaid eu dwyn allan, efe a'u
traddododd hwynt i Mithridates ei drysorydd:
12 A thrwyddo ef y rhoddwyd hwynt i Sanabassar rhaglaw
Jwdea.
13 A hyn oedd eu rhifedi hwynt; Mil o gwpanau aur, a mil o
arian, tuar arian naw ar hugain, ffiolau aur ar hugain, ac o
arian dwy fil pedwar cant a deg, a mil o lestri eraill.
14 Felly yr holl lestri aur ac arian, y rhai a gaethgludasid,
oedd bum mil pedwar cant trigain a naw.
15 Dygwyd y rhai hyn yn eu hôl gan Sanabassar, ynghyd â
rhai o'r gaethglud, o Babilon i Jerwsalem.
16 Ond yn amser Artacsercses brenin y Persiaid, yr
ysgrifennodd Belemus, a Mithridates, a Thabellius, a
Rathumus, a Beeltethmus, a Semellius yr ysgrifennydd,
ynghyd ag eraill oedd yn byw gyda hwynt, yn Samaria a
lleoedd eraill, atto ef. y rhai oedd yn trigo yn Jwdea a
Jerwsalem y llythyrau hyn a ganlyn;
17 At y brenin Artexerxes ein harglwydd, Dy weision,
Rathumus yr ysgrifennydd, a Semellius yr ysgrifennydd, a'r
rhan arall o'u cyngor hwynt, a'r barnwyr sydd yn Celosyria a
Phenice.
18 Bydded hysbys yn awr i'r arglwydd frenin, fod yr Iddewon
y rhai sydd i fyny oddi wrthych chwi ni, wedi dyfod i
Jerwsalem, y ddinas wrthryfelgar a drygionus honno, yn
adeiladu marchnadfeydd, ac yn atgyweirio ei muriau, ac yn
gosod sylfaen i'r ddinas. teml.
19 Ac os ailadeiladir y ddinas hon a'i muriau hi, nid yn unig y
gwrthodant roddi teyrnged, ond hefyd y gwrthryfelant yn
erbyn brenhinoedd.
20 A chan fod y pethau sy'n ymwneud â'r deml yn awr mewn
llaw, yr ydym yn meddwl mai peth addas yw peidio ag
esgeuluso mater o'r fath,
21 Ond i lefaru wrth ein harglwydd frenin, i'r bwriad, os
ewyllysi di gael ei cheisio yn llyfrau dy dadau:
22 A chewch yn y cronicl yr hyn sydd ysgrifenedig am y
pethau hyn, a chewch ddeall fod y ddinas honno yn
wrthryfelgar, yn poeni brenhinoedd a dinasoedd:
23 A bod yr Iddewon yn wrthryfelgar, ac yn codi rhyfeloedd
bob amser ynddynt; am ba achos y gwnaed y ddinas hon yn
anghyfannedd.
24 Am hynny yn awr yr ydym yn mynegi i ti, O arglwydd
frenin, os adeiledir y ddinas hon drachefn, a'i muriau wedi eu
gosod o'r newydd, ni byddi di o hyn allan ddim tramwyfa i
Celosyria a Phenice.
25 Yna y brenin a scrifennodd eilwaith at Rathumus yr
hanesydd, at Beeltethmus, at Semellius yr ysgrifennydd, ac at
y lleill oedd yn y gorchwyl, a thrigolion yn Samaria, a Syria, a
Phenice, fel hyn;
26 Darllenais yr epistol yr hwn a anfonasoch ataf : am hynny
mi a orchmynnais wneuthur ym∣ chwiliad diwyd, a chafwyd
fod y ddinas honno o'r dechreuad yn ymarfer yn erbyn
brenhinoedd;

4. 27 A'r gwŷr oedd ynddi i wrthryfel a rhyfel: a brenhinoedd
cedyrn a ffyrnig oedd yn Ierusalem, y rhai a deyrnasasant ac a
ddyrchafasant deyrnged yn Celosyria a Phenice.
28 Yn awr gan hynny y gorchmynnais rwystro y gwŷr hynny
rhag adeiladu y ddinas, a gofalu na wneler mwyach ynddi;
29 A rhag i'r gweithwyr drygionus hynny fynd ymhellach i
flinder brenhinoedd,
30 Yna y brenin Artacsercses ei lythyrau wedi eu darllen,
Rathumus, a Semellius yr ysgrifennydd, a'r lleill oedd yn
gwasanaethu gyda hwynt, yn mynd ar frys i Jerwsalem gyda
mintai o wŷr meirch a lliaws o bobl yn y rhyfel, a
ddechreuodd rwystro'r adeiladwyr. ; a darfod adeiladu y deml
yn Jerusalem hyd yr ail flwyddyn o deyrnasiad Dareius brenin
y Persiaid.
PENNOD 3
1 A phan deyrnasodd Dareius, efe a wnaeth wledd fawr i'w
holl ddeiliaid, ac i'w holl dylwyth, ac i holl dywysogion
Media a Phersia,
2 Ac at yr holl lywodraethwyr, a thywysogion, a'r rhaglawiaid
y rhai oedd dano ef, o India hyd Ethiopia, o gant dau ddeg a
saith o daleithiau.
3 Ac wedi iddynt fwyta ac yfed, a chael digon wedi mynd
adref, yna Dareius y brenin a aeth i'w ystafell wely, ac a
hunodd, ac yn fuan wedyn deffro.
4 Yna tri llanc, y rhai oedd yn gwarchod corph y brenin, a
lefarasant wrth ei gilydd;
5 Llefared pob un ohonom ddedfryd: yr hwn a orchfyga, ac yr
ymddengys ei ddedfryd yn ddoethach na'r lleill, iddo ef y
rhydd y brenin Dareius roddion mawrion, a phethau mawrion
yn arwydd buddugoliaeth:
6 Fel, i'w wisgo mewn porffor, i yfed mewn aur, ac i gysgu ar
aur, a cherbyd a ffrwynau aur, a phenwisg o liain main, a
chadwyn am ei wddf:
7 Ac efe a eistedd nesaf at Darius o herwydd ei ddoethineb, ac
a elwir Dareius ei gefnder ef.
8 Ac yna pob un a scrifennodd ei ddedfryd, ac a'i seliodd, ac
a'i gosodasant dan y brenin Dareius ei obennydd;
9 Ac a ddywedodd, pan gyfoder y brenin, y rhydd rhai iddo yr
ysgrifau; ac o'i ochr pwy y barna y brenin a thri thywysog
Persia mai ei ddedfryd ef yw y doethaf, iddo ef y rhoddir y
fuddugoliaeth, fel y gosodwyd.
10 Y cyntaf a ysgrifennodd, Gwin yw'r cryfaf.
11 Yr ail a ysgrifennodd, Y brenin sydd gryfaf.
12 Y trydydd a ysgrifennodd, Gwragedd sydd gryfaf: ond
uwchlaw pob peth y mae gwirionedd yn dwyn y fuddugoliaeth.
13 Ac wedi i'r brenin gyfodi, hwy a gymerasant eu hysgrifau
hwynt, ac a'u traddodasant iddo, ac felly efe a'u darllenodd
hwynt:
14 Ac efe a alwodd allan holl dywysogion Persia a Media, a'r
llywodraethwyr, a'r tywysogion, a'r rhaglawiaid, a'r pen-
swyddogion;
15 Ac a'i eisteddodd ef yn eisteddfa frenhinol y farn; a
darllenwyd yr ysgrifeniadau o'u blaen.
16 Ac efe a ddywedodd, Galw y gwŷr ieuainc, a mynegant eu
dedfrydau eu hunain. Felly hwy a alwyd, ac a ddaethant i
mewn.
17 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Mynegwch i ni eich meddwl
am yr ysgrifeniadau. Yna y dechreuodd y cyntaf, yr hwn a
lefarasai am nerth gwin;
18 Ac efe a ddywedodd fel hyn, O chwi wŷr, mor gryfion yw
gwin! y mae yn peri i bob dyn gyfeiliorni a'r sy'n ei yfed:
19 Y mae'n gwneud i feddwl y brenin a'r plentyn amddifad
fod yn un; y caethwas a'r rhydd, y tlawd a'r cyfoethog:
20 Y mae hefyd yn troi pob meddwl yn llawenydd a
llawenydd, fel na chofia neb na thristwch na dyled.
21 Ac y mae yn gwneuthur pob calon yn gyfoethog, fel na
chofia gŵr na brenin na rhaglaw; ac y mae yn gwneuthur i
lefaru pob peth trwy ddoniau:
22 A phan fyddant yn eu cwpanau, y maent yn anghofio eu
cariad at gyfeillion a brodyr, ac ychydig ar ôl tynnu cleddyfau:
23 Ond pan ddelo o'r gwin, nid ydynt yn cofio beth a
wnaethant.
24 Chwychwi wŷr, onid gwin yw y cryfaf, yr hwn sydd yn
gorfodi i wneuthur fel hyn? Ac wedi iddo lefaru felly, efe a
ddaliodd ei heddwch.
PENNOD 4
1 Yna y dechreuodd yr ail, yr hwn oedd wedi llefaru am nerth
y brenin, ddywedyd,
2 Chwychwi wŷr, onid yw dynion yn rhagori mewn nerth
sydd yn llywodraethu ar fôr a thir, a phob peth sydd ynddynt?
3 Eithr y brenin sydd gadarnach: canys efe sydd arglwydd ar y
pethau hyn oll, ac y mae ganddo arglwyddiaeth arnynt; a pha
beth bynnag y mae efe yn ei orchymyn iddynt, y maent yn ei
wneuthur.
4 Os dywed efe iddynt ryfela y naill yn erbyn y llall, hwy a'i
gwnânt: os efe a'u gyr hwynt allan yn erbyn y gelynion, hwy a
ânt, ac a ddrylliant fynyddoedd, furiau a thyrau.
5 Y maent yn lladd ac yn cael eu lladd, ac nid ydynt yn
troseddu yn erbyn gorchymyn y brenin: os cânt y
fuddugoliaeth, maent yn dod â'r cyfan i'r brenin, yn ogystal â'r
ysbail, fel pob peth arall.
6 A'r un modd am y rhai nid ydynt filwyr, ac nid oes a
wnelont â rhyfeloedd, ond yn arfer gwŷr, wedi iddynt fedi
eilwaith yr hyn a hauasant, y maent yn ei ddwyn at y brenin,
ac yn gorfodi ei gilydd i dalu teyrnged i'r brenin.
7 Ac etto nid yw efe ond un : os gorchymyn efe ladd, hwy a
leddant; os bydd yn gorchymyn arbed, y maent yn arbed;
8 Os gorchymyn efe daro, hwy a drawant; os gorchymyn efe
wneuthur yn anghyfannedd, hwy a wnant yn anghyfannedd;
os gorchymyn efe adeiladu, hwy a adeiladant;
9 Os gorchymyn efe dorri i lawr, hwy a dorri i lawr; os
gorchymyn i blannu, plannant.
10 Felly y mae ei holl bobl a'i fyddinoedd yn ufuddhau iddo:
eto y mae yn gorwedd, yn bwyta ac yn yfed, ac yn cymryd ei
orffwysfa.
11 A'r rhai hyn a wylant o'i amgylch ef, ac ni all neb ymadael,
a gwneuthur ei fusnes ei hun, ac nid anufuddhant iddo mewn
dim.
12 Chwychwi wŷr, pa fodd na ddylai y brenin fod yn gryfaf,
pan ufuddheir iddo yn y fath beth? Ac efe a ddaliodd ei dafod.
13 Yna y trydydd, yr hwn a lefarasai am wrageddos, ac am y
gwirionedd, (hwn oedd Sorobabel) a ddechreuodd lefaru.
14 Chwychwi wŷr, nid y brenin mawr, na'r lliaws o ddynion,
ac nid gwin, sydd ragori; pwy gan hynny sydd yn eu
llywodraethu, neu sydd â'r arglwyddiaeth arnynt? onid
merched ydynt?
15 Gwragedd a esgorodd ar y brenin a'r holl bobl sy'n
llywodraethu môr a thir.
16 Hyd yn oed ohonynt hwy a ddaethant: ac a faethasant y
rhai a blannodd y gwinllannoedd, o ba le y daw y gwin.
17 Y rhai hyn hefyd a wnant wisgoedd i ddynion; y rhai hyn
sydd yn dwyn gogoniant i ddynion ; ac heb wragedd nis gall
dynion fod.
18 Ie, ac os bydd dynion wedi casglu ynghyd aur ac arian, neu
unrhyw beth da arall, onid ydynt yn caru gwraig hardd o blaid
a harddwch?

5. 19 A gadael i'r holl bethau hynny fynd, onid ydynt yn llacio, a
hyd yn oed â genau agored yn cadw eu llygaid arni; ac onid
oes gan bawb fwy o chwant arni hi nag arian neu aur, na dim
daioni o gwbl?
20 Gŵr a adawodd ei dad ei hun yr hwn a’i dug ef i fyny, a’i
wlad ei hun, ac a lyno wrth ei wraig.
21 Y mae'n glynu rhag treulio ei einioes gyda'i wraig. ac nid
yw yn cofio na thad, na mam, na gwlad.
22 Wrth hyn hefyd y mae yn rhaid i chwi wybod fod
gwragedd yn arglwyddiaethu arnoch: onid ydych yn llafurio
ac yn llafurio, ac yn rhoddi ac yn dwyn y cwbl i'r wraig?
23 Y mae dyn yn cymryd ei gleddyf, ac yn mynd i ladrata ac i
ladrata, i hwylio ar y môr ac ar afonydd;
24 Ac yn edrych ar lew, ac yn myned yn y tywyllwch; ac wedi
iddo ladrata, ysbeilio, ac ysbeilio, y mae yn ei ddwyn i'w
gariad.
25 Am hynny y mae gŵr yn caru ei wraig yn well na thad neu
fam.
26 Ie, llawer sydd wedi rhedeg allan o'u doethineb dros
wragedd, ac a aethant yn weision er eu mwyn hwynt.
27 Llawer hefyd a ddifethasant, a gyfeiliornasant, ac a
bechasant, dros wrageddos.
28 Ac yn awr onid ydych chwi yn fy nghredu i? onid yw y
brenin yn fawr yn ei allu? onid yw pob parth yn ofni cyffwrdd
ag ef?
29 Eto mi a'i gwelais ef ac Apame gordderchwraig y brenin,
merch y clodwiw Bartacus, yn eistedd ar ddeheulaw'r brenin,
30 A chymeryd y goron oddi ar ben y brenin, a'i gosod ar ei
phen ei hun; hi hefyd a drawodd y brenin â'i llaw chwith.
31 Ac eto er hyn oll y brenin a fylchodd ac a syllu arni â safn
agored: os chwarddodd hi arno ef, efe a chwarddodd hefyd:
ond os cymerai hi ddim atgasedd arno, y brenin a fu ddigalon,
fel y cymoder hi ag ef. eto.
32 Chwychwi wŷr, pa fodd y dichon gwragedd fod yn gryfion,
gan eu bod yn gwneuthur felly?
33 Yna y brenin a'r tywysogion a edrychasant ar ei gilydd:
felly efe a ddechreuodd lefaru o'r gwirionedd.
34 Chwychwi wŷr, onid yw gwragedd yn gryfion? mawr yw'r
ddaear, uchel yw'r nef, cyflym yw'r haul yn ei gwrs, oherwydd
y mae'n amgylchu'r nefoedd o amgylch, ac yn dychwelyd ei
gwrs i'w le ei hun mewn un diwrnod.
35 Onid mawr yw yr hwn sydd yn gwneuthur y pethau hyn ?
felly mawr yw y gwirionedd, a chryfach na phob peth.
36 Y mae yr holl ddaear yn llefain ar y gwirionedd, a'r nef a'i
bendithia hi : y mae pob gweithred yn crynu ac yn crynu
ynddo, a chydag ef nid oes dim anghyfiawn.
37 Y mae gwin yn annuwiol, y brenin yn ddrwg, gwragedd yn
ddrygionus, holl feibion dynion yn ddrygionus, a'r cyfryw yw
eu holl weithredoedd drygionus; ac nid oes dim gwirionedd
ynddynt; yn eu hanghyfiawnder hefyd y derfyddant.
38 Am y gwirionedd, y mae yn parhau, ac yn wastadol gadarn;
y mae yn byw ac yn gorchfygu yn dragywyddol.
39 Gyda hi nid oes derbyniad personau na gwobrau; ond y
mae hi yn gwneuthur y pethau cyfiawn, ac yn ymatal rhag pob
peth anghyfiawn a drygionus; ac y mae pob dyn yn gwneuthur
yn dda fel o'i gweithredoedd hi.
40 Nid oes anghyfiawnder ychwaith yn ei barn hi; a hi yw
nerth, teyrnas, gallu, a mawredd, pob oes. Bendigedig fyddo
Duw y gwirionedd.
41 A chyda hynny efe a ddaliodd ei heddwch. Yna yr holl
bobl a waeddodd, ac a ddywedasant, Mawr yw Gwirionedd, a
nerthol uwchlaw pob peth.
42 Yna y brenin a ddywedodd wrtho, Gofyn beth a fynni di yn
fwy nag sydd wedi ei osod yn yr ysgrifen, a ni a’i rhoddwn i ti,
am dy fod yn ddoeth; a thi a eistedd yn fy ymyl, ac a'm gelwir
yn gefnder i mi.
43 Yna y dywedodd efe wrth y brenin, Cofia dy adduned, yr
hon a addunedaist i adeiladu Ierusalem, y dydd y daethost i'th
deyrnas,
44 Ac i anfon ymaith yr holl lestri a ddygwyd o Ierusalem, y
rhai a osododd Cyrus o’r neilltu, pan addunedodd efe
ddinistrio Babilon, a’u hanfon drachefn yno.
45 Tithau hefyd a addunedaist adeiladu y deml, yr hon a
losgodd yr Edomiaid pan wnaed Jwdea yn anghyfannedd gan
y Caldeaid.
46 Ac yn awr, O arglwydd frenin, dyma'r hyn a fynnwyf, ac yr
wyf yn ei ddymuno gennyt, a dyma'r haelfrydedd tywysogaidd
yn dyfod o honot dy hun: myfi a fynnwn i ti wneud iawn am
yr adduned, a'i chyflawni â'th enau dy hun. ti a addunedaist i
Frenin nef.
47 Yna y cyfododd Dareius y brenin, ac a'i cusanodd ef, ac a
ysgrifennodd lythyrau iddo at yr holl drysoryddion, a
rhaglawiaid, a thywysogion, a llywodraethwyr, i'w cludo yn
ddiogel ar eu ffordd ef, a phawb oedd yn myned i fyny gydag
ef i adeiladu Jerwsalem. .
48 Efe a ysgrifennodd lythyrau hefyd at y rhaglawiaid oedd
yn Celosyria a Phenice, ac attynt yn Libanus, i ddwyn pren
cedrwydd o Libanus i Ierusalem, ac i adeiladu y ddinas gyd âg
ef.
49 Ac efe a ysgrifennodd at yr holl Iddewon oedd yn myned
allan o'i deyrnas i fyny i'r Iuddew, ynghylch eu rhyddid hwynt,
rhag i swyddog, nac rhaglaw, na thrysorydd, fyned i mewn yn
rymus i mewn i'w drysau;
50 A bod yr holl wlad a ddelir ganddynt yn rhydd heb
deyrnged; ac i'r Edomiaid roddi dros y pentrefi yr Iddewon, y
rhai a ddaliasant y pryd hwnnw:
51 Ie, y rhoddid yn flynyddol ugain talent at adeiladaeth y
deml, hyd yr amser yr adeiladwyd hi;
52 A deg talent eraill bob blwyddyn, i gynnal y
poethoffrymau ar yr allor bob dydd, fel yr oedd ganddynt
orchymyn i offrymu dwy ar bymtheg:
53 Ac i'r holl rai a aethant o Babilon i adeiladu'r ddinas, gael
rhyddid rhydd, yn ogystal â'u disgynyddion, a'r holl offeiriaid
a aethant ymaith.
54 Ysgrifennodd hefyd am. y taliadau, a gwisgoedd yr
offeiriaid y maent yn gweinidogaethu ynddynt;
55 A'r un modd am dâl y Lefiaid, i'w rhoddi iddynt hyd y
dydd y gorphenwyd y tŷ, ac yr adeileadwyd Ierusalem.
56 Ac efe a orchmynnodd roddi i bawb oedd yn cadw y
ddinas bensiynau a chyflogau.
57 Efe a anfonodd ymaith hefyd yr holl lestri a osodasai Cyrus
o Babilon; a'r hyn oll a roddasai Cyrus yn orchymyn, yr un a
orchmynnodd efe ei wneuthur, ac a anfonodd i Jerwsalem.
58 Ac wedi i'r llanc hwn fyned allan, efe a ddyrchafodd ei
wyneb i'r nef tua Jerwsalem, ac a foliannodd Frenin y nef,
59 Ac a ddywedodd, Oddi wrthyt ti y daw buddugoliaeth,
oddi wrthyt ti y mae doethineb yn dyfod, a'r gogoniant sydd
gennyt, a myfi yw dy was.
60 Bendigedig wyt ti, yr hwn a roddaist i mi ddoethineb :
canys i ti yr ydwyf yn diolch, Arglwydd ein tadau.
61 Ac felly efe a gymmerth y llythyrau, ac a aeth allan, ac a
ddaeth i Babilon, ac a fynegodd hynny i'w frodyr oll.
62 A hwy a ganmolasant Dduw eu tadau, am iddo roddi
iddynt ryddid a rhyddid
63 I fyned i fynu, ac i adeiladu Ierusalem, a'r deml a alwyd ar
ei enw ef: a hwy a wleddasant ag offer cerdd a llawenydd
saith niwrnod.
PENNOD 5

6. 1 Ar ôl hyn dewiswyd prif wŷr y teuluoedd, yn ôl eu llwythau,
i fynd i fyny gyda'u gwragedd a'u meibion a'u merched,
gyda'u gweision a'u morynion, a'u hanifeiliaid.
2 A Dareius a anfonodd gyd â hwynt fil o wŷr meirch, hyd oni
ddygasant hwynt yn ol i Ierusalem yn ddiogel, ac ag offer
cerdd tabredi a ffliwtiau.
3 A'u holl frodyr hwynt a chwaraeodd, ac efe a barodd iddynt
fyned i fynu gyd â hwynt.
4 A dyma enwau y gwŷr a aethant i fynu, yn ôl eu teuluoedd o
blith eu llwythau, yn ôl eu pennau.
5 Yr offeiriaid, meibion Phinees mab Aaron: Iesu mab
Josedec, mab Saraias, a Joacim mab Sorobabel, mab Salathiel,
o dŷ Dafydd, o dylwyth Phares, o llwyth Jwda;
6 Yr hwn a lefarodd frawddegau doeth gerbron Dareius brenin
Persia, yn yr ail flwyddyn o'i deyrnasiad, ym mis Nisan, sef y
mis cyntaf.
7 A dyma'r Iddewon, y rhai a ddaethant i fyny o'r gaethglud,
lle y trigasant fel dieithriaid, y rhai a gaethgludasai
Nabuchodonosor brenin Babilon i Babilon.
8 A hwy a ddychwelasant i Ierusalem, ac i'r parthau eraill o'r
Iuddew, bob vn i'w ddinas ei hun, y rhai a ddaethant gyd â
Sorobabel, gyd â'r Iesu, Nehemias, a Zacharias, a Reesaias,
Enenius, a Mardocheus. Beelsarus, Aspharasus, Reelius,
Roimus, a Baana, eu tywysogion.
9 Nifer y genedl, a'i llywodraethwyr, meibion Phoros, dwy fil
cant saith deg a dau; teulu Saffat, pedwar cant saith deg a dau:
10 Meibion Ares, saith gant pum deg a chwech:
11 Meibion Phaath Moab, dwy fil wyth gant a deuddeg:
12 Meibion Elam, mil dau gant pum deg a phedwar: meibion
Sathul, naw cant pedwar deg a phump: meibion Corbe, saith
gant a phump: meibion Bani, chwe chant pedwar deg ac wyth.
13 Meibion Bebai, chwe chant dau ddeg a thri: meibion Sadas,
tair mil dau cant dau ddeg a dau:
14 Meibion Adonicam, chwe chant chwe deg a saith: meibion
Bagoi, dwy fil chwe deg a chwech: meibion Adin, pedwar
cant pum deg a phedwar:
15 Meibion Aterezias, naw deg a dau: meibion Ceilan ac
Asetas, trigain a saith: meibion Asuran, pedwar cant tri deg a
dau:
16 Meibion Ananias, cant ac un: meibion Arom, dau ar hugain;
17 Meibion Meterus, tair mil a phump: meibion Bethlomon,
cant dau ddeg a thri.
18 Hwythau Netoffa, pum deg a phump: rhai o Anathoth, cant
pum deg ac wyth: sef Bethsamos, dau a deugain.
19 Hwythau Ciriathiarius, pump ar hugain: rhai o Caphira a
Beroth, saith gant a thri a deugain: sef Pira, saith gant.
20 Y rhai o Chadias ac Ammidoi, pedwar cant dau ddeg a dau:
sef Cirama a Gabdes, chwe chant dau ddeg ac un.
21 Hwythau Macalon, cant dau ddeg a dau: teulu Betolius,
dau ddeg a deugain: meibion Nephis, cant pum deg a chwech.
22 Meibion Calamolalus ac Onus, saith gant dau ddeg a
phump: meibion Jerechus, dau cant pedwar deg a phump:
23 Meibion Annas, tair mil tri chant a deg ar hugain.
24 Yr offeiriaid: meibion Jeddu, mab yr Iesu, o feibion
Sanasib, naw cant saith deg a dau: meibion Merut, mil a
deugain a dau:
25 Meibion Phassaron, mil a deugain a saith: meibion Carme,
mil a dwy ar bymtheg.
26 Y Lefiaid: meibion Jessue, a Chadmiel, a Banuas, a Sudias,
pedwar ar ddeg a thrigain.
27 Y cantorion sanctaidd: meibion Asaff, cant ac wyth ar
hugain.
28 Y porthorion: meibion Salum, meibion Jatal, meibion
Talmon, meibion Dacobi, meibion Teta, meibion Sami, oll
gant tri deg a naw.
29 Gweision y deml: meibion Esau, meibion Asiffa, meibion
Tabaoth, meibion Ceras, meibion Sud, meibion Phaleas,
meibion Labana, meibion Graba,
30 Meibion Acua, meibion Uta, meibion Cetab, meibion
Agaba, meibion Subai, meibion Anan, meibion Cathua,
meibion Geddur,
31 Meibion Airus, meibion Daisan, meibion Noeba, meibion
Chaseba, meibion Gasera, meibion Asia, meibion Phinees,
meibion Asare, meibion Bastai, meibion Asana. , meibion
Meani, meibion Naphisi, meibion Acub, meibion Aciffa,
meibion Assur, meibion Pharacim, meibion Basaloth,
32 Meibion Meeda, meibion Coutha, meibion Charea,
meibion Charcus, meibion Aserer, meibion Thomoi, meibion
Nasith, meibion Atipa.
33 Meibion gweision Solomon: meibion Asaffion, meibion
Pharira, meibion Jeeli, meibion Loson, meibion Israel,
meibion Saffeth,
34 Meibion Hagia, meibion Pharacareth, meibion Sabi,
meibion Sarothie, meibion Masias, meibion Gar, meibion
Addus, meibion Suba, meibion Afferra, meibion Barodis. ,
meibion Sabat, meibion Allom.
35 Holl weinidogion y deml, a meibion gweision Solomon,
oedd dri chant saith deg a dau.
36 Daeth y rhai hyn i fyny o Thermeleth a Thelersas, a
Charaathalar yn eu harwain, ac Aalar;
37 Ni allent ychwaith ddangos i'w teuluoedd, na'u stoc, pa
fodd yr oeddynt o Israel: meibion Ladan, mab Ban, meibion
Necodan, chwe chant a deugain a dau.
38 Ac o'r offeiriaid y rhai a ddefnyddiodd yr offeiriadaeth, ac
ni chaed: meibion Obdia, meibion Accos, meibion Addus, a
briododd ag Augia un o ferched Barselus, ac a enwyd ar ei
enw ef.
39 A phan geisiwyd yn y gofrestr ddesgrifiad tylwyth y gwŷr
hyn, a heb ei gael, hwy a ddiswyddwyd oddi wrth gyflawni
swydd yr offeiriadaeth:
40 Canys Nehemias ac Atharias a ddywedodd wrthynt, na
byddai iddynt gyfranogi o'r pethau cysegredig, nes cyfodi
archoffeiriad wedi ei wisgo ag athrawiaeth a gwirionedd.
41 Felly o Israel, o'r rhai oedd yn ddeuddeng mlwydd ac
uchod, yr oedd pob un ohonynt yn ddeugain mil, ynghyd â
gweision a gweision, dwy fil tri chant a thrigain.
42 Eu gweision a'u morynion oedd saith mil tri chant a saith a
deugain: y cantores a'r canu, dau cant pedwar deg a phump.
43 Pedwar cant tri deg a phump o gamelod, saith mil tri deg a
chwech o feirch, dau gant a phump a deugain o fulod, pum
mil pum cant dau ddeg a phump o anifeiliaid wedi arfer yr iau.
44 A rhai o benaethiaid eu teuluoedd, pan ddaethant i deml
Dduw, yr hon sydd yn Ierusalem, a addunedasant osod y tŷ
drachefn yn ei le ei hun, yn ôl eu gallu,
45 Ac i roddi i'r drysorfa sanctaidd y gweith- redoedd fil o
bunnau o aur, pum mil o arian, a chant o wisgoedd offeiriadol.
46 Felly yr offeiriaid a'r Lefiaid a drigasant yn Ierusalem, ac
yn y wlad, y cantorion hefyd a'r porthorion; a holl Israel yn eu
pentrefydd.
47 Ond pan nesaodd y seithfed mis, a meibion Israel bob vn
yn ei le ei hun, hwy a ddaethant oll ynghyd ag un cytundeb i
le agored y porth cyntaf sydd tua'r dwyrain.
48 Yna y cyfododd Iesu mab Josedec, a'i frodyr yr offeiriaid, a
Sorobabel mab Salathiel, a'i frodyr, ac a baratoesant allor Duw
Israel,
49 I offrymu arni boethoffrymau, fel y gorchmynnir yn eglur
yn llyfr Moses gŵr Duw.
50 A chasglwyd attynt o genhedloedd eraill y wlad, a hwy a
gyfodasant yr allor yn ei le ei hun, am fod holl genhedloedd y
wlad yn elyniaethus iddynt, ac yn eu gorthrymu; ac

7. offrymasant ebyrth yn ôl yr amser, a phoethoffrymau i'r
Arglwydd fore a hwyr.
51 A hwy a gynhaliasant ŵyl y pebyll, fel y gorchmynnir yn y
gyfraith, ac a offrymasant ebyrth beunydd, fel y bo'n briodol:
52 Ac wedi hynny, yr offrymau gwastadol, ac aberth y
Sabbothau, a'r lleuadau newydd, a'r holl wyliau sanctaidd.
53 A'r rhai oll oedd wedi addunedu i Dduw, a ddechreuasant
offrymu ebyrth i Dduw o'r dydd cyntaf o'r seithfed mis, er nad
oedd teml yr Arglwydd wedi ei hadeiladu eto.
54 A rhoddasant i'r seiri maen a'r seiri arian, ymborth, a diod,
gyda sirioldeb.
55 Iddynt hwy hefyd o Sidon a Tyrus y rhoddasant ffen, i
ddwyn coed cedrwydd o Libanus, y rhai i'w dwyn wrth
fflydiau i hafan Jopa, fel y gorchmynnwyd iddynt gan Cyrus
brenin y Persiaid.
56 Ac yn yr ail flwyddyn a'r ail fis wedi ei ddyfodiad i deml
Dduw yn Jerwsalem, y dechreuodd Sorobabel mab Salathiel,
a'r Iesu mab Josedec, a'u brodyr, a'r offeiriaid, a'r Lefiaid, a'r
rhai oll oedd. deuwch i Jerwsalem o'r gaethglud:
57 A hwy a osodasant sylfaen tŷ Dduw yn y dydd cyntaf o'r
ail fis, yn yr ail flwyddyn ar ôl eu dyfodiad i'r Iuddew a
Ierusalem.
58 A hwy a bennodasant y Lefiaid o fab ugain mlwydd ar
weithredoedd yr Arglwydd. Yna y cyfododd yr Iesu, a'i
feibion a'i frodyr, a Chadmiel ei frawd, a meibion Madiabun,
ynghyd â meibion Joda mab Eliadun, a'u meibion a'u brodyr,
oll yn Lefiaid, yn unfryd gosodwyr y busnes, llafurio i
hyrwyddo gweithredoedd tŷ Dduw. Felly y gweithwyr a
adeiladasant deml yr Arglwydd.
59 A'r offeiriaid a safasant yn eu gwisgoedd, ag offer cerdd ac
utgyrn; ac yr oedd gan y Lefiaid meibion Asaff symbalau,
60 Canwch ganiadau diolchgarwch, a moliannwch yr
Arglwydd, fel yr ordeiniodd Dafydd brenin Israel.
61 A chanasant â llef uchel ganiadau i foliant yr Arglwydd,
oherwydd y mae ei drugaredd a'i ogoniant yn dragywydd yn
holl Israel.
62 A'r holl bobl a ganasant utgyrn, ac a floeddiasant â llef
uchel, gan ganu caniadau o ddiolchgarwch i'r Arglwydd er
dyrchafiad tŷ yr Arglwydd.
63 Hefyd o'r offeiriaid a'r Lefiaid, ac o'r penaethiaid, y rhai a
welsent y tŷ blaenorol, a ddaethant i adeiladu hwn ag wylofain
a llefain mawr.
64 Ond llawer â thrwmpedau a llawenydd a floeddasant â llef
uchel,
65 Fel na chlywid yr utgyrn er wylofain y bobl: eto y dyrfa a
ganasant yn rhyfeddol, fel y clywid o hirbell.
66 Am hynny pan glywodd gelynion llwyth Jwda a Benjamin
hynny, hwy a ddaethant i wybod beth oedd ystyr sŵn yr
utgyrn.
67 A hwy a ddeallasant mai y rhai o'r gaethglud a adeiladasant
y deml i Arglwydd Dduw Israel.
68 Felly hwy a aethant at Sorobabel a'r Iesu, ac at y pennaf o'r
teuluoedd, ac a ddywedasant wrthynt, Cyd-adeiladwn gyd â
chwi.
69 Canys yr un modd yr ydym ninnau, megis chwithau, yn
ufuddhau i'ch Arglwydd, ac yn aberthu iddo ef o ddyddiau
Asbazareth brenin yr Asyriaid, yr hwn a'n dug ni yma.
70 Yna Sorobabel a'r Iesu, a phennau-teuluoedd Israel, a
ddywedasant wrthynt, Nid mater i ni a chwithau yw
cydadeiladu tŷ i'r Arglwydd ein Duw.
71 Nyni yn unig a adeiladwn i Arglwydd Israel, fel y
gorchmynnodd Cyrus brenin y Persiaid i ni.
72 Ond cenhedloedd y wlad, yn gorwedd yn drwm ar
drigolion Jwdea, ac yn eu dal yn gyfyng, a rwystrasant eu
hadeiladaeth;
73 A thrwy eu cynllwynion dirgel, a'u hargyhoeddiadau a'u
cynnwrf poblogaidd, y rhwystrasant orffeniad yr adeiladaeth
yr holl amser y bu brenhin Cyrus fyw: felly hwy a rwystrwyd
rhag adeiladu am ysbaid dwy flynedd, hyd deyrnasiad Dareius.
PENNOD 6
1 Yn yr ail flwyddyn o deyrnasiad Dareius Aggeus, a
Sachareias mab Ado, y proffwydi, a broffwydasant i'r
Iddewon yn yr Iddewon ac yn Jerwsalem, yn enw Arglwydd
Dduw Israel, yr hwn oedd arnynt.
2 Yna y cyfododd Sorobabel mab Salatiel, a'r Iesu mab
Josedec, ac a ddechreuasant adeiladu tŷ yr Arglwydd yn
Jerwsalem, a phroffwydi'r Arglwydd oedd gyda hwynt, ac yn
eu cynorthwyo.
3 Yr amser hwnnw y daeth attynt Sisinnes rhaglaw Syria a
Phenice, gyd â Sathrabuzanes a'i gymdeithion, ac a
ddywedodd wrthynt,
4 Trwy apwyntiad pwy yr ydych yn adeiladu y tŷ hwn, a'r tô
hwn, ac yn cyflawni'r holl bethau eraill? a phwy yw y
gweithwyr sydd yn cyflawni y pethau hyn?
5 Er hynny henuriaid yr Iddewon a gafodd ffafr, am i'r
Arglwydd ymweled â'r gaethglud;
6 Ac ni rwystrwyd hwynt i adeiladu, hyd oni roddasid arwydd
i Dareius yn eu cylch hwynt, ac ateb a dderbyniwyd.
7 Copi'r llythyrau a ysgrifennodd Sisinnes, llywodraethwr
Syria a Phenice, a Sathrabuzanes, a'u cymdeithion,
llywodraethwyr yn Syria a Phenice, ac a anfonodd at Dareius;
At y brenin Dareius, cyfarch:
8 Bydded hysbys i'n harglwydd frenin, pan ddaethom i wlad
Jwdea, a mynd i mewn i ddinas Jerwsalem, y cawsom yn
ninas Jerwsalem henuriaid yr Iddewon oedd o'r gaethglud.
9 Adeiladu tŷ i'r Arglwydd, mawr a newydd, o gerrig nadd a
chostus, a'r pren a osodwyd eisoes ar y muriau.
10 A'r gweithredoedd hynny a wneir yn fuan iawn, a'r gwaith
sydd yn myned rhagddo yn llwyddiannus yn eu dwylo hwynt,
ac â phob gogoniant a diwydrwydd y gwneir hi.
11 Yna y gofynasom i'r henuriaid hyn, gan ddywedyd, Trwy
orchymyn pwy yr adeiladwch y tŷ hwn, ac yr ydych yn gosod
sylfeini y gweithredoedd hyn?
12 Am hynny i'r bwriad i roddi gwybodaeth i ti trwy ysgrifen,
nyni a ofynasom gan y rhai oedd y pennaf, a gofynasom
iddynt yn ysgrifenedig enwau eu prif wŷr.
13 A hwy a roddasant atteb i ni, Gweision yr Arglwydd ydym
ni, yr hwn a wnaeth nefoedd a daear.
14 Ac am y tŷ hwn, efe a adeiladwyd flynyddoedd lawer yn ôl
gan frenin ar Israel mawr a chadarn, ac a orffennwyd.
15 Ond pan gynhyrfodd ein tadau Dduw i ddigofaint, a
phechu yn erbyn Arglwydd Israel yr hwn sydd yn y nefoedd,
efe a'u rhoddodd hwynt drosodd i allu Nabuchodonosor brenin
Babilon, o'r Caldeaid;
16 Yr hwn a dynnodd i lawr y tŷ, ac a'i llosgodd ef, ac a
gaethgludodd y bobl i Babilon.
17 Ond yn y flwyddyn gyntaf y teyrnasodd y brenin Cyrus ar
wlad Babilon, yr ysgrifennodd Cyrus y brenin i adeiladu y tŷ
hwn.
18 A'r llestri cysegredig o aur ac arian, a gaethgludasai
Nabuchodonosor o'r tŷ yn Ierusalem, ac a'u gosodasai hwynt
yn ei deml ei hun y rhai a ddygasai Cyrus y brenin allan
drachefn o'r deml yn Babilon, ac a roddwyd iddynt. Sorobabel
ac i Sanabassarus y tywysog,
19 Ar orchymyn i ddwyn ymaith yr un llestri, a'u gosod yn y
deml yn Ierusalem; ac i deml yr Arglwydd gael ei hadeiladu
yn ei lle.
20 Yna y Sanabassarus hwnnw, wedi dyfod yma, a osodasant
sylfeini tŷ yr Arglwydd yn Ierusalem; ac o'r amser hwnw hyd

8. yn hyn gan ei fod yn dal yn adeilad, nid yw eto wedi ei gwbl
derfynu.
21 Yn awr gan hynny, os gwel y brenin yn dda, chwilier
ymhlith cofnodion y brenin Cyrus:
22 Ac os ceir fod adeiladaeth tŷ 'r Arglwydd yn Ierusalem
wedi ei gwneuthur trwy gydsyniad y brenin Cyrus, ac os felly
ein harglwydd frenin, mynega efe i ni o hynny.
23 Yna y gorchmynnodd y brenin Dareius geisio ymhlith y
cofnodion yn Babilon: ac felly yn Ecbatane y palas, yr hwn
sydd yng ngwlad Media, y cafwyd rhôl yn yr hon yr oedd y
pethau hyn wedi eu cofnodi.
24 Yn y flwyddyn gyntaf o deyrnasiad Cyrus y brenin Cyrus a
orchmynnodd fod i dŷ yr Arglwydd yn Jerwsalem gael ei
adeiladu drachefn, lle y maent yn aberthu â thân gwastadol:
25 A'i huchder fydd drigain cufydd, a'i lled yn drigain cufydd,
a thair rhes o gerrig nadd, ac un rhes o bren newydd o'r wlad
honno; a'i dreuliau i'w rhoddi o dŷ y brenin Cyrus:
26 A bod llestri cysegredig tŷ yr Arglwydd, o aur ac arian, a
gymerodd Nabuchodonosor allan o'r tŷ yn Ierusalem, ac a
ddug i Babilon, i'w hadfer i dŷ Jerwsalem, ac i'w gosod yn y
man lle oeddynt o'r blaen.
27 Ac efe a orchmynnodd i Sisinnes, rhaglaw Syria, a Phenice,
a Sathrabuzanes, a'u cymdeithion, a'r rhai a benodwyd yn
llywodraethwyr yn Syria a Phenice, ofalu rhag ymyraeth â'r
lle, ond dioddef Sorobabel, gwas y lle. Arglwydd, a
llywodraethwr Jwdea, a henuriaid yr Iddewon, i adeiladu tŷ yr
Arglwydd yn y lle hwnnw.
28 Myfi a orchmynnais hefyd ei hadeiladu yn gyfan drachefn;
a'u bod yn edrych yn ddyfal ar gynnorthwyo y rhai sydd o
gaethiwed yr Iuddewon, hyd oni orphener tŷ yr Arglwydd :
29 Ac o deyrnged Celosyria a Phenice, gyfran ofalus i'w rhoi
i'r gwŷr hyn yn ebyrth yr Arglwydd, hynny yw, i Sorobabel y
rhaglaw, yn fustych, a hyrddod, ac ŵyn;
30 A hefyd ŷd, halen, gwin, ac olew, a hynny yn wastadol bob
blwyddyn heb amheuaeth pellach, fel y bydd yr offeiriaid
sydd yn Jerwsalem yn arwyddocau i'w treulio beunydd:
31 Fel y byddo offrymmau i'r Duw goruchaf dros y brenin a
thros ei blant, ac y gweddiont am eu heinioes.
32 Ac efe a orchmynnodd, pwy bynnag a droseddai, ie, neu a
oleuai yr hyn a ddywedasid neu a scrifennwyd o’r blaen, o’i
dŷ ei hun y cymerid pren, ac y crogid ef, a’i holl eiddo ef i’w
dal i’r brenin.
33 Am hynny yr Arglwydd, yr hwn y gelwir ar ei enw, yn
llwyr ddistrywio pob brenin a chenedl, yr hwn a estyno ei law
i lesteirio neu i niweidio tŷ yr Arglwydd hwnnw yn Ierusalem.
34 Myfi Dareius y brenin a ordeiniodd wneuthur yn ddiwyd
yn ôl y pethau hyn.
PENNOD 7
1 Yna Sisinnes rhaglaw Celosyria a Phenice, a Sathrabuzanes,
a'u cymdeithion yn dilyn gorchmynion y brenin Dareius,
2 A oruchwyliodd y gweithredoedd sanctaidd yn ofalus iawn,
gan gynorthwyo hynafiaid yr Iddewon a llywodraethwyr y
deml.
3 Ac felly y ffynodd y gweithredoedd sanctaidd, pan
brophwydodd Aggeus a Zacharias y prophwydi.
4 A hwy a orffenasant y pethau hyn trwy orchymyn Arglwydd
Dduw Israel, a thrwy gydsyniad Cyrus, Dareius, ac
Artexercses, brenhinoedd Persia.
5 Ac fel hyn y gorffennwyd y tŷ cysegredig yn y trydydd
dydd ar hugain o'r mis Adar, yn y chweched flwyddyn i
Dareius brenin y Persiaid.
6 A meibion Israel, yr offeiriaid, a'r Lefiaid, ac eraill o'r
gaethglud, y rhai a chwanegwyd atynt, a wnaethant yn ôl y
pethau sydd yn ysgrifenedig yn llyfr Moses.
7 Ac i gysegriad teml yr Arglwydd yr offrymasant gant o
fustych dau gant o hyrddod, pedwar cant o ŵyn;
8 A deuddeg bwch gafr dros bechod holl Israel, yn ôl rhifedi
penaethiaid llwythau Israel.
9 Yr offeiriaid hefyd a'r Lefiaid a safasant yn eu gwisgoedd,
yn ôl eu teuluoedd, yng ngwasanaeth Arglwydd Dduw Israel,
yn ôl llyfr Moses: a'r porthorion wrth bob porth.
10 A meibion Israel y rhai o'r gaethglud a ddaliasant y Pasg, y
pedwerydd dydd ar ddeg o'r mis cyntaf, wedi i'r offeiriaid a'r
Lefiaid gael eu sancteiddio.
11 Y rhai o'r gaethglud ni sancteiddiwyd hwynt oll: ond y
Lefiaid a gyd-sancteiddiwyd.
12 Ac felly hwy a offrymasant y Pasg dros holl rai o'r
gaethglud, a thros eu brodyr yr offeiriaid, a throstynt eu
hunain.
13 A meibion Israel y rhai a ddaethent o'r gaethglud a
fwytasant, sef y rhai oll a ymwahanasant oddi wrth ffieidd-dra
pobl y wlad, ac a geisiasant yr Arglwydd.
14 A hwy a gadwasant ŵyl y Bara Croyw am saith niwrnod,
gan lawenychu gerbron yr Arglwydd,
15 Am hynny efe a droes gyngor brenin Asyria tuag atynt hwy,
i gryfhau eu dwylo yng ngweithredoedd Arglwydd Dduw
Israel.
PENNOD 8
1 Ac ar ôl y pethau hyn, pan deyrnasodd Artacsercses brenin y
Persiaid, y daeth Esdras mab Saraias, mab Esreias, mab
Helchiah, mab Salum,
2 Mab Sadduc, fab Achitob, fab Amarias, fab Esias, fab
Meremoth, fab Zaraias, fab Savias, fab Boccas, fab Abisum,
fab Phinees. , mab Eleasar, mab Aaron yr archoffeiriad.
3 Yr Esdras hwn a aeth i fyny o Babilon, yn ysgrifennydd, gan
fod yn barod iawn yng nghyfraith Moses, yr hon a roddwyd
gan Dduw Israel.
4 A'r brenin a anrhydeddodd iddo: canys efe a gafodd ras yn
ei olwg yn ei holl ddeisyfiadau.
5 A rhai hefyd a aethant i fyny gydag ef o feibion Israel, o
offeiriad y Lefiaid, o'r cantorion sanctaidd, a'r porthorion, a
gweinidogion y deml, i Jerwsalem,
6 Yn y seithfed flwyddyn o deyrnasiad Artacsercses, yn y
pumed mis, hon oedd seithfed flwyddyn y brenin; canys hwy
a aethant o Babilon yn y dydd cyntaf o’r mis cyntaf, ac a
ddaethant i Jerwsalem, yn ôl y daith lwyddiannus a roddodd
yr Arglwydd iddynt.
7 Canys yr oedd gan Esdras fedrus iawn, fel na adawodd allan
ddim o gyfraith a gorchmynion yr Arglwydd, eithr dysgodd
holl Israel yr ordeiniadau a'r barnedigaethau.
8 A'r copi o'r gomisiwn, yr hwn a ysgrifennwyd oddi wrth
Artacsercses y brenin, ac a ddaeth at Esdras yr offeiriad a
darllenydd cyfraith yr Arglwydd, yw hwn sydd yn canlyn;
9 Y mae'r Brenin Artexerxes yn anfon cyfarchion at Esdras yr
offeiriad, a darllenydd cyfraith yr Arglwydd:
10 Wedi penderfynu gweithredu'n drugarog, myfi a roddais
orchymyn, i'r rhai o genedl yr Iddewon, ac o'r offeiriaid a'r
Lefiaid, sydd o fewn ein teyrnas ni, sy'n ewyllysgar ac yn
ewyllysgar, fynd gyda thi i Jerwsalem.
11 Cynnifer gan hynny ag sydd â meddwl ynte, ymadawant â
thi, fel yr ymddangosodd yn dda i mi ac i'm saith cyfaill, y
cynghorwyr;
12 Fel yr edrychont ar faterion Jwdea a Ierusalem, yn
gymeradwy i'r hyn sydd yng nghyfraith yr Arglwydd;
13 A dygwch y rhoddion i Arglwydd Israel i Jerwsalem, y
rhai a addewais i a'm cyfeillion, a'r holl aur ac arian sydd yng
ngwlad Babilon, i'r Arglwydd yn Jerwsalem,

9. 14 A'r hyn hefyd a roddir o'r bobl ar gyfer teml yr Arglwydd
eu Duw yn Jerwsalem: ac fel y cesgler arian ac aur i fustych,
hyrddod, ac ŵyn, a phethau perthynol iddynt;
15 I'r dyben fel yr offrymont ebyrth i'r Arglwydd ar allor yr
Arglwydd eu Duw, yr hon sydd yn Ierusalem.
16 A pha beth bynnag a wnei di a'th frodyr â'r arian a'r aur,
hynny yn ôl ewyllys dy Dduw.
17 A llestri sanctaidd yr Arglwydd , y rhai a roddir i ti er
defnydd teml dy Dduw, yr hon sydd yn Ierusalem, a osodi ger
bron dy Dduw yn Ierusalem.
18 A pha beth bynnag arall a gofiai er defnydd teml dy Dduw,
ti a'i rhodda allan o drysorfa y brenin.
19 A myfi, y brenin Artacsercses, a orchmynnodd hefyd i
geidwaid y trysorau yn Syria a Phenice, beth bynnag a anfono
Esdras yr offeiriad, a darllenydd cyfraith y Duw goruchaf,
amdano ar fyrder,
20 Can talent o arian, yr un modd hefyd o wenith hyd gant o
gors, a chan darn o win, a phethau eraill yn helaeth.
21 Cyflawner pob peth yn ôl cyfraith Duw yn ddyfal i'r Duw
goruchaf, fel na ddaw digofaint ar deyrnas y brenin a'i feibion.
22 Yr wyf yn gorchymyn i chwi hefyd, nad oes arnoch angen
treth, nac unrhyw osodiad arall, ar yr offeiriaid, na'r Lefiaid,
na'r cantorion sanctaidd, neu borthorion, neu weinidogion y
deml, nac o unrhyw weithred yn y deml hon, a nad oes gan
neb awdurdod i osod dim arnynt.
23 A thithau, Esdras, yn ôl doethineb Duw, ordeiniwch
farnwyr a barnwyr, fel y barnont yn holl Syria a Phenice, y
rhai a adwaenant gyfraith dy Dduw; a'r rhai nis gwyddost ti a
ddysgi.
24 A phwy bynnag a droseddo gyfraith dy Dduw, a'r brenin, a
gosbir yn ddyfal, pa un bynnag ai trwy farwolaeth, ai trwy
gosbedigaeth arall, trwy gosb arian, ai trwy garchar.
25 Yna y dywedodd Esdras yr ysgrifenydd, Bendigedig fyddo
unig Arglwydd Dduw fy tadau, yr hwn a roddes y pethau hyn
yng nghalon y brenin, i ogoneddu ei dŷ ef yr hwn sydd yn
Ierusalem:
26 Ac a'm hanrhydeddodd yng ngolwg y brenin, a'i
gynghorwyr, a'i holl gyfeillion a'i bendefigion.
27 Am hynny y'm calonogwyd trwy gymmorth yr Arglwydd
fy Nuw, ac a gynullais wŷr Israel i fynu gyd â mi.
28 A dyma'r penaethiaid, yn ôl eu teuluoedd, ac amryw urddas,
y rhai a aethant i fyny gyda mi o Babilon, yn nheyrnasiad y
brenin Artacsercses:
29 O feibion Phinees, Gerson: o feibion Ithamar, Gamael: o
feibion Dafydd, Lettus mab Sechenias:
30 O feibion Phares, Sachareias; a chydag ef y cyfrifwyd cant
a hanner o wŷr:
31 O feibion Pahath Moab, Eliaonias, mab Zaraias, a dau gant
o wŷr gydag ef:
32 O feibion Sathoe, Sechenias mab Jeselus, a chydag ef dri
chant o wŷr: o feibion Adin, Obeth mab Jonathan, a chydag ef
ddau gant a hanner o wŷr.
33 O deulu Elam, Joseias fab Gotholias, a saith deg o ddynion
gydag ef.
34 O deulu Saffatias, Zaraias fab Michael, a deg a thrigain o
ddynion gydag ef:
35 O deulu Joab, Abadias fab Jezelus, a dau gant a deuddeg o
ddynion gydag ef:
36 O feibion Banid, Assalimoth mab Josaffias, a chydag ef
gant a thrigain o wŷr:
37 O feibion Babi, Sachareias fab Bebai, a chydag ef wyth ar
hugain o ddynion:
38 O deulu Astath, Johannes fab Acatan, a chant a deg o
ddynion gydag ef:
39 O feibion Adonicam y rhai olaf, a dyma eu henwau hwynt,
Eliffalet, Jewel, a Samaias, a chyda hwynt ddeg a thrigain o
ddynion:
40 O deulu Bago, Uthi mab Istalcurus, a saith deg o ddynion
gydag ef.
41 A'r rhai hyn a gynullais at yr afon a elwir Theras, lle y
gosodasom ein pebyll dridiau: ac yna mi a arolygais hwynt.
42 Ond wedi i mi gael yno neb o'r offeiriaid a'r Lefiaid,
43 Yna yr anfonais at Eleasar, ac Iduel, a Masman,
44 Ac Alnathan, a Mamaias, a Ioribas, a Nathan, Eunatan,
Zacharias, a Mosollamon, pennaf wŷr a dysgedig.
45 Ac mi a ddywedais iddynt fyned at Saddeus y capten, yr
hwn oedd yn lle y drysorfa:
46 Ac a orchmynnodd iddynt lefaru wrth Dadeus, ac wrth ei
frodyr, ac wrth y trysoryddion yn y lle hwnnw, i anfon i ni y
rhai a allent gyflawni swydd yr offeiriaid yn nhŷ yr Arglwydd.
47 A thrwy law nerthol ein Harglwydd y dygasant atom wŷr
medrus o feibion Moli mab Lefi, mab Israel, Asebebia, a'i
feibion, a'i frodyr, y rhai oedd ddeunaw oed.
48 Ac Asebia, ac Annus, ac Osaias ei frawd ef, o feibion
Channuneus, a'u meibion hwynt, oedd ugain o wŷr.
49 Ac o weision y deml a ordeiniodd Dafydd, a'r pennaf wŷr
at wasanaeth y Lefiaid, sef dau gant ac ugain o weision y deml,
y rhai y dangoswyd eu henwau hwynt.
50 Ac yno mi a addunedais ympryd i'r llanciau gerbron ein
Harglwydd, i ddymuno ganddo daith lewyrchus i ni, ac i'r rhai
oedd gyd â ni, i'n plant, ac i'r anifeiliaid:
51 Canys yr oedd arnaf gywilydd gofyn i'r brenin wŷr traed, a
gwŷr meirch, ac ymarweddiad i amddiffyn ein
gwrthwynebwyr.
52 Canys dywedasom wrth y brenin, fod nerth yr Arglwydd
ein Duw gyd â'r rhai a'i ceisiant ef, i'w cynnal ym mhob modd.
53 A thrachefn ni a attolygasom ar ein Harglwydd am y
pethau hyn, ac a'i cawsom ef yn ffafriol i ni.
54 Yna mi a wahanais ddeuddeg o benaethiaid yr offeiriaid,
Esebrias, ac Assanias, a deg gwŷr o'u brodyr gyda hwynt:
55 A phwysais iddynt yr aur, a'r arian, a llestri sanctaidd tŷ ein
Harglwydd, y rhai a roddasai y brenin, a'i gyngor ef, a'r
tywysogion, a holl Israel.
56 Ac wedi imi ei phwyso, mi a roddais iddynt chwe chant a
deugain o dalentau arian, a llestri arian can talent, a chan
talent o aur,
57 Ac ugain o lestri aur, a deuddeg llestr o bres, yn disgleirio
fel aur.
58 A dywedais wrthynt, sanctaidd ydych chwi i'r Arglwydd,
a'r llestri sydd sanctaidd, a'r aur a'r arian yn adduned i'r
Arglwydd , Arglwydd ein tadau.
59 Gwyliwch, a chedwch hyd oni thraddodich hwynt i
benaethiaid yr offeiriaid a'r Lefiaid, ac i brif wŷr teuluoedd
Israel, yn Ierusalem, i ystafelloedd tŷ ein Duw ni.
60 Felly yr offeiriaid a'r Lefiaid, y rhai a dderbyniasant yr
arian a'r aur, a'r llestri, a'u dygasant i Ierusalem, i deml yr
Arglwydd.
61 Ac o afon Theras nyni a ymadawsom ar y deuddegfed
dydd o'r mis cyntaf, ac a ddaethom i Ierusalem trwy law
nerthol ein Harglwydd, yr hon oedd gyd â ni: ac o ddechreuad
ein taith y gwaredodd yr Arglwydd ni rhag pob gelyn, ac felly
daethom i Jerusalem.
62 Ac wedi bod yno dridiau, yr aur a'r arian y rhai a bwyswyd
a roddwyd yn nhŷ ein Harglwydd ar y pedwerydd dydd i
Marmoth yr offeiriad mab Iri.
63 A chydag ef yr oedd Eleasar mab Phinees, a chyda hwynt
yr oedd Josabad mab Jesu, a Moeth mab Sabban, Lefiaid: oll a
roddasid iddynt wrth rif a phwys.
64 A'u holl bwys hwynt a scrifennwyd yr un awr.

10. 65 A'r rhai a ddaethai o'r gaethglud a offrymasant aberth i
Arglwydd Dduw Israel, sef deuddeg o fustych dros holl Israel,
pedwar ugain ac un ar bymtheg o hyrddod,
66 Deuddeg a thrigain oen, geifr yn heddoffrwm, deuddeg;
pob un ohonynt yn aberth i'r Arglwydd.
67 A hwy a roddasant orchmynion y brenin i stiwardiaid y
brenin ac i lywodraethwyr Celosyria a Phenice; a hwy a
anrhydeddasant y bobl a theml Dduw.
68 Yn awr wedi gwneuthur y pethau hyn, y llywodraethwyr a
ddaethant ataf, ac a ddywedasant,
69 Nid yw cenedl Israel, y tywysogion, yr offeiriaid a'r
Lefiaid, wedi dileu oddi wrthynt bobl ddieithr y wlad, na
llygredd y Cenhedloedd, sef y Canaaneaid, yr Hethiaid, y
Pheresiaid, y Jebusiaid, a'r Moabiaid, Eifftiaid, ac Edomiaid.
70 Canys hwy a'u meibion a briodasant â'u merched, a'r hâd
sanctaidd a gymysgwyd â phobl ddieithr y wlad; ac o
ddechreuad y mater hwn y mae y llywodraethwyr a'r gwŷr
mawr wedi bod yn gyfranogion o'r anwiredd hwn.
71 A chyn gynted ag y clywais y pethau hyn, mi a rwygais fy
nillad, a'r gwisg sanctaidd, ac a dynnais y gwallt oddi ar fy
mhen a'm barf, ac a eisteddais yn drist ac yn drwm iawn.
72 A'r holl rai oedd wedi ymsymmud gan air Arglwydd Dduw
Israel a ymgynullasant ataf, tra oeddwn yn galaru am yr
anwiredd: ond mi a eisteddais yn llawn trymder hyd yr hwyr-
aberth.
73 Yna cyfododd o'r ympryd, fy nillad a'm gwisg sanctaidd
wedi rhwygo, ac ymgrymu fy ngliniau, ac estyn fy nwylo at yr
Arglwydd,
74 Dywedais, Arglwydd, gwaradwyddus a chywilydd o flaen
dy wyneb;
75 Canys ein pechodau a amlhawyd uwch ein pennau, a'n
hanwybodaeth a esgynasant i'r nef.
76 Canys er amser ein tadau yr ydym wedi bod, ac yr ydym
mewn pechod mawr, hyd y dydd hwn.
77 Ac am ein pechodau ni a'n tadau ni a'n brodyr a'n
brenhinoedd a'n hoffeiriaid a roddasom i fyny i frenhinoedd y
ddaear, i'r cleddyf, ac i gaethiwed, ac yn ysglyfaeth trwy
warth, hyd y dydd hwn.
78 Ac yn awr, mewn rhyw fesur, trugaredd a ddangoswyd i ni
oddi wrthyt ti, O Arglwydd, ar adael i ni wreiddyn ac enw yn
lle dy gysegr;
79 Ac i ddarganfod i ni oleuni yn nhŷ yr Arglwydd ein Duw,
ac i roddi i ni ymborth yn amser ein gwasanaeth.
80 Ie, pan oeddym mewn caethiwed, ni adawsom ein
Harglwydd; ond efe a'n gwnaeth ni yn rasol o flaen
brenhinoedd Persia, fel y rhoddasant hwy inni ymborth;
81 Ie, ac a anrhydeddasant deml ein Harglwydd, ac a
gyfododd y Sion anghyfannedd, fel y rhoddasant i ni arosfa
sicr yn Iuddew a Jerusalem.
82 Ac yn awr, Arglwydd, beth a ddywedwn, o gael y pethau
hyn? canys troseddasom dy orchmynion, y rhai a roddaist
trwy law dy weision y proffwydi, gan ddywedyd,
83 Bod y wlad yr ydych chwi yn myned iddi i'w meddiannu
yn etifeddiaeth, yn wlad wedi ei llygru â llygredd dieithriaid y
wlad, ac a'i llanwasant hi â'u haflendid.
84 Am hynny yn awr na chysylltwch eich merched â'u
meibion hwynt, ac na chymmerwch eu merched hwynt i'ch
meibion.
85 Na cheisiwch gael heddwch â hwynt byth, fel y byddoch
gryfion, ac y bwytaoch ddaioni y wlad, ac y gadawsoch
etifeddiaeth y wlad i'ch plant byth bythoedd.
86 A'r hyn oll a ddarfu i ni ei wneuthur i ni am ein
gweithredoedd drygionus a'n pechodau mawrion; oherwydd ti,
Arglwydd, a wnaethost ein pechodau yn ysgafn,
87 Ac a roddaist i ni y cyfryw wreiddyn : eithr ni a droesom
eilwaith i droseddu dy gyfraith di, ac i ymgymysgu ag
aflendid cenhedloedd y wlad.
88 Oni alli di ddigio wrthym ni i'n difetha, nes gadael i ni na
gwreiddyn, na had, nac enw?
89 O Arglwydd Israel, gwir wyt : canys gwreiddyn a adawyd i
ni heddiw.
90 Wele, yn awr yr ydym ni ger dy fron di yn ein camweddau,
canys ni allwn sefyll mwyach o achos y pethau hyn ger dy
fron di.
91 Ac fel yr oedd Esdras yn ei weddi yn gwneuthur ei gyffes,
yn wylo, ac yn gorwedd yn wastad ar lawr o flaen y deml, yno
y casglodd ato o Jerwsalem dyrfa fawr iawn o wŷr, a
gwragedd, a phlant: canys yr oedd wylofain mawr ymhlith y
dyrfa.
92 Yna Jechonias mab Jeelus, un o feibion Israel, a alwodd, ac
a ddywedodd, O Esdras, ni a bechasom yn erbyn yr Arglwydd
Dduw, ni a briodasom wragedd dieithr o genhedloedd y wlad,
ac yn awr y mae Israel gyfan yn uwch. .
93 Gwnawn lw i'r Arglwydd, y rhoddwn ymaith ein holl
wragedd, y rhai a gymerasom o'r cenhedloedd, gyd â'u plant,
94 Fel y gorchymynaist ti, a chynnifer ag a ufuddhant i
gyfraith yr Arglwydd.
95 Cyfod, a gosod ar waith : canys i ti y mae y mater hwn yn
perthyn, a ni a fyddwn gyd â thi : gwna yn ddewr.
96 Felly Esdras a gyfododd, ac a gymmerth lw i benaethiaid
yr offeiriaid a Lefiaid holl Israel, am wneuthur ar ôl y pethau
hyn; ac felly y tyngasant.
PENNOD 9
1 Yna cododd Esdras o gyntedd y deml i ystafell Joanan fab
Eliasib,
2 Ac a arhosodd yno, ac ni fwytaodd ac ni yfai ddu373?r, gan
alaru am fawr anwireddau'r dyrfa.
3 A bu cyhoeddiad yn yr Iddewon a Jerwsalem i gyd i'r holl
gaethglud, i gael eu casglu ynghyd i Jerwsalem:
4 A phwy bynnag ni chyfarfu yno o fewn deuddydd neu dri,
yn ôl yr hyn a osododd yr henuriaid yn llywodraethu, y byddai
eu hanifeiliaid yn cael eu hatafaelu i ddefnydd y deml, a'i
fwrw ef allan oddi wrth y rhai oedd o'r gaethglud.
5 Ac mewn tridiau yr ymgasglodd holl lwyth Jwda a
Benjamin ynghyd i Jerwsalem yr ugeinfed dydd o'r nawfed
mis.
6 A'r holl dyrfa a eisteddasant yn crynu yng nghyntedd llydan
y deml, o achos y tywydd garw presennol.
7 Felly Esdras a gyfododd, ac a ddywedodd wrthynt, Chwi a
droseddasoch y gyfraith trwy briodi gwragedd dieithr, a thrwy
hynny amlhau pechodau Israel.
8 Ac yn awr trwy gyffesu rhoddwch ogoniant i Arglwydd
Dduw ein tadau,
9 A gwnewch ei ewyllys ef, a gwahanwch eich hunain oddi
wrth genhedloedd y wlad, ac oddi wrth y gwragedd dieithr.
10 Yna yr holl dyrfa a lefodd, ac a ddywedodd â llef uchel,
Fel y dywedaist ti, felly y gwnawn ni.
11 Ond er cymaint yw'r bobl, a'i fod yn dywydd garw, fel na
allwn ni sefyll y tu allan, ac nid gwaith diwrnod neu ddau yw
hwn, gan fod ein pechod yn y pethau hyn wedi ei ledaenu
ymhell:
12 Am hynny arosed llywodraethwyr y dyrfa, a deued y rhai
oll o'n preswylfodau y mae gwragedd dieithr iddynt, ar yr
amser penodedig,
13 A chyda hwynt lywodraethwyr a barnwyr pob lle, hyd oni
thrown ymaith ddigofaint yr Arglwydd oddi wrthym am y
peth hyn.

11. 14 Yna Ionathan mab Asael, ac Ezechias mab Theocanus, a
gymmerasant y peth hyn arnynt: a Mosollam, a Levis, a
Sabbatheus a'u cynorthwyasant hwynt.
15 A'r rhai oedd o'r gaethglud a wnaethant yn ôl yr holl bethau
hyn.
16 Ac Esdras yr offeiriad a ddewisodd iddo ef y prif wŷr o'u
teuluoedd, oll wrth eu henwau: ac ar y dydd cyntaf o'r degfed
mis a eisteddasant ynghyd i archwilio y mater.
17 Felly terfynwyd eu hachos hwynt, yn dal gwragedd dieithr,
ar y dydd cyntaf o'r mis cyntaf.
18 Ac o'r offeiriaid y rhai a ymgynullasant, ac a gawsant
wrageddos dieithr:
19 O feibion Iesu mab Josedec, a'i frodyr; Matthew, ac
Eleasar, a Joribws a Joadanus.
20 A hwy a roddasant eu dwylo i wared eu gwragedd, ac i
offrymu hyrddod i gymod am eu cyfeiliornadau.
21 Ac o feibion Emmer; Ananias, a Sabdeus, ac Eanes, a
Sameius, a Hiereel, ac Asarias.
22 Ac o feibion Phaisur; Elionas, Massias Israel, a Nathanael,
ac Ocidelus a Thalsas.
23 Ac o'r Lefiaid; Jozabad, a Semis, a Colius, yr hwn a elwid
Calitas, a Patheus, a Jwdas, a Jonas.
24 O'r cantorion sanctaidd; Eleazurus, Bacchurus.
25 O'r porthorion ; Sallumus, a Tolbanes.
26 O feibion Israel, o feibion Phoros; Hiermas, ac Eddias, a
Melchias, a Maelus, ac Eleasar, ac Asibias, a Baanias.
27 O feibion Ela; Mattanias, Sachareias, a Hierielus, a
Hieremoth, ac Aedias.
28 Ac o feibion Samot; Eliadas, Elisimus, Othonias, Jarimoth,
a Sabatus, a Sardeus.
29 O feibion Babai; Johannes, ac Ananias, a Josabad, ac
Amatheis.
30 O feibion Mani; Olamus, Mamuchus, Jedeus, Jasubus,
Jasael, a Hieremoth.
31 Ac o feibion Addi; Naathus, a Moosias, Lacunus, a Naidus,
a Mathanias, a Seshel, Balnuus, a Manasseas.
32 Ac o feibion Annas; Elionas ac Aseas, a Melchias, a
Sabbeus, a Simon Chosameus.
33 Ac o feibion Asom; Altaneus, a Matthias, a Baanaia,
Eliffalet, a Manasses, a Semei.
34 Ac o feibion Maani; Jeremias, Momdis, Omaerus, Juel,
Mabdai, a Pelias, ac Anos, Carabasion, ac Enasibus, a
Mamnitanamus, Eliasis, Bannus, Eliali, Samis, Selemias,
Nathanias: ac o feibion Osora; Sesis, Esril, Azaelus, Samatus,
Zambis, Josephus.
35 Ac o feibion Ethma; Mazitias, Zabadias, Edes, Juel,
Banaias.
36 Y rhai hyn oll a gymerasant wragedd dieithr, ac a'u
rhoddasant ymaith gyd â'u plant.
37 A'r offeiriaid a'r Lefiaid, a'r rhai oedd o Israel, a drigasant
yn Ierusalem, ac yn y wlad, ar y dydd cyntaf o'r seithfed mis:
felly meibion Israel oedd yn eu preswylfod.
38 A’r holl dyrfa a ymgynullasant yn unfryd i le eang y
cyntedd sanctaidd tua’r dwyrain:
39 A hwy a ddywedasant wrth Esdras yr offeiriad a'r
darllenydd, am ddwyn cyfraith Moses, yr hon a roddasid gan
Arglwydd Dduw Israel.
40 Felly Esdras yr archoffeiriad a ddug y gyfraith i'r holl dyrfa
o wr i wraig, ac at yr holl offeiriaid, i wrando y gyfraith yn y
dydd cyntaf o'r seithfed mis.
41 Ac efe a ddarllenodd yn y cyntedd llydan o flaen y cyntedd
sanctaidd, o fore hyd ganol dydd, o flaen gwŷr a gwragedd; a'r
dyrfa a wrandawodd ar y gyfraith.
42 Ac Esdras yr offeiriad a darllenydd y gyfraith a safasant i
fyny ar bulpud o bren, yr hwn a wnaethpwyd i'r diben hwnnw.
43 A chyfododd Mattathias, Sammus, Ananeias, Asarias,
Urias, Ezecias, Balasamus, ar y llaw ddeau ef:
44 Ac ar ei law aswy yr oedd Phaldaius, Misael, Melchias,
Lothasubus, a Nabarias.
45 Yna y cymmerodd Esdras lyfr y gyfraith o flaen y dyrfa:
canys efe a eisteddodd yn anrhydeddus yn y lle cyntaf yn eu
golwg hwynt oll.
46 A phan agorodd efe y gyfraith, hwy a safasant oll yn union.
Felly y bendithiodd Esdras yr Arglwydd Dduw Goruchaf,
Duw y lluoedd, Hollalluog.
47 A'r holl bobl a attebasant, Amen; a chan godi eu dwylo
syrthiasant ar lawr, ac addolasant yr Arglwydd.
48 Hefyd yr Iesu, Anus,, Sarabias, Adinus, Jacubus, Sabateas,
Auteas, Maianeas, a Calitas, Asrias, a Joasabdus, ac Ananias,
Biatas, y Lefiaid, a ddysgasant gyfraith yr Arglwydd, gan beri
iddynt ei deall.
49 Yna y llefarodd Attharates wrth Esdras yr arch-offeiriad. a
darllenydd, ac i'r Lefiaid y rhai oedd yn dysgu y dyrfa, i bawb,
gan ddywedyd,
50 Y dydd hwn sydd sanctaidd i'r Arglwydd; (Canys wylasant
oll pan glywsant y gyfraith:)
51 Dos gan hynny, a bwyta y braster, ac yf y melys, ac anfon
rhan at y rhai nid oes dim;
52 Canys y dydd hwn sydd sanctaidd i’r Arglwydd : ac na
fydd dristwch; canys yr Arglwydd a'th ddwg i anrhydedd.
53 Felly y Lefiaid a gyhoeddasant bob peth i'r bobl, gan
ddywedyd, Y dydd hwn sydd sanctaidd i'r Arglwydd; paid
bod yn drist.
54 Yna hwy a aethant ar eu ffordd, bob un i fwyta ac yfed, a
llawenhau, ac i roi rhan i'r rhai oedd heb ddim, ac i wneud
llawenydd mawr;
55 Am eu bod yn deall y geiriau y'u cyfarwyddwyd hwynt, ac
am y rhai yr oeddynt wedi eu cynnull.