An essay for the Εnvironmental Εducation Programme named "Sepolia-Psyrri: Walking through city's neighbourhoods" (2017-18)

1. ΒΟΤΡΥΣ
ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ
Νάκος Αλέξανδρος
Αμερίδης Άγγελος
Παρασκευοπούλου Ελεάνα
feat. Adela

2. Εργασία για το Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με τίτλο
«Σεπόλια – Ψυρρή: Περιηγητές στις γειτονιές της πόλης»
53ο Γενικό Λύκειο Αθηνών
Σεπόλια 2017-18

3. ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ
 Πιο συγκεκριμένα το κομμάτι το οποίο μελετάμε είναι το οικόπεδο
του κτιρίου Βότρυς και το οικόπεδο της βιομηχανίας Κοροπούλη. Όριο
του οικοπέδου αποτελεί η λεωφόρος Κηφισού, η οδός Σιώκου, η οποία
παραλαμβάνει την κυκλοφορία από τον Κηφισό, και τέλος η οδός
Αυλώνος σε ένα μέρος της. Ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας στο πεδίο που
εξετάζουμε είναι έντονος καθώς το κτίριο γειτνιάζει με σχολεία της
περιοχής (53ο ΓΕΛ, 54ο Γυμνάσιο, 146ο Δημοτικό σχολείο κ.α.).

4. ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ
Οικόπεδο Βότρυς και
οικόπεδο Κοροπούλη
53ο ΓΕΛ Αθηνών

5. ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ
 Tο εργοστάσιο ΒΟΤΡΥΣ είναι ένα από τα πολλά εργοστάσια
οινοποιίας και το ίδρυσε η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΟΙΝΩΝ ΚΑΙ
ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΝ (Ε.Ε.Ο.Ο.) από το 1906 στην Ελλάδα. Η
ίδρυση της Ε.Ε.Ο.Ο πραγματοποιήθηκε στις 6 Μαΐου του 1906.
 Η εταιρία σχετίζεται με την κατασκευή και εμπορία οίνων,
οινοπνεύματος, και κάθε είδους βιομηχανικού προϊόντος από τα
σταφύλια και σταφίδες.

7.  Τελειοποίησε το μεγάλο αποσταγματοποιείο του εργοστασίου στους
Μύλους Αθηνών (τα σημερινά Σεπόλια) με τα τελειότερα μηχανήματα
αποστάξεως οίνων για παρασκευή αποστάγματος. Έτσι κατασκεύασε τα
περίφημα κονιάκ της. Η κονιακοποιία της αποτέλεσε ένα από τους
σπουδαιότερους κλάδους της βιομηχανίας της.
 Κατά τον Ά’ Παγκόσμιο πόλεμο κάλυψε τις ανάγκες της κοινωνίας με
την παροχή άφθονου φωτιστικού οινοπνεύματος στην τιμή κόστους, την
ώρα που δεν υπήρχε σχεδόν πετρέλαιο, φωταέριο και ηλεκτρικό.

8.  Όσο διαρκούσε ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος και ο ναυτικός
αποκλεισμός της Ελλάδας, η Ε.Ε.Ο.Ο πρόλαβε φοβερές καταστροφές
των σταφιδοπαραγωγών αγοράζοντας τεράστια ποσά σταφιδοκάρπου σε
ικανοποιητικές τιμές, τα οποία χρησιμοποιούσε στη βιομηχανία της και
σε εξαγωγές.
 Το 1919 όταν η κυβέρνηση λόγω της μικρής παραγωγής της σταφίδας ,
επέτρεψε την χρησιμοποίηση και άλλων πρώτων υλών για την παραγωγή του
οινοπνεύματος, η εταιρεία αγόρασε χιλιάδες τόνους χαρουπιών από την
Κρήτη δίνοντας διέξοδο και σε ένα άλλο ελληνικό προϊόν.

9. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
 Η εταιρία χρησιμοποίησε μέχρι το 1923 σχεδόν 1.200.000.000
ενετικά λίτρα σταφίδας ξερής και χλωρής (δηλαδή 576.000 τόνους)
εξήγαγε και πούλησε 100.000 τόνους οινοπνεύματος καθαρού και
μετουσιωμένου και 500.000 τόνους οίνου.
 Κατασκεύασε δεξαμενές από μπετόν αρμέ χωρητικότητας
400.000 εκατόλιτρων, εάν δε προστεθεί και ο χώρος των βαρελιών
τα οποία είχε η εταιρεία, προκύπτει γενική χωρητικότητα 600.000
εκατόλιτρα.

10. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΚΜΗΣ
 Η ακμή της τοποθετείται στις δεκαετίες του ’20 και του ’30. Τη δεκαετία του
1930, η εταιρεία διαχειριζόμενη τα 2/3 της ελληνικής παραγωγής οίνων,
αποσταγμάτων και οινοπνευμάτων, ήταν ο μεγαλύτερος οινοποιητικός οργανισμός
της Ευρώπης, και η μεγαλύτερη βιομηχανική και εμπορική επιχείρηση στην
Ελλάδα με 8 εργοστάσια, με πάνω από 20 οινοποιεία, με δεξαμενές τεράστιας
χωρητικότητας, χιλιάδες δρύινα βαρέλια και πολλές οιναποθήκες.

11. Η ΚΡΙΣΗ
 Η κρίση άγγιξε και την Ε.Ε.Ο.Ο. Ο Χαρίλαος Επαμεινώνδας
προβλέποντας την καταστροφή, πρότεινε και πέτυχε (με προσπάθειες
πολλών ετών), το 1930 την συγκρότηση της ανώνυμης εταιρείας
«Ηνωμένη Παραγωγή οίνων και οινοπνευμάτων της Ελλάδας –
Βάκχος».
 Επικεφαλής τέθηκε η Ε.Ε.Ο.Ο. Πρόκειται για το πρώτο ελληνικό
καρτέλ στην Ελλάδα , με σκοπό την παύση του εσωτερικού
ανταγωνισμού των εταιριών για τα οινοπνεύματα.

12.  Το 1938 τελικά η Ε.Ε.Ο.Ο αγοράστηκε εξ ολοκλήρου από τον Μποδοσάκη –
Αθανασιάδη ο οποίος εξαγόρασε και τις ξένες (γαλλικές) μετοχές της εταιρίας.
Το 1973 ιδρύει το «ίδρυμα Μποδοσάκη» στο οποίο μεταβίβασε εν ζωή όλη του
την περιουσία καθώς και τις μετοχές της Ε.Ε.Ο.Ο..
 Μετά το θάνατό του (19 Ιανουαρίου 1979), η διοίκηση του ΒΟΤΡΥΣ περνάει
στα χέρια του ανιψιού του Μποδοσάκη, Τζώρτζη Αθανασιάδη (συντάκτη της
εφημερίδας «ΒΡΑΔΥΝΗ»), τον οποίο σκοτώνει η 17 Νοέμβρη το 1982. Το 1986
σταματά οριστικά η λειτουργία του οινοποιείου.

13. ΠΡΟΪΟΝΤΑ
1) Όλους τους τύπους κρασιών (λευκά, ροζέ, ερυθρά –
ξηρά, ημίγλυκα και γλυκά) με πάνω από δέκα
διαφορετικές ετικέτες.
2) Κονιάκ, τα οποία ήταν πολύ δημοφιλή από το ’50 ως το
’70 και θεωρούνταν εφάμιλλα των κορυφαίων γαλλικών. .
3) Το κορυφαίο της προϊόν ήταν το ΒΟΤΡΥΣ BRANDYVSOP
με τα περιέχοντα αποστάγματα στο εξαιρετικό αυτό
μπράντυ, να ξεπερνούν τα 50 έτη.

16. ΤΙ ΕΧΕΙ ΣΥΜΒΕΙ ΟΜΩΣ ΤΑ
ΤΕΛΕΥ ΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ;
 Το 1999 μέρος του οικοπέδου πέρασε στην ιδιοκτησία του
Οργανισμού Σχολικού Κτιρίων και χαρακτηρίστηκε ως χώρος σχολείου.
 Λόγω του σεισμού του 1999 ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων επίταξε
μέρος του χώρου και με προκάτ αίθουσες στέγασε εκεί το 9ο ΕΠΑΛ .
Μετά από 1 χρόνο, κάτω από την συνεχιζόμενη πίεση των κατοίκων και
φορέων της περιοχής, κατέβαλε τα χρήματα και ολοκληρώθηκε η
διαδικασία απαλλοτρίωσης 14 από τα 20 περίπου στρέμματα του
εργοστάσιου ΒΟΤΡΥΣ για την ανέγερση σχολείου το οποίο όμως ποτέ
δεν κτίστηκε.

17.  Στη συνέχεια, η σοβαρή προσπάθεια, η μελέτη και η τεκμηρίωση της
ιστορικής σπουδαιότητας του έργου Βότρυς που διεξήχθη την προηγούμενη
δεκαετία από τους μαθητές και καθηγητές της Περιβαλλοντικής Ομάδας
του 9ου ΕΠΑΛ , και η μεγάλη συναυλία που οργανώθηκε με πρωτοβουλία
καθηγητών και μαθητών με γνωστούς καλλιτέχνες από το "Πολύτροπο
Τέχνης", οδήγησε στο χαρακτηρισμό του ΒΟΤΡΥΣ σαν διατηρητέο κτίριο με
απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού. Παράλληλα έχει εκδοθεί οικοδομική
άδεια κατεδαφίσεως όλων των υπαρχόντων μεταλλικών στεγάστρων και
σχετική οικοδομική άδεια για την περίφραξη του χώρου.

18. ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ
 Σήμερα το ΒΟΤΡΥΣ, παρότι έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο, καθώς και το
παρακείμενο πρώην εργοστάσιο ΚΟΡΟΠΟΥΛΗ είναι μια μικρή χωματερή δίπλα
ακριβώς στο σχολείο μας, η οποία υποβαθμίζει καθοριστικά το αστικό περιβάλλον
των Σεπολίων τόσο από περιβαλλοντική όσο και αισθητική άποψη.

19. ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

20. ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

21. ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

22. ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

24. ΝΕΕΣ ΙΔΕΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΟΤΡΥΣ
 Μετά από μελέτες πεδίου που πραγματοποιήσαμε το σχολικό έτος 2017-18 στο
εργοστάσιο Βότρυς εμείς οι μαθητές της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του 53ου
ΓΕΛ Αθηνών καταλήξαμε σε κάποιες προτάσεις αναβάθμισης για το χώρο αυτό με
γνώμονα την προστασία του αστικού περιβάλλοντος και τον εξωραϊσμό της
περιοχής.
 Ως πρότυπα αντίστοιχης ανάπλασης λειτούργησαν το Τεχνολογικό Πάρκο
Λαυρίου, το οποίο επισκεφτήκαμε σε συνεργασία με το ΚΠΕ Λαυρίου) και η
Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίου (φορέας με τον οποίο επίσης συνεργαστήκαμε στο
εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία»).

26. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ
ΛΑΥΡΙΟΥ

27. ΠΩΣ ΗΤΑΝ
 Μέχρι το 1989 λειτουργούσε η επιχείρηση μεταλλείων και
μεταλλουργών. Ιδρύθηκε το 1865 και το 1866 άρχισε εκεί τις
εργασίες τις η γαλλοϊταλική εταιρία Σερπιέρι – Ρου με στόχο
την εξαγωγή μεταλλεύματος όχι μόνο από τα υπόγεια
κοιτάσματα αλλά και από τα υλικά που είχαν συσσωρευτεί εκεί
στην διάρκεια των αιώνων εκμετάλλευσης των ορυχείων κατά
την αρχαιότητα.

28.  Το 1990 υπήρξαν πολλές οικονομικές δυσκολίες και πολλά
εργοστάσια έκλεισαν. Λύσεις για τον επαναπροσδιορισμό της πόλης
αποτέλεσαν το λιμάνι και ο τουρισμός.
 Είναι μια έκταση 45 κτηρίων όπου αποτελούσαν την γαλλική
εταιρία. Τώρα πια είναι ένα υποδειγματικό μνημείο βιομηχανικής
αρχαιολογίας που αποτελείται από αναπαλαιωμένα κτίρια,
μακροχρόνιο έργο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ

30. ΤΕΧΝΟΠΟΛΗ
 Με το όνομα Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων χαρακτηρίζεται
σήμερα ο χώρος της άλλοτε βιομηχανικής εγκατάστασης
του Φωταερίου Αθηνών, στη συνοικία Γκάζι, όπως αυτός έχει
σήμερα διαμορφωθεί και αναπλαστεί σε πολιτιστικό πολυχώρο
με τις προσπάθειες του Δήμου Αθηναίων εδώ και 3 δεκαετίες.

31. ΤΕΧΝΟΠΟΛΗ
 Στο χώρο αυτό διοργανώνονται μουσικές εκδηλώσεις,
σεμινάρια, ημερίδες, εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και
ποικίλες δραστηριότητες για νέους και παιδιά, ενώ το 2013
εγκαινιάστηκε το υποδειγματικό Βιομηχανικό Μουσείο
Φωταερίου. Το «Γκάζι» σήμερα πρωταγωνιστεί στην
πολιτιστική ζωή της πρωτεύουσας χάρη σε αυτή την ανάπλαση.

34. Η επίσκεψή μας στο Λαύριο σε
συνεργασία με το ΚΠΕ Λαυρίου και
με αντικείμενο μελέτης το αστικό
περιβάλλον της πόλης
Η συνεργασία μας με την Τεχνόπολη για
το Πρόγραμμα «Το παιδί, η πόλη και τα
μνημεία»για το οποίο δημιουργήσαμε
και την παρακάτω μίνι ταινία
https://www.youtube.com/watch?v=_OZI
Gk-u9Zg

35. Όπως είναι εμφανές και από τα προαναφερθέντα 2 πρότυπα ανάλογων παλαιών
βιομηχανικών εγκαταστάσεων που αναπαλαιώθηκαν και αποτελούν αναπόσπαστο
μέρος του σύγχρονου αστικού περιβάλλοντος, υπάρχουν πολλοί τρόποι
αξιοποίησης του εργοστάσιου Βότρυς. Ενδεικτικά αναφέρουμε δυο:
 Καθαρισμός του χώρου γύρω από το κτήριο και μετατροπή του σε ένα
σύγχρονο οικολογικό-περιβαλλοντικό πάρκο για τους πολίτες.
 Αναπαλαίωση του κτιρίου και δημιουργία ενός μουσείου οινοποιίας του
Δήμου Αθηναίων το οποίο θα τιμά την πανάρχαια παράδοση της
οινοποιίας στην αττική γη.
ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΟΤΡΥΣ

36. ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΙΔΕΑ
Το οικόπεδο θα μπορούσε να διακοσμηθεί από γεωπόνους με κατάλληλα
λουλούδια και δέντρα. Να προστεθούν παγκάκια και μια παιδική χαρά
για τους μικρούς μας φίλους, ένα αναψυκτήριο του Δήμου και ίσως
υπαίθρια όργανα γυμναστικής. Με αυτόν τον τρόπο θα γινόταν πιο
όμορφο και συνάμα θα βοηθήσουμε το περιβάλλον της περιοχής που
είναι τόσο υποβαθμισμένο. Μια άλλη ιδέα είναι η εγκατάσταση
ασύρματου δικτύου ίντερνετ (hot spot wi-fi) έτσι ώστε να είναι πιο
ελκυστική για τους νέους η παραμονή στο πάρκο.

38. ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΙΔΕΑ
 Συνάμα θα δημιουργηθούν ποδηλατοδρόμοι (με πρόβλεψη για
ενοικιαζόμενα ποδήλατα) και πεζόδρομοι που θα συνδέονται με
αντίστοιχους που θα δημιουργηθούν στους γειτονικούς δημόσιους
χώρους του αθλητικού κέντρου «Άτλας» και του μικρού πάρκου που
εκτείνεται παράλληλα στις γραμμές του τρένου ως την οδό Δαμβέργη
στη διασταύρωση με την Κωνσταντινουπόλεως, ώστε η περιοχή των
Σεπολίων να γίνει «φιλική» προς τους ποδηλάτες και τους πεζούς.

39. Οικόπεδο Βότρυς και
οικόπεδο Κοροπούλη
53ο ΓΕΛ Αθηνών
«Άτλας»
παρκάκι

41. ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΕΥ ΤΕΡΗ ΙΔΕΑ
Θα αναστηλωθεί το κτήριο, ίσως με τη συνδρομή του Ε.Μ.Π. και θα
τοποθετηθούν εκθέματα για την ιστορία της παρασκευής οίνου. Μικροί
και μεγάλοι θα εισέρχονται δωρεάν στο μουσείο και θα
πληροφορηθούν για το εργοστάσιο , το οποίο θα αποτελεί ένα
«ζωντανό» πολιτιστικό μνημείο για την περιοχή μας. Θα οργανώνονται
διάφορες εκδηλώσεις (π.χ συναυλίες, εκθέσεις, ομιλίες, σεμινάρια
κλπ.), ενώ εμείς με εθελοντικές δράσεις θα παρακινήσουμε να το
επισκέπτονται πολίτες από όλο το λεκανοπέδιο όπως συμβαίνει με την
Τεχνόπολη .

43. ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΕΥ ΤΕΡΗ ΙΔΕΑ
Ας σημειωθεί πως στην περιοχή αυτή του Δήμου Αθηναίων δεν υπάρχει
ανάλογος χώρος τέτοιας εκτάσεως που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως
πολυχώρος εκδηλώσεων, αλλά κυρίως ως ένας πνεύμονας πρασίνου
δίπλα στον μεγαλύτερο ποταμό της Αττικής, στον πολύ υποβαθμισμένο
Κηφισό.
Επί της ουσίας, μια τέτοια «μεταμόρφωση» θα άλλαζε ριζικά το προφίλ
της περιοχής και θα το αναβάθμιζε εντυπωσιακά προς όφελος χιλιάδων
κατοίκων από τα Σεπόλια ως τα Πατήσια και την Αττική.

45. ΟΙ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΤΟΥ 53ΟΥ ΓΕΛ
Σε όλες αυτές τις δράσεις θα πρωτοστατήσουν οι μαθητές του 53ου Γενικού
Λυκείου Αθηνών ως εθελοντές, καθώς ο χώρος αυτός αποτελεί τη «φυσική
προέκταση» του σχολείου μας. Μάλιστα το 53ο Λύκειο προωθεί τον
εθελοντισμό και την ενεργή συμμετοχή στην Κοινωνία των Πολιτών
συμμετέχοντας με πολλές δράσεις στο καινοτόμο Πρόγραμμα «Νοιάζομαι
και Δρω». Επομένως, ο εθελοντισμός ως πράξη του ενεργού πολίτη είναι
κάτι φυσιολογικό για εμάς και με χαρά θα αγκαλιάζαμε κάθε προσπάθεια να
«πρασινίσει» το οικόπεδο ΒΟΤΡΥΣ.

46. Εκτός από τις δικές μας ιδέες, έχει
κατατεθεί ήδη μία διπλωματική εργασία
για την ανάπλαση του οικοπέδου ΒΟΤΡΥΣ
από φοιτήτριες του ΕΜΠ, εργασία η
οποία αποτέλεσε μια ακόμη πηγή
έμπνευσης για εμάς.
(http://www.greekarchitects.gr)
ΜΙΑ ΩΡΑΙΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

47. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΕΙΣ
ΠΑΛΑΙΩΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

48. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΕΙΣ
ΠΑΛΑΙΩΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

49. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΕΙΣ
ΠΑΛΑΙΩΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

50. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΕΙΣ
ΠΑΛΑΙΩΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

51. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΕΙΣ
ΠΑΛΑΙΩΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

52. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΕΙΣ
ΠΑΛΑΙΩΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

53. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΕΙΣ
ΠΑΛΑΙΩΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

54. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΕΙΣ
ΠΑΛΑΙΩΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

55. Ευχαριστούμε που μας παρακολουθήσατε! 
Πολλά περισσότερα μπορείτε να βρείτε στο blog μας http://perivallontiki53.blogspot.gr