Tiểu luận Vai Trò Ý Thức Pháp Với Hoạt Động Xây Dựng Pháp Luật.docx

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Tải miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Bìa 1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI
KHOA/TRUNG TÂM…………………………….
VAI TRÒ CỦA Ý THỨC PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG PHÁP
LUẬT VÀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
BÀI TẬP LỚN KẾT THÚC HỌC PHẦN
Học phần: Lý luận chung về Nhà nước và pháp luật
Mã phách:………………………………….(Để trống)
Hà Nội – 2022

PHIẾU LÀM PHÁCH HÌNH THỨC THI BÀI TẬP LỚN/TIỂU LUẬN
Mã phách
Họ và tên sinh viên:……………………………Ngày sinh:………..…….;Mã sinh viên:…………
Lớp:……………………………………Ngành đào tạo:….………………………………………….
Tên Tiểu luận/Bài tập lớn:………………………… ……………...………………………………..
Học phần:………………………………………………………………………………………………
Giảng viên phụ trách: …………………………………………………………………………………
Sinh viên kí tên
Phiếu này bằng 1/2 tờ giấy A4 để rời và đặt sau bìa 1 – trên trang đầu tiên
của tiểu luận; hoặc giữa giấy bóng kính (nếu có) với bìa 1

1
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU................................................................................................... 2
NỘI DUNG..................................................Error! Bookmark notdefined.
1. Cơ sở lý luận về vai trò của ý thức pháp luật đốivới hoạt động xây dựng
pháp luật và thực hiện pháp luật ....................Error! Bookmark notdefined.
1.1. Một số vấn đề lý luận về ý thức pháp luật.........Error! Bookmark not
defined.
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm ý thức pháp luật ........Error! Bookmark not
defined.
1.1.2. Các loại ý thức pháp luật..............Error! Bookmark notdefined.
1.1.3. Cấu trúc của ý thức pháp luật...............Error! Bookmark notdefined.
1.2. Một số vấn đề lý luận về xây dựng pháp luật ....Error! Bookmark not
defined.
1.3. Một số vấn đề lý luận về thực hiện pháp luật ....Error! Bookmark not
defined.
1.4. Vai trò của sự tác động ý thức pháp luật đối với hoạt động xây dựng
pháp luật và thực hiện pháp luật.................Error! Bookmark notdefined.
1.4.1. Đối với hoạt động xây dựng pháp luật........Error! Bookmark not
defined.
1.4.2. Đối với hoạt động thực hiện pháp luật........Error! Bookmark not
defined.
2. Thực trạng về vai trò của sự tác động ý thức pháp luật đối với hoạt động
xây dựng pháp luật và thực hiện pháp luật ................................................... 3
2.1. Những ưu điểm đạt được .................................................................. 3
2.1.1. Trong hoạt động xây dựng pháp luật........................................... 3
2.1.2. Trong hoạt động thực hiện pháp luật........................................... 6
2.2. Những hạn chế, tồn tại...................................................................... 9
3. Một số kiến nghị nâng cao ý thức pháp luật............................................ 11
KẾT LUẬN.............................................................................................. 16
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................... 17

2

3
MỞ ĐẦU
- Lý do chọn đề tài
Trong hoạt động xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền, có rất
nhiều yếu tố ảnh hưởng, tác động, trong đó, ý thức pháp luật là một trong
những yếu tố quan trọng nhất. Đây là tiền đề tư tưởng trực tiếp cho việc thực
hiện pháp luật, xây dựng và phát triển và hoàn thiện hệ thống pháp luật, đồng
thời cũng ảnh hưởng rất lớn đến việc thực hiện hành vi của chủ thể, góp phần
nâng cao phẩm chất, nhân cách con người.
Hệ thống pháp luật dù được xây dựng và ngày càng hoàn thiện với
nhiều nguồn luật khác nhau. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, pháp luật
chưa thể theo kịp sự phát triển của đời sống xã hội. Bên cạnh đó, thực tế cho
thấy, thái độ, ý thức pháp luật của một số bộ phận chưa cao. Điều này xuất
phát từ khả năng hiểu biết pháp luật chưa đầy đủ, ý thức chấp hành pháp luật
chưa cao, từ đó, dẫn đến tình trạng trong các quan hệ quản lý hành chính nhà
nước, nhiều hoạt động, cán bộ, công chức nhà nước vẫn còn biểu hiện quan
liêu, hách dịch, người dân có tâm lý thiếu tự tin khi làm việc với cơ quan nhà
nước; trong các quan hệ dân sự nói chung, quyền và lợi ích hợp pháp của các
bên bị xâm phạm. Hay nói cách khác, do những động cơ, mục đíchkhác nhau,
ý thức tuân thủ pháp luật còn chưa cao. Do đó, việc nghiên cứu vai trò của ý
thức pháp luật đối với hoạt động xây dựng pháp luật và thực hiện pháp luật là
rất quan trọng.
- Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Từ những vấn đề lý luận về ý thức pháp luật, xây dựng và thực hiện
pháp luật, làm rõ mối liên hệ, vai trò của ý thức pháp luật với xây dựng pháp
luật và thực hiện pháp luật. Chỉ ra thực trạng chung của ý thức pháp luật ảnh

4
hưởng tới hai quá trình trên, từ đó đề xuất giải pháp nhằm nâng cao ý thức
pháp luật.
- Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Tiểu luận nghiên cứu vai trò của ý thức pháp luật
đối với hoạt động xây dựng pháp luật và thực hiện pháp luật.
Phạm vi nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu mối quan hệ, sự tác động qua
lại của các yếu tố, thực trạng liên quan và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao ý
thức pháp luật.
- Phương pháp nghiên cứu: phương pháp phân tích, tổng hợp,…
- Ý nghĩa của việc nghiên cứu đề tài
Làm rõ một số vấn đề lý luận có liên quan đến ý thức pháp luật đốivới
hoạt động xây dựng pháp luật và thực hiện pháp luật, đồng thời, khẳng định
sự ảnh hưởng của ý thức pháp luật đối với hoạt động xây dựng pháp luật và
thực hiện pháp luật
2. Thực trạng về vai trò của sự tác động ý thức pháp luật đối với
hoạt động xây dựng pháp luật và thực hiện pháp luật
2.1. Những ưu điểm đạt được
2.1.1. Trong hoạt động xây dựng pháp luật
Nhờ ý thức pháp luật được nâng cao, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà
nước, hoạt động xây dựng pháp luật cũng ngày càng hoàn thiện và phát triển.
“Ngày 24/5/2005, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 48-NQ/TW về
Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đến năm 2010, định
hướng đến năm 2020 (Nghị quyết số 48-NQ/TW). Nghị quyết là văn kiện đầu
tiên của Đảng chuyên sâu về công tác pháp luật, với mục tiêu xây dựng và
hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh

5
bạch, trọng tâm là hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của Nhân
dân, do Nhân dân, vì Nhân dân; đổi mới căn bản công tác xây dựng và thực
hiện pháp luật; phát huy vai trò và hiệu lực của pháp luật để góp phần quản lý
xã hội, giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế, xây
dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh, thực hiện quyền con người, quyền tự
do, dân chủ của công dân, góp phần đưa nước ta trở thành nước công nghiệp
theo hướng hiện đại vào năm 2020. Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết số 48-
NQ/TW, gắn với những nội dung, mục tiêu và các giải pháp về xây dựng và
hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam được đề ra trong Nghị quyết cơ bản
đã hoàn thành. Chất lượng của hệ thống pháp luật có nhiều chuyển biến tích
cực, cơ bản bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ. Các văn bản đều được đánh giá
về tính hợp hiến, tính hợp pháp, tính thống nhất, đồng bộ trước khi ban hành.
Tính công khai, minh bạch của hệ thống pháp luật từng bước được nâng lên.
Công tác xây dựng pháp luật đã được đổi mới. Quy trình xây dựng, ban hành
văn bản quy phạm pháp luật thống nhất cho cả Trung ương và địa phương.
Quy trình xây dựng chính sách tách bạch với quy trình soạn thảo luật, pháp
lệnh, bảo đảm sự phù hợp của văn bản quy phạm pháp luật với đường lối, chủ
trương của Đảng, từng bước nâng cao tính công khai, minh bạch trong xây
dựng chính sách, pháp luật; vai trò tham gia của xã hội vào quy trình xây
dựng chính sách, pháp luật của Nhà nước được quy định cụ thể; pháp luật về
hợp nhất, pháp điển văn bản quy phạm pháp luật góp phần bảo đảm cho hệ
thống pháp luật đơn giản, rõ ràng, dễ tra cứu, tiếp cận, dễ sử dụng, nâng cao
hiệu quả thi hành pháp luật”. 1Theo đó, các quy phạm pháp luật không ngừng
được sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện. Những quy phạm pháp luật không còn phù
1 Xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật theo tinh thần của Nghị quyết số 48-NQ/TW, định hướng trong
thời gian tới, Nguyễn Hồng Tuyến - Vụ trưởng Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật,
https://moj.gov.vn/ddt/tintuc/Pages/dua-nghi-quyet-cua-dang.aspx?ItemID=69

6
hợp đã được thay thế bằng những quy phạm pháp luật mới. Những thời điểm
như 1/1 và 1/7 hàng năm là thời điểm nhiều quy định pháp luật mới có hiệu
lực. Ví dụ từ 1/1/2022, “sáu luật có hiệu lực thi hành đó là, Luật Bảo vệ môi
trường; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành
chính; Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp
đồng; Luật Biên phòng Việt Nam; Luật Phòng, chống ma túy; Luật sửa đổi,
bổ sung một số điều và Phụ lục Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật
Thống kê.
Ví dụ, Luật Bảo vệ môi trường 2020 được Quốc hội khóa XIV, Kỳ họp
thứ 10 thông qua ngày 17/11/2020. Luật này gồm 16 chương, 171 điều có
hiệu lực thi hành từ 1/1/2022; riêng khoản 3, Điều 29 về đánh giá sơ bộ tác
động môi trường có hiệu lực thi hành từ 1/2/2021.
Luật Bảo vệ môi trường 2020 có nhiều quy định nhằm cải cách mạnh mẽ
thủ tục hành chính, cắt giảm trên 40% thủ tục hành chính, giảm thời gian thực
hiện thủ tục hành chính từ 20-85 ngày, góp phần giảm chi phí tuân thủ của
doanh nghiệp thông qua các quy định. Đồng thời, thu hẹp đối tượng phải thực
hiện đánh giá tác động môi trường; tích hợp các thủ tục hành chính vào 1 giấy
phép môi trường; đồng bộ các công cụ quản lý môi trường theo từng giai đoạn
của dự án, bắt đầu từ khâu xem xét chủ trương đầu tư, thẩm định dự án, thực
hiện dự án cho đến khi dự án đi vào vận hành chính thức và kết thúc dự án.
Luật có nhiều chính sách mới đột phá như: Lần đầu tiên cộng đồng dân
cư được quy định là một chủ thể trong công tác bảo vệ môi trường; tăng
cường công khai thông tin, tham vấn và phát huy vai trò giám sát, phản biện,
đồng thời, được bảo đảm quyền và lợi ích của cộng đồng dân cư khi tham gia
các hoạt động bảo vệ môi trường; thay đổi phương thức quản lý môi trường
đối với các dự án đầu tư theo các tiêu chí môi trường; kiểm soát chặt chẽ dự

7
án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường mức độ cao, thực hiện hậu kiểm
đối với các dự án có công nghệ tiên tiến và thân thiện môi trường…
Một trong những nội dung đáng chú ý nhất của luật này là quy định chặt
chẽ về nghĩa vụ phân loại rác thải sinh hoạt của mỗi gia đình, cá nhân. Điều
60 quy định: Hộ gia đình, cá nhân có trách nhiệm giảm thiểu, phân loại chất
thải rắn sinh hoạt tại nguồn, thu gom và chuyển rác thải sinh hoạt đã được
phân loại đến đúng nơi quy định…”2
2.1.2. Trong hoạt động thực hiện pháp luật
Việc thực hiện pháp luật cũng được gắn liền với ý thức pháp luật. Khi
pháp luật được nâng cao, quá trình áp dụng, thực hiện, thi hành pháp luật
cũng đạt được nhiều thành tích.
Trong năm, “Trụ sở tiếp công dân trung ương đã tiếp thường xuyên
1.692 lượt với 4.429 lượt công dân đến trình bày 1.441 vụ việc; 144 lượt đoàn
đông người. Trong đó Ban đã tiếp 1.236 lượt, 3.802 công dân, với 1.041 vụ
việc; xử lý 8.549 đơn”.3 Điều này có thấy một bộ phận đã hiểu biết, nhận thức
được quyền và nghĩa vụ của mình theo quy định của pháp luật, khi quyền lợi
bị xâm phạm hoặc phát hiện những hành vi trái pháp luật, công dân đã tìm
đến cơ quan nhà nước. Trong ngành công an, “công tác phòng, chống tội
phạm đạt và vượt các chỉ tiêu Quốc hội đề ra; kiềm chế được sự gia tăng của
tội phạm; trật tự, an toàn xã hội có chuyển biến tích cực, tạo môi trường an
ninh, an toàn, lành mạnh, được nhân dân đồng tình, ủng hộ cao. Đã điều tra,
khám phá 36.040 vụ phạm tội về trật tự xã hội, đạt tỷ lệ 86,37% (cao hơn chỉ
tiêu Quốc hội đề ra 11,37%), án rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng đạt
90,26%; thụ lý giải quyết 134.285 tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi
2 Sáu luật có hiệu lực thi hành từ 1/1/2022, https://baochinhphu.vn/sau-luat-co-hieu-luc-thi-hanh-tu-1-1-
2022-102306456.htm
3Ban Tiếp công dân Trung ương tổng kết công tác năm2021, https://thanhtra.gov.vn/web/guest/xem-chi-tiet-
tin-tuc/-/asset_publisher//Content/ban-tiep-cong-dan-trung-uong-tong-ket-cong-tac-nam-2021?6447504

8
tố, tỷ lệ giải quyết đạt 90,12% (cao hơn chỉ tiêu Quốc hội giao). Các vụ án nổi
cộm, gây bức xúc dư luận đều được điều tra làm rõ; triệt phá 1.335 băng,
nhóm tội phạm hình sự các loại”.4 Các tội phạm giảm, hình thức xử phạt ít
được áp dụng chứng tỏ phần nào số lượng người có hành vi trái pháp luật
giảm đi, ý thức pháp luật của họ được nâng cao.
“Năm 2021, các Tòa án đã thụ lý 88.607 vụ với 160.574 bị cáo; đã giải
quyết, xét xử được 79.409 vụ với 138.272 bị cáo, đạt tỷ lệ 89,62% về số vụ và
86,11% về số bị cáo (vượt 1,62% chỉ tiêu Quốc hội). Xuất phát từ yêu cầu
nâng cao chất lượng xét xử và xác định tầm quan trọng của việc xét xử cũng
như hoạt động tranh tụng tại phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp, Tòa án
nhân dân tối cao (TANDTC) đã chỉ đạo các Tòa án tăng cường đổi mới thủ
tục xét hỏi; nâng cao chất lượng và kỹ năng điều khiển tranh tụng tại phiên
tòa theo hướng thực chất, hiệu quả; chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ
quan tiến hành tố tụng và các cơ quan hữu quan để khẩn trương đưa các vụ án
ra xét xử trong thời hạn quy định; phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tổ
chức các phiên tòa rút kinh nghiệm nhằm tăng cường tinh thần trách nhiệm,
tự đào tạo, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm, học hỏi nâng cao kỹ năng và trình
độ nghiệp vụ trong xét xử…
Chính vì vậy, chất lượng xét xử tiếp tục được đảm bảo và có chuyển biến
tích cực; tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy là 0,92% (giảm 0,26% so với năm
trước); bị sửa là 4,52% (giảm 0,39% so với năm trước), đáp ứng yêu cầu
Quốc hội đề ra. Các vụ án hình sự được giải quyết xét xử kịp thời bảo đảm
đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, áp dụng hình phạt nghiêm khắc, tương
xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội đã tạo được sự đồng thuận xã
4 Bộ Công an tổng kết công tác năm 2021 và triển khai nhiệm vụ công tác năm 2022,
http://bocongan.gov.vn/tin-tuc-su-kien/bo-cong-an-tong-ket-cong-tac-nam-2021-va-trien-khai-nhiem-vu-
cong-tac-nam-2022-d17-t30765.html

9
hội, được Nhân dân tin tưởng, ủng hộ, góp phần quan trọng vào công tác đấu
tranh, phòng, chống tội phạm, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã
hội.
Năm 2021, các Tòa án đã thụ lý sơ thẩm 2.880 vụ với 6.124 bị cáo phạm
các tội kinh tế, tham nhũng; đã đưa ra xét xử sơ thẩm 2.263 vụ với 4.125 bị
cáo (chiếm 3,06% số vụ và 3,03% số bị cáo trong tổng số vụ án hình sự đã thụ
lý). Các Tòa án đã xét xử nghiêm minh nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng
nghiêm trọng, phức tạp, các vụ án tham nhũng do những người có chức vụ,
quyền hạn thực hiện, gây ra những thiệt hại đặc biệt lớn, được dư luận xã hội
rất quan tâm như: Vụ án Lê Quang Hiếu Hùng và các bị cáo phạm tội Lừa đảo
chiếm đoạt tài sản, Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; sử dụng
con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức và Thiếu trách nhiệm gây hậu
quả nghiêm trọng; vụ án Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và các bị cáo
phạm tội Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả
nghiêm trọng và Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ xảy
ra tại Công ty Cổ phần hóa dầu và nhiên liệu sinh học dầu khí Ethanol Phú
Thọ và Tổng Công ty xây lắp Dầu khí Việt Nam; vụ án Vi phạm quy định về
đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng và Vi phạm quy định
về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại Dự án
cải tạo và mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên; vụ
án Vũ Huy Hoàng, Nguyễn Hữu Tín và đồng phạm bị truy tố về các tội Vi
phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí
và Vi phạm quy định về quản lý đất đai” xảy ra tại Bộ Công Thương và
Sabeco; vụ án Buôn lậu, Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm
trọng, Rửa tiền, Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng xảy
ra tại Công ty Nhật Cường và một số đơn vị liên quan…

10
Các Tòa án đã thụ lý 411.299 vụ việc; đã giải quyết, xét xử được
324.813 vụ việc, đạt tỷ lệ 79% (vượt 1% chỉ tiêu Nghị quyết Quốc hội đề ra).
Chất lượng giải quyết, xét xử có nhiều tiến bộ; tỷ lệ các bản án, quyết định bị
hủy là 0,57% (giảm 0,07% so với năm trước); bị sửa là 1,1% (giảm 0,1% so
với năm trước)”5
“TANDTC đã chỉ đạo các Tòa án đã tích cực thực hiện nhiều giải pháp
như: tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, công
chức; làm tốt việc hướng dẫn các đương sự thực hiện nghĩa vụ cung cấp
chứng cứ, tài liệu của vụ án; chủ động xác minh, thu thập chứng cứ trong
những trường hợp cần thiết theo quy định của pháp luật; tăng cường phối hợp
với các cơ quan hữu quan nhằm đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án.
Năm 2021, đã tổ chức 3.148 phiên tòa rút kinh nghiệm để rút ra những
tồn tại, hạn chế trong quá trình xét xử nhằm nâng cao chất lượng các phiên
tòa nói riêng và chất lượng giải quyết xét xử các loại án nói chung. Tập trung
đẩy nhanh tiến độ giải quyết, xét xử, hạn chế đến mức thấp nhất việc để án
quá thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật hoặc tạm đình chỉ giải
quyết vụ án không đúng căn cứ pháp luật”.6
2.2. Những hạn chế, tồn tại
Một hạn chế, tồn tại lớn nhất trong hoạt động xây dựng pháp luật là tình
trạng quy định pháp luật rải rác trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật, văn
bản pháp luật khác, gây khó khăn trong quá trình tra cứu và tìm hiểu. Bên
5 Những thành tích nổi bật trong công tác xét xử năm 2021 của Tòa án nhân dân, TS. NGUYỄN TRÍ TUỆ
(Ủy viên Ban cán sự đảng, Phó Chánh án TANDTC), https://tapchitoaan.vn/bai-viet/xet-xu/nhung-thanh-
tich-noi-bat-trong-cong-tac-xet-xu-nam-2021-cua-toa-an-nhan-
dan5617.html#:~:text=N%C4%83m%202021%5B1%5D%2C%20c%C3%A1c,Qu%E1%BB%91c%20h%E1
%BB%99i)%5B2%5D.
6 Những thành tích nổi bật trong công tác xét xử năm 2021 của Tòa án nhân dân, TS. NGUYỄN TRÍ TUỆ
(Ủy viên Ban cán sự đảng,Phó Chánh án TANDTC), https://tapchitoaan.vn/bai-viet/xet-xu/nhung-thanh-
tich-noi-bat-trong-cong-tac-xet-xu-nam-2021-cua-toa-an-nhan-
dan5617.html#:~:text=N%C4%83m%202021%2C%20%C4%91%C3%A3%20t%E1%BB%95%20ch%E1%
BB%A9c,c%C3%A1c%20lo%E1%BA%A1i%20%C3%A1n%20n%C3%B3i%20chung.

11
cạnh đó, các quy phạm pháp luật còn khó hiểu, khó áp dụng dẫn đến tình
trạng áp dụng chưa đúng. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này một phần là do
kỹ thuật lập pháp cần bao quát các quan hệ xã hội được điều chỉnh nên không
thể quá rõ ràng, cụ thể, một phần do trình độ, khả năng hiểu biết của một bộ
phận người dân còn hạn chế. Bên cạnh đó, “còn tồn tại sự chồng chéo, xung
đột giữa các đạo luật với nhau, giữa luật chung và luật chuyên ngành, giữa
văn bản hướng dẫn luật này và văn bản hướng dẫn luật khác, dẫn đến tình
trạng làm theo luật này thì đúng, luật khác thì sai. Tình trạng còn nhiều văn
bản pháp luật chồng chéo, mâu thuẫn lẫn nhau, thậm chí triệt tiêu lẫn nhau,
tình trạng pháp luật triệt tiêu pháp luật là hiện tượng không bình thường.
Nhưng hiện tượng đó vẫn diễn ra, thậm chí còn khá phổ biến hiện nay,….
Điển hình nhất là sự chồng chéo, mâu thuẫn, xung đột giữa các văn bản
quy phạm pháp luật trong các lĩnh vực: đất đai, đầu tư, xây dựng, quy hoạch;
nhà ở, kinh doanh bất động sản, môi trường, vệ sinh, an toàn thực phẩm,…
Trong báo cáo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) về
thu thập, hệ thống lại, làm rõ những điểm chồng chéo, xung đột giữa các quy
định theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đã nêu lên 20 điểm xung đột,
chồng chéo lớn của pháp luật về đầu tư, đất đai, xây dựng, môi trường, đấu
thầu, tiêu biểu như giữa các văn bản luật: Luật xây dựng, Luật đầu tư, Luật
đất đai, Luật kinh doanh bất động sản, Luật quy hoạch đô thị, Luật đấu thầu;
Luật Nhà ở, v.v….
Sự cồng kềnh, bất cập và mâu thuẫn, chồng chéo làm giảm tính minh
bạch của pháp luật, khiến cho pháp luật trở nên phức tạp, khó hiểu và khó áp
dụng, hiệu lực và hiệu quả điều chỉnh thấp. Sự xung đột, chồng chéo giữa các
văn bản pháp luật gây ra nhiều tác động tiêu cực đối với các đối tượng phải
tuân thủ pháp luật như sự lãng phí thời gian, công sức, tiền bạc, lỡ cơ hội đầu
tư, làm tăng chi phí và rủi ro đối với hoạt động kinh doanh. Đồng thời, các

12
xung đột, chồng chéo này cũng là những cản trở đối với việc thực hiện pháp
luật, làm giảm niềm tin vào pháp luật, tạo cơ hội phát sinh các hiện tượng
nhũng nhiễu, tiêu cực, tham nhũng nhất là trong thực hiện các công trình,
chương trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội.
Công tác xây dựng pháp luật và thi hành pháp luật vẫn còn hạn chế, bất
cập. Hệ thống pháp luật còn cồng kềnh, phức tạp, thiếu đồng bộ, tính ổn định
chưa cao; một số quy định chưa phù hợp với yêu cầu thực tiễn, khó đi vào
cuộc sống; tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành
chưa được khắc phục triệt để; các điều kiện thi hành pháp luật chưa được bảo
đảm; việc tổ chức thi hành pháp luật ở một số nơi còn lúng túng, hiệu quả
chưa cao; ý thức chấp hành pháp luật trong một bộ phận cán bộ và nhân dân
còn thấp. Những hạn chế, bất cập xuất phát từ nhiều nguyên nhân”.
3. Một số kiến nghị nâng cao ý thức pháp luật
Hiện nay, Việt Nam đang ngày hội nhập sâu và rộng với thế giới, tham
gia nhiều tổ chức quốc tế, là thành viên của nhiều điều ước quốc tế, theo đó,
kinh tế, pháp luật trong nước cũng điều đó đặt ra yêu cầu cần nâng cao ý thức
pháp luật cho mọi tầng lớp nhân dân, có ý thức pháp luật trong công cuộc xây
dựng Nhà nước của dân, do dân và vì dân. Để đạt được điều đó, cần thực hiện
một số giải pháp sau:
Thứ nhất, tăng cường xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo cơ sở
cho mọi hoạt động xã hội.
Hệ thống pháp luật có vai trò rất quan trọng trong hoạt động xã hội. Dù
thể hiện tư tưởng và bảo vệ giai cấp cầm quyền, pháp luật cũng nhằm bảo vệ
lợi ích tập thể, lợi ích chung. Do đó, hệ thống pháp luật luôn được các Nhà
nước tập trung xây dựng, củng cố và hoàn thiện. Xuyên suốt chiều dài lịch sử,
từ những văn bản pháp luật còn thô sơ, kỹ thuật lập pháp còn hạn chế, đến

13
nay, qua nhiều năm, hệ thống pháp luật ngày càng được hoàn thiện. Đạt được
điều đó là do hoạt động xây dựng pháp luật luôn được Đảng và Nhà nước
quan tâm. Để ban hành một văn bản quy phạm pháp luật phải trải qua quy
trình, trình tự, thủ tục nghiêm ngặt, có sự nghiên cứu của các nhà lập pháp,
dự thảo văn bản, lấy ý kiến, thông qua văn bản pháp luật. Kết quả của hoạt
động này, hàng năm, nhiều văn bản pháp luật mới ra đời, nhiều quy phạm
pháp luật được sửa đổi, bổ sung, tạo hành lang pháp lý phù hợp cho các quan
hệ xã hội vận động và phát triển.
“Tuy nhiên, trước yêu cầu của tình hình phát triển kinh tế - xã hội và xây
dựng, quản lý đất nước, hệ thống pháp luật nước ta còn bộc lộ nhiều khiếm
khuyết nhất định, chưa đáp ứng các yêu cầu của một hệ thống pháp luật hoàn
thiện như tính toàn diện, tính đồng bộ, tính phù hợp và các tiêu chuẩn về kỹ
thuật pháp lý. Còn có những lĩnh vực của đời sống xã hội chưa được luật hoá,
nhiều quan hệ xã hội mới chỉ được điều chỉnh bằng các văn bản dưới luật, do
vậy hiệu quả điều chỉnh không cao. Hệ thống các văn bản pháp luật hiện hành
còn bộc lộ sự mâu thuẫn, chồng chéo, chưa đảm bảo tính thống nhất hài hoà,
sự mâu thuẫn giữa các văn bản luật với nhau, giữa văn bản luật và văn bản
dưới luật, các văn bản dưới luật với nhau còn khá phổ biến. Đây là hạn chế
lớn nhất của hệ thống pháp luật nước ta, điều đó gây khó khăn rất nhiều cho
công tác tổ chức thực hiện và áp dụng pháp luật”.
Để hoàn thiện hệ thống pháp luật, cần nắm vững những vấn đề lý luận về
pháp luật, có sự nghiên cứu tập trung, lâu dài, chuyên sâu trong việc thực hiện
các chương trình pháp luật, “xây dựng chiến lược phát triển pháp luật gắn với
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội”, nghiên cứu hệ thống pháp luật của các
quốc gia tiên tiến trên thế giới, có sự học hỏi kỹ thuật lập pháp, những quy
phạm pháp luật phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam, “tăng cường sự
chỉ đạo, điều hành của Chính phủ đối với công tác xây dựng các dự án luật,

14
pháp lệnh trình Quốc hội và Uỷ ban thường vụ Quốc hội và các văn bản quy
phạm pháp luật thuộc thẩm quyền của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ;
Nâng cao chất lượng, năng lực của các cơ quan pháp chế bộ, ngành trong việc
ban hành văn bản pháp quy; Nhà nước cần thường xuyên tổ chức công tác rà
soát, hệ thống hoá pháp luật và tổng kết kinh nghiệm xây dựng và hoàn thiện
pháp luật”.
Thứ hai, Đẩy mạnh công tác bồi dưỡng, tuyên truyền, giáo dục pháp luật
trong mọi tầng lớp nhân dân.
“Để nâng cao ý thức pháp luật, chú trọng xây dựng một hệ thống pháp
luật thôi chưa đủ, bên cạnh đó còn cần phải không ngừng bồi dưỡng, giáo dục
nhằm nâng cao ý thức pháp luật của cán bộ và nhân dân. Bồi dưỡng, giáo dục
pháp luật là sự tác động một cách có hệ thống, thường xuyên tới nhận thức
của con người nhằm trang bị cho mỗi người một trình độ kiến thức pháp lý
nhất định để từ đó có ý thức đúng đắn về pháp luật, tôn trọng và tự giác xử sự
theo yêu cầu của pháp luật. Để công tác giáo dục nâng cao ý thức pháp luật
trong nhân dân đạt hiệu quả, cần thực hiện đồng bộ một số biện pháp cơ bản
sau:
- Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, giải thích pháp luật để nhân
dân hiểu đầy đủ nội dung của các văn bản pháp luật được ban hành trong từng
giai đoạn. Các hình thức thông tin cần được cải tiến cho phù hợp với mỗi
nhóm đối tượng trong xã hội để đạt hiệu quả cao nhất. Để thực hiện tốt công
tác này, cần có sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội và
đoàn thể quần chúng để có những hình thức và phương pháp thích hợp, mở
rộng tính dân chủ công khai bảo đảm quyền được thông tin của nhân dân.
- Đưa việc giảng dạy pháp luật vào hệ thống các trường của Đảng và
Nhà nước. Công tác giảng dạy pháp luật cần được tổ chức sâu rộng, cho mọi

15
đối tượng, từ các trường phổ thông, trưng học đến đại học và bồi dưỡng ở mọi
ngành nghề, lĩnh vực. Để công tác giảng dạy pháp luật đạt hiệu quả, cần xây
dựng chương trình, nội dung, giáo trình phù hợp cho từng loại đối tượng theo
từng cấp học khác nhau.
- Đẩy mạnh công tác bồi dưỡng đội ngũ cán bộ pháp lý có năng lực và
trình độ, có phẩm chất chính trị và phong cách làm việc tốt để bố trí vào các
cơ quan làm công tác pháp luật, pháp chế. Hoạt động của đội ngũ cán bộ pháp
lý này sẽ góp phần nâng cao vai trò của pháp luật, củng cố pháp chế XHCN,
góp phần giáo dục nâng cao ý thức pháp luật của nhân dân.
- Mở rộng dân chủ, công khai tạo điều kiện cho nhân dân tham gia một
cách tích cực vào việc soạn thảo, thảo luận đóng góp ý kiến về các dự án pháp
luật thông qua đó nâng cao ý thức pháp luật của nhân dân.
- Thực hiện kết hợp giáo dục pháp luật với giáo dục đạo đức, văn hoá,
nâng cao trình độ chung của nhân dân. Đạo đức và văn hoá là những yếu tố
quan trọng để tạo ra ý thức pháp luật đúng đắn, đồng thời giữa đạo đức, văn
hoá và pháp luật XHCN có quan hệ mật thiết với nhau. Vì vậy, để giáo dục
pháp luật đạt kết quả, cần kết hợp với giáo dục đạo đức và giáo dục nâng cao
trình độ văn hoá của nhân dân.
Thứ ba: Tổ chức thực hiện và áp dụng pháp luật hiệu quả trong nhân dân
Công tác xây dựng, tổ chức thực hiện và áp dụng pháp luật là ba hoạt
động cơ bản của nhà nước nhằm đảm bảo sự tác động, điều chỉnh có hiệu quả
của pháp luật và sự phát triển năng động, có định hướng của các quan hệ xã
hội. Các hoạt động này đòi hỏi các chủ thể thực hiện chúng đều phải có trình
độ nhận thức và ý thức pháp luật nhất định. Công tác xây dựng pháp luật chủ
yếu tập trung vào một số cơ quan và một số bộ phận cán bộ nhất định có chức
năng chuyên làm công tác xây dựng pháp luật. Tuy nhiên, nhân dân cũng

16
tham gia vào quá trình xây dựng pháp luật bằng nhiều hoạt động nhất định
như thảo luận đóng góp ý kiến vào dự thảo các văn bản pháp luật, qua đó
nâng cao trình độ nhận thức và ý thức pháp luật của mình.
Bên cạnh việc ban hành văn bản pháp luật, việc tổ chức thực hiện các
văn bản pháp luật đó, đưa các văn bản đó vào cuộc sống, làm cho chúng phát
huy được vai trò điều chỉnh, tác động vào các quan hệ xã hội cũng có ý nghĩa
vô cùng quan trọng.
Do vậy, để nâng cao ý thức pháp luật, tăng cường pháp chế XHCN, cần
tổ chức cho nhân dân thực hiện nghiêm chỉnh các văn bản pháp luật của nhà
nước, thông qua quá trình tổ chức thực hiện pháp luật, nhân dân sẽ được trang
bị thêm kiến thức pháp luật và ý thức tôn trọng thực hiện pháp luật. Đối với
hoạt động áp dụng pháp luật, đây là hình thức nhà nước thông qua các cơ
quan và người có thẩm quyền tổ chức cho các chủ thể khác thực hiện pháp
luật.
Áp dụng pháp luật được tiến hành khi có những chủ thể không muốn
hoặc không đủ khả năng thực hiện pháp luật nếu thiếu sự tham gia của cơ
quan nhà nước hoặc cán bộ có thẩm quyền. Áp dụng pháp luật là một trong
những hình thức thực hiện chức năng của nhà nước, do vậy phải đảm bảo tính
sáng tạo, tính tổ chức cao và chặt chẽ. Về nguyên tắc, hoạt động áp dụng pháp
luật do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện, tuy nhiên hoạt động
này sẽ đạt hiệu quả cao hơn nếu có sự tham gia rộng rãi của mọi tầng lớp
nhân dân. Hoạt động của các cơ quan tư pháp trong quá trình tiến hành tố
tụng để xét xử các hành vi vi phạm pháp luật sẽ tác động đến nhận thức của

17
các đối tượng trong nhân dân, từ đó có tác dụng giáo dục đối với nhân dân,
khiến nhân dân có ý thức tuân thủ pháp luật cao hơn”.7
KẾT LUẬN
“Ý thức pháp luật là tổng thể những học thuyết, quan điểm, quan niệm
thịnh hành trong xã hội thể hiện mối quan hệ giữa con người đối với pháp luật
và sự đánh giả về mức độ công bằng, bình đẳng; tính hợp pháp hay không
hợp pháp đổi với các hành vi thực tiễn”8. Ý thức pháp luật đóng vai trò quan
trọng trong hoạt động xây dựng và thực hiện pháp luật. Mỗi người dân có ý
thức pháp luật, xây dựng lối sống tuân thủ pháp luật, từ đó, nâng cao chất
lượng cuộc sống. “Công việc này đòi hỏi phải có những đổi mới sâu sắc về
nhận thức và thực hiện nhiều giải pháp trên nhiều lĩnh vực, đòi hỏi sự tham
gia tích cực của các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và mọi cán bộ, nhân
dân. Thực hiện đồng bộ một số giải pháp nêu trên sẽ góp phần nâng cao dân
trí pháp lý, xây dựng ý thức tôn trọng thực hiện pháp luật, đảm bảo cho vai trò
quản lý xã hội bằng pháp luật của nhà nước”. Nâng cao ý thức pháp luật là
yếu tố quan trọng góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của nhân
dân, do nhân dân, vì nhân dân ở Việt Nam hiện nay.
7 Xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật theo tinh thần của Nghị quyết số 48-NQ/TW, định hướng trong
thời gian tới, Nguyễn Hồng Tuyến - Vụ trưởng Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật,
https://moj.gov.vn/ddt/tintuc/Pages/dua-nghi-quyet-cua-dang.aspx?ItemID=69
8 Giáo trình Lý luận nhà nước và pháp luật, Đại học Luật Hà Nội, 2016, tr.163

18
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Giáo trình Lý luận nhà nước và pháp luật, Đại học Luật Hà Nội, 2016, tr.163
Xây dựng pháp luật là gì? Phân tích khái niệm xây dựng pháp luật?, ThS. LS.
Phạm Quang Thanh, https://iluatsu.com/kien-thuc-chung/xay-dung-phap-luat-
la-gi-phan-tich-khai-niem-xay-dung-phap-luat/
Vai trò của ý thức pháp luật đối với xây dựng và thực hiện pháp luật, ThS.
LS. Phạm Quang Thanh, https://iluatsu.com/kien-thuc-chung/vai-tro-cua-y-
thuc-phap-luat-doi-voi-xay-dung-va-thuc-hien-phap-luat/
Xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật theo tinh thần của Nghị quyết số 48-
NQ/TW, định hướng trong thời gian tới, Nguyễn Hồng Tuyến - Vụ trưởng Vụ
Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật,
https://moj.gov.vn/ddt/tintuc/Pages/dua-nghi-quyet-cua-
dang.aspx?ItemID=69
Sáu luật có hiệu lực thi hành từ 1/1/2022, https://baochinhphu.vn/sau-luat-co-
hieu-luc-thi-hanh-tu-1-1-2022-102306456.htm
Ban Tiếp công dân Trung ương tổng kết công tác năm 2021,
https://thanhtra.gov.vn/web/guest/xem-chi-tiet-tin-tuc/-
/asset_publisher//Content/ban-tiep-cong-dan-trung-uong-tong-ket-cong-tac-
nam-2021?6447504
Bộ Công an tổng kết công tác năm 2021 và triển khai nhiệm vụ công tác năm
2022, http://bocongan.gov.vn/tin-tuc-su-kien/bo-cong-an-tong-ket-cong-tac-
nam-2021-va-trien-khai-nhiem-vu-cong-tac-nam-2022-d17-t30765.html
Những thành tích nổi bật trong công tác xét xử năm 2021 của Tòa án nhân
dân, TS. NGUYỄN TRÍ TUỆ (Ủy viên Ban cán sự đảng, Phó Chánh án
TANDTC), https://tapchitoaan.vn/bai-viet/xet-xu/nhung-thanh-tich-noi-bat-

19
trong-cong-tac-xet-xu-nam-2021-cua-toa-an-nhan-
dan5617.html#:~:text=N%C4%83m%202021%5B1%5D%2C%20c%C3%A1
c,Qu%E1%BB%91c%20h%E1%BB%99i)%5B2%5D.

20
PHIẾU CHẤM ĐIỂM HÌNH THỨC THI BÀI TẬP LỚN/TIỂU LUẬN
Điểm, Chữ kí (Ghi rõ họ tên) của cán
bộ chấm thi
Điểm thống nhất của bài thi
Chữ kí
xác nhận
của cán bộ
nhận bài
thi
CB chấm thi số 1 CB chấm thi số 2 Bằng số Bằng chữ
Trang này sinh viên đóng vào cuối tiểu luận/bài tập lớn (sau trang bìa sau)

Tiểu luận Vai Trò Ý Thức Pháp Với Hoạt Động Xây Dựng Pháp Luật.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

More from luanvantrust.com DV viết bài trọn gói: 0917193864

More from luanvantrust.com DV viết bài trọn gói: 0917193864 (20)

Tiểu luận Vai Trò Ý Thức Pháp Với Hoạt Động Xây Dựng Pháp Luật.docx