Nesta presentación coñeceremos algunhas investigadoras galegas, aínda que hai moitas áis que ti podes buscar e investigar sobre elas e os seus logros. Desexamos que vos guste e que poidades aproveitar esta información para saber un pouquiño máis cada día. Mil apertas cheas de cousas boas para todas e todos.

1. BERTA CAMPOS SEOANE CEIP MANUEL PADÍN TRUITEIRO 5º e 6º de E. PRIMARIA
NoMoreMatildas, a campaña para
visibilizar ás científicas

2. BERTA CAMPOS SEOANE CEIP MANUEL PADÍN TRUITEIRO 5º e 6º de E. PRIMARIA
QUE CRES QUE PASARÍA SE EINSTEIN HOUBESE SIDO UNHA MULLER?
Tes que imaxinar que Einstein, o científico máis famoso do mundo, foi unha muller. Como cres
que puido ser a súa vida?
Cres que o tivo máis fácil? Ou máis difícil?
Cres que hoxe sería tan popular?
Posta en común sobre estas preguntas, anotaremos na pizarra de aula as respostas nas que imos
estando de acordo.
ALBERT EINSTEIN
O científico máis famoso do século XX. De orixe xudía
(1879 – 1955) naceu en Alemaña e faleceu en EEUU.
Pacifista, considerou que un dos maiores erros da súa vida
foi instar a Roosevelt a financiar a investigación nuclear.
Nobel de física en 1921.
Antes de escomenzar a ler vemos o video:
https://www.nomorematildas.com/
REFLEXIONAMOS

3. BERTA CAMPOS SEOANE CEIP MANUEL PADÍN TRUITEIRO 5º e 6º de E. PRIMARIA
Para saber máis: https://gl.wikipedia.org/wiki/Efecto_Matilda
O efecto Matilda é o prexuízo en contra
de recoñecer as achegas de mulleres
científicas na investigación, cuxo traballo
adoita atribuírselles aos seus
compañeiros varóns.
O efecto foi descrito por primeira vez
pola sufraxista e abolicionista do século
XIX, Matilda Joslyn Gage, no seu
ensaio Woman as an Inventor. O termo
foi acuñado en 1993 pola historiadora de
ciencias Margaret W. Rossiter, e que
segundo Jennifer S. Light faría referencia
ao fenoméno polo que non se lle
recoñece as mulleres os seus logros.
Preténdese que estas sexan invisibles no
eido científico.
Ao longo da historia, a moitas mulleres investigadoras negouselles a autoría dos seus descubrimentos e foron dados aos seus
compañeiros de investigación. Como: Trótula, Rosalind Franklin, Gerty Cori, Harriet Zuckerman, Mary Whiton, Marthe Gautier,
Nettie Stevens, etc.
Tamén houbo científicos masculinos que se viron favorecidos por científicas femininas no premio Nobel.
Algunhas delas son: Marie Curie, Frieda Robscheit-Robbins, Lise Meitner, Cecil Powel, Chien-Shiung Wu, etc.

4. BERTA CAMPOS SEOANE CEIP MANUEL PADÍN TRUITEIRO 5º e 6º de E. PRIMARIA
Non están todas as que son, pero aquí hai científicas galegas que marcan o camiño da excelencia
investigadora.
ÁNGELES ALVARIÑO
Naceu en Serantes – Ferrol en 1916 e faleceu en California no 2005.
É unha das mulleres máis importantes da historia de Galicia. A súa carreira
investigadora comezou en Vigo, logo trasladouse a EEUU o a desenvolveu.
Ángeles atopou 22 novas especies para a ciencia, entre elas unha medusa.
Dende o 2012 un buque leva o seu nome.

5. BERTA CAMPOS SEOANE CEIP MANUEL PADÍN TRUITEIRO 5º e 6º de E. PRIMARIA
ANTONIA FERRÍN MOREIRAS
Naceu en Ourense en 1914; faleceu en Santiago de Compostela 2009, foi a primeira
muller en defender unha tese de astronomía en España.
Licenciada en Química, Farmacia e Matemáticas.
En 1937 abríronlle un expediente polas súas ideas políticas por causa dunha
denuncia anónima. Tivo que deixar a docencia.
En 1950 decidíu estudar “Astronomía” e entrou no observatorio da USC.
ISABEL DE ZENDALA E GÓMEZ
Naceu en Ordes en 1773 e faleceu en México no século XIX
De moi noviña marcha Á Coruña a traballar no Hospital da Caridade onde coida dos nenos-as ofos-
as
Foi a primeira enfermeira de saúde pública. Formou parte da expedición que levou a vacina da
varíola a América, ían 22 nenos e nenas, ela encargouse en todo momento do benestar e da saúde
destes nenso e nenas.
A OMS recoñece a Isabel Zendal como a 1ª enfermeira da historia en misión humanitaria.

6. BERTA CAMPOS SEOANE CEIP MANUEL PADÍN TRUITEIRO 5º e 6º de E. PRIMARIA
OLIMPIA VALENCIA
Naceu en Baltar 1898 e faleceu en Vigo en 1987. Foi a primeira muller galega licenciada en
medicina, aínda que estudou 1º maxisterio. Especializouse en xinecoloxía e rematou a carreira
con Premio Extraordinario con 19 matrículas de honra.
En 1928 trasladouse a Vigo onde montou a súa consulta, non sen dificultades. Loitou sempre
polos dereitos das mulleres.
Foi unha muller de ideoloxía de esquerdas, asinou en 1936 un documento en favor do Estatuto de
Autonomía de Galicia. Foi detida en 1937 e acusada de galeguista.
MANUELA BARREIRO
Naceu en Viveiro en 1877 e faleceu en Madrid en 1953.
Foi a 1ª muller farmacéutica de Galicia. Como era muller tivo que pedir permiso para
matricularse e para exercer a súa profesión.
Tras licenciarse abríu a súa propia farmacia en Ribadeo, é a 1ª muller que ten unha farmacia de
seu.
Loitou sempre polo dereito das mulleres a estudar e a exercer as súas profesións.

7. BERTA CAMPOS SEOANE CEIP MANUEL PADÍN TRUITEIRO 5º e 6º de E. PRIMARIA
MARÍA J. WONENBURGER PLANELLS
Naceu en Oleiros en 1927 e faleceu en A Coruña en 2014. Foi sempre unha boa alumna, afeccionado ao
hóckey a patíns e ao baloncesto. Ao rematar o instituto, foi a estudar Matemáticas a Madrid e cando
se licenciou foi a primeira muller en acceder á bolsa Fullbright. Con ela vai estudar a Yale en EEUU
onde realiza o doutoramento en álxebra.
Chegou a ser catedrática na Indiana nos EEUU
ELISA PATIÑO
Naceu en Pontevedra en 1890, e faleceu en 1919 por mor da gripe de 1918.
Foi a primeira muller galega en pilotar un avión. Voou soa por 1ª vez na Praia de Baltar
(Sanxenxo) deixando entusiasmada á poboación. Estudou o manexo do avión e dundamentos
de aeronáutica.
Era alegre, deportista e unha muller comprometida.

8. BERTA CAMPOS SEOANE CEIP MANUEL PADÍN TRUITEIRO 5º e 6º de E. PRIMARIA
As mulleres son as grandes esquecidas na historia da humanidade en todos os eidos, dende a arte
ata a política. A ciencia é un destes campos nos que a muller, a pesares de poder ter un papel
importante, pasa desapercibida.
Por isto, polo día da Muller na Ciencia que se celebra o 11 de febreiro, lembramos algunhas das
científicas galegas máis importantes que o seu traballo foi esquecido, ou mesmo silenciado.
Os traballos non teñen sexo, lembra que podes ser o que te propoñas ser, loita por elo!

9. BERTA CAMPOS SEOANE CEIP MANUEL PADÍN TRUITEIRO 5º e 6º de E. PRIMARIA
Para saber máis:
 https://unidadedamullereciencia.xunta.gal/gl/recursos/recursos-didacticos/aprende-coas-mulleres-galegas
Fontes para realizar a unidade:
 https://historia.nationalgeographic.com.es/personajes/einstein
 De IlluScientia - Obra propia, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=27033877
 https://img.freepik.com/vector-gratis/personaje-dibujos-animados-linda-chica-bata-laboratorio-ciencias_1308-56306.jpg
 https://img.freepik.com/vector-gratis/chico-bata-ciencia-vasos-precipitados_1308-
73065.jpg?size=626&ext=jpg&ga=GA1.1.1488620777.1708041600&semt=ais
 https://www.gciencia.com/perspectivas/8m-gl/21-cientificas-galegas-que-tes-que-conecer/
 https://historia.nationalgeographic.com.es/medio/2021/07/01/800px-angeles-alvarino_ed9e8e01_550x778.jpeg
 https://historiadegalicia.gal/2022/02/as-oito-mulleres-galegas-esquecidas-pola-memoria-cientifica/
 https://www.gettingbetter.es/portfolio/no-more-matildas/
 https://www.nomorematildas.com/