บรรยายประสบการณ์ CEO โดยคุณสุรเธียร จักรธรานนท์ คอร์ส CEO6 ศิริราช

1. 1
เรียนรูการบริหาร
จากประสบการณ CEO
โดย สุรเธียร จักรธรานนท
surathian@gmail.com
วัฏจักรเศรษฐกิจรอบหนึ่ง ที่รวมการเปลี่ยนแปลงรอบขาขึ้นและรอบขาลง อาจกินเวลาโดยเฉลี่ยประมาณ 10-15 ป ซีอีโอ
แตละคนจะถูกคัดเลือกใหเหมาะสมกับแตละยุคสมัยซึ่งกินเวลาใกลเคียงกับคุณลักษณะของกึ่งรอบวัฏจักรเศรษฐกิจ ซีอีโอ
คนใหมที่สืบทอดอํานาจจากซีอีโอคนเกา มักจะมีอายุตางออกไป 5-8 ปเชนกัน บรรดารองและผูชวยทั้งหมด ที่อายุรุนราว
คราวเดียวกันกับซีอีโอคนเกา โชครายมักจะถูกมองขามไป ถูกกวาดทิ้งหรือถูกแขวนเมื่อเปลี่ยนซีอีโอคนใหม (สภาพเชนนี้
อาจยกเวนองคกรของราชการ องคกรแบบครอบครัว)
กฎการสั่งสมประสบการณของซือีโอ ไมตางจากอาชีพอื่นๆ คือ ปฏิบัติ-เรียนรู ปฏิบัติอีก-เรียนรูอีก ขอ
ไดเปรียบของ ซีอีโอคือ ขอบขายงานที่รับผิดชอบกวางขวางและระยะเวลารับตําแหนงยาวนานพอ หรือที่
เรียกวามีมิติของกาลเวลาและพื้นที่ที่กวางใหญพอ (space and time) ทําใหประสบการณของซีอีโอคน
หนึ่ง ไมเพียงแตเปนความจัดเจนจากการปฏิบัติของเขาเทานั้น กาลเวลาและพื้นที่ที่กวางใหญไดชวย
ทดสอบและยกระดับประสบการณนั้นใหกลายเปนองคความรู (Knowledge) ที่สามารถนําไปใชไดอยาง
กวางขวาง
องคความรูของซีอีโอคนหนึ่ง ไมไดถูกสรางขึ้นภายใตเวลาจํากัดเพียง 5-8 ป การปฏิบัติ-เรียนรู และปฏิบัติอีก-เรียนรูอีกของ
เวลากอนหนานั้น ซึ่งรวมแลวเปนสวนหนึ่งที่สรางตัวตนของซีอีโอคนนั้นๆ การแกะรอยประสบการณของซีอีโอคนหนึ่งยอน
เวลาไป จะทําใหเขาใจที่มาขององคความรูนั้นดียิ่งขึ้น
1. วิถีปญญาชน
กูเกิลอิงค (Google Inc.) บริษัทคอมพิวเตอรชั้นนําของโลก ไดประกาศทัศนะในการเลือกสรรบุคลากร โดยเนนที่ขีด
ความสามารถในการเรียนรู (Learning competency) มากกวาคะแนนเกรดและสถาบันที่เรียนจบ (ยกเวนวิชา
คณิตศาสตร) เปนความสามารถในการสืบคนหาความจริงจากสิ่งที่ไมรู รวมถึงความสามารถในการแกไขปญหาที่ไมมีคําตอบ
สําเร็จรูป วิถีการเรียนรูนี้เปนสวนหนึ่งของสิ่งที่เรียกวา วิถีปญญาชน
องคกรหลายแหงใฝฝนจะสรางองคกรแหงการเรียนรู (Learning organization) เปนองคกรที่เปนหองทดลองขนาด
ใหญ สามารถสรางองคความรูและสั่งสมองคความรูไดดวยตัวเอง ความใฝฝนนี้จะเปนจริงไดเมื่อวิถีของปญญาชนไดซึมซับ
อยูทั่วทั้งองคกร ทําใหองคกรมีพลวัตรสูง (Dynamics) เปลี่ยนแปลงตนเองตลอดเวลา สามารถสรางภูมิคุมกันตอแรงเสียด
ทานที่เกิดจากโรคอนุรักษนิยมและโรคเฉื่อยเนือย ซึ่งมักจะเติบโตตามความใหญโตและอายุขององคกร โดยปลายทาง
สุดทายขององคกรแหงการเรียนรู คือการขับเคลื่อนองคกรดวยนวัตกรรมและพลังสรางสรรคอื่นๆ

2. 2
องคกรในยุคเริ่มแรก จะขับเคลื่อนดวยวิถีของความจัดเจน (หรือวิถีของการทําซ้ํา) เปนประสบการณที่ไดจากการปฏิบัติ
เฉพาะที่และเฉพาะเวลา เปนบทเรียนที่ใชไดดีในสภาพแวดลอมที่ไมมีการเปลี่ยนแปลงมากมาย หรือการแขงขันไมสูง ใน
ระบบนี้ความความยาวนานในการปฏิบัติงาน รวมถึงความเชี่ยวชาญในเรื่องเทคนิคอยางใดอยางหนึ่ง หรือการทํางานซ้ําๆ
ตามตําแหนงหนาที่ที่ถูกแบงแยก (Functioning) จะเปนกุญแจแหงความสําเร็จและกุญแจสําคัญในการคัดเลือกซีอีโอ
ในยุคตอมาที่การขับเคลื่อนองคกรเนนที่ความสามารถในการมองอนาคตลวงหนา ผานกระบวนการสรางวิสัยทัศน
และสรางกลยุทธที่เหมาะกับตนเอง คนหาความตองการของผูบริโภคกอนที่ผูบริโภคจะรูตัว ขับเคลื่อนองคกรดวยนวัตกรรม
และพลังสรางสรรค วิถีปญญาชนจึงเขามาแทนที่วิถีแหงความจัดเจน รวมทั้งการผสมผสานวิถีปญญาชนและวิถีความจัด
เจนเขาดวยกัน ซึ่งปฏิเสธไมไดวาซีอีโอรุนใหมยังจําเปนตองมีพื้นความรูทางเทคนิคที่เกี่ยวของกับธุรกิจขององคกรนั้น
ยุคของทุนนิยมมายา อํานาจและความมั่งคั่งของสังคม ไดเคลื่อนยายไปอยูมือของกลุมคนที่ควบคุมทุนสวนเกินของ
สังคม (Surplus capital) ธุรกิจของพวกเขาไดหลุดพนจากการผลิตที่เปนจริง (Real sector) กลายเปนผูคาเงินทุนและคา
เงินตรา ซึ่งเคลื่อนยายไปมาอยางรวดเร็ว ซีอีโอยุคนี้จําเปนตองมีขอมูลขาวสารที่กวางขวางและรวดเร็ว บริหารความคาดหวัง
ของนักลงทุน บริหารการเคลื่อนยายของทุน จากสภาพแวดลอมแหงหนึ่งไปสูอีกแหงหนึ่ง ที่ใหผลประโยชนตอบแทนสูงกวา
และสรางแรงดึงดูดและสรางความเชื่อมั่น ดูดซับทุนสวนเกินที่กระจัดกระจายอยูในที่ตางๆทั่วทั้งโลก
วิถีปญญาชนในยุคของกระแสคนดีซึ่งเปนมายาคติอีกแบบหนึ่ง หลีกหนีไมพนที่จะถูกตั้งคําถามวา ความดีงามและ
จริยธรรมของซีอีโออยูตรงไหน ความซื่อสัตยสุจริตและการตอตานคอรรัปชั่น อาจเปนคําตอบที่สวนทางกับโลกของทุน
โดยเฉพาะเมื่อดูใบหนาของบรรดาซีอีโอที่เต็มไปดวยริ้วรอยของเลหกล เอาชนะการแขงขันและการตอสูโดยไมจํากัดวิธีการที่
เลือกใช ซีอีโอคนดีอาจกลายเปนวาทะกรรมอีกบทหนึ่งที่เขากับยุคสมัยนี้ไดเปนอยางดี
หัวใจของวิถีปญญาชน ในที่สุดอยูที่ความซื่อตรงตอความจริง ถาไมยอมรับความจริง ความรูใหมๆก็จะไมเกิดขึ้น เมื่อ
ความจริงยังไมเผยโฉมออกมา ความเชื่อและการคาดคะเนของแตละคนอาจแตกตางกัน นําไปสูการโตแยงอยางดุเดือดเผ็ด
มัน เปนเรื่องปรกติของกระบวนการคนหาความจริงบนวิถีทางประชาธิปไตย แตเมื่อความจริงคอยๆเผยโฉมออกมา การทํา
ใจใหยอมรับเฉกเชนน้ําใจนักกีฬา บางครั้งเปนเรื่องที่ฝนจริตและฝนตัวตน เพราะตองเสียหนา เสียความเชื่อถือและสูญเสีย
ผลประโยชนสวนตน
กับดักแหงความสําเร็จ ความสําเร็จมักจะนําไปสูความเชื่อวา ไมมีความจริงใหมนอกเหนือจากประสบการณที่ตนเอง
ประสบมา ความพึงพอใจในประสบการณดั้งเดิมจะปดกั้นการเรียนรูใหมๆ กับดักแหงความสําเร็จเปนเครื่องมือเกาแก
โบราณที่สรางความยุติธรรมและความเสมอภาคใหกับมนุษย ไมมีมนุษยคนใดคนหนึ่งจะอยูเหนือคนอื่นๆไดตลอดกาล และ
ไมมีมนุษยคนใดคนหนึ่งสามารถผูกขาดความจริงไวกับตนเองเพียงผูเดียว ความออนนอมถอมตน จึงกลายเปนเครื่องมือที่
ดีที่สุดที่ใชทะลายกับดักแหงความสําเร็จ โดยไมใชเปนแคทาทีและทวงทํานองที่แสดงออกอยางหลอกๆ แตเปนสวนหนึ่งที่
สําคัญของปรัชญาแหงการเรียนรู
วิถีปญญาชนยังตองอาศัยพลังแหงชีวิต ความจริงแตละอยางไมไดลองลอยมาจากฟากฟา ไมไดหามาอยางงายๆ ตอง
ผานการคนควาเจาะลึก วิเคราะหศึกษาอยางละเอียดทุกแงมุม รวมถึงศึกษาตอเนื่องอยางทรหดอดทน ตัวอยางเชน การ
พิสูจนทฤษฎีคลื่นแรงโนมถวงของไอสไตน ที่ประกาศการคนพบไวเมื่อหนึ่งรอยปกอน นักวิทยาศาตรทั่วโลกนับพันคนตอง
รวมใจกันใชเวลาทดสอบนานกวา 40 ป โดยทดสอบกับหลุมดําที่อยูหางไกลออกไปถึง 1,300 ลานปแสง

3. 3
ธรรมชาติไดลดทอนพลังแหงชีวิตเมื่อเขาสูยุคสูงวัย ผูอาวุโสสวนใหญจึงมีแนวโนมที่จะเปนนักอนุรักษนิยมโดยไมรูตัว
ขอควรระมัดระวังเมื่อเขาสูสังคมผูสูงอายุคือ ตออายุผูมีประสบการณได แตจะไมตออายุซีอีโอ
2. แบบอยางและแรงบันดาลใจ
แบบอยางของคนที่ประสบความสําเร็จในชีวิต อาจใหแรงบันดาลใจ ใหความฝนและความมุงมั่น แตไมใช
เสนทางที่ลอกเลียนแบบได เสนทางที่กาวเดินผานไปของคนที่ประสบความสําเร็จในชีวิต เสนทางเดิมนั้น
ไมเคยปรากฏซ้ําเปนครั้งที่สอง ธรรมชาติสรางมนุษยหกเจ็ดพันลานคน โดยไมมีแบบพิมพซ้ํากันแมเพียง
คนเดียว ชีวิตของแตละคนลวนมีเสนทางของกาลเวลาเฉพาะตัว เปนเสนทางที่โลดแลนอยูบนกาลเวลา
รวมของสรรพสิ่งอันหลากหลาย
ผมคอนขางโชคดีที่มีคนในครอบครัวเปนแบบอยาง พี่ชายเปนชาวจีนที่อพยพจากจีนแผนดินใหญพรอมพอแม ไมเคยผาน
การศึกษาในระบบ เริ่มตนวัยเด็กดวยการฝกงานชางตามโรงกลึงตางๆ เรียนรูวิชาชีพโดยตองแลกกับการถูกโขกสับรับใช
ความรูตางๆไดมาจากการขวนขวายศึกษาดวยตัวเอง อาศัยการเปนคนชางสังเกต ชางซักชางถาม ออนนอมถอมตนและขยัน
ขันแข็ง จนหัวหนางานที่เปนนายชางใหญใหความเมตตาเอ็นดู แนะนําสั่งสอนใหเปนครั้งคราว
วันหนึ่งหลังจากผานการเปนลูกจางอันยาวนาน มีทั้งประสบการณความรูและฐานลูกคาในมือ เขาคิดการใหญอยาก
เปนผูประกอบการเสียเอง ใชเงินทุนกอนเล็กๆกอนหนึ่งที่เก็บออมไวได รวมหุนกับเพื่อนเปดโรงกลึงเล็กๆที่บานพัก กลางวัน
ทํางานเปนลูกจาง กลางคืนทํากิจการของตนเอง เทากับทํางานวันละไมนอยกวา 16 ชั่วโมง เขาโชคดีที่ในยุคนั้นการแขงขัน
ทางธุรกิจต่ํา กิจการขยายตัวจนสามารถยืนอยูได โดยดึงนองๆทุกคนเขามาชวยงาน
ในเวลานั้น ผมเลือกเสนทางเรียนหนังสือแทนที่จะเลือกทํางานเหมือนพี่นองคนอื่น แตก็ชวยงานทางดานบัญชี และ
ตามเก็บเงินลูกคาเครดิตนานนับสิบป บางครั้งตองทํางานเปนชางสํารอง ในยามที่ชางตัวจริงขาดงาน เขาเปนแบบอยางของ
การเรียนรูดวยตนเอง เรียนรูจนสามารถอานคูมือการใชเครื่องจักรที่เปนภาษาอังกฤษ ซอมแซมดัดแปลงเครื่องจักรไดดวย
ตัวเอง ใชความขยันหมั่นเพียร ทํางานอยางทรหดอดทน สรางกิจการของตนเองขึ้นมาได ไมเพียงเทานั้น เขายังชวยสราง
กิจการใหกับนองๆคนอื่น
โกมล คีมทอง เปนอีกคนหนึ่งที่ใหแรงบันดาลใจ ผมไมรูจักเขาเปนการสวนตัว รูแตวาเขาเปนคนเกง เปนรุนพี่ที่สวนกุหลาบ
และรุนพี่ตางคณะที่คณะครุศาสตร เมื่อเรียนจบแลว เขาเลือกใชชีวิตไปเปนครูบานนอก ไปสอนหนังสือใหคนจนในชนบท
หางไกล สุดทายถูกลอบยิงเสียชีวิตที่บานสอง จังหวัดสุราษฏรธานี เมื่อป 2514 พรอมกับเพื่อนสาวรัตนา สกุลไทย ขณะนั้น
เขามีอายุเพียง 25 ป เปนอีกสองชีวิตหนุมสาวที่ตองเซนสังเวยสงครามความคิดในยุคนั้น
ผมอานเรื่องของโกมล คีมทอง จนแทบกลั้นน้ําตาไมอยู เปนครั้งแรกที่ผมเรียนรูวา คนบางคนชางมีอุดมคติได
มากมายเพียงไร เขาทิ้งชีวิตสวนตัวเกือบทุกอยาง ใชชีวิตตามอุดมคติที่ตนเองใฝฝน แมในบั้นปลายจะจบชีวิตไปอยางแสน
เศรา บางคนอาจจะวาเขาบาและโง เรื่องราวของเขานับวันจะถูกลืมเลือนไป แตอุดมคติของเขาใหแรงบันดาลใจ กระตุนให
คนหนุมสาวหัวใจพองโต ใหความคิดที่จะตองคืนชีวิตใหกับสังคม เขาใจคนหนุมสาวที่ลุกขึ้นตอสูเพื่อผูยากไร เขาเปนทั้ง
ครูผูสอนจิตวิญญาณ และกระตุนเตือนใหผูคนรูจักดูแลจิตวิญญาณของเพื่อนรวมงานและคนรอบขาง

4. 4
คายฝกกําลังคน เปนคายที่เนนการพัฒนาจิตวิญญาณของคนในคาย มากกวาการสรางถาวรวัตถุ กระบวนการขัดเกลา
วิญญาณใหตื่นรู กระทําทามกลางการใชแรงงานแบบรวมหมู โดยผานการตรวจสอบและวิพากษวิจารณตนเอง องคความรู
ในเรื่องคายของโกมล คีมทอง ไดทําใหชาวคายฝกกําลังคนจํานวนมาก มองเห็นตนเองเทาๆกับมองเห็นคนอื่น คายฝก
กําลังคนของเขาไดกลายเปนแบบอยางของคายพัฒนาบุคคลในยุคตอมา
หมอเสม พริ้งพวงแกว เปนผูอาวุโสอีกคนหนึ่งที่ผมมีโอกาสเรียนรูใกลชิด ผมพบทานครั้งแรกในปที่ทานสูงวัยถึง 90 ป วัน
นั้นทานมองหนาผมแลวสํารวจอยูพักหนึ่ง คิดอยูในใจวาจะไววางใจ ซีอีโอที่นั่งอยูขางหนาไดหรือไม ถาเพียงแตสายหนา
หรือไมมีรอยยิ้มตอบรับ ผมคงตองเดินทางกลับไปพรอมภารกิจที่ลมเหลวไมเปนทา ซีอีโอสอบตกวิชาโหงวเฮง ไมนาเชื่อวา
ศาสตรเกาแกที่เพียงแตดูบุคคลิกและหนาตา จะตัดสินอนาคตของใครคนใดคนหนึ่งทั้งชีวิต ตัดสินความสําเร็จหรือความ
ลมเหลวของภารกิจใหญ
การที่ตองทํางานรวมกับคนดังที่สูงวัยถึง 90 ป เปนเรื่องที่อยูเหนือจินตนาการใดๆ แตเมื่อมีโอกาสทํางานรวมกันกลับ
ผิดคาด สติปญญาของผูอาวุโสยังแจมใส ลูกลอลูกชนทันเกมทุกกาว เปนนักประชาธิปไตยที่ไรรองรอยของขุนนางที่วางทา
วางกลาม เหนือสิ่งอื่นใดทั้งหมด ทามกลางความขัดแยงของสงครามความคิดที่แพรระบาดทั่วทั้งสังคม ผมสัมผัสไดถึงจิต
วิญญาณที่เต็มเปยมดวยเมตตาธรรม หางไกลจากอคติและความเกลียดชัง ทานหวงใยตอสังคมที่กําลังถูกเปลี่ยนแปลง และ
หวงใยตอผูเยาววัยทุกผูคนที่อาจหาญเปลี่ยนแปลงสังคมนั้น
ผมชอบฟงเรื่องราวในชีวิตของทาน โดยเฉพาะเรื่องของอนิจจังแหงอํานาจ เปนประสบการณที่ไดสัมผัสกับผูมีอํานาจ
ในทุกยุคทุกสมัย ธรรมชาติของอํานาจในแตละวัย แตกตางกันอยางมากมาย อํานาจสวนใหญในชวงเริ่มตน มักจะสวยสด
งดงาม เปนอํานาจที่เจือปนดวยอุดมคติและความใฝฝน แตอํานาจในชวงทาย กลับกลายเปนอํานาจที่มีหนาตานาเกลียดนา
กลัว เปนหนาตาที่แทจริงของสิ่งที่กําลังทนทุกขทรมานเพื่อหลีกหนีใหพนจากการสิ้นอายุขัย
อํานาจและจิตวิญญาณเปนของคูกัน ยิ่งมีอํานาจมากขึ้นเทาไร จิตวิญญาณยิ่งจะตองแข็งแกรงเพิ่มมากขึ้น จิตวิญญาณ
เปนเพียงเครื่องมือเดียวที่ใชเหนี่ยวรั้งการใชอํานาจไมใหออกนอกลูนอกทาง และทําใหอํานาจเปนสิ่งวางเปลาที่ไมตองการยึด
เหนี่ยวไว
3. กิจกรรมเปนเวทีฝกฝน
ผมรับตําแหนงเปนวิศวกรโครงการ กอสรางโรงแรมใหญแหงหนึ่งที่หัวหิน หลังเรียนจบมาเพียง 4 เดือน ใจหนึ่งประหวั่น
พรั่นพรึงวาประสบการณไมเพียงพอ อาจทําใหงานใหญเสียหายได แตอีกใจหนึ่งก็รูสึกทาทายอยากไขวควาโอกาสไว ยังโชค
ดีที่มีวิศวกรอีกคนที่มีประสบการณมากกวาเปนผูชวย ผมอดทนของใจอยูไมนาน ตองถามเจานายตรงๆวา เหตุไรจึง
ตัดสินใจเชนนี้ ทานตอบแบบผูใหญที่ผานโลกมามากวา ถึงแมผมจะมีประสบการณทางเทคนิคดอยกวามาก แตความเปน
ผูนําและทักษะการบริหารจัดการที่มีอยูอยางมาก จุดออนดอยจะถูกชดเชยและแกไขไปเอง เจานายมั่นใจวาผมจะเรียนรู
เทคนิคตางๆไดดวยตนเองในภายหลัง
ผมเปนนักกิจกรรมตั้งแตวัยเด็กนักเรียน เมื่อนึกยอนกลับไปจึงตระหนักวา กิจกรรมในวัยเด็กที่ไดทํามา ไมใชเรื่องที่
เสียเวลาเปลาและไมมีคุณคา กิจกรรมเหลานั้นเปนแหลงฝกฝนการทํางานรวมกับผูอื่น เปนจุดเริ่มตนของการสรางทักษะใน
งานบริหาร รูจักความรับผิดชอบ รูจักการวางเปาหมาย การบริหารคน การบริหารเงิน การบริหารเวลา การแกปญหาเฉพาะ

5. 5
หนาที่เกิดขึ้นและการจัดสมดุลของทุกสิ่ง กิจกรรมยังชวยฝกฝนความเปนผูนําและผูตาม เปนภาวะผูนําที่เกิดขึ้นโดยไมมี
ใครมาแตงตั้งหรืออุปโลกนให ไดมาจากการยอมรับและคนรอบขางใหโอกาส กิจกรรมสอนผมใหมองลวงหนาไปหลายขั้น
ใหความสําคัญกับเสนทางที่จะกาวผาน มากกวาตําแหนงหรือผลประโยชนเฉพาะหนา
ในบรรดากิจกรรมทั้งหมด ผมชอบกิจกรรมโครงงานวิทยาศาสตรมากที่สุด เพราะเปนที่ฝกฝนหลักคิดและหลักการ
ทํางานที่เปนวิทยาศาสตร ตองหาหัวขอที่คิดริเริ่ม ตั้งสมมุติฐาน คนควาหาความรู วางแผนการทดสอบ เก็บขอมูลจากการ
ทดสอบ หาขอสรุปและนําเสนอผลงาน รูจักการเขียนรายงาน และนําเสนอใหนาสนใจ แตละปของการทําโครงงาน
วิทยาศาสตรใชวาจะไดรับความสําเร็จเสมอไป บางปอาจไดรับรางวัลยอดเยี่ยมสูงสุด แตปถัดมาอาจเหลือเพียงรางวัลชมเชย
ไมมีความจําเปนตองแขวนนวมเมื่อไดรับรางวัลยอดเยี่ยมแลว ไมมีความเสียใจใดๆเมื่อตกอันดับลงมาเหลือเพียงรางวัล
ชมเชย เพราะกิจกรรมที่ทําทั้งหมดเปนเพียงเวทีฝกฝนการทํางานเทานั้น
ความเชื่อในเรื่องโลกอเทวะนิยม ที่ไมมีแรงสงเสริมและสนับสนุนจากทวยเทพ ชีวิตจึงไมมีเสนทางลัด
ไมมีใครเกิดมาสมบูรณพรอมและยิ่งใหญไดในทันที ทุกชีวิตตองผานการเรียนรูฝกฝน และสั่งสม
ประสบการณจากการปฏิบัติเปนเวลายาวนาน แมแตความรับผิดชอบก็ตองฝกฝน ไมไดเกิดมาเองตาม
ธรรมชาติ ครั้งหนึ่งในชีวิต ทุกคนควรมีโอกาสเผชิญหนากับความผิดหวัง ไดลิ้มรสความลมเหลว และ
ตะเกียกตะกายลุกขึ้นสูใหมอีกครั้งดวยตัวเอง รูจักการถอมตน กาวใหพนกับดักแหงความสําเร็จเมื่อ
ไดรับชัยชนะมา ชนะหรือแพเปนเพียงทางผานของชีวิตที่ยาวไกล
4. หลุดเขาสูยุคแสวงหา
เหตุการณ 14 ตุลาคม 2516 ไดกอใหเกิดคลื่นแหงความสับสนอลหมานครั้งใหญในสังคมไทย คลื่นลูกยักษไดกวาดตอนคน
หนุมสาวจํานวนมาก มวนเขาสูการแสวงหาทางออกและทางเลือกที่แตกตางกัน เมื่อพายุลูกใหญสงบลง หลังจากที่ผานพนไป
เกือบสิบป พรอมกับชีวิตคนนับพันนับหมื่นที่ถูกเซนสังเวย สถานการณโลกไดเกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ แตสังคมไทย
กลับตองรอวันเปลี่ยนผานหลังจากนั้นอีกหลายสิบป
สําหรับคนหนุมสาวที่เคยแสวงหาและมีชีวิตรอดพนมาได บางสวนเลือกไปสูเสนทางเสรีประชาธิปไตย บางสวนเลือก
เขาสูรมกาสาวพัตร แสวงหาทางออกของจิตวิญญาณ บางกลายเปนเอ็นจีโอเคลื่อนไหวเพื่อชุมชน สิ่งแวดลอมและตอตาน
ระบบทุน บางเขาสูวิถีทางการเมือง กลายเปนนักเลือกตั้งอาชีพตางพรรคตางคาย บางผันตัวเปนนายทุนเลือกยืนอยูกับแตละ
ขั้วอํานาจตามผลประโยชนที่แตละฝายหยิบยื่นให และมีจํานวนไมนอยเลือกที่จะจับมือสนับสนุนทหารและอํามาตยที่เปน
กระแสหลัก ที่ครั้งหนึ่งเคยเปนปฏิปกษกัน
ความแตกแยกสับสันวุนวายที่เกิดขึ้นมาในสังคมยุคนี้ บางคนใหขอสรุปที่แสนจะพิศวงวา ตนเหตุใหญมาจากคนหนุม
สาวที่แสวงหา ตางอกหักเปนผูพายแพ แสวงหาไมพบทางออกและทางเลือกที่เปนชิ้นเปนอัน
ผมไดรับอิทธิพลจากยุคแสวงหา จนเกิดคําถามมากมายในจิตใจ ตั้งแตคําถามถึงระบบโซตัสในมหาวิทยาลัย จนถึงปรัชญา
และคุณคาตางๆที่สังคมเคยยึดถือ นําไปสูการคนควาหาคําตอบดวยตัวเอง มุงศึกษาปรัชญา ศาสนา ประวัติศาสตรและวิถี
การเมืองไทย หลุดออกจากโลกทางเทคนิคที่เคยหลงใหลชื่นชม การแสวงหาไดชักนําไปสูการรวมกลุม รวมพรรคของผูคนที่
มีแนวคิดคลายๆกัน

6. 6
ผมเรียนรูกลยุทธตางๆจากกิจกรรมทางการเมือง ตั้งแตการประเมินสถานการณ การวางแผนการเลือกตั้ง การปลุก
ระดมเคลื่อนไหวทางความคิด การจัดตั้งองคกร การสรางคนและเครือขาย รวมถึงการสรางพันธมิตร ทักษะการบริหาร
จัดการไดรับการฝกฝนใหมอีกครั้ง ทักษะงานเขียนและพูดเปนอีกสองสิ่งที่ไดฝกฝนเพิ่มเติม การเขียนและพูดเปนเครื่องมือ
สําคัญในการสรางฉันทามติ ใหคนรอบขางยอมรับและมอบโอกาสใหเปนผูนํา เมื่อวันหนึ่งตองเปลี่ยนตัวเองไปเปนซีอีโอใน
โลกธุรกิจ พื้นฐานเหลานี้ไดรับการตอยอดขึ้นไปอีกครั้ง
คําตอบที่ดีที่สุดที่ไดจากยุคแสวงหา คือการรูจักโลก รูจักผูอื่น และรูจักตนเอง รูจักโลกคือการรูจักแนวโนมใหญของโลก
(Megatrend) ทั้งโลกวิทยาศาสตรและโลกเศรษฐกิจ ซึ่งเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็วและมีผูพายพาในเกมของนวัตกรรมเปน
จํานวนมาก ความรูในสวนของโลกที่หนึ่งนี้ เปนรากฐานสําคัญในการสรางความมั่งคั่งในยุคปจจุบัน เปนโลกของพวกซีอีโอ
โดยตรง
สวนโลกที่สองนั้น เปนโลกของการเรียนรูความคิดผูอื่น เกี่ยวของกับปรัชญา ความคิดและความเชื่อของแตละคน
ความรูในสวนของโลกที่สองนั้น ทําใหรูวาโลกมนุษยเต็มไปดวยผูคนหลากหลาย ตองเรียนรูทุกกระแสความคิดที่เกิดขึ้น
รูเทาทันความคิดของผูอื่น ทั้งสวนที่เปนกระแสหลักและกระแสทางเลือก นําไปสูการแสวงหาขอสรุปที่รวมกันและรักษาขอ
แตกตางกันไว ใชในการบริหารคนและการบริหารพันธมิตร นอกจากนั้นแลว ยังเปนสวนสําคัญในการสรางทักษะการเจรจา
ตอรอง เปนทักษะสําคัญที่บรรดาซีอีโอขาดไมได
สวนโลกที่สามเปนโลกของจิตวิญญาณของแตละคน เปนการสืบคนเจาะลึกเขาไปในความคิดและจิตใจของตนเอง เปน
เครื่องมือสําคัญในการแบงแยกผลประโยชนสวนตัวและผลประโยชนสวนรวม ทําใหเกิดความมั่นคงทางอารมณ มั่นคงใน
อุดมคติและความใฝฝน มีภูมิตานทานตอแรงกดดันและแรงเสียดทาน ไมนาเชื่อวาผูคนจํานวนมากไมรูจักตัวเอง ไมรูเทาทัน
ความคิดและอารมณความรูสึกของตนเอง ยิ่งเรียนรูมากยิ่งสรางอัตตาปดกั้นตัวเองไว
กฎหนึ่งในสาม ในวงการตลาดทุน มีขอหามในการถือครองทรัพยสินบางอยางไมใหเกินหนึ่งในสาม เพื่อไมใหเกิดการ
ครอบงําหรือไดประโยชนจากมาตรการทางภาษีของภาครัฐเกินสมควร แตในโลกของการเคลื่อนไหวทางการเมือง การรุกคืบ
ไปขางหนาไดอาศัยกําลังสวนนอย พิชิตกําลังสวนใหญที่เหลือทีละขั้น โดยวิธีการเติบโตทีละสามเทา กฎหนึ่งในสามเปนเรื่อง
ที่ยอนแยงกับหลักสถิติหรือหลักประชามติ เพราะจุดเปลี่ยนของเสียงขางมากอยูที่หนึ่งในสามเทานั้นเอง
หนอออนของความคิดใหม อาจเกิดในคนเพียงไมกี่คนเทานั้น ถาพวกเขารูจักเคลื่อนไหวขยายความคิดเพิ่มขึ้นทีละ
สามเทา เชน เพิ่มขึ้นจากหนึ่งคนเปนสามคน และอาศัยคนสามคนเคลื่อนไหวใหเพิ่มเปนเกาหรือสิบคน ในที่สุดเมื่อพวกเขา
สามารถขยายฐานไดจนถึง 10% นี่เปนสัญญาณวา ความคิดของพวกเขามีที่ยืนชัดเจนในสังคม และถาหากขยายฐานได
จนถึง 30% พวกเขากําลังกลายเปนเสียงขางมากในเวลาอีกไมนาน สําหรับสังคมที่ไมมีการรวมกลุมหรือจัดตั้ง กําลังเพียง
10% ก็สามารถสรางพลังการเปลี่ยนแปลงไดมากมาย
ในสังคมที่สลับซับซอน กฎหนึ่งในสามจะชวยเตือนใจวา อยาไดดูเบาหนอออนของความคิดใหม เพราะมันไดแสดง
ตัวอยางการโคนลมผูที่ยิ่งใหญเปนจํานวนมาก ในโลกธุรกิจสมัยใหมเปนบทเรียนสอนใจวา อยาไดทุมเทลงทุนกับผลิตภัณฑ
หลักเพียงอยางเดียว นวัตกรรมใหมอาจเปนเพียงผลิตภัณฑทางเลือก ที่มีสวนแบงการตลาดเพียงเล็กนอยในชวงแรก ตอมา
เติบโตจนโคนลมผูนําตลาดไปได ตัวอยางเชน สมารทโฟนของแอปเปลไดโคนมือถือของโนเกีย ผูครองตลาดมานานนับสิบป
จนโนเกียตองถูกเบียดขับออกจากตลาดไป

7. 7
5. บทเรียนจากการเปนนักรบจรยุทธ
มนุษยเลือกใชวิธีการตอสูดวยความรุนแรง เพื่อเรียกหาศักดิ์ศรีของความเปนมนุษยกลับคืนมา
โดยเฉพาะเลือกใชเพื่อตอบโตเมื่อถูกบีบคั้นกดดัน จากมนุษยอีกกลุมหนึ่งที่เหนือกวาทุกดาน จนไมมี
ทางออกและทางเลือก สิ่งนี้เปนวิถีทางของสงครามจรยุทธ หรือวิถีทางของการกอการราย ที่มีมานานนับ
พันป
มนุษยกลับไขวควาเรียกรองหาสันติภาพ ตอเมื่อไดสละชีวิตคนจํานวนมากไปกับสงครามและ
ความรุนแรง สันติภาพจะเกิดขึ้นไมไดเลย ถาหากมนุษยอีกกลุมหนึ่งยังไมถูกทําลายลางจน
เกือบหมดสิ้น หรือทั้งสองฝายยังไมประสบความสูญเสียอยางมากมายพอๆกัน
นักรบจรยุทธใหม จะถูกฝกฝนพื้นฐานตางๆในโรงเรียนการเมืองการทหารสักระยะหนึ่ง กฎขอแรกของการฝกคือความ
คลองแคลววองไว เพื่อบรรลุหลักการที่วา รุกเร็วถอยเร็ว ตองรูจักหลบหลีกเพื่อรักษาชีวิตใหอยูรอดปลอดภัย เปนกลยุทธ
พื้นฐานกอนกลยุทธการรุกเพื่อตานรับ และกลยุทธการรุกเพื่อทําลายลางผูอื่น นักรบจรยุทธที่เสียชีวิตแลว ยอมกอกวนและ
ทําลายลางคูตอสูไมได
เมื่อนักรบจรยุทธใหมถูกสงเขาสูสนามรบครั้งแรก กฎขอที่สองคือ รบครั้งแรกตองชนะ ผูบัญชาการรบที่ชาญฉลาด
จะตองรูจักจัดหาสนามรบที่ไมยากเกินไปในการเอาชนะ เชน คายสรางทาง คายอาสาสมัคร ไมใชคายทหารที่เขมแข็ง เชน
หนวยรบพิเศษหรือหนวยรบกองพล93 การรบครั้งแรกที่ไดรับชัยชนะ จะทําใหหนวยจรยุทธใหมที่ยังกลาๆกลัวๆ เกิดความ
มั่นใจและฮึกเหิม ความกลัวลดลงและพรอมจะเขาสูสนามรบครั้งตอไป
ประชาธิปไตยทางการทหาร กองกําลังจรยุทธไมใชวาทําการรบขนาดใหญไมได หากมีเปาหมายทางการทหารที่ชัดเจน ผู
บัญชาการรบจะระดมกองกําลังจรยุทธทั้งหมดรวมศูนยเขามา เพิ่มกําลังเปนระดับหมวด กองรอยหรือกองพัน ขั้นแรกจะใช
หนวยจรยุทธที่เกงที่สุด เขาไปสอดแนมที่ตั้งของเปาหมายทางการทหาร ผูบัญชาการรบอาจรวมสอดแนมดวยตัวเอง ศึกษา
การจัดวางกําลังตั้งรับของขาศึก ทั้งกําลังคนและขวากหนาม การสอดแนมอาจใชเวลาหลายวันหรือหลายครั้ง จนกวาจะหมด
สิ้นขอสงสัย หากเกิดขอผิดพลาดจนความลับรั่วไหล แผนการทั้งหมดจะถูกยกเลิกหรือเลื่อนออกไป
ผูบัญชาการรบจะจัดทําแผนผังทั้งหมดที่ไดจากการสอดแนม และเสนอแผนการรบในที่ประชุมกองกําลังหลักที่จะเขา
รวมรบโดยตรง นักรบจรยุทธทุกคนมีสิทธิ์ที่จะออกความเห็น วิพากษวิจารณแผนการรบ เพื่อคนหาจุดออนและจุดบกพรอง
ของแผนการ ปรับปรุงแผนการรบใหละเอียดและรัดกุม เพราะนี่เปนแผนการรบที่เกี่ยวพันกับชีวิตของทุกคน แผนการรบจะ
รวมถึงแผนดักซุมโจมตีกําลังหนุน
คายจําลองจะถูกสรางขึ้น เพื่อเปนที่ซักซอมตามแผนการรบ โดยเลือกเวลายามดึกใกลเคียงกับเวลาจริง กองกําลังรบ
จะเคลื่อนตัวเขาประชิดคายจําลอง กระจายกําลังเขาประจําตําแหนงตามแผนการรบที่วางไว เมื่อไดเวลาตามกําหนดนัด
ทั้งหมดจะเคลื่อนไหวคอนขางอิสระเพื่อปฏิบัติตามแผนสูรบ การซักซอมจะกระทํากันหลายครั้ง ทุกคนจะถูกเก็บตัวไมให
ติดตอกับคนอื่นๆที่ไมเกี่ยวของ เพื่อรักษาความลับไว เมื่อเสร็จสิ้นการซักซอมจะพักผอนฟนฟูกําลังและบํารุงขวัญกอนการสู
รบจริง
เมื่อเสร็จสิ้นการรบ จะตองมีการสรุปบทเรียนจากการรบ ประชาธิปไตยทางการทหารเสร็จสิ้นที่การสรุปบทเรียน ใน
ฐานะนักรบจรยุทธใหมคนหนึ่ง ประชาธิปไตยทางการทหาร เสมือนหนึ่งเปนโรงเรียนฝกผูบัญชาการรบและฝกเสนาธิ

8. 8
การทหาร เปนการเรียนรูทามกลางการปฏิบัติ (Learning by doing) การไดเห็นกระบวนการรอยเรียงสรางแผนการรบ
(Strategy formulation) ทําใหเห็นแบบอยางในการสรางยุทธศาสตรยุทธวิธี ซึ่งบางครั้งจินตนาการเทาไรก็นึกไมออก
ประชาธิปไตยทางการทหารไปปรับใชไดดีกับการบริหารสมัยใหม โดยเฉพาะ การสรุปบทเรียนจากการทํางาน ซึ่งเปนหัวใจ
ของการสรางองคความรู
ปรัชญาจากธรรมชาติ ปรากฏการณธรรมชาติในเขตปาเขา บางครั้งแฝงดวยแงคิดมากมาย ตัวอยางเชน
ปรากฏการณตนไผออกดอก ชายเขตฐานที่มั่นซึ่งมีพื้นที่หลายตารางกิโลเมตร เต็มไปดวยตนไผนานา
ชนิด หนอไมและหนอนไมไผ เปนแหลงอาหารอันอุดมสมบูรณของนักรบจรยุทธ วันหนึ่งปาไผทั้งหมด
พรอมใจกันออกดอก เปนดอกสีขาวเล็กๆกลิ่นออนๆ เปนปรากฏการณธรรมชาติที่พบเห็นไดยากยิ่ง
หลังจากนั้นไมนาน ตนไผทั้งหมดลมตายลงอยางพรอมเพรียง ไผทุกตนที่ขยายพันธุโดยหนอจากตนเดิม
จะจบชีวิตลงพรอมๆกัน ชีวิตใหมของตนไผจะงอกเงยจากเมล็ดไผที่อยูในดอกไผที่รวงหลนลงไป บางที
ธรรมชาติอาจใหทุกชีวิตเกิดมาเพียงครั้งเดียว ชีวิตที่ขยายยืดยาวออกไป ไมไดทําใหมีชีวิตอยูค้ําฟา ชีวิต
ใหมเริ่มตนจากเซลสืบพันธุเทานั้น
จากชายเขตจรยุทธจนถึงเขตฐานที่มั่นชั้นใน สภาพปาจะเปลี่ยนแปลงไป โดยทึบมากขึ้นเรื่อยๆ
ปาจะทึบมากนอยเพียงไรก็ตาม พบวามีตนไมเพียงสามชั้นหรือเปนปาสามชั้นเทานั้นเอง ตนไม
ชั้นแรกเปนตนไมสูงใหญ อายุยืนนานนับรอยหรือพันป ลําตนขนาดหลายคนยังโอบไมรอบ ชั้นที่
สอง เปนตนไมสูง อายุนับรอยป ขนาดคนๆเดียวโอบไมรอบ ชั้นลางสุดเปนตนไมหนุมสาว
ขนาดเทาทอนขาหรือทอนแขน ตนไมชั้นที่สี่จะเติบโตไมได เพราะแสงแดดสองไมถึง ยกเวน
พวกสมุนไพรเล็กๆ ธรรมชาติไดสรางขอจํากัดใหชีวิตที่ตองอยูใตรมเงาของผูอื่น แกรงกลา
นอยลงที่ละยุค เฉกเชนธุรกิจครอบครัวทั่วไป สวนใหญยั่งยืนอยูไดเพียงสามชั่วอายุคนเทานั้น
รุนหลังๆจึงตองดิ้นรนออกจากงมเงาของบรรพบุรุษ
6. นักบริหารกับสี่ใจ
เมื่อผมกาวขึ้นมาเปนซีอีโอของบริษัทใหญแหงหนึ่งเต็มตัว เพื่อนฝูงบางคนกังขาวา ผมเอาความรูอะไรไปบริหารธุรกิจ
โดยเฉพาะ สูตรสําเร็จของการเปนซีอีโอในสมัยนั้นคือ ตองเรียนไดดีมากในระดับปริญญาตรี อยางนอยตองไดเกรด 3.0 ขึ้น
ไป จบปริญญาโทบริหารธุรกิจจากสถาบันที่มีชื่อเสียงทั้งในประเทศหรือตางประเทศ ผานงานบริษัทใหญที่มีชื่อเสียง และ
อาจตองเพิ่มคุณสมบัติการเปนประชากรสากล (Global citizen) ถาวาตามสูตรสําเร็จนี้ นายจางผมซึ่งเปนนักธุรกิจใหญ คง
คิดผิดอยางมากที่ตัดสินใจจางผม
ตอนนั้นเรื่องราวของบิล เกตส แหงไมโครซอฟท สตีฟ จอบส แหงแอปเปล มารก ซักเคอรเบิรก แหงเฟซบุก หรือแจ็ค
หมาแหงอาลีบาบา ยังไมเปนที่รูจักอยางแพรหลาย โดยเฉพาะสตีฟ จอบสและแจ็ค หมา สองสุดยอดซีอีโอที่ถือกันวามีทัศนะ
แรงและคมกริบ ทําใหสูตรสําเร็จของการเปนซีอีโอถูกทาทายและโตแยงมากมาย หลักสูตรบริหารธุรกิจของสถาบันชั้นนําของ
โลกตองยกเครื่องกันใหมทั้งระบบ เพราะใหคําตอบเกี่ยวกับความสําเร็จของบรรดาซีอีโอเหลานี้ไมไดเลย

9. 9
คุณสมบัติของซีอีโอที่เรียกวาสี่ใจ เปนบทสัมภาษณหนึ่งที่ใหไวกับหนุมเมืองจันทแหงคายมติชน เปนการพูดคุยกันตาม
ประสานักเขียนดวยกัน ที่ไมตองการหลักวิชาการมากมาย สี่ใจในที่นี้ไมไดหมายถึงการมีเพื่อนรูใจหลายคน แตหมายถึง ใจ
กลา ใจกวาง ใจมุงมั่นหนักแนนและทําใจ ทั้งสี่ใจนี้ไมมีสวนใดสวนหนึ่งที่พูดถึงความรูความสามารถ แตสี่ใจนี้ไดมาจากการ
หลอหลอมความเปนผูนํา จนกลายเปนประโยคติดปากวา ขนาดของหัวใจวัดความยิ่งใหญของคน
ใจกลาหรือใจใหญ เปนคุณสมบัติพื้นฐานของการตัดสินใจ ตองกลาไดกลาเสีย กลาเผชิญหนากับคนและสถานการณ กลา
ตัดสินใจและกลารับผิดชอบ โอกาสของการลงทุนมีทั้งไดและเสีย แตซีอีโอเชื่อวาตองไดมากกวาเสียจึงตัดใจลงทุน แมจะมี
หลักวิทยาศาสตรและหลักสถิติมากมายรองรับ แตไมมีใครสักคนกลายืนยันวาสิ่งนั้นจะถูกตองและเปนจริงแนนอน ถาทุก
คนเห็นวาสิ่งนั้นเปนจริงแนนอน ซีอีโอกลับตัดสินใจไมลงทุน เพราะการลงทุนในแบบนั้นจะใหผลตอบแทนต่ําและการ
แขงขันสูง ไมจําเปนตองอาศัยความกลามากมาย ซึ่งใครๆก็ตัดสินใจได
การเผชิญหนากับสิ่งที่ไมรูหรือสิ่งใหม เปนสิ่งที่ไมเคยมีใครทํามากอน หรือสิ่งที่มีขอมูลจํากัดและเงื่อนเวลาจํากัด
บางครั้งตองอาศัยความกลาเปนหลักนํา เขาทํานองไมกลาเขาถ้ําเสือก็ไมไดลูกเสือ ทางแกสําหรับการลดความสุมเสี่ยง ใหใช
หลักโยนกอนหินถามทาง กาวไปขางหนาทีละกาวอยางระมัดระวัง หมั่นสังเกตปฏิกิริยาที่ตอบสนอง ฟงเสียงสะทอน สังเกต
ระลอกคลื่นที่เกิดขึ้น จากกอนหินที่โยนถามทางไปขางหนา
การประเมินความเสี่ยงหรือประเมินความสูญเสีย เปนอีกทางแกหนึ่งที่เพิ่มความรอบคอบ ความเสี่ยงที่จะสูญเสียมี
มากนอยเพียงไร ทรัพยากรที่มีอยูรองรับความเสี่ยงนั้นไดหรือไม บรรดากองทุนนางฟา (Angel fund) ที่ลงทุนในธุรกิจเกิด
ใหมที่มีความเสี่ยงสูง ถือหลักวาสิบตัวที่ลงทุน หากมีเพียงตัวใดตัวหนึ่งที่ประสบความสําเร็จ จะใหผลตอบแทนมากกวาอีก
เกาตัวที่สูญเสียไป
ใจกวาง หมายถึงการเปดใจยอมรับความคิดเห็นของผูอื่น เปนนักประชาธิปไตยไมใชเผด็จการ โดยเฉพาะตองเปดประตูรับ
ฟงความคิดเห็นของเพื่อนรวมงาน ถาประตูบานนี้เปดกวาง โดยแสดงทาทีวาอยากฟง พรอมที่จะถกเถียงดวย มากกวาเปนผู
สั่งอยางเดียว ความคิดดีๆก็จะเดินเขามาหาเอง ถาประตูบานนี้ปดสนิทเมื่อไร เพื่อนรวมงานจะเอาตัวรอดดวยการนิ่งเฉย
ปลอยใหซีอีโอลุยงานตามลําพังกับพรรคพวกเพียงไมกี่คน หรือทํางานตามสั่งเทานั้นเอง รอบๆตัวซีอีโอจะเหลือแตพวก
ประจบสอพลอ ไมมีใครกลาทัดทานความคิดเห็นของซีอีโอแตอยางไร
สําหรับซีอีโอที่มีลูกนองหรือเพื่อนรวมงานที่เปนคนเกง ยิ่งตองใจกวางมากขึ้นอีกหลายเทาตัว บางคนเปนโรคกลัวคน
เกง กังวลวาจะเดนดังเกินไป จนถูกแยงบทบาทนําหรือตําแหนงเกาอี้ไป ตองกีดกันทุกวิถีทาง หรือเลวรายถึงกับล้ําเสนทาง
จริยธรรม ขโมยผลงานของคนอื่นมาเปนของตัวเอง ผลงานของใครตองยกยองใหเกียรติเจาของผลงานนั้น สิ่งที่ตองทําใจ
อยางหนึ่งคือ คนเกงเขาก็แสวงหาเจานายที่เกงและใจกวาง เพื่อสรางเสนทางของตัวเอง ไมตองการทําหนาที่สานฝนใหคนอื่น
เพียงอยางเดียว หากวันหนึ่งเขาพบเสนทางนั้น ในที่สุดความสัมพันธแบบเจานายกับลูกนองก็จะเดินมาถึงทางแยก พรอมจะ
แปรเปลี่ยนเปนความสัมพันธแบบมิตรสหายที่ทัดเทียมกัน
ภารกิจของซีอีโอลวนเปนงานใหญและยาก การที่จะประสบความสําเร็จไดนั้น ตองใจกวางพอที่จะสามัคคีคนทั้งหมด
เพื่อมุงสูเปาหมายเดียวกัน ยอมรับความแตกตางทางความคิดบางประการ กาวไปขางหนาทีละขั้น และในที่สุดความแตกตาง
เดิมจะคอยๆลดนอยลง แตความแตกตางใหมจะทะยอยเกิดขึ้น ไมมีทางหมดสิ้น สําหรับซีอีโอที่อาจจะจุกจิก ติดอยูกับนิสัย
และบุคคลิกบางอยางของคนรวมงาน โรคนี้มักจะแกไขโดยการสงเขาคายฝกกําลังคนของโกมล คีมทาง ไปละลายพฤติกรรม
ใหซีอีโอคนนั้นรูจักตัวเองมากขึ้น

10. 10
ใจมุงมั่นหนักแนน หมายถึงการมั่นคงแนวแนในเปาหมาย ไมโลเลเปลี่ยนกลับไปมา การตัดสินใจที่เปลี่ยนกลับไปมา แสดง
ถึงการตัดสินใจที่ไมไดผานการคิดวิเคราะห หากเกิดขึ้นบอยครั้ง ผูรวมงานจะเกิดความไมมั่นใจตอการนํา ภาวะเกียรวางจะ
เกิดขึ้น เพราะรูดีวาในที่สุดสิ่งที่ตัดสินใจจะถูกยกเลิก เปลี่ยนการตัดสินใจอีกครั้ง สิ่งที่ไดทําไปเปนการสูญเปลา
ใจมุงมั่นหนักแนนจะถูกทดสอบเมื่อเจออุปสรรคขวากหนาม จะละทิ้งกลางคันหรือยืนหยัดรักษาเปาหมายเดิมไวโดย
ไมหวั่นไหว การเดินทางออมเล็กนอยอาจจะมีบาง เพื่อลดความสูญเสียที่ไมจําเปน ยุทธวิธีอาจเปลี่ยนแปลงไปบาง แต
ยุทธศาสตรไมเปลี่ยนแปลง หรือที่เรียกวาหลักการไมเปลี่ยน แตเปลี่ยนในสวนของวิธีการ แตบางคนไมเปนเชนนั้น วาทะ
กรรมอาจประกาศสวยหรูวาเปลี่ยนยุทธวิธีหรือวิธีการ แตเนื้อแทแลวไดทําลายยุทธศาตรหรือหลักการเดิมทั้งหมด
ใจมุงมั่นหนักแนน เปนพื้นฐานของสิ่งที่เรียกวาสุขุมรอบครอบ ไมลนลานประหวั่นพรั่นพรึง โดยเฉพาะในยามวิกฤติ
ผูใตบังคับบัญชาจะสังเกตอากัปกิริยาและการแสดงออกของผูบังคับบัญชา (Body language) หากออกอาการประหวั่นพรั่น
พรึงแมเพียงเล็กนอย ภาวะการนําอาจลมสลายในทันที
การทําใจ เมื่อวางแผนทุกอยางไวเปนอยางดีแลว บางครั้งความสําเร็จไมไดเปนไปตามเปาหมาย ความไมแนนอนคือความ
แนนอน ธรรมชาติไมใชสิ่งที่เราจะบงการควบคุมใหเปนไปตามความประสงคไดทุกอยาง เมื่อเกิดความผิดพลาดลมเหลว
ขึ้นมา อยาไดตีโพยตีพาย ระเบิดอารมณใสคนรอบขาง โทษคนโนนคนนี้จนทําลายขวัญกําลังใจและความสามัคคีไปหมดสิ้น
หรือซึมเศราหมดอาลัยตายอยาก จนรูสึกวาชีวิตนั้นหมดสิ้นไปแลว เครียดจนกินไมไดนอนไมหลับ ตองรูจักการปลอยวาง
ยอมรับความจริงที่เกิดขึ้น ปลอยวางใหไดกอน จึงกลับมาสรุปบทเรียน คนหาจุดออนและขอผิดพลาดที่เกิดขึ้น
วิธีการปลอยวางของแตละคนอาจแตกตางกัน บางคนเปลี่ยนสภาพแวดลอมชั่วคราว บางคนเขาหาทางจิตวิญญาณ
บางคนใชวิธีการลอหลอกจิตใจใหเปนสนใจเรื่องอื่นๆ การปลอยวางไมได จะพลิกฟนจากความพายแพลุกขึ้นสูใหมไมไดเลย
กลายเปนสิ่งชํารุดทางประวัติศาสตร หมดสภาพกอนหมดอายุขัย การทําใจปลอยวางใหได ถือเปนการเยียวยาทางจิตอีก
แบบหนึ่ง ไมเชนนั้นความเครียดจะทับถมทวีคูณ ลุกลามกลายเปนโรคหัวใจ โรคความดัน โรคซึมเศรา
7. ความลมเหลวและพายแพ
สตีฟ จอบส ไดรับการยกยองวาเปนสุดยอดซือีโอของศตวรรษที่ 21 เขากับสตีฟ วอซเนียก รวมกันสรางสรางเครื่อง
คอมพิวเตอรแมค และกอตั้งบริษัทแอปเปลขึ้นมาในวัยเพียง 20 ป อีก 10 ปตอมา ทามกลางการเติบใหญของบริษัทแอปเปล
หลังเปดตัวเครื่องแมคอินทอชไมนาน เขาถูกไลออกจากบริษัทที่เขาเปนผูกอตั้ง โดยกรรมการที่เขาเปนผูคัดเลือกเขามา เขา
สูญเสียทุกสิ่งที่ไดทํามาตลอดชีวิตไปในพริบตา ถึงกับคิดจะออกจากวงการคอมพิวเตอรไปชั่วชีวิต
ความลมเหลวที่แอปเปล ไมอาจเปลี่ยนแปลงความรักที่เขามีตอสิ่งที่ไดทํามาแลว ความลมเหลวที่เกิดขึ้นกลับชวยปลด
เปลื้องภาระอันหนักอึ้งจากความสําเร็จ ที่เกาะกินจิตใจเขาอยางหนัก เขาเปลี่ยนเปนมือใหมที่มีความเชื่อมั่นในตัวเองนอยลง
และมีพลังสรางสรรคมากขึ้น สตีฟ จอบส หวนกลับมาที่แอปเปลอีกครั้ง หลังจากผานไปกวา 10 ป เขาฟนฟูแอปเปลและ
สรางแอปเปลใหกลับมายิ่งใหญกวาเดิม ดวยนวัตกรรมและผลิตภัณฑใหมๆ เชน ไอโอเอส ไอโฟน ไอแพด ฯลฯ
สงครามปฏิวัติสิ้นสุด พรอมกับโฉมหนาใหมของการเมืองโลก ผมปฏิบัติภารกิจสุดทายจนเสร็จสิ้น และตัดสินใจหวนกลับสู
โลกเดิม ชีวิตที่เหลืออยูของผูพายแพ จะเดินหนาตอไปอยางไร ทั้งเรื่องการเรียน การงาน การเลี้ยงตัวเอง ตลอดจนแรง

11. 11
กดดันของคนรอบขาง บางครั้งอยากเลือกที่จะไมตองเผชิญหนากับความจริง เรนกายหายตัวจากสังคม กลายเปนสิ่งชํารุด
ทางประวัติศาสตร ที่อดีตผูนํานักศึกษาคนหนึ่งกลาวไว
หลังจากปลอยวางและทําใจได สิ่งแรกที่ตองตัดสินใจ จะกลับสูหองเรียนหรือไม เพื่อไขวควาหากระดาษแผนเดิมและ
เริ่มตนชีวิตใหมจากกระดาษแผนนั้น เปนสนามรบที่มีโอกาสชนะนอยมาก เพราะผมถูกวิทยาทัณฑ (Probation) ตองทําให
ไดเกรดเฉลี่ยสะสม 2.00 ภายในเทอมแรกและเทอมเดียวเทานั้น หรือเทากับทําใหไดเกรด 3.50 ในเทอมแรก เวลาที่หางหาย
จากหองเรียนหลายปทําใหผมไมพรอมรบ อีกทั้งหัวใจอาจบอบบางเกินกวาการเผชิญหนารับความพายแพอีกครั้ง แตคนขาง
กายกลับปลุกปลอบไมใหยอมรับความพายแพโดยไมตอสู เพราะวันหนึ่งขางหนาวิญญาณจะถูกกัดกรอนและหลอกหลอน
ในที่สุดการรบครั้งนั้นโชคดีที่ผมเปนฝายชนะ บางทีแรงกดดันสูงกลับทําใหคนเรามุงมั่นและตอสูไดดียิ่งกวาที่คาดคิด
เพื่อนรวมรุนหลายคน สรางแรงกดดันโดยการเปรียบเปรยวา ผมเปนตัวอยางของคนที่ลมเหลวในชีวิต ทํากิจกรรมจนเกือบ
ถูกรีไทร ตองหนีปญหาจากหองเรียนไปเขาปา สุดทายหนีตายออกจากปากลับมาเผชิญหนากับหองเรียน วิ่งไลกวดตาม
เพื่อนรวมวิชาชีพที่กาวลวงหนาไปแลว 5-6 ป ซึ่งไมมีทางที่จะกาวตามทัน ในที่สุดจะกลายเปนคนลมเหลวอีกครั้ง
เมื่อตัดสินใจเดินเขาสูระบบ ผมตองเรียนรูเสนทางเดินในกติกาใหม โลกในวันนั้น บริษัทที่เขาจดทะเบียนในตลาด
หลักทรัพยยังมีนอยราย ผูประกอบการหรือนักพัฒนาอสังหาริมทรัพยเพิ่งเริ่มกอตัวขึ้น การเลือกยืนอยูกับผูประกอบการที่
เปนแนวโนมของธุรกิจในอนาคต เลือกเสนทางรวมสรางธุรกิจและรวมสรางองคกรกับพวกเขา ยอมมีโอกาสกาวหนามากกวา
การเปนนักวิชาชีพเพียงอยางเดียว
ธุรกิจที่เติบโตอยางรวดเร็ว บางครั้งตองการคนกลาและบาพอที่จะเสนอตัวเขาแบกรับงานใหม โดยไมรอการเลือก
เลื่อนและแตงตั้งตามขั้นตอน โลกธุรกิจโอกาสและความพรอมเปนสองสิ่งที่ไมเคยมาพรอมกัน เมื่อโอกาสมาถึงหากไม
ไขวควาไว โอกาสนั้นอาจไมหวนกลับมาอีกเลย ในที่สุดบนเกมสใหมของโลกใหม ก็สามารถวิ่งไลตามคนอื่นๆที่กาวลวงหนา
ไปกอนหลายป
คนเราควรเริ่มตนจากความฝนและความถนัด หากไมมีความฝนก็ไมมีจินตนาการ เปนพลังสรางสรรคนวัตกรรมใหมๆ
ความฝนเปนตัวเยียวยาจิตใจยามพายแพ สรางพลังอีกครั้งเพื่อลุกขึ้นสูใหม แตความถนัดคือความจริงในสิ่งที่ตัวเองมีอยู
เพราะไมมีใครจะเกงรอบดานในทุกเรื่อง แตคนเรากวาจะรูวาตนเองถนัดในเรื่องใด อาจจะตองใชเวลาในการลองผิดลองถูก
เพื่อรูจักตัวเอง
ผมเคยเปนนักดุริยางคของโรงเรียนมาสามป ในที่สุดตองยอมรับความพายแพ พบวาตนเองไมมีความถนัดในดาน
ดนตรีเลย ในสงครามจรยุทธ ผูบังคับบัญชาหลายทานพยายามสงเสริมใหผมเติบโตในเสนทางการทหาร ซึ่งไมใชสิ่งที่ผม
ถนัดเลย โดยอางวาผมมีความสามารถที่จะเปนเสนาธิการทหารได ถึงแมตําแหนงทางการทหารจะเลื่อนขึ้นอยางรวดเร็ว แต
เบื้องหลังนั้นมาจากการสูญเสียของผูบังคับบัญชาหลายนาย ประสบการณสอนผมวา ผมควรใหความสําคัญกับความถนัด
และความฝนของตนเอง มากกวาการสานฝนของคนอื่น
หลายปหลังผมยายจากธุรกิจอสังหาริมทรัพยที่ถนัดมาทําอุตสาหกรรมไบโอดีเซล เพราะเชื่อวาเปนธุรกิจแหงอนาคต
สุดทายคนพบวาธุรกิจนี้เปนเพียงรอยตอ (bridging) กอนการเปลี่ยนแปลงของยุคน้ํามัน ธุรกิจใหมมีสิ่งที่ตองเริ่มตนเรียนรู
มากมาย เปนธุรกิจที่ตองอิงนโยบายของภาครัฐที่แกวงกลับไปมา การตอสูบนเกมสมาตรฐานที่สรางขึ้นมาเพื่อกีดกันรายเล็ก
และรายกลาง ระบบโลจิสติกสที่เขมแข็งครอบคลุมพื้นที่ทุกตารางเมตรของผูนําตลาด สงครามราคาที่เขมขน การทดแทน
จากพลังงานตัวอื่นๆ ความผันแปรอันเนื่องมาจากนวัตกรรมสมัยใหม ในที่สุดมาถึงจุดที่ผมตองยอมรับความพายแพ

12. 12
8. การหนีและลาถอย
ชีวิตในหนาที่การงาน ไมมีสิ่งใดที่มั่นคงถาวร แมจะอยูในองคกรที่มั่นคงที่สุด การจะอยูหรือจะไป ไม
สําคัญเทากับการอยูอยางไร บางครั้งมีเพียงทางสองแพรงใหตัดสินใจเลือก จะอยูอยางทะนงองอาจหรือ
อยูอยางขลาดกลัว ถาเลือกสิ่งแรก กลายเปนเสนทางของขบถ ตองอาศัยความกลาและความบาที่จะ
เผชิญหนาและทาทายกับอํานาจและผลประโยชน หากเลือกสิ่งหลังกลายเปนเสนทางของการยอมจํานน
ตองอยูอยางอดทน อดกลั้นและปรับตัวเขากับสถานการณ
การหนีและลาถอย ซุนวูถือเปนสุดยอดกลยุทธ และลงมือปฏิบัติใหคนรุนหลังดูเปนตัวอยาง หลังจากซุนวูทํางานรับใชออง
เหอหลู เจาผูครองรัฐวู รูจักเจาเหนือหัวของตนเองจนถึงแกน จนยากที่จะทําใจรับใชเจาเหนือหัวของตนเองอีกตอไป เขา
ตัดสินใจลาออกมาเปนอิสระชน ซึ่งเปนสิ่งที่ขุนทหารในยุคศักดินาไมอาจทําได เขาปลีกวิเวกออกจากวงการขุนนาง แตยังคง
รักษาจริยธรรมแหงยุค โดยไมไปรับใชอององคไหน
ซุนวูเขียนตําราพิชัยสงครามในชวงที่เปนอิสระชน เผยแพรใหกับคนทั่วไป โดยไมหวงแหนความรู เพราะเขาไม
ตองการแสวงหาอํานาจอีกตอไป สรางผลงานใหเปนที่เลื่องลือไปอีกหลายพันปขางหนา กลยุทธบทสุดทายของซุนวู เปนสิ่งที่
กาวล้ําหนาและแปลกแยกจากยุคสมัยที่สุด ทั้งๆที่ซอนนัยยะทางกลยุทธ ใหขุดคนและตีความยิ่งกวากลยุทธทุกบทที่เขา
บรรจงเขียนขึ้นมา
การเปลี่ยนแปลงผูมีอํานาจ โดยเฉพาะการเปลี่ยนจากรุนพอไปสูรุนลูก มักจะนําไปสูการเปลี่ยนทีมงานใหมทั้งหมด ทีมงาน
เกาอาจถูกลดบทบาทหรือสูญสิ้นอํานาจหนาที่ นี่เปนเรื่องปรกติของการบริหาร บางครั้งคนทํางานตองรูจักเตรียมตัวเตรียม
ใจรับการเปลี่ยนแปลง ไมใชถูกกระทําจนตั้งหลักไมได การหนีและลาถอย รวมถึงการเปลี่ยนบทบาทและหนาที่ อาจเปน
ทางเลือกหนึ่งของทางเลือกทีมีอยูหลายทาง
บางครั้งการเปนลูกจางนานจนเกินไป อาจทําใหวิญญาณอิสระชนคอยๆจางหายไปโดยไมรูตัว ถูกพันธนาการจนยอม
จํานน สูญเสียความเปนตัวของตัวเอง ขาดความกลาที่จะคิดตางและเห็นตาง กระทั่งไมกลาโตแยงกับผูที่มีอํานาจ ไมกลาคิด
นอกกรอบ การปฏิวัติและการปฏิรูประบบจึงไมมีทางเกิดขึ้น
เทคโนโลยีใหมฆาเทคโนโลยีเกา (Destructive technology) เปนหนึ่งในดานที่โหดรายที่สุดของโลกทุนนิยม นวัตกรรม
ไมเพียงแตกอใหเกิดการเปลี่ยนแปลงแบบกาวกระโดดครั้งใหญ แตมันไดทําลายเทคโนโลยีเกาที่มันเขามาทดแทน
ตัวอยางเชน โทรศัพทสมารทโฟนไดทําลายโทรศัพทอนาล็อก ทําลายกลองถายรูปชนิดบ็อกซ ทําลายสี่อสิ่งพิมพ กระทั่ง
ทําลายเครื่องคอมพิวเตอรดวยกันเอง โลกของนวัตกรรมเปนโลกที่คนสวนนอยเปนผูชนะกินรวบคนเดียว
ในดานตรงกันขาม หากเราเปนเจาของเทคโนโลยีที่กําลังถูกกินรวบ เมื่อไมสามารถพัฒนาเทคโนโลยีใหมหรือ
นวัตกรรมใหมดวยตัวเอง ความพายแพและความตายรออยูขางหนา การลาถอยจึงเปนทางเลือกที่จะทําใหเสียหายนอยที่สุด
เมื่อไหรควรจะลาถอย ยอมเปนชวงที่ผูคนสวนใหญกําลังชื่นชมยินดี และยังไมตระหนักในมหันตภัยที่กําลังกอตัวขึ้น
โครงการพัฒนาผูบริหารระดับสูง
คณะพาณิชยศาสตรและการบัญชี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร
28 กรกฎาคม 2559