vroegdiagnostiek: is vroeger altijd beter?
•Download as PPSX, PDF•
0 likes•517 views
Vroegdiagnostiek lijkt DE manier om voor goede gezondheid te zorgen. Helaas is er veel meer aan de hand. Deze presentatie laat zien waarom het bij vroegdiagnostiek niet is wat het lijkt
Recommended
More Related Content
Similar to vroegdiagnostiek: is vroeger altijd beter?
Similar to vroegdiagnostiek: is vroeger altijd beter? (20)
More from Arjen Noordzij
More from Arjen Noordzij (6)
vroegdiagnostiek: is vroeger altijd beter?
- 1. Is vroeger wel beter? zin en onzin van screening
- 2. Wie gelooft in screening op: 1. Mammacarcinoom? 2. Coloncarcinoom? 3. Cervixcarcinoom? 4. Ovariumcarcinoom? 5. Ziekte van Alzheimer? 6. Syndroom van Down (prenataal)? 7. Hypercholesterolaemie?
- 3. Doel • Verwarring stichten! • Onbekendheid met effecten van vroegdiagnostiek • Geloof bij patiënten / beleidsmakers / artsen • Dogma: vroegdiagnostiek leidt tot betere uitkomsten • Gereedschap geven om kritisch over vroegdiagnostiek na te denken
- 4. agenda • Wat is vroegdiagnostiek? • Een test is nooit perfect • Algemene effecten van vroegdiagnostiek • Praktische uitwerking: gynaecologische screening • Discussie
- 6. Vroegdiagnostiek • Diagnose voordat er klachten ontstaan • Adagium: beste manier om mensen gezond te houden is middels vroegdiagnostiek • Voorwaarden • Diagnostische test • ‘reservoir’ van ziekte • Wie?
- 7. Hoeveel meren zijn er in NL?
- 8. Hoeveel meren zijn er in NL?
- 10. Wat is het doel? • Meer ziekte vinden? • Betere uitkomsten? • Hypertensie • Hypercholesterolaemie
- 11. Een test is nooit perfect • Continue variabele (bijv. PSA, tensie) • Afkappunt • Sensitiviteit • Specificiteit • Verhoging van sensitiviteit geeft ALTIJD verlaging van de specificiteit (en v.v.) • Verhoging sensitiviteit => meer ‘patiënten’
- 12. Een test is nooit perfect • Dichotome variabele (bijv. poeptest) • Sensitiviteit • Specificiteit • ‘pseudo dichotomie’ • Wat is de referentie (goudstandaard)?
- 13. Een test is nooit perfect • Screeningtest: sens. & spec. 95% • Resultaat: afwijkend • Kans dat persoon ziekte heeft? 1. 0% – 25% 2. 25% - 50% 3. 50% - 75% 4. 75% - 100% 5. ?
- 14. Een test is nooit perfect • Screeningtest: sens. & spec. 95% • Resultaat: afwijkend, prevalentie: 1% • Kans dat persoon ziekte heeft? 1. 0% – 25% 2. 25% - 50% 3. 50% - 75% 4. 75% - 100%
- 15. Een test is nooit perfect ziekte test nee ja totaal normaal afwijkend totaal 10000 9405 495 5 95 9900 100 9410 590 PPV = 95/590= 16.1%
- 16. Een test is nooit perfect • Vals negatief • Ten onrechte gerustgesteld • Kans op patiënten/dokters delay • Vals positief • ‘onnodig’ aanvullend belastend onderzoek • Complicaties • Psychische gevolgen
- 18. Effecten van screening • #1 Screening vervroegt diagnose • #2 Patiënten zijn gemiddeld jonger • #3 Afwijkingen zijn gemiddeld kleiner • #4 Overleving lijkt langer • #5 Screening vooral bij ‘jongeren’ • Leeftijd gemiddelde patiënt neemt verder af • Extra aandacht • Dus screening helpt (1)
- 19. Aantaltumorcellen test Dx † Kanker groeit exponentieel
- 20. Effecten van screening • #1 screening vervroegt de diagnose maar, • Tumor heeft ‘langste tijd’ al gehad
- 23. test
- 24. Ronde 1 Ronde 2
- 25. Effecten van screening • #6 screening leidt tot overdiagnostiek • #7 screening leidt tot overbehandeling • #8 screening spoort vooral minder ‘agressieve’ ziekte op • #9 intervaltumoren zijn gemiddeld ‘agressiever’ • Dus screening helpt (2), interval korter (#9)
- 27. Effecten van screening • #6 screening leidt tot overdiagnostiek • #10 screening leidt tot toename van het aantal patiënten • ‘belangrijk gezondheidsprobleem’ • #11 screening leidt tot gunstiger prognostische kenmerken • ‘we zijn op de goede weg’ • Dus screening helpt (3)
- 28. Screening => meer patiënten
- 29. Screening => betere prognose
- 30. 50 50 overleden In leven ‘Dx’ 50% overleving 67% A B 50 50 50In leven ‘test’
- 31. Effecten van screening • #12 Betere overleving • Door overdiagnostiek • Door lead-time • Doordat leeftijd gemiddelde patiënt afneemt • Door gunstige prognostische factoren • Je hoeft hier geen patiënten voor te behandelen • Dus screening helpt (4)
- 32. Effecten van screening • Mensen overleven ‘dankzij screening’ • Niemand overleeft ‘ondanks screening’ • Niemand gaat dood ‘dankzij screening’ • Overdiagnose alleen retrospectief herkenbaar
- 33. Meer diagnoses Meer ziekte Mildere ziekte Hogere prevalentie Betere uitkomst Screening Meer diagnostiek Definitie abnormaal ++
- 34. SCREENING overdiagnose ziekte genezenniet geholpen vals + normaal leven te ‘danken’ gealarmeerd gerustgesteld + +
- 35. Onderzoek naar screening • Grote aantallen nodig • Meestal lange followup nodig • Behandelingen veranderen • Balans wensen – haalbaarheid • Eindpunt • Ziektespecifieke overleving • Algehele overleving • Quality of life
Editor's Notes
- Verplichting vanuit de IGZ - Geen belangenverstrengeling met het bedrijf EPIC
- Overdiagnose: diagnose van een afwijking die tijdens het leven geen problemen zal geven omdat de patiënt eerder aan iets anders overlijdt, of nooit progressief zal worden
- Wat is sensitiviteit? Wat is specificiteit?
- Verwijzen naar Bayes
- We gaan uit van een perfecte test en ‘kanker’
- Lead-time Tandarts: Primaire preventie: voorlichting, fluoride behandeling Screening op en behandeling van tandsteen: secundaire preventie Screening op en behandeling van gaatjes: tertiaire preventie 3 effecten: Diagnose op jongere leeftijd Diagnose in vroeger stadium Patienten overleven langer
- Lead-time bias
- Verlagen v/d testdrempel: meer overgdiagnostiek Overdiagnostiek / overbehandeling Definities uitleggen Omgekeerde relatie ‘agressiviteit’ en lengte van de lead-time
- Length-time bias Interval tumoren
- Length-time bias Interval tumoren
- intervaltumoren
- Incidentie over tijd na screenen A: diagnoses worden naar voren gehaald, vandaar de piek en de dip die in oppervlak ongeveer even groot zijn. B: diagnoses worden naar voren gehaald, maar er worden meer tumoren gevonden die vroeger niet werden gevonden
- Overlevingsbias Mensen laten zich screenen om te horen dat er niets aan de hand is.