1. Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Σελίδα 1/7 Συντονιστικό Γραφείο Γιοχάνεσμπουργκ
Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Η 18η Απριλίου κάθε χρόνο έχει ορισθεί από την UNESCO και το Διεθνές Συμβούλιο
Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) ως Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η ιδέα
“ρίχτηκε” στις 18 Απριλίου 1982, κατά τη διάρκεια ενός συμποσίου του ICOMOS στην Τυνησία
και υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση της UNESCO το Νοέμβριο του 1983. Η UNESCO με
την καθιέρωση του θεσμού των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς θέλησε να προστατεύσει και
να αναδείξει μνημεία, ομάδες κτισμάτων και χώρους με ιστορική, αισθητική, αρχαιολογική,
επιστημονική, εθνολογική ή ανθρωπιστική αξία.
Η επέτειος αυτή αποβλέπει στην ευαισθητοποίηση του κοινού στο σημαντικό θέμα της
προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Για το σκοπό αυτό διοργανώνονται σε όλο τον κόσμο
κάθε μορφής εκδηλώσεις, με τις οποίες επιδιώκεται όχι μόνο να γίνουν γνωστά στο ευρύτερο κοινό
η σημασία των μνημείων κάθε χώρας και τα προβλήματά τους αλλά και να προωθηθεί η υπόθεση
της προστασίας και η ένταξή τους στη σύγχρονη κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ζωή.
Το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών ICOMOS, που εδρεύει στο Παρίσι, είναι ο
πιο έγκυρος διεθνής, επαγγελματικός, μη κυβερνητικός οργανισμός, τεχνικός σύμβουλος της
UNESCO για την προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Έχει ως μέλη ειδικούς επιστήμονες
(αρχαιολόγους, αρχιτέκτονες, χημικούς, νομικούς, κα) από όλο τον κόσμο και δραστηριοποιείται σε
104 χώρες σε 5 ηπείρους.
Το Ελληνικό Τμήμα του ICOMOS οργανώνει κάθε χρόνο εκδηλώσεις με την ευκαιρία της
παραπάνω επετείου. Στα πλαίσια των παραπάνω εκδηλώσεων, το Ελληνικό ICOMOS έχει
προτείνει δράσεις για την καθιέρωση της ημέρας αυτής, ως ημέρα ελεύθερης εισόδου στα μουσεία,
τη δημοσιοποίηση κάθε χρόνο, την ημέρα αυτή, καταλόγου των αγαθών πολιτιστικής κληρονομιάς
που απειλούνται, την ευαισθητοποίηση των νέων στο θέμα της προστασίας και διατήρησης των
μνημείων.
Η Ελλάδα χάρη στη γεωγραφική της θέση υπήρξε ένα σταυροδρόμι πολιτισμών που έχουν
αφήσει παντού τα ίχνη τους, από την αρχιτεκτονική μνημείων και οικισμών μέχρι τις διατροφικές
συνήθειες.
Το πρώτο μνημείο της ελληνικής επικράτειας που εντάχθηκε στον κατάλογο της UNESCO
ήταν ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, το 1986. Ο κατάλογος έκτοτε αυξήθηκε εντυπωσιακά.
Σήμερα, περιλαμβάνει δεκαεπτά μνημεία σε όλη τη χώρα.
1986 Ναός Επικούρειου Απόλλωνα στις
Βάσσες
1987 Ακρόπολη
2. Συντονιστικό Γραφείο Γιοχάνεσμπουργκ Σελίδα 2/7
1988 Άθως
1988 Μετέωρα
1988 Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά
Μνημεία Θεσσαλονίκης
1988 Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου
1989 Μυστράς
1989 Επίδαυρος
1990 Δήλος
1990 Μονή Δαφνίου
1990 Μονή Οσίου Λουκά
3. Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Σελίδα 3/7 Συντονιστικό Γραφείο Γιοχάνεσμπουργκ
1990 Νέα Μονή Χίου
1992 Πυθαγόρειο και Ηραίο Σάμου
1996 Βεργίνα
1996 Μυκήνες
1996 Τίρυνθα
1999 Ιστορικό κέντρο (Χώρα), Μονή
Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και
Σπήλαιο Αποκαλύψεως στην Πάτμο
2007 Παλαιά Πόλη Κέρκυρας
2016 Φίλιπποι
4. Συντονιστικό Γραφείο Γιοχάνεσμπουργκ Σελίδα 4/7
Βεργίνα 1996
Τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς θα αναφερθoύμε στη Βεργίνα,
που το 1996 εντάχθηκε στον κατάλογο των αγαθών Παγκόσμιας Κληρονομιάς στην Ελλάδα. Η
ελληνικότητα της Μακεδονίας αποδεικνύεται περίτρανα στα ευρήματα που η αρχαιολογική
σκαπάνη έφερε στο φως μέσα από τα σπλάχνα της ελληνικής μακεδονικής γης.
Η Βεργίνα είναι
μια μικρή κωμόπολη
στην Μακεδονία, στο
νομό Ημαθίας, που
υπάγεται διοικητικά
στην περιφέρεια
Κεντρικής Μακεδονίας.
Βρίσκεται 13 χιλιόμετρα
Ν.Α. της Βέροιας,
πρωτεύουσας του νομού
και 86 περίπου
χιλιόμετρα Ν.Δ. της
Θεσσαλονίκης. Είναι
κτισμένη στους
πρόποδες των Πιερίων
Ορέων, σε υψόμετρο
120 μέτρων από τη θάλασσα.
Η κωμόπολη πιστεύεται ότι οικοδομήθηκε στη θέση των αρχαίων Αιγών, πρωτεύουσα της
αρχαίας Μακεδονίας. Έγινε παγκοσμίως γνωστή το 1977, όταν η πανεπιστημιακή ανασκαφή του
Αριστοτελείου Πανεπιστημίου υπό τον καθηγητή Μανόλη Ανδρόνικο και τους συνεργάτες του,
ανακάλυψε τους τόπους ταφής των Μακεδόνων βασιλέων. Ανάμεσα στους άλλους τάφους και ένα
ταφικό μνημείο, που σύμφωνα με την επιχειρηματολογία του Ανδρόνικου, ήταν του βασιλιά
Φιλίππου Β’, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η ανακάλυψη αυτή θεωρείται από πολλούς ότι
πιστοποίησε και τη θέση της αρχαίας πόλη των Αιγών, της πρώτης πρωτεύουσας του Μακεδονικού
Βασιλείου.
Το Μουσείο και τα Εκθέματα
Μεγάλος αριθμός κτερισμάτων, που είναι έργα τέχνης, ήρθε στο φως από τους τάφους, πολλά
από τα οποία από χρυσό, όπως η περίφημη Λάρνακα με τα αποτεφρωμένα απομεινάρια του
Φιλίππου Β’, που φέρει το δεκαεξάκτινο ήλιο ( ή αστέρι ), σύμβολο της μακεδονικής δυναστείας, η
μικρότερη λάρνακα με το δωδεκάκτινο αστέρι και τα στεφάνια από φύλλα και καρπούς βελανιδιάς.
Μακέτα ανακατασκευασμένου τμήματος του παλατιού
5. Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Σελίδα 5/7 Συντονιστικό Γραφείο Γιοχάνεσμπουργκ
Όλα τα ευρήματα βρίσκονται μέσα στο μουσείο, το οποίο εγκαινιάσθηκε το 1993 και το
οποίο κατασκευάστηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να εγκιβωτίσει τα ταφικά κτίσματα προστατεύοντάς
τα, να αναδεικνύει τα εκθέματα και να δείχνει την επανεπιχωματωμένη Τούμπα, όπως ήταν πριν
από τις ανασκαφές. Μέσα υπάρχουν τέσσερεις τάφοι και ένα μικρό ιερό, το Ηρώον. Οι δύο
σπουδαιότεροι τάφοι, του Φιλίππου Β΄ και του Αλεξάνδρου Δ΄, δεν ήταν συλημένοι και περιείχαν
τους κύριους θησαυρούς του μουσείου.
Ο τάφος του Φιλίππου Β΄ (Τάφος II), που
χωριζόταν σε δύο θαλάμους (στον κύριο θάλαμο
βρέθηκαν τα οστά του αποτεφρωμένου νεκρού
βασιλιά και στον προθάλαμο τα οστά μιας
αποτεφρωμένης νεκρής γυναίκας), περιείχε τα
πολυτιμότερα ευρήματα. Η δωρικού ρυθμού πρόσοψη
του θολωτού ταφικού κτίσματος φέρει δύο ζωφόρους.
Ο ελαφρώς μικρότερος Τάφος ΙΙΙ, που
αποδίδεται στον Αλέξανδρο τον Δ΄ και στον κύριο
θάλαμο του οποίου βρέθηκαν τα οστά του
αποτεφρωμένου νεκρού εφήβου, απέδωσε επίσης
σημαντικά ευρήματα, ενώ μια στενή ζωφόρος, που απεικόνιζε αρματοδρομία, στόλιζε τους τοίχους
του Τάφου.
Ο λεγόμενος τάφος της Περσεφόνης, στους τοίχους του οποίου βρέθηκε μια θαυμάσια
τοιχογραφία με θέμα την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Άδη, και ο τέταρτος τάφος, που είχε μια
Εκθέματα Μουσείου Βεργίνας
Τάφος Φιλίππου Β'
6. Συντονιστικό Γραφείο Γιοχάνεσμπουργκ Σελίδα 6/7
εντυπωσιακή είσοδο με τέσσερεις δωρικούς κίονες και πιστεύεται ότι ανήκε στον βασιλιά Αντίγονο
Β΄ Γονατά, βρέθηκαν άγρια συλημένοι και δεν απέδωσαν σημαντικά ευρήματα, αν και πρόκειται
επίσης για μνημειώδη έργα της μακεδονικής ταφικής αρχιτεκτονικής.
Ο Ήλιος της Βεργίνας
Η χρυσή λάρνακα, μέσα στην οποία ο Ανδρόνικος ταυτοποίησε τα απομεινάρια του σώματος
του Φιλίππου Β΄, φέρει στο επάνω μέρος της το δεκαεξάκτινο αστέρι, το οποίο καθιερώθηκε να
ονομάζεται Ήλιος της Βεργίνας και υιοθετήθηκε ως σύμβολο της ελληνικής Μακεδονίας. Αυτός ο
Ήλιος υπήρξε σημείο διεθνούς αντιπαράθεσης το 1992, όταν το νεοϊδρυθέν κράτος της Π.Γ.Δ.Μ.
τον χρησιμοποίησε ως σύμβολο πάνω στη σημαία του. Όμως, μετά από γενικευμένη αντίδραση του
ελληνικού έθνους και των τότε ελληνικών κυβερνήσεων, που είδαν στην ενέργεια αυτή μια
καπηλεία της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και υποστήριξαν σθεναρά ότι το σύμβολο
βρέθηκε σε αρχαίο μνημείο εντός του ελλαδικού χώρου, η κυβέρνηση της Π.Γ.Δ.Μ. υποχρεώθηκε
το 1995 να τον απομακρύνει από τη σημαία της.
Κλείνοντας, το 2018 ορίστηκε ως Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς με στόχο να
ενθαρρύνει περισσότερα άτομα να ανακαλύψουν και να ενστερνιστούν την πολιτιστική κληρονομιά
της Ευρώπης, να ενισχύσουν την αίσθησή τους ότι ανήκουν σε ένα κοινό ευρωπαϊκό χώρο. Το
σύνθημα είναι ‘Η κληρονομιά μιας: όταν το παρελθόν συναντά το μέλλον’. Στο πλαίσιο αυτού του
έτους, προγραμματίζονται διάφορες πρωτοβουλίες και εκδηλώσεις σε όλη την Ευρώπη, που έχουν
ως στόχο να δώσουν τη δυνατότητα στους πολίτες να γνωρίσουν καλύτερα την πολιτιστική τους
κληρονομιά και να συμμετάσχουν πιο ενεργά στη διατήρησή της.
