Encycliek Spe Salvi van Paus Benedictus XVI aan de bisschoppen, aan de priesters en diakens, aan de godgewijde personen en aan alle christengelovigen over de christelijke hoop. Rome 30 november 2007. Vertaling dr. N. Stienstra met medewerking van drs. N.M. Schnell, pr.
Mogen vrouwen praten in de gemeente? En hoe zit het met de bedekking van het hoofd? Wat moeten we met zulke aanwijzingen van Paulus? Oftewel: hoe doe je goed onderzoek naar de context van een Bijbelvers?
Bloemlezing beschouwingen over de Roep en de Belijdenis van de klassieke roze...stichtingrozenkruis
Dit document bevat tien teksten van Jan van Rijckenborgh uit zijn toelichtingen op de Fama Fraternitatis R.C. en de Confessio Fraternitatis R.C. die zijn uitgegeven onder de titels De Roep der Rozenkruisers Broederschap en De Belijdenis der Rozenkruisers Broederschap.
Jan van Rijckenborgh stichtte De Internationale School van het Gouden Rozenkruis, het Lectorium Rosicrucianum. Hij is aan te duiden als een moderne rozenkruiser en een hermetisch gnosticus. In zijn werk en in zijn leringen stond hij zeer dicht bij de bedoelingen van de oude Broederschap van het Rozenkruis. En daaraan is hij trouw gebleven. Ook buiten zijn eigen kring kreeg Jan van Rijckenborgh bekendheid. Dat is mede het gevolg van de grote omvang van zijn belangrijke oevre.
Momenteel zijn er meer dan veertig titels van zijn hand in druk verschenen. Dat is slechts een deel van zijn werk. Vele duizenden lezingen en toespraken die hij voor zijn leerlingen heeft gehouden zijn niet of nog niet gepubliceerd. In al zijn geschriften en leringen en in zijn wijsbegeerte heeft hij zich altijd gebaseerd op de inhoud van de manifesten van de Broederschap van het Rozenkruis en op de bedoelingen die daarin zijn vastgelegd.
De kabbalistische leertafel van prinses Antonia in Bad Teinach triptiek van J...stichtingrozenkruis
Uit alle landen van de wereld reizen mensen naar Bad Teinach in het Zwarte Woud in
Zuid-Duitsland om één bepaald kunstwerk te zien. Het gaat om een diepzinnig drieluik uit
de zeventiende eeuw dat men in de altaarruimte van de (Evangelische) Dreifaltigkeits-
kirche bewonderen kan: de kabbalistische Lehrtafel. Dat is een afbeelding aan de hand
waarvan men de christelijke kabbalah kan leren kennen en doorgronden. Er zijn talloze
mystieke, kabbalistische, alchemistische en hermetische symbolen in verwerkt.
De kabbalistische leertafel is een olieverfschildering die Johann Friedrich Gruber
(1620-1681) maakte in opdracht van prinses Antonia von Württemberg (1613-1679) ter
gelegenheid van haar vijftigste verjaardag in 1663. Zij was goed op de hoogte van de
ideeën van de rozenkruisers, onder andere via de hofprediker Johann Valentin Andreae
(1586-1654), de auteur van de rozenkruisersmanifesten die ook adviezen heeft gegeven
voor de inhoud van dit schilderij.
Prinses Antonia bestudeerde in de uitgebreide bibliotheek van het hof de geschriften van
de groten uit de zeventiende eeuw, onder wie, Jacob Boehme en Johannes Kepler. Onder
de geestelijke hoede en bescherming van de hofprediker Johan Valentin Andreae verkreeg
zij kennis van de bemoeiingen van de rozenkruisers met het bewustzijn van de individuele
mens en met de sociale vorming van de staat.
De prinses was een vrome en strevende vrouw die deel uitmaakte van een kleine en
vlijtige werkgroep waartoe ook de dominees Johann Jacob Strölin (1620-1663) en
Johannes Laurentio Schmidlin (1616-1692) behoorden. In die kring werd uit de inhoud van
het christendom, de mystiek, de kabbala en de Hebreeuwse overleveringen een systema
mundi of wereldsysteem uitgewerkt.
Het betrof een wereldbeeld dat voor een belangrijk deel was gebaseerd op de geschriften
van Johannes Reuchlin (1455-1522), de briljante Duitse filosoof die onder ander ʻDe arte
cabbalisticaʼ schreef. Het gaat om een wereldvisie voor de mensheid die gefundeerd is op
vele geestesstromingen uit het verleden, die aanwijzingen geeft voor het heden, en die
inzicht geeft in de toekomst.
In de Fama Fraternitatis (op schrift gesteld door de jonge Johann Valentin Andreae) wordt
in het gedeelte over de ontdekking van de graftempel van Christiaan Rozenkruis al
verwezen naar zoʼn wereldsysteem:
A.C.R.C. DEZE SAMENVATTING VAN HET HEELAL HEB IK, BIJ MIJN LEVEN,
MIJ TOT EEN GRAF GEMAAKT.
En in de Confessio Fraternitatis staat:
Zo zijn ons het naast en ons het meest gelijk zij die het ene boek tot richtsnoer van hun
leven, tot het hoogste van hun streven naar kennis, en tot de beknopte samenvatting van
de ganse wereld maken.
De “samenvatting van het heelal” of het “wereldsysteem” is te zien op het indrukwekkende
middenpaneel van het triptiek. Dat is een representatie van wat was, wat is en wat komen
zal, doorstraalt met eeuwige en onvergankelijke Licht.
Presentatie bij lezing Marjo Korpel tijdens de Didachè studiedagen op 19 en 20 augustus 2014 te Leuven
Meer informatie op www.vlaamsebijbelstichting.be
Presentatie bij lezing Erik Eynikel tijdens de Didachè studiedagen op 19 en 20 augustus 2014 te Leuven
Meer informatie op www.vlaamsebijbelstichting.be
More Related Content
Similar to Tobit, een novelle die tot de verbeelding spreekt - Didachè 2014
Encycliek Spe Salvi van Paus Benedictus XVI aan de bisschoppen, aan de priesters en diakens, aan de godgewijde personen en aan alle christengelovigen over de christelijke hoop. Rome 30 november 2007. Vertaling dr. N. Stienstra met medewerking van drs. N.M. Schnell, pr.
Mogen vrouwen praten in de gemeente? En hoe zit het met de bedekking van het hoofd? Wat moeten we met zulke aanwijzingen van Paulus? Oftewel: hoe doe je goed onderzoek naar de context van een Bijbelvers?
Bloemlezing beschouwingen over de Roep en de Belijdenis van de klassieke roze...stichtingrozenkruis
Dit document bevat tien teksten van Jan van Rijckenborgh uit zijn toelichtingen op de Fama Fraternitatis R.C. en de Confessio Fraternitatis R.C. die zijn uitgegeven onder de titels De Roep der Rozenkruisers Broederschap en De Belijdenis der Rozenkruisers Broederschap.
Jan van Rijckenborgh stichtte De Internationale School van het Gouden Rozenkruis, het Lectorium Rosicrucianum. Hij is aan te duiden als een moderne rozenkruiser en een hermetisch gnosticus. In zijn werk en in zijn leringen stond hij zeer dicht bij de bedoelingen van de oude Broederschap van het Rozenkruis. En daaraan is hij trouw gebleven. Ook buiten zijn eigen kring kreeg Jan van Rijckenborgh bekendheid. Dat is mede het gevolg van de grote omvang van zijn belangrijke oevre.
Momenteel zijn er meer dan veertig titels van zijn hand in druk verschenen. Dat is slechts een deel van zijn werk. Vele duizenden lezingen en toespraken die hij voor zijn leerlingen heeft gehouden zijn niet of nog niet gepubliceerd. In al zijn geschriften en leringen en in zijn wijsbegeerte heeft hij zich altijd gebaseerd op de inhoud van de manifesten van de Broederschap van het Rozenkruis en op de bedoelingen die daarin zijn vastgelegd.
De kabbalistische leertafel van prinses Antonia in Bad Teinach triptiek van J...stichtingrozenkruis
Uit alle landen van de wereld reizen mensen naar Bad Teinach in het Zwarte Woud in
Zuid-Duitsland om één bepaald kunstwerk te zien. Het gaat om een diepzinnig drieluik uit
de zeventiende eeuw dat men in de altaarruimte van de (Evangelische) Dreifaltigkeits-
kirche bewonderen kan: de kabbalistische Lehrtafel. Dat is een afbeelding aan de hand
waarvan men de christelijke kabbalah kan leren kennen en doorgronden. Er zijn talloze
mystieke, kabbalistische, alchemistische en hermetische symbolen in verwerkt.
De kabbalistische leertafel is een olieverfschildering die Johann Friedrich Gruber
(1620-1681) maakte in opdracht van prinses Antonia von Württemberg (1613-1679) ter
gelegenheid van haar vijftigste verjaardag in 1663. Zij was goed op de hoogte van de
ideeën van de rozenkruisers, onder andere via de hofprediker Johann Valentin Andreae
(1586-1654), de auteur van de rozenkruisersmanifesten die ook adviezen heeft gegeven
voor de inhoud van dit schilderij.
Prinses Antonia bestudeerde in de uitgebreide bibliotheek van het hof de geschriften van
de groten uit de zeventiende eeuw, onder wie, Jacob Boehme en Johannes Kepler. Onder
de geestelijke hoede en bescherming van de hofprediker Johan Valentin Andreae verkreeg
zij kennis van de bemoeiingen van de rozenkruisers met het bewustzijn van de individuele
mens en met de sociale vorming van de staat.
De prinses was een vrome en strevende vrouw die deel uitmaakte van een kleine en
vlijtige werkgroep waartoe ook de dominees Johann Jacob Strölin (1620-1663) en
Johannes Laurentio Schmidlin (1616-1692) behoorden. In die kring werd uit de inhoud van
het christendom, de mystiek, de kabbala en de Hebreeuwse overleveringen een systema
mundi of wereldsysteem uitgewerkt.
Het betrof een wereldbeeld dat voor een belangrijk deel was gebaseerd op de geschriften
van Johannes Reuchlin (1455-1522), de briljante Duitse filosoof die onder ander ʻDe arte
cabbalisticaʼ schreef. Het gaat om een wereldvisie voor de mensheid die gefundeerd is op
vele geestesstromingen uit het verleden, die aanwijzingen geeft voor het heden, en die
inzicht geeft in de toekomst.
In de Fama Fraternitatis (op schrift gesteld door de jonge Johann Valentin Andreae) wordt
in het gedeelte over de ontdekking van de graftempel van Christiaan Rozenkruis al
verwezen naar zoʼn wereldsysteem:
A.C.R.C. DEZE SAMENVATTING VAN HET HEELAL HEB IK, BIJ MIJN LEVEN,
MIJ TOT EEN GRAF GEMAAKT.
En in de Confessio Fraternitatis staat:
Zo zijn ons het naast en ons het meest gelijk zij die het ene boek tot richtsnoer van hun
leven, tot het hoogste van hun streven naar kennis, en tot de beknopte samenvatting van
de ganse wereld maken.
De “samenvatting van het heelal” of het “wereldsysteem” is te zien op het indrukwekkende
middenpaneel van het triptiek. Dat is een representatie van wat was, wat is en wat komen
zal, doorstraalt met eeuwige en onvergankelijke Licht.
Presentatie bij lezing Marjo Korpel tijdens de Didachè studiedagen op 19 en 20 augustus 2014 te Leuven
Meer informatie op www.vlaamsebijbelstichting.be
Presentatie bij lezing Erik Eynikel tijdens de Didachè studiedagen op 19 en 20 augustus 2014 te Leuven
Meer informatie op www.vlaamsebijbelstichting.be
Presentatie bij lezing Luc Devisscher tijdens de Didachè studiedagen op 19 en 20 augustus 2014 te Leuven
Meer informatie op www.vlaamsebijbelstichting.be
Nationalistische literatuur in de bijbel: de boeken Makkabeeën 1 en 2 - Didac...Vlaamse Bijbelstichting
Presentatie bij lezing Jan Willem Van Henten tijdens de Didachè studiedagen op 19 en 20 augustus 2014 te Leuven
Meer informatie op www.vlaamsebijbelstichting.be
Presentatie bij lezing Ine Van Den Eynde tijdens de Didachè studiedagen op 19 en 20 augustus 2014 te Leuven
Meer informatie op www.vlaamsebijbelstichting.be
Presentatie bij lezing Panc Beentjes tijdens de Didachè studiedagen op 19 en 20 augustus 2014 te Leuven
Meer informatie op www.vlaamsebijbelstichting.be
Presentatie bij lezing Carine De Vogelaere tijdens de Didachè studiedagen op 20 en 21 augustus 2013 te Leuven
Meer informatie op www.www.vlaamsebijbelstichting.be
2. Inleiding
• Tobit is een deuterocanoniek boek
• Overgeleverd in verschillende tekstversies, o.m.:
- ‘korte’ versie (Grieks, vgl. Willibrordvertaling)
- ‘lange’ versie (Grieks, vgl. Nieuwe Bijbelvertaling)
- Latijnse versie van Hiëronymus (vgl. PC-vertaling)
- Qumran: fragmenten van 1 Hebreeuwse en 4 Aramese
teksten van Tobit
• Ofschoon het niet in de Hebreeuwse canon werd
opgenomen, moet het verhaal van Tobit toch zeer populair
zijn geweest.
3. Het verhaal
• “Ik, Tobit, heb heel mijn leven de weg van waarheid en
gerechtigheid bewandeld; ik heb veel aalmoezen gegeven
aan mijn broeders en aan het volk dat met mij naar Nineve
in Assur getrokken was…” (1,3).
• “Geregeld reisde ik naar Medië. In Rages in Medië gaf ik
eens tien talenten zilver in bewaring aan Gabaël…” (1,14)
• “Toen Enemessar stierf, werd hij opgevolgd door zijn zoon
Sennacherim…” (1,15)
4.
5.
6.
7.
8. • Gekwetst weende ik en ik bad verdrietig: ‘… Neem mijn
leven terug, zodat ik bevrijd word en tot aarde verga. Want
de dood is me liever dan het leven…’ (3,1.6)
• Diezelfde dag werd Sara, de dochter van Raguël, die in
Ekbatana in Medië woonde, beledigd door de
dienstmeisjes van haar vader… En ze bad bij het venster:
‘Haal me weg van de aarde, Heer…’ (3,7.11.13)
• Het gebed van elk van hen werd gehoord voor de
heerlijkheid van de Grote. En Rafaël werd gezonden om
hen beiden te genezen… (3,16-17)
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15. • In Ekbatana ontmoet Tobias Sara en haar ouders, Raguël
en Edna…
16.
17. • Het geld in Rages lijkt nu wel bijzaak, want Tobias heeft
een andere schat gevonden… Hij stuurt Rafaël op pad om
het geld te halen.
• Daarna keren Tobias, Sara en Rafaël terug naar Nineve,
waar de oude Tobit en Anna ongeduldig zitten te
wachten…
18.
19.
20.
21. • … Nog voor zijn dood vernam Tobias dat Nineve was
gevallen en dat de inwoners door Nebukadnessar en
Ahasveros in ballingschap waren weggevoerd. En voor zijn
dood verheugde hij zich over Nineve (en hij prees God, de
Heer, die altijd en eeuwig leeft).
(14,15 – slot van het boek)
23. Tijd van ontstaan
• Vermoedelijk in het begin van de 2de eeuw v.Chr.
• In het milieu van de diaspora: niet georiënteerd op
Jeruzalem (behalve hfst. 13)
24. Diasporamilieu: niet-joodse elementen
• Positieve rol van de hond
• Contacten met buiten-bijbelse literatuur:
de ‘wijsheid van Achikar’
• Asmodeüs (Perzische demon) als tegenspeler van Rafaël:
dualisme goed / kwaad
25. Diasporamilieu: joodse elementen
• Eigennamen
• Parallellen met en verwijzingen naar Genesis
• Vermelding van Jona / Nahum
• Parallellen met de Wijsheidsliteratuur (Job en Sirach)
28. • Het verhaal speelt zich af om-streeks 700 v.Chr., tijdens
de Assyrische ballingschap. Maar het werd pas 500 jaar
later geschreven, om de joden in de diaspora moed en
vertrouwen in te spreken. Het verhaal leest als een
sprookje en het blijft uiterst herkenbaar, ook voor ons,
christenen in een postmoderne wereld. Het gaat over
ziekte en genezing, over faalangst en (zelf)vertrouwen,
over loslaten, afscheid nemen en volwassen worden, over
op weg gaan en thuiskomen. Het vertolkt de overtuiging
dat ieder mens eens door God van alle angst bevrijd
wordt.
29.
30. 1. Het verhaal van Tobit en Anna
• Al wie te maken krijgen met verlies en afscheid nemen,
met spanningen in huwelijk en gezin; allen die bezorgd zijn
om de toekomst van hun kinderen of om de toekomst van
geloof en kerk zullen zich ongetwijfeld in Tobit en Anna
herkennen.
31. 2. Het verhaal van Tobias en Sara
• Over de groei naar volwassenheid
• Over het aanlokkelijke én het bedreigende van de
seksualiteit
• Over zelfvertrouwen leren en vertrouwen schenken
32. 3. Het verhaal van Rafaël
• Over God als behoeder en genezer: het verhaal speelt
zich af onder de leiding van de engel Gods (Rafaël = ‘God
geneest’).
• Alles wat teer en kwetsbaar is behoeden: dat behoort tot
de taak van de mens. God schenkt ‘engelen van mensen’
aan elkaar. Maar mensen kunnen dat pas vanuit de
grondervaring van zelf behoed en geleid te worden en
geborgen te zijn. Daarvoor staat Rafaël symbool – en
misschien ook de hond…
35. Vroeg-christelijke tijd
• Tobias, gered van de vis die hem dreigde te verslinden,
wordt beeld van de overledene, gered van de dood.
• Maar de vis is niet alleen bedreigend, hij dient ook tot
voedsel en brengt genezing. Aldus wordt de vis (IXΘΥΣ)
voorafbeelding van Christus.
36.
37. Vroeg-christelijke tijd
• Tobias, gered van de vis die hem dreigde te verslinden,
wordt beeld van de overledene, gered van de dood.
• Maar de vis is niet alleen bedreigend, hij dient ook tot
voedsel en brengt genezing. Aldus wordt de vis (IXΘΥΣ)
voorafbeelding van Christus.
38.
39. Middeleeuwen
• De kerkvaders hadden de middeleeuwers geleerd overal in
het Oude Testament Christus te zien. De vroeg-middeleeuwse
theoloog Beda Venerabilis (672-735) leest
het boek Tobit als een allegorie van het verlossingswerk
van Christus.
• Ter illustratie enkele scènes uit het boek Tobit,
gebeeldhouwd in het noordportaal van de kathedraal van
Chartres.
40.
41.
42.
43. Middeleeuwen
• Een zeer populair boek in de late middeleeuwen is de
Speculum Humanae Salvationis of ‘Heilsspiegel’. Daarin
wordt het leven van Christus en Maria, scène voor scène,
vergeleken met verhalen uit het Oude Testament.
44.
45. Renaissance
• Sinds de Renaissance is de ‘omweg’ van het Oude naar
het Nieuwe Testament niet meer nodig: men projecteerde
zichzelf direct in de figuren van het Oude Testament. Zo
lieten kooplieden in Florence schilderijen maken met als
thema Tobias op weg met de engel.
46.
47.
48. Rembrandt
• Rembrandt was zeer geboeid door het – in protestantse
kringen nochtans als apocrief beschouwde – boek Tobit.
Hij heeft er meer dan vijftig tekeningen, etsen en
schilderijen aan gewijd. Op persoonlijke wijze heeft hij het
verhaal gelezen en weergegeven. Hij heeft zich sterk
ingeleefd in de verschillende personages.