Độc tố trong thức ăn chăn nuôi - GS.TS Đậu Ngọc Hào;GS.TS Từ Quang Hiển;TS. L...
Tranh luận về GMOs
1. TRANH LUẬN VỀ GMOs
Trường Đại học Khoa học Tự nhiên
Lớp: Cao học Di truyền K24
Môn: Sự Chuyển gene thực vật
CBGD: PGS.TS. Bùi Văn Lệ
Nguyễn Minh Tài Lộc
Trần Binh Tân
3. GIỚI THIỆU
Thế giới đã chia thành ba nhóm liên quan đến sản xuất và tiêu thụ các
loại thực phẩm biến đổi gen
• Nhóm ủng hộ GMOs: các công ty đa quốc gia, các tổ chức quốc tế, các
nhà sản xuất thực phẩm, và một bộ phận người tiêu dùng,….
• Nhóm người phản đối: các nhà hoạt động môi trường, người tiêu
dùng,…
• Nhiều nông dân, các nhà khoa học, các cơ quan chính phủ thuộc nhóm
trung lập.
4. Vấn đề nhân đạo:
Cải tiến sản
xuất nông
nghiệp
Giảm giá thực
phẩm
Cung cấp
nhiều thực
phẩm hơn
Tăng cường dinh dưỡng
Giảm đói
nghèo và
nâng cao
sức khỏe
người dân
trên thế
giới
Kháng sâu bệnh
Kháng thuốc diệt cỏ
Chống chịu lạnh
Chống chịu hạn
Vaccine qua thực phẩm
Môi trường: giảm sử dụng thuốc diệt cỏ và chất hóa học trong
nông nghiệp.
GIỚI THIỆU
1. Lợi ích
5. 2. Rủi ro tiềm ẩn đối với sức khỏe con người
Chất gây dị ứng
Kỹ thuật di truyền có thể tạo ra chất gây dị ứng
Ví dụ, chuyển các gen từ một loại hạt vào một cây khác có thể
gây nguy hiểm cho những người bị dị ứng với loại hạt
Những rủi ro đối với sức khỏe
Quá trình sinh học liên quan đến rất nhiều quá trình tương tác
Rất khó để xác định mọi tương tác có khả năng.
GIỚI THIỆU
6. Giảm hiệu quả của thuốc
trừ sâu vì côn trùng trở nên
kháng với độc tố nhận được
từ gen chuyển ngang.
Mất đa dạng sinh học
Hại cho các sinh vật khác
Phấn hoa từ ngô chuyển gen Bt
đã được chứng minh là gây
ra tỷ lệ tử vong cao ở ấu
trùng bướm vua.
11
GIỚI THIỆU
3. Rủi ro đối với môi trường
7. • Loại bỏ các đối thủ cạnh tranh
– Cây trồng GM được cấp bằng bảo hộ
• Hạt giống bất dục và sự độc quyền
– Cây trồng GM có hạt giống bất dục được tạo ra
– Nông dân buộc phải mua hạt giống mỗi vụ
• Tuy nhiên, một số công ty đã giảm chi phí hoặc tặng hạt giống GM cho các
quốc gia nghèo.
4. Rủi ro đối với kinh tế
GIỚI THIỆU
8. • Thực phẩm biến đổi gen
tốt hay xấu?
• Nó phụ thuộc vào từng
trường hợp.
• Người tiêu dùng, chính
phủ và các nhà khoa học
phải có trách nhiệm cân
nhắc lợi ích cũng như
nguy hại khi sử dụng
GMOs.
Cải thiện dinh dưỡng
Đề kháng với bệnh tật
Giảm sử dụng hóa chất
Rủi ro môi trường
Rủi ro sức khỏe
Rủi ro kinh tế
GIỚI THIỆU
5. Tạo thế cân bằng
9. LỢI ÍCH NHỮNG TRANH LUẬN
Cây trồng
Tăng cường hương vị và chất lượng
Giảm thời gian trưởng thành
Tăng chất dinh dưỡng, năng suất,và tính chống chịu stress
Cải thiện khả năng kháng bệnh, sâu bệnh và thuốc diệt cỏ
Sản phẩm và kỹ thuật trồng mới
Sự an toàn
Có khả năng ảnh hưởng sức khỏe con người: chất gây dị ứng,
chuyển các gen marker kháng kháng sinh, hậu quả chưa được biết
rõ.
Khả năng tác động đến môi trường: chuyển gen ngoài ý muốn
thông qua sự thụ phấn chéo, những tác động xấu đến các sinh vật
khác (ví dụ, các vi khuẩn đất), và mất mát của hệ động thực vật
trong đa dạng sinh học
Động vật
Tăng sức đề kháng, năng suất, sức chống chịu và hiệu quả sử dụng
thức ăn
Năng suất thịt, trứng và sữa tốt hơn
Tiếp cận và sở hữu trí tuệ
Thống trị và độc quyền trong sản xuất lương thực thế giới thuộc
một vài công ty
Bản quyền khai thác tài nguyên di truyền từ các nước nghèo lọt vào
tay các nước phát triển.
Môi trường
Các thuốc trừ cỏ và trừ sâu sinh học thân thiện
Bảo tồn nguồn tài nguyên đất, nước và năng lượng
Quản lý chất thải tự nhiên tốt hơn
Vấn đề đạo đức
Vi phạm các giá trị nội tại tự nhiên của sinh vật
Chơi đùa với thiên nhiên bằng cách trộn gen giữa các loài
Ghi nhãn
Không bắt buộc trong một số quốc gia
Xã hội
Đảm bảo an ninh lương thực khi dân số đang gia tăng
Xã hội
Những tiến bộ mới có thể bị mất cân bằng với lợi ích thuộc về các
nước giàu
Lợi ích và tranh luận
10. • Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế: FAO, WHO, WTO,..
• Các cơ quan chính phủ Hoa Kỳ: FDA, USDA, USAID,….
• Các cơ quan chính phủ Anh: DEFRA, FSA, ACNFP,…
• Các công ty công ty sinh học và hóa chất nông nghiệp hàng đầu
Thế giới: Monsanto, Syngenta, Bayer, DuPont,
DuPont/Pioneer, Advanta US, Dow Seeds, Dow AgroScienes,
Cargill,…
• Các tập đoàn và tổ chức hỗ trợ sản phẩm GM: ISAAA, IFIC,
BIO, AAAS, ASA,…..
PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
Ai là người ủng hộ
11. PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
1. Lợi ích cho người nông dân
2. Lợi ích cho người tiêu dùng
3. Lợi ích cho môi trường
4. Lợi ích cho nền kinh tế
5. Một số lập luận khác
12. Lợi nhuận tăng
Năng suất vụ mùa tăng
Chất lượng sản phẩm được cải thiện
Hạn chế thuốc trừ sâu và diệt cỏ
Có đầu ra cho sản phẩm
PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
1. Lợi ích của người nông dân
13. Cải thiện đặc tính cây trồng Vật nuôi khỏe mạnh hơn
PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
1. Lợi ích của người nông dân
14. Giải quyết vấn đề
toàn cầu
Theo nhu cầu và sở
thích
Cải thiện tính an
toàn cho thực phẩm
PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
2. Lợi ích của người tiêu dùng
16. Tốn kém ban đầu nhưng lợi ích dài hạn
Tăng lợi nhuận cho nông dân và các công ty phát triển giống
Cải thiện đời sống người dân.
PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
4. Lợi ích cho nền kinh tế
17. 1. Tiết kiệm thời gian lai tạo và chọn giống, kết quả lai giống
chính xác hơn.
2. Chưa có công bố chứng minh GMOs là không an toàn.
GMOs an toàn và lợi ích của GMOs có thể vượt
xa hơn nữa.
PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
5. Một số quan niệm ủng hộ khác
18. Các cá nhân, tổ chức, hiệp hội phản đối thực phẩm GMOs trải dài trên toàn
cầu. Tiêu biểu là một số tổ chức và chiến dịch:
1. Chiến dịch dán nhãn cho thực phẩm GE, chiến dịch giữ gìn bản chất tự
nhiên của thực phẩm
2. Tổ chức bạn bè của Trái Đất (FoE)
3. Tổ chức Hòa bình Xanh (GP)
4. Học viện Y học Môi trường Hoa Kỳ (AAEM)
5. Viện Khoa học với Xã hội châu Âu (ISIS)
PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Ai là người phản đối
19. 1. Các cuộc biểu tình: mục tiêu của họ là bảo vệ sức khỏe con người, động
vật, hạn chế tổn hại tới môi trường và hệ sinh thái
2. Sự phá hoại các nghiên cứu mà đỉnh cao là đốt phòng thí nghiệm CNSH
của đại học Michigan (Pollack, 2013)
PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Các hoạt động trực tiếp chống GMOs
20. Hai vấn đề cơ bản được đưa ra để chống GMOs và thực phẩm GM:
1. Có nhiều lựa chọn thay thế công nghệ GM
Lai tạo truyền thống
Nông nghiệp hữu cơ
CNSH không phải GM
2. Công nghệ GM có nhiều nhược điểm và rủi ro
PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Lập luận chống lại thực phẩm GMOs
21. 1. Lai tạo truyền thống: đã thành công hàng trăm năm nay, vẫn tạo ra được
cây trồng chịu được thời tiết khắc nghiệt, chịu mặn cao… (Batalion,
2000)
2. Nông nghiệp hữu cơ: Không dùng bất kỳ hóa chất nhân tạo nào, và
cũng không có thành phần GM nào được dùng
3. MAS: lựa chọn các marker cho các tính trạng tốt
PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Lựa chọn thay thế
22. 1. GMOs không phải là dạng tự nhiên, kết quả không thể đoán trước và có thể
có tác dụng phụ ngoài ý muốn
• FoE (2014) cho rằng GM sẽ tạo ra nhiều dạng sống mới, nhất là vi sinh vật, virus đem lại
nhiều nguy cơ dịch bệnh
2. Rối loạn di truyền và xáo trộn ranh giới tự nhiên
• Động vật mang gen thực vật, virus mang gen người…
3. Nguy cơ từ dòng gen chuyển
PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Nguy cơ công nghệ GM và GMOs
23. 1. Gây dị ứng 3. Chứa nội độc tố
2. Độc hại
4. Lây nhiễm vector cho con
người và động vật
PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Nguy cơ công nghệ GM đối với sức khỏe con người
24. 5. Ung thư 7. Kháng kháng sinh
6. Bệnh truyền nhiễm 8. Superviruses
PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Nguy cơ công nghệ GM đối với sức khỏe con người
25. • Do vector trung
gian bao gồm
plasmid, virus
1. Ô nhiễm di
truyền
• Các vector tái tổ
hợp với nhau tạo ra
nhiều nguy cơ
2. Tái tổ hợp
vector
• Cỏ dại mang gen
kháng hóa chất
3. Superweeds
PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Tác động lên môi trường và hệ sinh thái
26. • Cây GM có thể
làm tổn hại hay
giết các loài côn
trùng có ích
4. Mất Đa
dạng sinh học
• Nông dân xài
thuốc diệt cỏ vô ý
thức
5. Ô nhiễm
hóa học
• Độc quyền về
giống kiểm
soát hạt giống
6. Mất đi hạt
giống cũ
PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Tác động lên môi trường và hệ sinh thái
27. • Tạo ra cây
“supertrees” hay
“terminator”
7. Hủy hoại
cuộc sống
rừng
• Gia tăng GMOs,
lạm dụng động vật
trong nghiên cứu
8. Xâm lược
sinh học
• Gây mất thuần
chủng giống cây
trồng, giảm đa
dạng cây trồng…
Tác động lên
trồng trọt
PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Tác động lên môi trường và hệ sinh thái
28. Lợi ích kinh tế
Vi phạm nhân quyền
Vi phạm quyền con người
PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Tác động lên các lĩnh vực khác