Bu sunumda, uluslararası ticaret, ona yön veren uluslararası kurumlar ve Türkiye`nin yerinden bahsedilmişdir. Farklı kaynaklardan yararlanılmış ve istatistik rakamlarla zenginleştirilmiştir.

1. ULUSLARARASI TİCARET
ve TÜRKİYE
Bahman Huseynli
ideamanbahman.com

2. ULUSLARARASI TİCARETİN BOYUTLARI
Uluslararası
Ticaret
Ticaret
Blokları
Gelişmiş
Ülkeler
Gelişme
kte Olan
Ülkeler
Küresel
Üretim
Sanayile
şmiş
Ülkeler
78
67
22
33
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1996 2012
Küresel Üretim Dünya Ticareti
ideamanbahman.com

3. İhraç Mallarının içinde İthal Girdi Oranı
oHer ülkenin ihraç mallarının içinde
ithal girdi oranı artmakta
oUluslararası tedarik ve üretim zinciri
giderek karmaşık hale gelmekte
oİhracatla ithalat arasındaki fark o
ülkenin yarattığı değeri saptamakta
yetersiz kalmakta. En azından sektör
bazında ülkede yaratılan katma değeri
saptamak gerekiyor.
oİhraç ürünlerin içinde farklı ülkelerden
ithal edilmiş birçok girdi bulunmakta
60
89
39
40
11
61
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Çin Amerika Meksika
2009
Kendi Sağladığı İthal Girdisi
ideamanbahman.com

4. ULUSLARARASI TİCARETİ ENGELLEYİCİ
KOŞULLAR
oHer ülke bazı ürün ve hizmetleri diğer
ürün ve hizmetlerden daha verimli
şekilde üretebilir.
oÜlkenin teknolojik gücü, nüfusunun
eğitim ve kültür düzeyi, doğal kaynakları
ona bazı konularda üstünlük sağlar.
oBir ülkenin kaynaklarını en verimli
biçimde kullanabilmek için onları
avantajlı olduğu sahalara yöneltmesi, bu
sahalardan elde edeceği ihraç geliriyle de
dezavantajlı olduğu ürün ve hizmetleri
ithal etmesi çıkarı gereğidir.
ideamanbahman.com

5. Uluslararası Ticareti Engelleyici Koşullar
Gümrükler
Kotalar
Kambiyo
Sınırlamaları
Ambargo ve
Baykotlar
Diğer
Engeller
ideamanbahman.com

6. ULUSLARARASI TİCARET BLOKLARI
oAralarındaki ticareti engelleyen
koşulları kaldırıp, ticaret hacmini
ve dolayısıyla ekonomilerinin
boyutlarını ve verimini artırmak
isteyen bazı ülkeler bölgesel
ticaret blokları oluşturmaktadır.
oUlaştırma maliyeti
oCoğrafi bağlar
oTarihi ilişkiler
oBölgesel nitelik
Ticaret
Blokları
Avrupa
Birliği
Serbest
Ticaret
Anlaşmaları
ASEAN
APEC
NAFTA
MERCOSUR
ideamanbahman.com

7. Avrupa Birliği
Kuruldu1957
• Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)
Yeniden yapılandı1967
• Avrupa Topluluğu (AT)
Son düzenlenme1992
• Avrupa Birliği (AB) –
European Union (EU)
ideamanbahman.com

8. Avrupa Birliğinin AMAÇLARI ve İHRACATI
821
1547
7616
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
1980 1990 2011
Toplam İhracat (Milyar Dolar)
Toplam İhracat (Milyar Dolar)
İşgücü, hizmet, sermaye SERBEST DOLAŞIM
Üye Ülkeler KANUN ve MEVZUATI
Ekonomi politikaları, Rekabet Koşulları
Yaşam Standartları ve İstihdam
Avrupa Yatırım Bankası
Sosyal ve ekonomik gelişmeler
ideamanbahman.com

9. Avrupa Birliği ve TÜRKİYE
1959
Ortaklık
Başvurusu
1963
Ankara
Antlaşması
1970
Katma
Protokol
1980
İlişkilerin
Donması
(askeri darbe)
1987
Tam Üyelik
Başvurusu
(Turgut Özal)
1995
Gümrük
Birliği
Antlaşması
2005
Tam Üyelik
Müzakereleri
2016 ...
o Tam üyelik müzakere sürecinin başlamasıyla bilim, araştırma, eğitim, kültür, tarım, kırsal kalkınma,
malların serbest dolaşımı, fikri mülkiyet hukuku, işletme ve sanayi politikası, mali hizmetler alanı,
balıkçılık politikası, çevre alanı, enerji politikası ve mali kontrol alanında tarama süreçlerine başlanmıştır.
o Almanya, Fransa ve Avusturya başta olmakla bazı üye ülkeler Türkiye`nin üyeliğine karşı olmaktalar.
ideamanbahman.com

10. TÜRKİYE`nin AB`ye İHRACATI
57
31
11
Tüketim Malları Ara Mallar Yatırım Malları
İhracat (faizle)
İhracat (faizle)
oAvrupa Birliği Türkiye`nin en önemli
dış ticaret ortağı.
o2011 yılı sonu verilerine göre Türkiye
ihracatının %50`si, ithalatının ise %38`i
AB iledir.
ideamanbahman.com

11. Serbest Ticaret Anlaşmaları
oSerbest Ticaret Anlaşmaları (STA),
taraflar arasında ticareti kısıtlayan
veya engelleyen gümrük vergileri ve
tarife dışı engellerin kaldırılarak bir
serbest ticaret alanı oluşturulmasını
sağlayan, ancak üçüncü ülkelere ortak
bir tarife uygulama yükümlülüğünü
içermeyen bir anlaşmadır.
oSTA`nın gümrük birliklerinden en
önemli farkı üçüncü ülkelere ortak bir
gümrük tarifesinin uygulanmamasıdır.
ideamanbahman.com

12. ASEAN
oAssociation of South East Asian
Nations –Güneydoğu Asya Ülkeleri
Birliği
o1967`de kurulmuş
o10 üye ülkeye ulaşmış
o0.5 milyar toplam nüfus
oGelişmekte olan ülkelerin kurmuş
oldukları çeşitli ticaret toplulukları
arasında en başarılısı olarak
görülmektedir.
ideamanbahman.com

13. APEC
oAsia-Pacific Economic Cooperation –
Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği
o1989`da kurulmuş
o21 üyesi var
o2.1 milyar nüfus
oTemel hedefleri, ticaret ve yatırımları
serbestleşdirmek, üretim ve ticareti
teşvik etmek ve ekonomik ve teknik
işbirliğini güçlendirmektir.
oYakın gelecekte üyeleri arasında
serbest ticaret ortamı yaratmayı da
hedefliyor.
ideamanbahman.com

14. NAFTA
oNorth American Free Trade Area –
Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi
o1980
o3 üyesi var
oABD ve Kanada`nın ihracatı önemli
büyümese de Meksika`nın ihracatı
önemli düzyde artmıştır.
oAmacı üyeleri arasında ticaret ve
yatırım koşullarını serbestleştirip
teşvik etmektir.
ideamanbahman.com

15. MERCOSUR
oMercado Commun del Sur – Güney
Ortak Pazarı (Southern Common
Market)
o1991`de kurulmuş (Arjantin, Brezilya,
Paraguay ve Uruguay)
o2006`da Venezuela katılmış
oDaha sonra bazı LA ülkeleri ortaklık
statüsü kazanmış ve Meksika da
gözlemci ülke olmuştur.
oEn büyük ihracatı Brezilya (250 milyar
$), Venezuela (92 milyar $) ve
Arjantindir (84 milyar $).
ideamanbahman.com

16. Diğer Bloklar
AVRUPA
• EFTA
• Avrupa
Serbest
Ticaret
Bölgesi
• İzlanda,
Norveç,
İsviçre,
Lihtenşteyn
GÜNEY
AMERİKA
• LAIA
• Andlar Grubu
• CACM
• CARICOM
• UECS
(Karayipler)
AFRİKA
• CEMAC
• ECOWAS
• CEPGL
TÜRKİYE
• KEİB
(Karadeniz
Ekonomik
İşbirliği
Bölgesi)
• ECO
(Ekonomik
İşbirliği
Teşkilatı)
oBu blokların entegrasyon
düzeyleri zayıf,
performansları ise çok
yetersizdir.
oLakin bazı ülkelerin daha
iyi yönetilmesine, az da
olsa iyileşmelere neden
olmuştur.
ideamanbahman.com

17. GATT
oGeneral Agreement on Tariffs and
Trade – Gümrükler ve Ticaret Genel
Anlaşması
o1947`de kurulmuş
oTemel amaçları gümrük tariflerini
azaltmak ve ticaret kotalarını
kaldırmaktır.
o1950-60 yıllarında bir çok üründe
kotoların kalkmasında anlaşmalar olsa
da, son yıllarda bazı üyelerin ödemeler
dengesi sorunları ve yerli sanayilerini
koruma nedenleri ile kotolar
uygulamalarını engelleyemiyor.
ideamanbahman.com

18. Dünya Ticaret Örgütü – WTO
o World Trade Organisation - Dünya Ticaret
Örgütü
o 1994`de kurulmuş
o GATT`ın çatışmaları nedeniyle tam olarak
uluslararası örgüt olmamasından dolayı
«Uruguay Round» görüşmelerinde yaratıldı.
o GATT WTO`nun alt yapısını oluşturmakta.
o 157 üyesi bulunmakta (Aralık 2012)
o Türkiye WTO`ya 26 Mart 1995`de üye
olmuştur.
o Üye ülkeler dünya ticaretinin %97`sini
gerçekleştirmekte.
ideamanbahman.com

19. UNCTAD
IMF
IBRD
OECD
G20
ULUSLARARASI
TİCARETİ TEŞVİK EDEN
DİĞER KURULUŞLAR
ideamanbahman.com

20. UNCTAD
o United Nations Conference on Trade and
development – Birleşmiş Milletler Ticaret
ve Kalkınma Konferansı
o 1964`de ilk kez toplanmış
o Amacı, uluslararası ticarette gelişmekte
olan ülkelerin çıkarlarını koruyabilmek,
sanayileşmiş ülkelerden gelişmekte
olanlarasürekli ve sistemli şekilde yardım
akışını organize edebilmek.
o Amaçlarına erişmese de çalışmalarını
sürdürmektedir.
o Eski devlet Bakanı Kemal Derviş 2005-
2009`da UNCTAD Başkanlığı yapmıştır
ideamanbahman.com

21. IMF
o International Monetary Fund – Uluslararası Para Fonu
o İkinci Dünya Savaşı sonra yaranmış
o Amacı uluslararası mali işbirliğini kuvvetlendirmek ve
uluslararası ticareti geliştirmektir.
o IMF geçici güçlükler nedeniyle döviz sıkıntısına giren ülkelere
ödemeler dengelerini düzeltecek döviz kredileri verir.
o Bu kredilerin kaynağı üye devletlerin ödedikleri kotalardır.
Kotaların miktarı ülke ekonomisinin boyutuna göre saptanır.
o IMF kredi verirken o ülkelerin bankalarına yeşil ışık yanıyor ve
borç alan ülkelerin bunu geri ödeye bilmeleri için
ekonomilerini istikrara kavuşturacak önlemler almalarını şart
koşuyor.
ideamanbahman.com

22. IBRD (Dünya Bankası)
oInternational Bank for Reconstruction and
Development – Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası
oIMF`nin kardeş kuruluşu
oİkinci Dünya Savaşından sonra Washington`da
kurulmuşdur.
oIMF`den farkı, ödemeler dengesi açıkları yerine,
belirli kalkınma projelerini ve bu projelerin ithalat
girdilerini finanse etmektedir.
oAlt kuruluşları: IFC - International Finance
Corporation; IDA - International Development
Association;
oEBRD - European Bank for Reconstruction and
Development
ideamanbahman.com

23. OECD
oOrganization for Economic
Cooperation and Development –
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü
oMerkezi Paris`de
oÜyeleri Türkiye ve sanayileşmiş
kapitalist ülkeler
oAmaçı, üyelerin üretiminin ve üyeler
arasındaki ticaretin artırılmasıdır.
oÜyelerin durumunu incelemekte,
gerekirse kredi vermekte.
oKur istikrarını korumaya çalışmakta
ideamanbahman.com

24. G6
o 1973 petrol krizi
o ABD, Japonya ve Avrupa üst liderleri
o 1975`de Fransa Başbakanı sanayileşmiş
ülkelerin devlet bakanlarını toplantıya davet
etmesiyle süreklilik kazanmış
o Fransa
o Batı Almanya
o İtalya
o Japonya
o İngiltere
o ABD
ideamanbahman.com

25. G8
o 1976`da Kanadanın ve 1991`de de
Rusyanın katılımlarıyla G6 adı yerini G8`e
vermiştir.
o Grubun bir merkezi yoktur ve toplantılar
her sene devlet başkanlarının katılımıyla
değişik ülkelerde gerçekleştirilmektedir.
ideamanbahman.com

26. G20
o G8`in üyelerine aşağıdaki devletler de katılarak
G20 oluşmuştur.
o Türkiye
o Güney Afrika Birliği
o Brezilya
o Hindistan
o AB`nin maliye bakanı ve merkez bankası başkanı
o 2008`den beri toplanmakta
o Dünya üretim ve ticaretinin %80`nini kapsamakta
o Danışma ve eşgüüm platformudur
o 2015`de Antalyda`da (Türkiye) toplanmıştır.
ideamanbahman.com

27. ÖDEMELER DENGESİ ve TÜRKİYE
oUluslararası ödemeler dengesinin cari
işlemleri açık veren bir ülke, ürettiğinden
çok tüketiyor demektir.
oTürkiye ithalatının %70`ni sanayi
hammaddeleri olan ara malları
oluşturmaktadır. Bu ise ekonominin
büyümek için ithalatı gerektiriyor.
oBu ise develüasyon ve enflasyon gibi
riskleri kendisi ile getirmektedir.
ideamanbahman.com

28. ÖDEMELER DENGESİ ve TÜRKİYE
oTürkiye`de işçi dövizlerinin yerini
turizm aldığı söylenebilir. Ama
«turizm» yerine «tüm hizmet»
ihracına bakılırsa durumun iyi olmadığı
görülebilir.
oTürkiye bir yarımada devleti olsa da
deniz ticaret filosunun toplam taşıma
kapasitesi Yunanistan`in yedide biri,
İtalya`nın üçte biri, Güney Kore`nin
yarısı düzeyindedir.
ideamanbahman.com

29. ÖDEMELER DENGESİ ve TÜRKİYE
• Cari işlemler açığının kapatılması
için öne çıkan bir unsur da
doğrudan yabancı yatırımlardır.
• Doğrudan yabancı yatırımlar bir
ülkeye yabancıların yaptıkları uzun
vadeli (fabrika kurmak gibi)
yatırımlardır.
• Bir ülkenin dış ticaret
hesaplarındaki fazla, bir başkasının
açığını oluşturur. (1970-80`deki
OPEC ile Türkiye ve bazı ülkeler)
ideamanbahman.com

30. TÜRKİYE`NİN İHRACAT ve İTHALAT ANALİZİ
İhracatda
Almanya
Rusya`dan
sonra ikinci
sırada.
Türkiye`ye
yabancı
ülkelerden
gelen
doğrudan
yatırımın
üçte biri
Almanya
kaynaklı.
Türkiye`de
5.058
Alman
şirketi var.
Almanya`da
72 bin Türk
şirketi var.
Almanya
sanayi ve
tarım
ürünlerinin
en büyük
alıcısı.
oAlmanya
Türkiye`nin bir
numaralı ihracat
pazarı.
ideamanbahman.com

32. TÜRKİYE – AZERBAYCAN TİCARETİ
• Enerji (petrol ve doğalgaz) boru
hatları
• Tekstil ve Gıda sektörü
ideamanbahman.com

33. Türkiye İhracatında Alt Sektörlerin Payı
oSanayi ürünlerinin en büyük
alıcıları:
Almanya
İngiltere
İtalya
ABD
Fransa
oOECD`nin belirlemelirine göre
Türkiye`den yapılan 100$`lık
ihracatın $58.50`lık kısmını
ithal ediyor, sadece $41.50`lık
değeri içeride üretiyor.
13.9
16.1
11 11.3
Otomotiv Hazır Giyim Hazır Giyim ve
Konfeksiyon
Çelik Ürünleri
2012 yılı (% ile)
ideamanbahman.com

34. TÜRKİYE`NİN
DÜNYA
MARKALARI
Türkiye`nin Dünya
Markaları
Arçelik
Efes Pilsen
Kanal D
Migros
(Ramstore)
LINENS
Silk&
Cashmire
MADO
Simit Sarayı
THY
Mavi Jeans
Ülker
ideamanbahman.com

35. oAlmanyada Blomberg fabrika ve
markasını, İngiltere`de Leisure ve
Flavel markasını, Avusturya`da
Elektrain Bregenz şirketi ve
markasını, Romanya`da ünlü
Arctic`I markasını satın aldı
oArçelik
oBeko
oDoğu Avrupa, Baltık Cumhuriyetler,
Bağımsız Devletler Topluluğu
ARÇELİK
ideamanbahman.com

36. oRusya, Romanya, Moldova,
Sırbistan ve Kazakistan`da 15
bira, 6 malt fabrikası ve 1
şerbetçiotu üretim fabrikası
oAvrupa`da en çok tüketilen 10
biradan biri
oDünyada 50`den çok ülkede
tüketilmektedir
oBazı ülkelerde Coca-Cola
ürünlerinin distribütörlüyünü
yapmakta
EFES PİLSEN
ideamanbahman.com

37. oDoğan Yayın Holding
Romanaya`da «Kanal D
Romanya» kurarak yurtdışında
faaliyete geçen ilk Türk TV kanalı
olmuştur.
KANAL D
ideamanbahman.com

38. oMigrosTürk T.A.Ş.`nin yurtdışında
ilk yatırımı Azerbaycan`da
«Ramstore» mağazasının
açılması idi.
oRusya, Kazakistan, Bulgaristan,
Kırgızistan ve Makedonya`da 77
adet Ramstore mağazaları vardır.
MİGROS (RAMSTORE)
ideamanbahman.com

39. oTürkiye dışında 8 ülkede 23 adet
mağazası vardır.
o2000 yılı başlarında Zorlu Tekstil
Grubu bünyesinde kurulan
LINENS mağazalar zinciri,
Türkiye`den yurtdışına açılan ilk
ev tekstili zinciri olma özelliğini
taşımaktadır.
LINENS
ideamanbahman.com

40. oSaf kaşmir, saf ipek ve bu ikisinin
karışımından ibaret
koleksiyonları vardır.
oYutriçi ve yurtdışında mağazaları,
corneaları ve bayileri ile iddialı
bir şekilde büyümekte olan
marka zengin müşterileri hedef
almakta ve buna uygun ürün,
fiyat ve dağıtım politikası
izlemektedir.
SILK&CASHMERE
ideamanbahman.com

41. oDubai, Kuveyt, Umman, Suudi
Arabistan, Güney Kore,
Avustralya ve Azerbaycan`da
şubeleri vardır.
oTürk dondurma ve tatlılarını
dünya tüketicileri ile
buluşturmaktadır.
MADO
ideamanbahman.com

42. • New York, Vancouver, Montreal,
Londra, Frankfurt, Münih,
Kopenhag, Brüksel, Sidney,
Zürih, Paris, Toronto, Milano ve
Amsterdam şehirlerinde
showroomları aracılığı ile
tüketicilerle buluşmakta
• 2006`da Style&Design sayısında
dünyanın en iyi 16 jeans
markasından biri olmuştur.
MAVİ JEANS
ideamanbahman.com

43. oÜlker grubu dünyaca ünlü lüks
çikolota üreticisi Godiva`yı 850
milyon dolara satın aldı
oArtık dünyada lider markalar
arasında
Ülker
ideamanbahman.com

44. THY
ideamanbahman.com

45. SİMİT SARAYI
ideamanbahman.com

46. SONUÇ
Türkiye`nin
ihracatı 152.5
milyar dolar
olmuştur.
(2012)
Türkiye`nin
ithalatı 240.3
milyar dolar
olmuştur.
(2012)
Türkiye dünya
ihracatının
1000`de 74`nü
oluşturmuş.
(2012)
Türkiye AB
ihracatının
%1.77`sini
oluşturmuştur.
(2012)
Türkiye
gelişmekte
olan ülkelerin
ihracatının
%1.48`ni
oluşturmuş.
(2012)
ideamanbahman.com

47. TEŞEKKÜRLER
İstanbul Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Pazarlama Tezli Yüksek Lisans
«Uluslararası Pazarlama» dersi
«Uluslararası Ticaret ve Türkiye» konusu
Öğretim Görevlisi: Doç.Dr. Cenk A.Yüksel
Öğrenci: Bahman Huseynli
Kaynakça: Farklı kaynaklar
kullanılmıştır.
Website: ideamanbahman.com
14 Mart 2016, İstanbul