Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin - Học phần 1

1. Vậndụng nội dung và ý nghĩa phương pháp luận của cặp
phạm trù nguyên nhân– kết quả để
nhận thức và giải quyết vấnđề:
Hiện trạng thiên tai, lũ lụt và khai thác tài nguyên ở Việt
Nam hiện nay
Nhóm 3 – 4329B

2. Cơ sở lý luận
Khái niệm
Quan hệ biện
chứng giữa
nguyên nhân và
kết quả

3. Khái niệm
- Nguyên nhân là sự tác động lẫn nhau
giữa các mặt trong một sự vật hoặc
giữa các sự vật với nhau gây ra một sự
biến đổi nhất định.
- Kết quả là những biến đổi xuất hiện
do sự tác động lẫn nhau của các mặt
trong một sự vật hoặc giữa các sự vật
với nhau
- Điều kiện là tổng hợp những hiện
tượng không phụ thuộc vào nguyên
nhân, nhưng có tác dụng đối với sự nảy
sinh kết quả.

4. Quan hệ biện chứng giữa nguyên nhân và kết quả
Mối quan hệ nhân quả
có tính khách quan.
Do tính phổ biến của mối liên
hệ nhân quả nên một nguyên
nhân sinh ra nhiều kết quả và
ngược lại.

5. Quan hệ biện chứng giữa nguyên nhân và kết quả
Khi xem xét một mối
liên hệ nhân quả cụ thể
trong thời gian xác định
thì nguyên có trước kết
quả, vì chỉ có sự tác
động lẫn nhau mới gây
ra sự biến đổi…
…nhưng khi xét cả quá trình
gồm nhiều mối liên hệ nhân
quả nối tiếp nhau thì nhân và
quả có thể chuyển hoá vị trí
cho nhau một cách biện
chứng.

6. Quan hệ biện chứng giữa nguyên nhân và kết quả
Quan hệ “nhân - quả” có
tính tất yếu: không có
nguyên nhân phi kết quả và
ngược lại không có kết quả
nào (sự biến đổi nào) không
có nguyên nhân của nó.
Mối quan hệ giữa nguyên
nhân và kết quả là mối quan
hệ hết sức phức tạp, đa
chiều…

7. Quan hệ biện chứng giữa nguyên nhân và kết quả
Nếu các nguyên nhân
tác động cùng chiều thì
có xu hướng dẫn đến
kết quả nhanh hơn.
Nếu các nguyên nhân tác động
ngược chiều thì làm cho tiến
trình hình thành kết quả chậm
hơn, thậm chí triệt tiêu tác
dụng của nhau.

8. Quan hệ biện chứng giữa nguyên nhân và kết quả
Giữa nguyên nhân và kết quả có tính
tương đối, có sự chuyển hoá, tác động
qua lại tạo thành chuỗi liên hệ nhân –
quả vô cùng vô tận.

9. Cơ sở thực tiễn
Thực trạng Nguyên nhân
Kết quảBiện pháp
khắc phục

10. Thực trạng
Số liệu thống kê thiên
tai gần đây…
Số liệu thống kê về tài nguyên
gần đây…

11. Nguyên nhân
Khai thác tài nguyên bừa bãi
Tác động gián tiếp của dân số
gia tăng

12. Nguyên nhân
Công tác dự báo thời tiết
và xác định thời vụ gặp
nhiều khó khăn
Ý thức con người

13. Hậu quả
Bão
Lũ quét Nắng nóng kéo dài
Rét đậm, rét hại

14. Đất nhiễm mặn
Cảnh quan biến dạng
Rừng suy thoái
Bờ biển sạt lở

15. Biện pháp
Đẩy mạnh tuyên truyền
Chính sách bảo vệ môi trường

16. Phân tích quan hệ nhân quả

17. Tính
khách
quan
Tuy khai thác tài nguyên là hoạt động của con người - do đó tất
nhiên sẽ chịu chi phối bởi ý thức con người - nhưng việc hoạt
động đó gây ra ô nhiễm môi trường lại xảy ra hoàn toàn tự
nhiên, không hề có sự can thiệp của con người.

18. Tính
phổ
biến
Hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên - khi được nhắc đến
với vai trò là một nguyên nhân - sinh ra không chỉ một kết quả là ô
nhiễm môi trường. Tương tự, thiên tai – khi được nhắc đến với vai
trò là kết quả – không chỉ được sinh ra bởi một nguyên nhân là
khai thác tài nguyên thiên nhiên.

19. Tác
dụng
ngược
Thực tế có không ít trường hợp nguyên nhân tác động ngược chiều
làm hạn chế hoặc triệt tiêu kết quả theo dự định: tham ô, tai nạn…

20. Tác
động
hai
chiều
Xét mối liên hệ nhân quả cụ thể trong một thời gian nhất định thì
nguyên nhân có trước, sinh ra kết quả: khai thác tài nguyên quá đà
dẫn đến thiên tai.
Xét cả quá trình mối liên hệ nhân quả thì nhân – quả có thể chuyển
đổi vị trí cho nhau một cách biện chứng: tỷ như ngược lại, thiên tai
sẽ hạn chế hoạt động khai thác tài nguyên.

21. Kết luận
Vận dụng nội dung và ý
nghĩa phương pháp luận cặp
phạm trù nguyên nhân – kết
quả
 Nhận thức vấn đề khai
thác tài nguyên – thiên tai lũ
lụt
 Tìm ra biện pháp khắc
phục tình trạng