Thiết kế công nghệ dập thể tích

1
Ch¬ng 4
thiÕt kÕ
c«ng nghÖ
dËp thÓ tÝch

2
CH¦¥ng IV. thiÕt kÕ c«ng nghÖ dËp thÓ tÝch
1 - kh¸i niÖm chung vÒ dËp thÓ
tÝch.
I. thùc chÊt, ®Æc ®iÓm
1 - thùc chÊt.
DËp thÓ tÝch, hay cßn gäi lµ dËp, lµ ph¬ng
ph¸p gia c«ng ¸p lùc trong ®ã kim lo¹i bÞ biÕn
d¹ng vµ ®iÒn ®Çy vµo khoang rçng cña mét dông
cô gäi lµ khu«n dËp. Khoang rçng ®îc gäi lµ
lßng khu«n. Sù biÕn d¹ng kim lo¹i bÞ giíi h¹n
trong lßng khu«n; kÕt thóc qu¸ tr×nh dËp kim lo¹i
sÏ ®iÒn ®Çy kÝn lßng khu«n vµ s¶n phÈm (vËt dËp)
nhËn ®îc cã kÝch thícvµ h×nh d¹ng gièng nh
h×nh d¸ng vµ kÝch thíc cña lßng khu«n.

3

4
2 - §Æc ®iÓm
So víi rÌn tù do, dËp thÓ tÝch cã nh÷ng ®Æc ®iÓm
sau:
- VËt dËp cã ®é chÝnh x¸c vµ ®é bãng bÒ mÆt cao h¬n
vËt rÌn tù do; khi dïng nh÷ng thiÕt bÞ ®Æc biÖt, vËt dËp
cã thÓ ®¹t ®é chÝnh x¸c kÝch thíc ®Õn 0,1 0,05.
- VËt dËp cã c¬ tÝnh ®ång ®Òu vµ cao h¬n, do sù biÕn
d¹ng kim lo¹i triÖt ®Ó vµ ®Òu kh¾p h¬n.
- DËp cã kh¶ n¨ng chÕ t¹o ®îc c¸c chi tiÕt cã h×nh
d¸ng phøc t¹p, tiÕt kiÖm ®îc kim lo¹i, thao t¸c ®¬n
gi¶n, kh«ng ®ßi hái bËc thî thËt cao do kim lo¹i bÞ
khèng chÕ vµ biÕn d¹ng trong lßng khu«n dËp.
- DËp ®¹t ®îc n¨ng suÊt lao ®éng rÊt cao, dÔ c¬ khÝ
ho¸, thêng ®îc dïng trong s¶n xuÊt hµng lo¹t hay
hµng khèi.

5
Nhîc ®iÓm cña dËp lµ:
- Yªu cÇu c«ng suÊt cña thiÕt bÞ lín, do ®ã kh«ng
thÓ dïng c¸ch dËp ®Ó chÕ t¹o c¸c vËt rÊt lín. HiÖn
nay vËt dËp lín nhÊt cã thÓ chÕ t¹o ®îc cã khèi
lîng thêng kh«ng qu¸ 1 tÊn.
- ViÖc chÕ t¹o bé khu«n mÊt nhiÒu thêi gian, c«ng
søc v× ®©y lµ c«ng viÖc phøc t¹p, vËt liÖu chÕ t¹o
bé khu«n còng cã yªu cÇu kh¾t khe, v× vËy gi¸
thµnh chÕ t¹o khu«n cao, mçi bé khu«n l¹i chØ
dïng ®Ó chÕ t¹o mét lo¹i s¶n phÈm. V× thÕ dËp chØ
dïng víi d¹ng s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ hµng khèi,
mµ kh«ng dïng trong s¶n xuÊt ®¬n chiÕc.

6
II. ®iÒu kiÖn dËp thÓ tÝch hîp lý vµ ph©n
lo¹i c¸c ph¬ng ph¸p dËp thÓ tÝch
1 - ®iÒu kiÖn dËp thÓ tÝch hîp lý
NÕu xÐt vÒ tÝnh hîp lý xuÊt ph¸t tõ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ph¬ng ph¸p gia
c«ng th× chØ nªn chän dËp thÓ tÝch lµ ph¬ng ph¸p gia c«ng ®èi víi mét s¶n
phÈm nµo ®ã nÕu tho¶ m·n ®iÒu kiÖn: Nyc  N.
ë ®©y Nyc – sè lîng s¶n phÈm yªu cÇu ph¶i chÕ t¹o.
N - sè lîng s¶n phÈm dïng ph¬ng ph¸p dËp lµ hîp lý.
N =
ë ®©y Gkh – tæng chi phÝ chÕ t¹o bé khu«n.
m1 – gi¸ thµnh ®èi víi s¶n phÈm khi rÌn tù do
n1 – chi phÝ khi gia c«ng c¬ khÝ vËt rÌn tù do
m2 – gi¸ thµnh ®èi víi s¶n phÈm khi dËp thÓ tÝch
n2 – chi phÝ khi gia c«ng c¬ khÝ vËt dËp
NÕu Nyc < N th× kh«ng dïng ph¬ng ph¸p dËp, mµ chØ nªn dïng rÌn tù do
hoÆc rÌn trong c¸c bé khu«n ®¬n gi¶n.
1 1 2 2
( ) ( )
kh
G
m n m n
+ − +
∑

7
2 - Ph©n lo¹i c¸c ph¬ng ph¸p dËp
2.1. Theo tr¹ng th¸i nhiÖt ®é ph«i
Ph©n thµnh dËp nãng vµ dËp nguéi:
- DËp nãng: Ph«i ®îc nung nãng tíi nhiÖt ®é rÌn dËp. Ph
¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông réng r·i v× kim lo¹i dÎo, biÕn
d¹ng dÔ dµng, ®iÒn ®Çy khu«n dËp tèt, yªu cÇu c«ng suÊt
thiÕt bÞ kh«ng qu¸ cao, thiÕt bÞ vµ khu«n dËp Ýt bÞ mµi
mßn. Tuy nhiªn ®ßi hái khu«n dËp ph¶i chÞu nhiÖt tèt.
- DËp nguéi: Ph«i chØ ®îc nung ®Õn nhiÖt ®é võa ph¶i
(thêng ®Õn kho¶ng nhiÖt ®é kÕt thóc rÌn dËp) hoÆc kh«ng
cÇn nung nãng. Sù biÕn d¹ng kim lo¹i khã kh¨n, kh¶ n¨ng
®iÒn ®Çy khu«n dËp kÐm, ®ßi hái thiÕt bÞ ph¶i cã c«ng suÊt
lín, thiÕt bÞ vµ khu«n dËp chãng mßn vµ cã thÓ xuÊt hiÖn
øng suÊt d trong kim lo¹i. ¦u ®iÓm lµ vËt dËp cã ®é bãng
bÒ mÆt tèt, ®é chÝnh x¸c kÝch thíc cao.

8
2.2. Theo kÕt cÊu lßng khu«n
Ph©n thµnh: DËp trong khu«n kÝn vµ dËp trong khu«n hë.
p
p
Ph«i
VËt rÌn
trung gian
VËt rÌn

9
2.3. Theo c¸ch bè trÝ lßng khu«n trªn khu«n dËp
Ph©n thµnh dËp trong khu«n cã mét lßng khu«n vµ dËp
trong khu«n cã nhiÒu lßng khu«n.
Khi dËp trong khu«n cã mét lßng khu«n th× ph«i ph¶i ®
îc rÌn s¬ bé tríc hay dïng c¸c ph«i thÐp ®Þnh h×nh cã
d¹ng gÇn gièng vËt dËp. Ph¬ng ph¸p dËp trong khu«n cã
mét lßng khu«n chØ dïng trong d¹ng s¶n xuÊt lo¹t võa.
Khu«n dËp cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n vµ yªu cÇu c«ng suÊt thiÕt
bÞ kh«ng cÇn cao.
DËp trong khu«n nhiÒu lßng khu«n th× ph«i liÖu lÇn lît
®îc chuyÓn qua nh÷ng lßng khu«n kÕ tiÕp nhau trªn cïng
mét khèi khu«n. ThiÕt kÕ nh÷ng bé khu«n nµy phøc t¹p vµ
chØ cã thÓ dïng trªn nh÷ng m¸y cã c«ng suÊt lín. Ph¬ng
ph¸p dËp trong khu«n nhiÒu lßng khu«n ®îc dïng trong
s¶n xuÊt lo¹t lín vµ hµng khèi.

10
2.4. Ph©n lo¹i theo thiÕt bÞ gia c«ng
§©y lµ çch ph©n lo¹i thêng hay dïng,
nhÊt lµ khi xÐt ®Õn nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ qu¸
tr×nh c«ng nghÖ. Theo çch ph©n lo¹i nµy
th× dËp ®îc ph©n thµnh:
- DËp trªn m¸y bóa,
- DËp trªn m¸y Ðp thuû lùc,
- DËp trªn m¸y Ðp dËp nãng,
- DËp trªn m¸y rÌn ngang
- DËp trªn çc m¸y chuyªn dïng

11
III. Kh¸i qu¸t chung qu¸ tr×nh dËp
thÓ tÝch mét chi tiÕt
Sau khi ®· chuÈn bÞ ®îc ph«i liÖu, ph¬ng tiÖn vËn
chuyÓn, lß nung ph«i, dông cô vµ thiÕt bÞ gia c«ng vµ ®Þnh
®îc c¸ch bè trÝ d©y chuyÒn s¶n xuÊt th× thùc hiÖn qu¸
tr×nh dËp thÓ tÝch theo c¸c bíc sau ®©y:
- C¾t ph«i liÖu theo kÝch thíc yªu cÇu,
- Nung nãng ph«i ®Õn nhiÖt ®é gia c«ng,
- TiÕn hµnh dËp qua mét sè lßng khu«n cÇn thiÕt,
- Th¸o lÊy vËt dËp ra khái khu«n sau khi dËp xong, c¾t líp
mµng ng¨n lç vµ vµnh biªn,
- HiÖu chØnh vµ tinh söa,
- Lµm s¹ch vËt dËp
Sau khi qua khu«n dËp tinh, vËt dËp sÏ ®¹t ®îc kÝch
thíc vµ h×nh d¸ng hoµn chØnh theo nh b¶n vÏ vËt dËp ®·
®îc thiÕt kÕ.

12

13
2 - m¸y dËp thÓ tÝch
I - C¸c lo¹i m¸y bóa
1. M¸y bóa h¬i níc - kh«ng khÝ Ðp

14

15
2 - M¸y bóa kh«ng bÖ ®e

16
Th«ng sè cña m¸y
- N¨ng lîng va ®Ëp 10000 – 45000 Kgm
- Hµnh tr×nh 1000 – 1250 mm
- Sè nh¸t ®Ëp trung b×nh 10 – 6 lÇn/phót
- Träng lîng phÇn r¬i (t¬ng ®¬ng)
5 – 22,5 tÊn

17
ii. C¸c lo¹i m¸y Ðp
1 - M¸y Ðp trôc khuûu

18
- Lùc Ðp danh nghÜa 630 – 8000 tÊn
- Hµnh tr×nh 200 – 500 mm
- KÝch thíc bµn m¸y
B = 640 – 2100
L = 820 – 2150

19
2 - M¸y Ðp ma s¸t trôc vÝt

20
- Lùc Ðp danh nghÜa 40 – 630 tÊn
- Hµnh tr×nh 240 – 600 mm
- N¨ng lîng va ®Ëp 125 – 8000 tÊn
- Kho¶ng c¸ch gi÷a 2 sèng trît 310 – 740

21
3 - M¸y Ðp thuû lùc

22
4 - M¸y rÌn ngang

23
3 - qu¸ tr×nh dËp thÓ tÝch trªn m¸y bóa
I. thùc chÊt cña qu¸ tr×nh dËp trªn m¸y bóa
§iÒu ph©n biÖt so víi dËp trªn c¸c m¸y Ðp lµ m¸y bóa
cã tÝnh v¹n n¨ng cao h¬n v× hµnh tr×nh cña ®Çu bóa kh«ng
bÞ cè ®Þnh nh m¸y Ðp, do ®ã kh¶ n¨ng c«ng nghÖ dËp trªn
m¸y bóa còng linh ho¹t vµ réng r·i h¬n.
MÆt kh¸c do t¸c ®éng lùc cña m¸y bóa lµ lo¹i lùc va
ch¹m nªn c¸c vÈy s¾t vµ t¹p chÊt kh¸c trªn bÒ mÆt ph«i dÔ
bÞ bong ra khái mÆt ph«i vµ ph«i ®îc lµm s¹ch dÔ dµng,
v× thÕ kh«ng cÇn ph¶i lµm s¹ch cÈn thËn bÒ mÆt ph«i tríc
khi dËp.
Tuy nhiªn dËp trªn m¸y bóa thêng kh«ng ®¹t ®îc ®é
chÝnh x¸c vµ n¨ng suÊt cao b»ng dËp trªn m¸y Ðp, lîng
hao phÝ kim lo¹i nhiÒu h¬n vµ kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ vµ c¬
giíi hãa kÐm h¬n.

24
II. Ph©n lo¹i vËt dËp trªn m¸y bóa vµ
c¸c th«ng sè c¬ b¶n ®Æc trng cho vËt
dËp
1 - Ph©n lo¹i vËt dËp trªn m¸y bóa
Cã thÓ chia vËt dËp thµnh ba nhãm
chÝnh, gåm 10 ph©n nhãm: nhãm I cã 4
ph©n nhãm; nhãm II cã 3 ph©n nhãm vµ
nhãm III cã 3 ph©n nhãm. Phô thuéc vµo
h×nh d¸ng cô thÓ l¹i chia ph©n nhãm thµnh
3 lo¹i A, B, C

25

26

27
Nhãm II

28

29
2 - C¸c th«ng sè c¬ b¶n ®Æc trng cña vËt dËp
§Ó gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn
viÖc lËp quy tr×nh c«ng nghÖ vµ thiÕt kÕ khu«n,
ngoµi viÖc chó ý ®Õn h×nh d¹ng cña vËt dËp, vËt
liÖu vµ ®iÒu kiÖn kü thuËt cÇn chó ý ®Õn c¸c th«ng
sè c¬ b¶n ®Æc trng cña vËt dËp sau ®©y:
a – KÝch thíc cña ph«i: ChiÒu dµi lín nhÊt
Lv®max , chiÒu réng lín nhÊt Bvdmax ë h×nh chiÕu
b»ng vµ chiÒu cao lín nhÊt hvdmax , mm.
b – DiÖn tÝch h×nh chiÕu cña vËt dËp trªn mÆt
ph©n khu«n, Fvd , mm2
(cm2
).
c – Chu vi cña vËt dËp trªn h×nh chiÕu b»ng Cvd ,
mm (cm).

30
d – ThÓ tÝch cña vËt dËp, x¸c ®Þnh theo
tæng thÓ tÝch cña tÊt c¶ c¸c phÇn tö cÊu t¹o
nªn vËt dËp Vvd , mm3
(cm3
).
e – Träng lîng cña vËt dËp, b»ng tÝch cña
thÓ tÝch vËt dËp vµ tû träng riªng cña vËt
liÖu Gvd , kg.
g – ChiÒu cao trung b×nh cña vËt dËp
Ngoµi ra vËt liÖu chÕ t¹o vËt dËp, c¸c
®iÒu kiÖn kü thuËt nh yªu cÇu vÒ chÝnh x¸c
kÝch thíc, vÒ lîng d, vÒ cÊu t¹o vµ tÝnh
chÊt c¬ häc còng lµ nh÷ng th«ng sè cÇn
quan t©m khi thiÕt kÕ, chÕ t¹o vËt dËp

31
III. Vµnh biªn vµ r·nh vµnh biªn
1. Vai trß cña r·nh vµnh biªn
Vµnh biªn lµ vµnh kim lo¹i thõa xung
quanh vËt dËp trªn mÆt ph¼ng ph©n khu«n,
nã cã ¶nh hëng lín ®Õn qu¸ tr×nh dËp. Vai
trß cña r·nh vµnh biªn khi dËp trªn m¸y bóa
nh sau:
- Vµo cuèi qu¸ tr×nh dËp, vµnh biªn t¹o ra
xung quanh vËt dËp ng¨n c¶n kim lo¹i ch¶y
ra mÆt ph©n khu«n vµ bøc kim lo¹i ch¶y
vµo lßng khu«n lµm ®iÒn ®Çy vËt dËp.

32

33

34
4 - lËp b¶n vÏ vËt dËp
I - x¸c ®Þnh kÕt cÊu vËt dËp vµ ph¬ng
ph¸p dËp hîp lý
§Ó lËp b¶n vÏ vËt dËp ®Çu tiªn cÇn
nghiªn cøu kü b¶n vÏ tinh cña chi tiÕt, ph¶i
n¾m v÷ng cÊu t¹o, kÝch thíc, dung sai,
®iÒu kiÖn gia c«ng c¬ vµ nhiÖt luyÖn chi tiÕt
sau khi dËp.

35
Khi chän kÕt cÊu vËt dËp cÇn ph¶i nghiªn cøu
cÈn then ®Ó cã ®îc mét ph¬ng ¸n hîp lý nhÊt.
Cã thÓ dùa vµo mét sè chØ dÉn sau ®©y:
- Söa ®æi kÕt cÊu cña chi tiÕt cho ®¬n gi¶n ®Ó gia
c«ng.
- Chia vËt dËp ra hai hay nhiÒu vËt dËp ®Ó thuËn
tiÖn cho c«ng nghÖ dËp, sau khi dËp xong th× hµn
hay ghÐp chÆt c¸c phÇn l¹i víi nhau.
- DËp hai hay nhiÒu chi tiÕt thµnh mét ph«i sau ®ã
c¾t rêi ra.
- DËp hai chi tiÕt thµnh mét ph«i khi gia c«ng
xong c¾t ra råi ghÐp chÆt víi nhau.

36
- DËp hai hay nhiÒu chi tiÕt (®¸ng lÏ dËp riªng, råi
sau ®ã míi hµn hoÆc ghÐp chÆt thµnh vËt dËp) liÒn
thµnh mét vËt dËp thèng nhÊt mµ kh«ng cÇn ph¶i
hµn hay ghÐp chÆt sau khi dËp.
- TËn dông dïng ph¬ng ph¸p Ðp ch¶y hoÆc tinh
chØnh ®Ó n©ng cao ®é chÝnh x¸c vËt dËp, kh«ng
cÇn gia c«ng c¾t gät sau khi dËp.
- T¹o ra ph«i chi tiÕt chÝnh x¸c hay gÇn ®óng víi
kÝch thíc cña nã b»ng çch çn, sau ®ã c¾t ®óng
kÝch thíc, dËp c¾t, ®ét lç, uèn …
- ChÕ t¹o vËt dËp b»ng çch dËp trªn mét sè thiÕt
bÞ rÌn dËp kh¸c nhau mét çch liªn hîp.

37

38
II - X¸c ®Þnh vÞ trÝ mÆt ph©n khu«n
MÆt ph©n khu«n lµ mÆt tiÕp gi¸p gi÷a hai
nöa khu«n trªn vµ díi, nã lµ ranh giíi cña
hai nöa khu«n nµy. ViÖc chän mÆt ph©n
khu«n cã ¶nh hëng rÊt lín tíi
Qu¸ tr×nh c«ng nghÖ dËp. Khi chän mÆt
ph©n khu«n ph¶i chó ý tho¶ m·n c¸c yªu
cÇu c¬ b¶n sau ®©y:

39
- LÊy ®îc vËt dËp ra khái khu«n sau khi
dËp xong.
- Kim lo¹i ®iÒn ®Çy vµo lßng khu«n dÔ dµng
vµ ®Çy ®ñ.
- ChÕ t¹o khu«n rÌn t¬ng ®èi dÔ dµng vµ
®¶m b¶o ®Þnh vÞ khu«n chÝnh x¸c.
Cã thÓ tham kh¶o c¸c chØ dÉn sau ®©y khi
quyÕt ®Þnh chän vÞ trÝ mÆt ph©n khu«n.

40
- Thµnh bªn cña vËt dËp kh«ng cã phÇn låi lâm c¶n trë
viÖc lÊy vËt dËp ra khái khu«n.
- Ph¶i ®¶m b¶o lßng khu«n lµ n«ng nhÊt vµ réng nhÊt ®Ó
kim lo¹i dÔ ®iÒn ®Çy khu«n, dÔ chÕ t¹o lßng khu«n vµ dÔ
lÊy vËt dËp ra khái khu«n.
- MÆt ph©n khu«n ®îc chän ph¶i ®¶m b¶o dÔ ph¸t hiÖn sù
chªnh lÖch lßng khu«n khi r¸p khu«n, tøc lµ tr¸nh chän
mÆt ph©n khu«n qua n¬i tiÕt diÖn vËt dËp thay ®æi ®ét ngét
hoÆc qua c¸c thµnh nghiªng cña vËt dËp.
- MÆt ph©n khu«n tèt nhÊt lµ mÆt phÈng , kh«ng nªn chän
mÆt bËc hoÆc mÆt cong.
- Nh÷ng khu vùc khã ®iÒn ®Çy kim lo¹i cña vËt dËp (nh
chç g©n máng, thµnh máng vµ cao ... ) nªn bè trÝ nªn nöa
khu«n trªn, v× kim lo¹i dÔ ®iÒn ®Çy vµo nöa khu«n nµy.

41

42
III - x¸c ®Þnh lîng d gia c«ng c¬ khÝ vµ
dung sai chÕ t¹o vËt dËp
Dung sai lµ ph¹m vi chªnh lÖch cho phÐp
cña c¸c kÝch thíc danh nghÜa cña vËt dËp
Khi dËp cã sai sè kÝch thíc lµ do c¸c
nguyªn nh©n: dËp kh«ng ®óng chiÒu cao,
kim lo¹i kh«ng ®iÒn ®Çy ®ñ vµo lßng
khu«n, lßng khu«n bÞ mßn hay gia c«ng
kh«ng thËt ®óng, vËt dËp bÞ « xy ho¸, bÞ x©y
x¸t ... Tải bản FULL (83 trang): https://bit.ly/3ATCOZN
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

43
Khi dËp trªn m¸y bóa cã thÓ dïng c¸c
biÖn ph¸p sau ®©y ®Ó t¨ng ®é chÝnh x¸c cña
vËt dËp.
- Sö dông m¸y bóa cã c«ng suÊt lín h¬n
yªu cÇu, chuÈn bÞ ph«i tèt vµ dËp s¸t mÆt
khu«n.
- L¾p khu«n vµo bÖ ®e vµ ®Çu bóa ®óng h
íng, ®iÒu chØnh cÈn thËn khe hë thµnh dÉn
híng cña ®Çu bóa, khu«n ph¶i cã kho¸ ®Ó
chèng trît.
Tải bản FULL (83 trang): https://bit.ly/3ATCOZN
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

44
- C¶i t¹o chÕ ®é nung ph«i, tèt nhÊt lµ dïng
lß ®iÖn c¶m øng ®Ó gi¶m « xy ho¸, tho¸t
c¸c bon vµ hao ch¸y kim lo¹i, lµm s¹ch bÒ
mÆt vËt dËp b»ng phun c¸t hay b»ng thuû
lùc.
- Th«i dËp ®óng nhiÖt ®é quy ®Þnh.
- DËp chØnh h×nh sau khi c¾t vµnh biªn ®Ó
chèng cong vªnh
3879002

Thiết kế công nghệ dập thể tích

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (17)

Similar to Thiết kế công nghệ dập thể tích

Similar to Thiết kế công nghệ dập thể tích (20)

More from nataliej4

More from nataliej4 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (10)

Thiết kế công nghệ dập thể tích