Knowledge lost in information, meanings lost in semantics?
Veen(weide)gebied in continue verandering
1. Veen(weide)gebied in continue verandering Presentatie bij ondertekening Veenweideconvenant 12 februari 2010 Fort Wierickerschans Sophie Visser
2. Persoonlijke achtergrond: waarom sta ik hier? Gouwe Wiericke Afstudeeronderzoek 2004-06 LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
3. Inhoud De landschapsontwikkeling in hoofdlijnen De Veenweidethema’s in de historie Cultuurhistorische informatie LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
4. De ondergrond: water, variatie en gelaagdheid 1.1 ‘Grondsoortenkaart’ Diepere ondergrond -Pleistocenezand : tot 10.000 vC (12-15 m diep) -Hollandveen : vanaf 2400 vC -zeeklei (tot Enkele Wiericke) : tot 1000 vC LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
5.
6. Veenriviertjes : na ontstaan veenKleiruggen(Vink, < 1940) -stevigheid: boerderijen -afglijden dijken -klei door het veen LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
7. Ontginningen tot ca. 1150: vanuit de rivieren 1.3 ‘De Burcht’ Bekenes Oude Bodegrave LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
12. 1100: grens langs Oude Bodegrave-1295/96: langs Voirburch (= Wiltenburg?): ‘Hoek van Holland’ LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
13. Ca. 1300: het hele gebied ontgonnen 1.6 Ontginningen 1220-1300: (1) Van randen naar midden: vorm rivier ‘op afstand’ (2) Restontginningen LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
14. Onregelmatigheden in het veen(weide)landschap 1.7 Waarder Oeverwal Speciale plek (archeologie) Restontginningen Oukoop LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
19. opsplitsing land LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
20. Vanaf 15e eeuw: afwatering met molens (en boezems) 1.10 Reeuwijk naar Oude Rijn - Over en door elkaars grondgebied! - Mee-/samenwerken eigen belangen LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
21. Het ‘dubbele’ verleden van de Enkele Wiericke OHWL 1.11 Enkele Wiericke en Prinsendijk 1679 en nu Prinsendijk => slaperdijk voor Holland => samenwerking HH’s! + Schansen in het achterland:Boskoop, Gouwesluis LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
37. ‘Vogelen en vissen’: toenemend met vervening! Hennepakker Kievitenvangst LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
38. Landbouw en ‘natuur’: bomen en bosjes open landschap? 2.2 Langs de Oude Rijn (oeverwallen): -bomen/boomgaarden van oudsher -graan: afname in 17e/18e eeuw (tenzij veepest) -kleiafgraving: meestal teveel => ‘bos’ of weidegrond => t.z.t. vooral weide Zuidzijde Oude Rijn 1762 Veengebied: -verkoopbeschrijvingen: bomen, bosjes, boomgaarden -overige beschrijvingen: “gekapt i.v.m. wegenverbreding, oorlog, etc”. -berekeningen: energie, houtbehoeften => meer hout dan verondersteld! -Open landschap: deels beeld van na gas/electriciteit, fabrieksgereedschappen, ……? LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
46. juiste uitgangspunten aan selectie(s)LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
47. Twee Cultuurhistorische (waarden) kaarten van het gebied ….. 3.1 LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
48. …….. of lokaal deelgebied (Oukoop) in meer detail ….. 3.2 LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
49. CH (waarden) kaarten op verschillend bestuurlijk schaalniveau! 3.3 Nationale KICH-kaart Jaren ‘90 (uit: RPB-rapport Het gedeelde land van de Randstad, 2005) Gem. Reeuwijk ‘Landschaps- kwaliteiten’ 2008 Provinciale CHS waardenkaart Ca. 2003 LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
50. Top-downbeleidskaarten 3.4 Beleidskaarten waarden op (inter)nationaal niveau waarden op provinciaal niveau” waarden op regionaal niveau Landschappelijke kwaliteiten per lokaal deelgebied LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
51. Top-down beleidskaarten versus bottom-up gebiedskennis! 3.5 Beleidskaarten waarden op (inter)nationaal niveau waarden op provinciaal niveau” waarden op regionaal niveau Gebiedskennis (inter)nationaal niveau provinciaal niveau” regionaal niveau - Landschappelijke kwaliteiten per lokaaldeelgebied - Lokale kennis/bewoners! LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
52. Conclusies -(nog)veel oude elementen en structuren, in grote delen van het gebied -veranderingen door de eeuwen heen => ‘gelaagd landschap’ -mate en soort veranderingen in ‘gelaagdheid’ uiteenlopend: -vroege bewoning (Oude Rijn) -ontginningen -waterhuishouding 14eeeuw -overgang naar veenweidegebied : in ca. 4 eeuwen -vervening en evt. droogmaking -natuur en recreatie -elke periode en plek kent eigen veranderingen, afhankelijk van -de dan aanwezige uitgangssituatie -de mogelijkheden en behoeften => keuzes! -omgang met cultuurhistorie: keuze voor gelaagdheid en variatie in tijd en ruimte - de ´hoofdlijnen´ of (ook) ’de plek´? - alleen ´officieel erfgoed´ of ook lokale geschiedenis? - alleen waarden, of ook beleving? => recreatie!’ LandZijVeen(weide)gebied in continue verandering Veenweideconvenant 12-2-2010
