1. Báo cáo
Phần dành cho đơn vị
Chuyên đề 6:
PHÂN TÍCH SỰ HÌNH THÀNH VÀ
PHÁT TRIỂN CỦA MÔ HÌNH IPM
CHO CÂY LÚA
2. GVHD
Ts. Trần Vũ Phến
Nhóm 6:
Lê Thị Thúy An 3083841
Nguyễn Thị Thùy Dương 3083851
Nguyễn Thúy Liễu 3083864
Phan Tuấn Khanh 3083860
3. Các nhà nghiên cứu lúa gạo đã phát hiện
các hiện tượng bất thường trong phương pháp
phòng trừ dịch hại làm mất cân bằng hệ sinh
thái do dùng thuốc hóa học quá độ - vào cuối
thập niên 1970s.
Càng phun nhiều thuốc hóa học, dịch hại
càng phát triển mạnh. Từ đó, khái niệm về
“Quản lý dịch hại tổng hợp” hay IPM trong
ngành trồng lúa được chú ý đến.
ĐẶT VẤN ĐỀ ?
4. IPM viết tắt từ cụm từ tiếng Anh Integrated Pest
Management,có nghĩa là quản lý dịch hại một cách
tổng hợp (Còn gọi là phòng trừ tổng hợp ).
Theo FAO (1972) định nghĩa IPM như sau:" Là
một hệ thống quản lý dịch hại mà trong khung cảnh
cụ thể của môi trường và những biến động quần thể
của các loài sâu hại ,sử dụng tất cả các kỹ thuật và
biện pháp thích hợp có thể được nhằm duy trì mật
độ của các loài gây hại ở dưới mức gây ra những
thiệt hại kinh tế".
IPM là gì ?
5. NỘI DUNG
1I Lịch sử hình thành và sự ra đời của IPM trên lúa
II Các nguyên tắc về IPM trên lúa
III Quản lý dịch hại trên lúa
IV Những thành tựu và định hướng phát triển IPM trên lúa
6. I/ Lịch sử hình thành và sự ra đời của
IPM trên lúa
- Đầu thập niên 1950s IPM đã được áp dụng.
- Năm 1984 , khóa họp thứ 12 của cơ quan
FAO/UNEP diễn ra ở Rome đã khuyến cáo rằng
FAO nên chú ý nhiều hơn nữa đến các biện pháp
tổng hợp trong công tác bảo vệ mùa màng, vì một
số sâu bọ đã kháng lại thuốc hóa học (FAO/UNEP,
1984).
Lịch sử hình thành
Trên Thế Giới
7. I/ Lịch sử hình thành và sự ra đời của
IPM trên lúa
Cuối năm 1986, Tổng Thống Suharto của
nước Indonesia đã tuyên bố phát động một
chiến dịch rầm rộ về IPM trên toàn quốc, với sự
yễm trợ của FAO, và đồng thời ra lệnh cấm
bán 57 trong danh sách 63 loại thuốc bảo vệ
thực vật không cần thiết có hại cho sức khỏe
con người và môi sinh; và hủy bỏ bao cấp cho
các loại thuốc bảo vệ thực vật đó.
Điều này đã giúp cho nước này tiết kiệm
được 120 triệu đô la mỗi năm, môi trường ít bị
ô nhiễm, và giá thành sản xuất lúa hạ thấp
hơn.
8. I/ Lịch sử hình thành và sự ra đời của
IPM trên lúa(tt)
- Từ kết quả bảo vệ mùa lúa thành công ở
Indonesia, FAO đẩy mạnh nỗ lực khuyến khích các
nước khác như Việt Nam, Phlippines, Bangladesh,
Sri Lanka, v.v. áp dụng triệt để phương pháp IPM.
- Năm 1992 Việt Nam đã chính thức tham gia
mạng lưới IPM và từ đó đến nay chương trình quản
lý dịch hại tổng hợp đã phát triển mạnh mẽ ở Việt
Nam mang lại cho nông dân nhiều lợi ích thiết thực.
Ở Việt Nam
9. II/ Các nguyên tắc về IPM trên lúa
Trồng & chăm sóc cây lúa khỏe
Hiểu & Bảo vệ thiên địch
Thăm & kiểm tra đồng ruộng thường xuyên
Nông dân trở thành chuyên gia đồng ruộng
Phòng trừ dịch hại với biện pháp thích hợp
10. II/ Các nguyên tắc về IPM trên lúa
- Chọn giống tốt, giống xác nhận, phù hợp
với điều kiện địa phương.
- Trồng, chăm sóc đúng kỹ thuật để cây lúa
sinh trưởng tốt có sức chống chịu và cho
năng suất cao.
Trồng & chăm sóc cây khỏe
11. II/ Các nguyên tắc về IPM trên lúa
Tác nhân phòng trừ
sinh học (ký sinh, ăn
mồi, đối kháng) giúp
bảo vệ cây trồng (thiên
dịch)
Ví dụ: Sâu thường bị
các loài vi sinh vật ký
sinh, ăn mồi hoặc ếch
nhái, chim tiêu diệt.
Hiểu & Bảo vệ thiên địch
12. II/ Các nguyên tắc về IPM trên lúa
- Nông dân cần hiểu biết về thiên địch &
vai trò của nó.
- Bảo vệ chúng bằng cách không để chúng
bị thiệt hại do thuốc hóa học & tạo điều
kiện đồng ruộng thích hợp (nơi sinh
sống, thức ăn,...) cho sự phát triển của
chúng.
13. II/ Các nguyên tắc về IPM trên lúa
• Kiểm tra đồng ruộng thường xuyên
• Để nắm được diễn biến về sinh trưởng
phát triển của cây trồng; dịch hại; thời tiết,
đất, nước...
đề ra biện pháp xử lý kịp thời.
Thăm & kiểm tra đồng ruộng thường xuyên
14. II/ Các nguyên tắc về IPM trên lúa
- Nông dân hiểu biết kỹ thuật
- Có kỹ năng quản lý đồng ruộng
- Tuyên truyền cho nhiều nông dân khác
Nông dân trở thành chuyên gia đồng ruộng
15. II/ Các nguyên tắc về IPM trên lúa
- Sử dụng các biện pháp phòng trừ thích hợp
tuỳ theo mức độ sâu bệnh, thiên địch ký sinh
ở từng giai đoạn.
- Sử dụng thuốc hoá học hợp lý và phải đúng
kỹ thuật.
Phòng trừ dịch hại với biện pháp thích hợp
16. Biện pháp canh tácBiện pháp canh tác
Cơ học và vật lýCơ học và vật lý
Phòng trừ sinh họcPhòng trừ sinh học
Hóa họcHóa học
III/ Quản lý dịch hại trên lúa
17. III/ Quản lý dịch hại trên lúa (tt)
- Làm đất sớm và vệ sinh đồng ruộng
- Luân canh
- Thời vụ gieo trồng thích hợp
- Sử dụng hạt giống khoẻ, giống chống
chịu sâu bệnh
- Gieo trồng với mật độ hợp lý
- Sử dụng phân bón hợp lí
1. Biện pháp canh tác
18. III/ Quản lý dịch hại trên lúa (tt)
2. Biện pháp thủ công
Bẫy đèn Ngắt ổ trứng
19. III/ Quản lý dịch hại trên lúa (tt)
2. Biện pháp thủ công
Đào hang bắt chuột Nhổ cỏ bằng tay
20. III/ Quản lý dịch hại trên lúa (tt)
- Tạo môi trường thuận lợi cho các loại sinh vật
có ích là kẻ thù tự nhiên của dịch hại phát triển
nhằm góp phần tiêu diệt dịch hại
- Ưu tiên sử dụng các loại thuốc Bảo vệ thực vật
sinh học
3. Biện pháp sinh học
21. III/ Quản lý dịch hại trên lúa(tt)
a. Sử dụng hợp lý thuốc hoá học BVTV
- Sử dụng thuốc theo ngưỡng kinh tế
- Sử dụng thuốc an toàn với thiên địch
- Sử dụng thuốc theo nguyên tắc 4 đúng
b. Sử dụng thuốc có chọn lọc
- Không lạm dụng thuốc BVTV
- Ưu tiên dùng các loại thuốc có phổ tác động hẹp
4. Biện pháp hoá học
22. IV/ Những thành tựu và định
hướng phát triển IPM trên lúa
Ở Tiền Giang, theo báo Nông nghiệp Việt
Nam ngày 12/2/2009, HTX Mỹ Thành (Mỹ
Thành Nam, Cai Lậy, Tiền Giang) đã chính
thức đón nhận giấy chứng nhận tiêu chuẩn
GlobalGAP, đánh dấu một bước tiến mới rất
quan trọng trong sản xuất lúa ở nước ta.
1. Những thành tựu của IPM trên lúa
Sản xuất lúa theo quy trình VietGAP
23. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa
• Khi áp dụng tiêu chuẩn Viet GAP trong
sản xuất lúa sẽ làm cho năng suất lúa
tăng hơn và phẩm chất gạo tốt hơn
• Áp dụng VietGAP giúp lúa có năng suất
và chất lượng cao cho xuất khẩu và kỹ
thuật canh tác hướng vào giảm chi phí
đầu tư nhằm hạ giá thành và tăng thu
nhập cho nông dân.
• Giá cao hơn thị trường 20%
24. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa
Ở Sóc Trăng: Theo báo Hậu Giang
ngày 30/07/2010, giữa tháng 7-2010, Sở
NN&PTNT tỉnh Sóc Trăng và Công ty Cổ
phần Gentraco đã phối hợp tổ chức lễ
trao chứng nhận Global GAP cho HTX
lúa - tôm Hòa Lời và công bố sản phẩm
gạo sạch Ngọc Đồng .
25. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa(tt)
• Ở An Giang:
Theo website www.angiang.gov.vn
ngày 6/4/2010 trong vụ đông xuân này,
tại 2 xã Bình Chánh (Châu Phú) và Vĩnh
Khánh (Thoại Sơn), lần đầu tiên Sở
NN&PTNT An Giang đưa vào sản xuất
thử nghiệm trên 70,5 ha lúa theo tiêu
chuẩn GlobalGAP .
26. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa(tt)
- Chương trình đã áp dụng thành công ở hầu
hết các tỉnh:An Giang, Tiền Giang, Long An
- Tỉnh An Giang đã đạt được những thành tựu
như đã giảm một lượng lúa giống đáng kể, đặc
biệt là giảm phân NPK, thuốc bảo vệ thực vật
nhưng vẫn tăng năng suất và lợi nhuận của
nông dân tham gia chương trình đều cao hơn
so với nông dân sản xuất theo tập quán cũ từ
619.000-1.476.000 đ/ha (Đông-Xuân 2005).
Chương trình 3 giảm 3 tăng
27. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa(tt)
- Kết quả ghi nhận trong vụ đông xuân 2010-2011,
lượng giống gieo sạ trung bình được áp dụng ở ruộng
trình diễn 112 kg/héc-ta, giúp giảm được trên
76kg/héc-ta lượng lúa giống so với ruộng đối chứng.
- Đặc biệt, trong quản lý sâu cuốn lá và rầy nâu, ruộng
trình diễn ứng dụng “1 phải, 5 giảm” giúp giảm 2,5 lần
số lần phun thuốc so với ruộng đối chứng của nông
dân.
- Riêng số lần bơm nước trung bình giảm 1,3 lần/vụ.
Ước tính tiết kiệm tiền bơm nước hơn 104.000
đồng/héc-ta, nhưng lúa vẫn phát triển tốt, hạn chế
được sự đổ ngã do rễ ăn sâu hơn, góp phần tăng hiệu
quả kinh tế trong canh tác lúa.
Chương trình “1 phải 5 giảm”:
28. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa(tt)
Ngoài ra, kỹ thuật tưới nước ngập khô xen
kẽ (tưới nước tiết kiệm) kết hợp với biện pháp
kỹ thuật khác như: Sạ hàng, bón phân cân
đối... đã làm giảm tỉ lệ đổ ngã cho cây lúa đáng
kể. Ở ruộng trình diễn mô hình, tỉ lệ đổ ngã
trung bình là 2,4% so với ruộng đối chứng
7,9%. Giảm đổ ngã sẽ giúp ứng dụng tốt công
nghệ trong và sau thu hoạch, góp phần giảm
thất thoát sau thu hoạch đáng kể
Chương trình “1 phải 5 giảm”(tt):
29. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa(tt)
Trên mỗi hécta ruộng,
nông dân tiết kiệm
được 400.000đ tiền
mua thuốc trừ sâu rầy
và 100.000đ tiền thuê
nhân công phun thuốc
Ruộng lúa bờ hoa
Tại Tiền Giang
30. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa(tt)
khi áp dụng chương trình đã giảm 4 –
5 lần phun thuốc trừ rầy nâu và sâu cuốn
lá. Năng suất vẫn khá cao, từ 6- 6,5
tấn/ha trong vụ hè thu, thu đông và
khoảng 7,5 -8 tấn/ha trong vụ đông xuân
Ruộng lúa bờ hoa
Tại An Giang
31. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa(tt)
Trong vụ Hè Thu năm nay (2011), Chi cục Bảo
vệ thực vật tỉnh triển khai thực hiện mô hình “Ứng
dụng công nghệ sinh thái phòng trừ rầy nâu trên
lúa” khoảng 10ha tại xã Hiếu Nhơn (Vũng Liêm).
Bước đầu đạt được kết quả rất khả quan, và mô
hình đang được triển khai nhân rộng cho các
huyện khác.
Ruộng lúa bờ hoa
Tại Vĩnh Long
32. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa(tt)
Ruộng lúa bờ hoa
Mục đích
thực hiện chương trình
Tăng hệ thực vật trên bờ ruộng
và ngưng sử dụng thuốc trừ sâu trong giai đoạn đầu của cây lúa
33. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa(tt)
Một số giống hoa được trồng
trong mô hình“Công Nghệ sinh thái”
Hoa đậu bắp
(Abelmoschus esculentus)
Hoa hướng dương
(Helianthus annuus)
Hoa Trâm ổi
(Lantana camarac)
34. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa(tt)
Hoa mè
(Sesamum indicum L.)
Một số giống hoa được trồng
trong mô hình“Công Nghệ sinh thái”
Cây sục sạc
(Crotalaria pallida)
Hoa sao nhái
(Cosmos bipinnatus Cav. )
35. IV/ Những thành tựu và định hướng
phát triển IPM trên lúa(tt)
2. Những khó khăn khi thực hiện IPM
Yêu cầu về trình độ
Phải được tập huấn
Mất nhiều thời gian
Kiểm tra đồng
thường xuyên
Thiên địch có thể trở
thành dịch hại
36. TÀI LIỆU THAM KHẢO
Trần Vũ Phến. 2011. Bài giảng IPM trong bảo vệ
thực vật.
Sở Nông Nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh
Quảng Bình. Tài Liệu tập huấn “3 giảm 3 tăng
trên lúa”.
Tài liệu trên các trang web:
http://www.vinhlong.gov.vn
http://www.Angiang.gov.vn
http://baovethucvat.org
http://nongnghiep.vn