Schrijven voor Lezers, deel 2 versie 7 mei 2015

1. Creatief Schrijven vzw – Waalsekaai 15, 2000 Antwerpen
[t] 03 229 09 90 – e] info@creatiefschrijven.be – w] www.creatiefschrijven.be
Schrijven voor lezers
7 mei 2015

2. 2
• 100% mondelinge rechtstreekse
communicatie bestaat uit :
• 40 + 40 + 20

3. 3
• 40% nonverbale CONTEXT, zoals de ruimte,
omgeving, lichtinval, geluiden,….
• 40% paraverbale communicatie, zoals
zuchten, wenkbrauwen fronsen, …
• 20% verbale communicatie
Dus: als je schrijft beschik je alleen maar over
20% van de communicatie

4. Even opfrissen
• Schrijf voor veertienjarigen
• De norm ligt bij …
• DE LEZER
4

5. • WETEN
Wat weten ze al? Welke opleiding?
• WILLEN
Willen ze info, opinie, inspiratie of
verstrooiing?
Hoe willen ze benaderd worden?
• VINDEN
Hoe staan ze tegenover het onderwerp:?
• KUNNEN
Kunnen ze lange teksten structuur
abstractie jargon begrijpen?
5
PROFIELSCHETS van je lezers

6. De thuisopdrachten
• blz.28
• Elke gemeente gaat vandaag na hoeveel inwoners tot een
etnisch-culturele minderheid behoren.
• Want het beleid moet mensen bereiken uit die verschillende
minderheden. Maar hoe pakt een gemeente zo’n beleid aan?
• Minderheden hebben recht op een aangepaste
dienstverlening. De gemeente moet ook doeltreffende
methodes ontwikkelen om de inwoners inspraak te geven en
zich meer betrokken te voelen.
• Ook etnisch-culturele groepen wensen aangepaste informatie
over hoe hun gemeente werkt.
6

7. De thuisopdrachten
• blz.30
• vooruitlopen op;
• houding;
• geschikt / bekwaam;
• ingewikkeld;
• ontwerp/idee;
• doorlopend;
• verschil /tegenstrijdigheid;
• (daad)werkelijk;
• duidelijk / vanzelfsprekend;
• Dikwijls;
• indruk;
7

8. De thuisopdrachten
• blz.30
• zich vernieuwen/ als nieuwigheid invoeren;
• volledig;
• bedoeling;
• wijziging;
• deelnemen;
• voorrang;
• streek;
• beperking;
• nu en dan;
• aanzienlijk;
• dringend;
• van kracht zijn / gelden
8

9. De thuisopdrachten
• blz.33
•  Het provinciaal integratiecentrum
helpt etnisch-culturele minderheden zich in te
burgeren.
9

10. De thuisopdrachten
• blz.34
• We nemen deel aan de raden van bestuur van
de Centra voor Basiseducatie en Centra
Volwassenenonderwijs. Zo stimuleren we de
centra om een aanbod voor kwetsbare
groepen bij etnisch-culturele minderheden uit
te werken.
10

11. De thuisopdrachten
• blz.34
• U wil het Hageland wandelend ontdekken?
Boek een arrangement uit de folder met het
aanvraagformulier.
11

12. De thuisopdrachten
• blz.34
• Michiel heeft een hekel aan huiswerk maken.
Toch probeert hij elke dag een uurtje te
werken. Hij is nog niet gewend aan zijn
nieuwe school, een beroepsschool met veel
praktijklessen aan de andere kant van Leuven,.
12

13. De thuisopdrachten
• blz.35
• Het PRIC heeft eind oktober zijn beleidsplan
gepresenteerd aan de coördinatoren van
lokale steunpunten. Zij (De coördinatoren)
kwamen er (speciaal) voor bijeen in de
cafetaria van het provinciegebouw te Leuven.
13

14. De thuisopdrachten
• blz.35
• Ik kies eerst voor 'X'. (x = vervanging van verwijswoord)
• Het bestuur voelt nu niets voor 'X'. (x = benoem waarvoor)
• Ik bevestig dat we zelf ook schuldig zijn.
• Hij moest toegeven dat hij de documenten had doorgespeeld
aan de pers. (was de bedoeling maar staat er omgekeerd).
• We verlenen/geven toestemming als de aanvrager die
schriftelijk en volgens de richtlijnen aanvraagt.
• Of: U krijgt toestemming als u … (= lezergerichter)
14

15. De thuisopdrachten
• blz.37
•  Contact met andere bevolkingsgroepen volstaat
niet om vooroordelen weg te werken.
•  De zorgverstrekker bepaalt wanneer
zorgverstrekking onder 'dringende medische hulp'
valt.
•  We stoppen de begeleiding pas als we bij de cliënt
thuis vaststellen dat hij zich zelfstandiger gedraagt.
15

16. Herschrijven maar
• Syllabus p. 46 – 47
• “Fair Trade Gemeente” is een titel die aangeeft dat
een bepaalde gemeente én haar inwoners eerlijke
handel een warm hart toedragen én er ook effectief
werk van maken. Daarvoor moet de gemeente
enkele criteria vervullen. Belangrijk is dat het
gemeentebestuur zich bijvoorbeeld engageert om
enkele eerlijke-handel-produkten te gebruiken.
•
16

17. Herschrijven maar
• Op de meeste terreinen is tegen een vergoeding een keukenset te huur.
Voor een vijfde persoon in de hut wordt een kleine toeslag aangerekend.
Door het grote succes van de trekkershut is tijdig reserveren aan te
bevelen. Boeken kan via de Reserveringscentrale Trekkershutten
Vlaanderen (tot 3 dagen voor de overnachtingsdatum) of rechtstreeks bij
het terrein.
• Onpersoonlijke en passieve formulering; vermijd ( ) en cijfers; vaag
'welzijnstaal'-voorzetsel; tongbreker
• U kunt op de meeste terreinen een keukenset huren. Voor een vijfde
persoon in de hut betaalt u een kleine toeslag. Reserveer tijdig want
trekkershutten zijn erg in trek. U kunt tot drie dagen voor de datum van
overnachting boeken bij de Reserveringscentrale of rechtstreeks bij het
terrein.
17

18. Herschrijven maar
• Initiatieven met betrekking tot het stimuleren van sport op
school behoren tot de voornoemde
onderwijskwaliteitsverbeteringsstrategie.
• Voorzetseluitdrukking; nominalisering; verwijswoord;
tongbreker
• Initiatieven om sport op school te stimuleren passen in onze
strategie om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren.
• Of: Sport op school past…
18

19. Herschrijven maar
• Ik vind niet dat het niet goed is voor de jongere om deze baan
te accepteren.
• Dubbele ontkenning
• De jongere moet de baan aannemen,(vind ik).
19

20. Herschrijven maar
• Mijn cliënte werd door haar directeur op staande voet
ontslagen. Die was daar behoorlijk overstuur van.
• Onduidelijke verwijzing; passief
• De directeur heeft mijn cliënte op staande voet ontslagen. De
cliënte (of de directeur) was daar overstuur van.
20

21. Herschrijven maar
• Mevrouw vertelt dat haar man meestal veel ruzie maakt met
enkele van hun kinderen
• Vage kwantoren
• Mevrouw vertelt dat haar man 'wekelijks' ruziet met 'de twee
oudste' kinderen.
21

22. Herschrijven maar
• Aanvragen dienen schriftelijk gericht te worden aan het
college en dit minstens 6 weken voordat de activiteit
doorgaat. De aanvraag moet op de [hiervoor bestemde]
formulieren ingediend worden op de culturele dienst.
• Passief; 3 (taal)fouten; TANG
• U moet uw activiteit ten minste zes weken vooraf aanvragen
aan het college. U vult uw aanvraag in op de bijgevoegde
formulieren, die u aan de cultuurdienst bezorgt.
22

23. Herschrijven maar
• Hiervoor zijn er een tijdje terug formulieren overgemaakt aan
alle raadsleden om eventuele kandidaturen in te dienen.
• Passieve zin; onduidelijk verwijswoord; vage kwantor;
taalfout; afzwakker
• Wij hebben al drie maand geleden formulieren bezorgd aan
alle raadsleden. Met de formulieren stellen ze zich kandidaat.
OF: U hebt al drie maand geleden ... ontvangen.
23

24. Herschrijven maar
• Alcohol- en druggebruik, bijvoorbeeld, vormt een thematiek
waar je misschien heel wat vragen bij hebt. Deze avond
belicht verschillende aspecten rond ‘jongeren en drugs’, met
de nadruk op: hoe kan je daar als ouder mee omgaan?
• Abstracte en lege woorden; afzwakker; onnodig
verwijswoord; vage kwantor; formeel woord; overbodig
• Heb je vragen over alcohol- en druggebruik? Op de avond
verneem je hoe je druggebruik kunt herkennen en er gepast
mee kunt omgaan. NIET: jullie! (lezer is altijd alleen)
24

25. Herschrijven maar
• Tijdens de pogingen om tot een gemeenschappelijk
regeringsstandpunt te komen, bleek dat, [hoewel er grote
verschillen in inzicht tussen de partijen bestaan,] op veel
punten toch vooruitgang kon worden geboekt.
• Tangconstructie; naamwoordstijl; onpersoonlijk & passief;
afzwakker
• Toen de partijen tot een gemeenschappelijk
regeringsstandpunt wilden komen, bleken ze ernstig van
inzicht te verschillen. Toch boekten ze vooruitgang.
25

26. Herschrijven maar
• Volgens de aanwezigen is het zeer belangrijk dat de cursisten
het aandurven van een gesprek aan te gaan en de vlotte
sociale omgang met medecollega's is belangrijk meer dan het
grammaticaal juist verwoorden. (cursus sociale vaardigheden)
• Voorrijder (aanloopzin); verwijswoord; pleonasmen;
taalfouten; nominalisering; kromme zin
• De cursisten moeten een gesprek durven aan te gaan. Ze
moeten eerder vlot omgaan met collega's dan grammaticaal
juist verwoorden.
26

27. Herschrijven maar
• Conclusie hieruit is dat het toch wel belangrijk is dat je voor
deze werkvorm meerdere samenkomsten voorziet en dat
ouders eerst hun eigen ervaringen hebben kunnen
weergeven. Dit wordt ook in de inleiding van het pakket
meegegeven.
• Metataal & onpersoonlijke voorrijder; verwijswoorden; vage
kwantor; taalfout; passief
• Je moet dus ten minste twee samenkomsten plannen, zodat
ouders eerst hun eigen ervaringen vertellen. Je krijgt dit ook
mee in de inleiding van het pakket.
27

28. Herschrijven maar
• De redenen waarom betrokkene de Belgische nationaliteit
wenst te bekomen is o.m. te vinden in het feit dat hij hier
geboren en grotendeels opgegroeid is. Hij spreekt nog
Nederlands en heeft kennis van het maatschappelijk leven in
België.
• Grammaticale fout; verwijswoord; taalfout; afko;
omslachtig; vage kwantor; naamwoordstijl
• De heer 'X' wil Belg worden omdat hij hier geboren en
opgegroeid is. Hij spreekt Nederlands en kent de samenleving
in België.
28

29. Herschrijven maar
• We zullen het komende jaar aandacht schenken aan de vele
facetten van de problematiek rond de consumentensfeer in
verband met beslissingen met een toekomstdimensie.
• Vage & lege woorden; vage voorzetseluitdrukking
• Het komende jaar schenken we aandacht aan de problemen
van de consumenten. Zo onderbouwen we beter toekomstige
beslissingen.
29

30. Herschrijven maar
• De grote steden, [die bij uitstek ervaring hebben met
vandalisme en crimineel gedrag, en met mensen die moeten
rondkomen van een minimuminkomen of nog minder]
protesteren niet voor niets tegen de voorgenomen korting.
• Tangconstructie; dubbele ontkenning; taalfout
• De grote steden protesteren terecht tegen de voorgenomen
korting. Zij hebben ervaring met vandalisme en misdadig
gedrag en met mensen die moeten rondkomen met een
minimuminkomen (of minder).
30

31. Herschrijven maar
• Bedoeling is vooral jullie te informeren en elkaar te leren
kennen. (Bij deze heb je ook mijn gegevens.) Aarzel niet me te
bellen als je vooraf nog vragen hebt. (uit brief)
• Zin ontspoort; voorrijder & naamwoordstijl;
enkelvoud/meervoud; formeel verwijswoord
• Op de bijeenkomst krijg je info en de kans om andere mensen
te leren kennen. Heb je nog vragen, bel me op 02 555 55 55.
31

32. Herschrijven maar
• “Fair Trade Gemeente” is een titel die aangeeft dat een
bepaalde gemeente én haar inwoners eerlijke handel een
warm hart toedragen én er ook effectief werk van maken.
Daarvoor moet de gemeente enkele criteria vervullen.
Belangrijk is dat het gemeentebestuur zich bijvoorbeeld
engageert om enkele eerlijke-handel-produkten te gebruiken.
• Indirecte formulering; vage kwantoren; spelfout; overbodige
versterkers; voorrijder & naamwoordstijl
• De titel “Fair Trade Gemeente” geeft aan dat een gemeente
én haar inwoners werk maken van eerlijke handel. Eén van de
criteria is dat het gemeentebestuur zich bijvoorbeeld
engageert om producten uit de eerlijke handel te gebruiken
32

33. Thuisopdrachten
• HET GEHEIM VAN DE WASSERETTE
• Lees de tekst op bladzijde 48
• Zet een kruisje waar je in de war geraakt.
33

34. HET GEHEIM VAN DE WASSERETTE
• Welke vragen heeft de auteur zich niet
gesteld?
• De syllabus, bladzijde 5:
• Heeft de schrijver aan de lezer gedacht?
• Is de lezer van deze tekst een vrouw of een
man?
34

35. BASISBOODSCHAP
HOOFDGEDACHTE
• Wat schrijf je? = hoofdgedachte
• Noteer vooraf in enkele zinnen waarover de
tekst zal gaan: dat is de rode draad van je
tekst.
• Waarom schrijf je? = basisboodschap
• Noteer vooraf in een zin waarin je onderwerp en
bedoeling zijn samengevat
35

36. BASISBOODSCHAP
HOOFDGEDACHTE
• Wat schrijf je? = hoofdgedachte
• Waarover gaat HET GEHEIM VAN DE
WASSERETTE?
• Waarom schrijf je? = basisboodschap
• Waarom schreef de auteur HET GEHEIM VAN DE
WASSERETTE?
36

37. • HOE SCHRIJF JE EEN TEKST?
• IDEAAL GEZIEN….
37

38. VOOR
R.zintuiglijk – creatief
CONCREET WAARNEMEN
ASSOCIËREN
• rondkijken en luisteren,
vergelijken, beeldspraak
• chaotisch noteren,
aantekeningen maken
38
Het Schrijfproces

39. GEEN INSPIRATIE?
• Schrijf je los
• 1) schrijf alles op wat door je hoofd flitst: let
niet op spelling, zinsbouw, woordkeuze.
Schrijf ongeremd.
Duur: maximum twee minuten OF tot op het
einde van de bladzijde.
• 2) rondvraag: heb je al een idee van een
mogelijk onderwerp of thema?
39

40. Clusterassociatie
40
Geur van vroeger

41. Clusterassociatie
41
Geur van vroegersalpeterzuur

42. Clusterassociatie
42
Geur van vroeger
uienfabriek
salpeterzuur

43. Clusterassociatie
43
Geur van vroeger
Zoutzuur
uienfabriek
salpeterzuur

44. Clusterassociatie
44
Geur van vroeger
Zoutzuur
uienfabriek
winkel
salpeterzuur

45. Clusterassociatie
45
Geur van vroeger
Zoutzuur
uienfabriek
winkel drogisterij
salpeterzuur

46. Clusterassociatie
46
Geur van vroeger
Zoutzuur
uienfabriek
winkel drogisterij
uitpakken
salpeterzuur

47. VOOR
L.intellectueel – rationeel
ABSTRACT REDENEREN
ORDENEN
• documentatie verzamelen,
opzoeken en ordenen
• tekst opbouwen in fasen
VOOR
R.zintuiglijk – creatief
CONCREET WAARNEMEN
ASSOCIËREN
• rondkijken en luisteren,
vergelijken, beeldspraak
• chaotisch noteren,
aantekeningen maken
47
Het Schrijfproces

48. TIJDENS
• selecteren en
structureren
STRUCTUURLIJN
• doelgerichte
gedachtegang
ontwikkelen
= EFFECTIEF schrijven
TIJDENS
• uitweiden, spontane
vondsten inbrengen
ASSOCIATIEF en
CREATIEF
• persoonlijke stijl laten
spelen
= CREATIEF schrijven
48
Het Schrijfproces

49. NA
• schrappen,
verplaatsen,
afwerken van tekst
• nalezen,
redactiewerk
• STRUCTUUR
TECHNIEK
NA
• formuleren,
toonzetten
van subtekst
• herschrijven
• STIJL CHAOS
49
Het Schrijfproces

50. Wat maakt een tekst levendig?
• Hoe is de inhoud verwoord?
• Waarneming: beelden, geluiden, citaten, dialoog…
•  Illustraties, voorbeelden, veelzeggende details
•  Associatieve en creatieve formuleringen
•  Ritmisch, muzikaal , in klankrijke verwoording
• Hoe afwisselend is de woordkeuze, zinsbouw, zinslengte,
zinstype
• Zijn er verrassende stijlfiguren? Woordspeling, contrast, paradox,
herhaling, personificatie
• Hoe is de toon? Neutraal – positief - negatief?
• Hoe richt de tekst zich tot de lezer (of niet)?
50

51. Inhoud persuasieve tekst
• Geef je een sprekende beschrijving van product
situatie, idee?
• Tonen de verifieerbare feiten het gunstige voor
lezer?
• Staan de rationele argumenten in logische
redenering?
• Ondersteunen de emotionele argumenten de
rationele?
• Gebruik je eengezagsargument of testimonial: halo-
effect?
• Op welke behoefte van de lezer speel je in? 51

52. Inhoud persuasieve tekst
• Op welke behoefte van de lezer speel je in?
• Behoeftepiramide van Maslow
52

53. Opbouw persuasieve tekst
• A Trek de Aandacht, wek met een herkenbare
situatie belangstelling.
• I Wek Interesse: laat aantrekkelijke, positieve
kanten zien, speel in op behoeften.
• D Stimuleer de wens en het verlangen (Desire),
som voordelen op, motiveer om het aanbod, de
idee of het standpunt te aanvaarden.
• A Zet aan tot Actie, besluitvorming,
opinievorming.
• Attention – Interest – Desire - Action
53

54. Persuasieve tekst
• Wordt je Aandacht getrokken?
• Begrijp je de brief meteen?
LEESBAAR
• Voel je je aangesproken?
LEZERGERICHT & -VRIENDELIJK
• Wat overtuigt je om de boodschap Af te wegen?
PERSUASIEF
• Wat ga je doen of overwegen? Accepteer je het
standpunt of de boodschap?
EFFECTIEF 54

55. AIDA
• Attention
• Interest
• Desire
• Action
55

56. DE VERMIJDLIJST NIET
VERGETEN?
56

57. De thuisopdracht
• een woordje uitleg
• de leesgroepjes
• Groep 1: Annelies, Frank, Leen,
• Groep 2: Ciska, Chris, Kathy
• Groep 3: Liesbeth, Sarah, Vincent
• Vergeet je de deadline niet?
•Voor 15 mei 2015
57

58. Tot donderdag …
•21 mei 2015
58

59. Creatief Schrijven vzw – Waalsekaai 15, 2000 Antwerpen
[t] 03 229 09 90 – e] info@creatiefschrijven.be – w] www.creatiefschrijven.be